درخت حوزه‌های تخصصی

حجاب یک اصل فقهی و ضرورت دینی است که برای زنان مسلمان مقرر شده و استثنائاتی دارد. در این نوشتار ابتدا قاعده اولیه حجاب از دو جهت مورد بررسی قرار می‌گیرد. یکی از جهت مقتضای «ادله‌ای» که دربارة اصل وجوب حجاب است و دیگری از جهت مقتضای «اصول عملیه»، که باید در موارد شک به آن رجوع شود. از آنجا که بی‌حجابی دارای مفسده است برخی از فقها اصل عملی در حجاب را احتیاط می‌دانند و برخی دیگر به اصل برائت استناد می‌کنند. یکی از موارد استثنا «بردگان» است که در ضمن بحث این سؤال مطرح می‌شود که آیا حکم بردگان را می‌توان به خدمتکاران خانوادگی و فرزندخواندگان سرایت داد؟ مورد استثنائی دیگر، «خواجگان» است که از نظر برخی فقهاء از مصادیق «غیراولی الاربة من الرجال» شمرده می‌شوند و بحث دربارة آنها در فقه اسلامی، هم از جهت موضوع و حکم با چالش‌های فراوانی روبرو است.

در تولید مثل با استفاده از رحم جایگزین، تخمک در شرایط آزمایشگاهی پس از باروری با اسپرم همسر شرعی و قانونی در رحمی غیر از رحم صاحب تخمک رشد می کند. بنابراین در این روش برای پرورش جنین از رحم زن دیگری با توافق طرفین استفاده می شود. با توجه به انواع روش های نوین در تولید مثل مصنوعی، در دو روش آن برای تولید مثل از رحم جایگزین استفاده می شود: 1- رحم جایگزین با استفاده از جنین زوجین 2-رحم جایگزین با استفاده از جنین اهدایی در هر دو روش زن صاحب تخمک و صاحب رحم با هم در تولید مثل نقش دارند. با توجه به اینکه ماهیت انجام این دو روش یکسان است، اما در هر روش برای زن صاحب رحم حقوق متفاوتی در نظر گرفته می شود. هر چند که برای استفاده از روش رحم جایگزین قانونی تدوین نشده است، اما عرف جاری برای استفاده از آن می تواند زمینه ساز ایجاد یا زوال حقوق زن باشد. لذا برای جلوگیری از تضییع حقوق بخصوص زنان صاحب رحم، تدوین حقوق یکسان برای استفاده از رحم جایگزین ضرورت دارد. در این مقاله وضعیت زن صاحب رحم بر اساس انجام هر یک از این دو روش بررسی و مقایسه می شود.

اینترنت یکی از مهمترین ابزارهای دسترسی به اطلاعات در عصر اطلاعات به شمار می رود. تحقیق حاضر با هدف شناخت و تحلیل عوامل موثر بر کاربرد اینترنت به وسیله دانشجویان دختر رشته کشاورزی انجام شده است. این تحقیق از نوع توصیفی-همبستگی می باشد که برای گردآوری اطالعات آن از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل دانشجویان دختر سال سوم و چهارم کارشناسی شاغل به تحصیل در دانشکده های کشاورزی دانشگاههای ایلام، بیرجند، تهران، شهید باهنر کرمان، بوعلی سینا همدان، گیلان و یاسوج است که 153 نفر از آنها به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. روایی ابزار تحقیق بر اساس نظر تعدادی از اساتید تایید و برای تعیین پایایی پرسشنامه نیز از روش آزمون مقدماتی استفاده شد که آلفای کرونباخ محاسبه شده بیان کننده اعتبار مناسب آن برای گردآوری داده ها می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهدد کمه بین مهارت اینترنتی، مهارت زبان انگلیسی، تعداد دوره آموزش رایانه و اینترنت، تعداد آثار علمی و هدف استفاده از اینترنت با میزان استفاده دانشجویان دختر از اینترنت رابطه معناداری وجود دارد. افزون بر این تحلیل، رگرسیون نیز نشان می دهد که با مدل آماری به دست آمده می توان از طریق متغیرهای مستقل حدود 51% تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرد.

از دیرباز و در جوامع و دوره‌های مختلف، همواره عوامل و انگیزه‌هایی افراد را به طلاق وامی‌داشته و خانواده‌هایی فرومی‌ریخته است؛ اما امروزه رواجی گسترده و قابل توجه را در میزان طلاق شاهد هستیم؛ رواجی که با مرکزیت غرب آغاز شد و موج آن به تدریج و به طور فزاینده، دیگر جوامع از جمله جامعه ما را فراگرفته است. در این مجال به ریشه های اجتماعی و فرهنگی طلاق در ایران می پردازیم.

این مطالعه به بررسی ارتباط نقش های جنسی، خودشیفتگی، و سازش یافتگی پرداخته است. 147 دانش آموز دختر دبیرستانی، «پرسش نامه اسنادهای شخصیتی (PAQ)»، «پرسش نامه شخصیت خودشیفته (NPI)»، و هم چنین مقیاس های ارزش خود و هم دلی را به عنوان نشان گرهای کارکرد بهینه تکمیل کردند. یافته ها نشان داد ویژگی های مردانه با مقیاس کلی خودشیفتگی هم بسته است و این ارتباط، در هر دو مولفه سازش یافته (اقتدار و خودبسندگی) و سازش نایافته خودشیفتگی (بهره کشی) پدیدار است؛ افزون بر این، مردانگی با ارزش خود، هم بستگی مثبت، و با دغدغه هم دلانه، هم بستگی منفی، و زنانگی نیز با خودشیفتگی، به صورت کلی، و با زیر مقیاس های اقتدار، خودبسندگی (خودشیفتگی سالم)، و احساس محق بودن (خودشیفتگی ناسالم)، هم بستگی معکوس دارد. ویژگی های زنانه با ارزش خود، هم بستگی منفی، و با دغدغه هم دلانه، هم بستگی مثبت داشت. ویژگی های ترکیبی زنانه- مردانه، از این جهت که با زیر مقیاس سالم- اقتدار ارتباط داشت، از ویژگی های زنانه، و از این لحاظ که با بهره کشی بی ارتباط بود، از ویژگی های مردانه سازش یافته تر بود؛ هم چنین زنانگی- مردانگی، از آن جا که هم با ارزش خود و هم با توانایی دیدگاه پذیری هم بستگی مثبت داشت، سالم ترین کارکرد را در بین نقش های جنسی دارا بود. تحلیل واریانس چندگانه نشان داد نقش های جنسی در مولفه های خودشیفتگی، با ارزش خود، دغدغه هم دلانه، و آشفتگی شخصی تفاوت دارند. این یافته ها تا حدودی یافته های قبلی را درباره ارتباط مردانگی با خودشیفتگی از یک سو و ارتباط ویژگی های ترکیبی زنانه- مردانه با سازش یافتگی از سوی دیگر تایید کرد؛ اما ارتباط معکوس زنانگی با ارزش خود و خودشیفتگی سالم، انعکاسی از هنجارهای جامعه ایران و خلاف یافته های پژوهش های قبلی در غرب بود.

پژوهش حاضر، که شکاف بین زنان و مردان را از نظر میزان، شیوه، و نوع استفاده از کامپیوتر و اینترنت مورد بررسی قرار می دهد، با استفاده از روش پیمایش و گردآوری اطلاعات با پرسش نامه انجام شده است و جامعه آماری آن را دانشجویان (دختر و پسر) مشغول به تحصیل در دانشگاه های دولتی تهران در پایه کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته های علوم فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه، و هنر تشکیل می دهد. بر اساس یافته های پژوهش، جنسیت بر میزان استفاده از اینترنت تاثیرگذار است و دانشجویان پسر زمان بیش تری را صرف استفاده از کامپیوتر و اینترنت می کنند. نوع استفاده از اینترنت نیز بین دختران و پسران دانشجو متفاوت است؛ دختران دریافت و ارسال پست الکترونیکی، خرید کالا، و سرگرمی را ترجیح می دهند و پسران از اینترنت به منظور جست و جوی اطلاعات و دریافت خبر استفاده می کنند. بنابراین می توان گفت هم چنان که در دنیای واقعی، زنان به حفظ روابط با وابستگان، دوستان، و آشنایان اهمیت می دهند، از اینترنت نیز بدین منظور استفاده می کنند و کم تر در پی جست و جوی اطلاعات و کسب خبراند.

در این مقاله زن از نگاه عصر جاهلی، صوفیان دنیا گریز، شاعران زورپرست و تقدیس گران قدرت مورد تحقیق قرار می گیرد. آنگاه درباره رسوخ ادبیات کهن ملل غیر مسلمان (در باب زن که به اسلام درآمدند) بحث می شود. سپس به زمینه باز تولید ادبیات جدیدی که در اسلام و تحت لفافه احادیث مجعول و تفسیرهای شاذ از قرآن کریم پدید آمد، پرداخته می شود. در پایان نیز این نتیجه حاصل می شود که ادبیات زن ستیزانه هر سه نگاه اشاره شد، چیزی جز باز تولید مجدد در عصر اسلامی نیست و به هیچ وجه نمی توان آن را به نام اسلام ثبت کرد.

مقایسه تاثیر مشاوره گروهی با رویکرد شناختی- رفتاری و کتاب درمانی شناختی بر افسردگی زنان 30-40 ساله هدف اصلی پژوهش حاضر است. این پژوهش، پژوهشی نیمه تجربی با طرح پیش آزمون - پس آزمون در دو گروه آزمایشی (مشاوره گروهی با شیوه شناختی - رفتاری و کتاب درمانی شناختی) با گروه کنترل می باشد. به این منظور از بین مراجعه کنندگان به مراکز خدمات مشاوره ای شکوه و انجمن ایرانی مطالعات زنان یک نمونه متشکل از 30 نفر زنان 30-40 ساله که در آزمون افسردگی بک نمره خفیف و متوسط داشتند، انتخاب و به روش تصادفی در سه گروه شناختی - رفتاری، کتاب درمانی شناختی و گروه کنترل قرار گرفتند. پس از مداخله های درمانی، تست مذکور به طور مجدد روی آزمودنی ها اجرا شد و با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون t استیودنت برای مقایسه میانگینها به وسیله نرم افزار SPSS به تحلیل داده ها و بررسی فرضیه ها پرداخته شد. نتایج تفاوت معناداری را در کاهش میزان افسرگی در گروههای آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05). همچنین یافته ها نشان داد که روش درمان شناختی - رفتاری از روش کتاب درمانی شناختی در کاهش افسردگی آزمودنی ها موثرتر بوده است، هر چند که این تفاوت معنادار نیست.