درخت حوزه‌های تخصصی

در چند دهه گذشته، برخی صاحبنظران حوزه فیلمنامه نویسی تلاش کرده اند الگوهای مختلفی را برای شخصیت پردازی قهرمان در سینما و تلویزیون طراحی کنند. الگوی سفر قهرمان وگلر، به دلیل تأکید بر مراحل رشد شخصیت قهرمان، رویکردی نو در حوزه فیلمنامه نویسی ایجاد کرده است. این پژوهش، سفر قهرمان نوجوان را بر اساس الگوی سفر قهرمان وگلر، مورد بازخوانی قرار داده است. در این بازخوانی که به شیوه اسنادی و کتابخانه ای صورت پذیرفته، مراحل سفر قهرمان نوجوان در حیطه کهن الگویی با در نظر گرفتن اقتضائات فرهنگ و هویت ایرانی، مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه، یک مرحله از الگوی سفر قهرمان وگلر حذف و سه مرحله به آن اضافه شد و در نتیجه سفر قهرمان نوجوان در چهارده مرحله پی ریزی گردید. این پژوهش تلاش می کند با ارائه و بررسی مراحل سفر قهرمان نوجوان، نشان دهد چگونه فیلمنامه-نویس تلویزیونی و سینمایی می تواند با بهره گیری از این مراحل، قهرمان نوجوان را خلق کند. به عنوان نمونه مطالعاتی، ساختار روایی دو فیلم سینمایی «کودکی ایوان» و «کودک و فرشته»، بر اساس مدل پیشنهادی بررسی شده اند.قهرمان، نوجوان، سفر قهرمان، خلق قهرمان، فیلمنامه نویسی

مسائل زیست محیطی، از جمله موضوعات جدید مورد تأکید در جامعه شناسی است. بر همین اساس، پژوهش حاضر، رابطه بین سرمایه اجتماعی و دغدغه زیست محیطی را بررسی کرده است. در بررسی آثار سرمایه اجتماعی، به ویژه در پژوهش های قبلی در دهه های اخیر، دیدگاه ها و نتایج متفاوتی طرح شده است. برخی نتایج، نشان دهنده تأثیر مثبت سرمایة اجتماعی بر رفتارها و نگرش های زیست محیطی در درون کشورها است. در مقابل، برخی بر ناکافی بودن سرمایة اجتماعی در بهبود و ارتقای رفتارها و نگرش های زیست محیطی شهروندان تأکید کرده اند. در مبانی نظری، استدلال های موافقان و مخالفان مطرح شده است. روش تحلیل این مقاله، روش تطبیقی کمّی، برپایه داده های موجود بوده و واحد تحلیل آن کشور و واحد مشاهده آن کشور/ سال است. یافته های تجربی ناظر بر رگرسیون چندگانه نشان می دهد 22 درصد تغییرات دغدغه زیست محیطی را سرمایة اجتماعی تبیین می کند. بر اساس این، می توان پیش بینی کرد سازه های منبعث از نظریه سرمایه اجتماعی همبستگی متوسط دغدغة زیست محیطی داشته و برای تبیین دغدغه زیست محیطی در سطح کلان، توان تبیینی بالایی ندارند.

اعتماد اجتماعی یکی از مهمترین مفاهیم علوم اجتماعی است که وجود آن تبادل اجتماعی را تسهیل کرده، برای ارتقای عملکرد سازمانی، امری حیاتی به شمار می رود. تحقیق حاضر با هدف بررسی اعتماد اجتماعی دبیران مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهرستان مرند انجام شد. در چارچوب نظری پژوهش حاضر، از تئوری های عقلانی، کنش معقول و از نظریات گیدنز، کلمن، اینگلهارت، زتومکا، اریکسون و بوردیو استفاده شده است. ابزار اندازه گیری در پژوهش حاضر پرسشنامه بوده است. نمونه آماری 280 نفر از کل (1285) دبیران مقطع متوسطه تعیین شده و روش نمونه گیری از نوع تصادفی مطبق بوده است. در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و از تکنیک های آماری، چون آماره های توصیفی، آزمون همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون t استفاده شده است. عمده ترین نتیجه به دست آمده از پژوهش حاضر، آن است که میزان اعتماد اجتماعی دبیران در سطح بالایی بوده است. همچنین، نتایج دیگر تحقیق نشان می دهد که عواملی چون انتظار فایده، سنت گرایی و باورهای دینی با اعتماد اجتماعی رابطه مستقیم و بیگانگی اجتماعی با اعتماد اجتماعی رابطه معکوس داشته است.

در این مقاله، فرهنگ سیاسی جامعه ایران را در یک بازه کیفی اقتدارگرایی تا دموکراتیک گرایی بررسی و تحلیل کرده ایم. دیدگاه های نظریِ شکل گرفته درباب فرهنگ سیاسی ایران تحلیل های متفاوت و گاه متضاد دارند. دسته ای از این دیدگاه ها ویژگی های فرهنگ سیاسی ایران را غیردموکراتیک و اقتدارگرایانه معرفی کرده و دسته دیگر شاخص های دموکراتیک را به آن نسبت داده اند؛ ازجمله این شاخصه ها تأکید بر میزان زیاد مشارکت سیاسی در دوره های مختلف انتخاباتی است. در این پژوهش، با استفاده از روش کمّی پیمایشی برمبنای داده های فازی، فرهنگ سیاسی دو شهر ارومیه و خرم آباد را که به ترتیب کمترین و بیشترین میزان مشارکت انتخاباتی را در دوره های مختلف انتخاباتی داشته اند، تحلیل کرده ایم تا با استفاده از یافته های تجربی، صحت و سقم نظریه ها و دیدگاه های فرهنگ سیاسی ایران را بیازماییم. برای این منظور، میزان عضویت شهروندان را در دو مجموعه فرهنگ سیاسی ارزیابی کرده ایم: ارزش های ابراز وجود دربرابر ارزش های بقا و ارزش های عقلانی دربرابر ارزش های سنتی، الگوی فرهنگ سیاسی آن ها را تعیین می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد الگوی فرهنگ سیاسی ارومیه و خرم آباد تاحدودی شبیه به یکدیگر است. برخلاف تصور قبلی، در هیچ کدام از دو شهر، فرهنگ سیاسی همسان و واحدی مشاهده نشده است. بنابراین، مجموعه ارزش های سیاسی توده مجموعه ای دووجهی است که هم تمایلات دموکراتیک و هم تعلقات اقتدارگرایی دارد و مهم تر این است که الگوی فرهنگ سیاسی شهروندان با میزان مشارکت انتخاباتی آنان مطابقت ندارد؛ بنابراین این استدلال که زیاد بودن مشارکت انتخاباتی می تواند شاخصی برای ارتقای فرهنگ سیاسی و نشان دهنده دموکراتیک بودن آن باشد، با واقعیت همخوانی ندارد.

بررسی نوع رفتار زیست محیطی و عوامل مؤثر بر آن از مهم ترین موضوع های جامعه شناسی محیط زیست است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نحوة تأثیرگذاری تجربة زیست محیطی و نگرش زیست محیطی بر رفتار زیست محیطی آن ها انجام شده است. روش پژوهش، پیمایش بوده و نمونة مورد بررسی از شهروندان شهر تبریز در بازة سنّی ۱۵ تا ۷۵ سال است و به شیوة نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار مورد استفادة پژوهش پرسش نامه است. اعتبار ابزار با تکنیک تحلیل عاملی و محاسبة KMO و پایایی آن با محاسبة آلفای کرونباخ بررسی شده است. یافته ها حاکی از آن است که تجربة زیست محیطی شهروندان تبریزی ۸۳/۵۰ درصد مقیاس تعریف شده است. میانگین درصدی نمرات رفتار زیست محیطی برابر با ۵/۷۴ بوده که کمتر از میانگین درصدی نگرش زیست محیطی با مقدار ۸۳/۷۵ است. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد که متغیر نگرش زیست محیطی با ضریب ۳۹/۰ بر رفتار زیست محیطی تأثیر داشته و متغیر تجربة زیست محیطی نیز با ضریب مسیر ۱۳/۰ بر رفتار زیست-محیطی مؤثر است. متغیر تجربة زیست محیطی نیز با ضریب مسیر ۳/۰ بر نگرش زیست محیطی تأثیر می گذارد؛ بنابراین، تجربة زیست محیطی با تأثیر بر نگرش زیست محیطی، به طور غیرمستقیم بر رفتار زیست محیطی با مقدار ۱۱۷/۰ مؤثر است.