درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۹۶۱ تا ۵٬۹۸۰ مورد از کل ۳۶٬۴۲۸ مورد.
۵۹۶۱.

تحلیل نشانه شناختی فمینیسم رسانه ای در رویکرد بی بی سی فارسی به مسائل زنان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه رسانه بین الملل سال ششم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷ 127 - 154

کلیدواژه‌ها: زنان ایرانی فمینیسم بی بی سی فارسی نشانه شناسی لایه ای بازنمایی رسانه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۴۱۲
مسئله زنان، در رسانه های متنوع و فراگیر امروزی، اهمیت فراوانی دارد و بخش قابل توجهی از مطالب آنها را در بر می گیرد. توجه رسانه های برون مرزی همچون بی بی سی فارسی نیز، به ویژه طی چند سال اخیر، به مسائل گوناگون مطرح در حوزه زنان و به خصوص زنان ایرانی، بیشتر شده است. پرسش اصلی این است که تأثیر گرایش های فمینیستی در متون رسانه ای بی بی سی فارسی درباره زنان ایرانی چگونه است؟ روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد نشانه شناسی لایه ای بوده است. حجم نمونه، شامل متن های منتشر شده در تارنمای اینترنتی بی بی سی فارسی در بازه زمانی 01/01/1397 (21 مارس 2018) تا 31/06/1399 (21 سپتامبر 2020) است که «زنان ایرانی» بحث اصلی و پررنگ در آنها بوده است. تعداد این متون که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند، 65 مورد است. نتیجه نهایی تحلیل ها نشان می دهد که این متون علی رغم گوناگونی موضوع، مانند لایه هایی به هم پیوسته، هم متنی شامل کلید واژه ها و نشانه های اصلی را شکل داده اند. بی بی سی فارسی با مفصل بندی این موضوع ها به یکدیگر در چارچوب 4 رویکرد اصلی فمینیسم (لیبرال، مارکسیست، سوسیالیست و رادیکال) سعی می کند تصویری غیرواقعی و یکپارچه از فضای مردسالارانه ایران امروزی و شرایط نامساعد زنان ایرانی در آن را بازنمایی و القاء کند.
۵۹۶۲.

برنامه تحرک بین المللی دانشجو واکاوی چالش های دانشجویان بین المللی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ ۳۰-۱

کلیدواژه‌ها: بین المللی سازی آموزش عالی تحرک آکادمیک تحرک بین المللی دانشجو دانشجوی بین المللی دانشگاه ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۲۳۱
بین المللی سازی آموزش عالی یکی از مهم ترین اتفاقات تأثیرگذار در دهه های اخیر بوده است فرایند جذب دانشجو به عنوان یکی از استراتژی های مؤثر در دستیابی به اهداف بین المللی سازی آموزش عالی، در دهه های اخیر به رقابتی جدی میان کشورها تبدیل شده است. از این رو به میزان شناخت و آگاهی دانشگاه ها از تجارت دانشجویان، امکان استفاده از مزایا و فرصت های بین المللی سازی برای آنان افزایش خواهد یافت. پژوهش حاضر با هدف آگاهی از چالش های دانشجویان بین المللی به منظور کمک به ارتقای راه های مؤثر در زمینه جذب، نگهداشت به واکاوی تجربیات دانشجویان بین المللی در ایران پرداخته است. پژوهش با رویکردی کیفی به گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته به جمع آوری تجربیات زیسته 28 نفر از دانشجویان بین المللی اقدام نموده است. انتخاب مشارکت کنندگان از طریق نمونه گیری در دسترس و جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و تحلیل داده های پژوهش براساس تحلیل تم انجام شده است. یافته ها براساس چالش دانشجویان در سه مرحله پیش از تحصیل، حین تحصیل و پس از تحصیل تفکیک و تم های اصلی براساس کدگذاری حاصل از مفاهیم ذیل هر مرحله ارائه شده است. براساس نتایج پژوهش حاضر، چالش آکادمیک، سازگاری فرهنگی، موانع زبانی و چالش امنیت شغلی به عنوان تم های اصلی و تأثیرگذار در تحقق اهداف «برنامه تحرک بین المللی دانشجویان به داخل» نیازمند توجه بیشتر برنامه ریزان و مدیران دانشگاهی به منظور اصلاح و بهبوداست.
۵۹۶۳.

تحلیل پراکندگی رشته ها و شرایط پذیرش پذیرفته شدگان دوره دکتری آموزش عالی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ ۴۳-۲۴

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی پذیرفته شدگان شرایط پذیرش رشته ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۳۴
دانشگاه های ایران از ابتدای تعریف دوره دکتری آموزش عالی، تعداد دانشجویانی با رشته های مختلف در مقاطع قبلی پذیرفته اند. هدف از این پژوهش، تحلیل وضع موجود رشته آموزش عالی در ایران از نظر تعداد پذیرفته شدگان در دانشگاه های مختلف و همچنین تحلیل پراکندگی رشته مقاطع قبلی پذیرفته شدگان آموزش عالی است. همچنین پیشنهادهایی به عنوان پیش شرط یا شرایط پذیرش در دوره دکتری آموزش عالی با توجه به تجربه های بین المللی ارائه می گردد. پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به روش تحلیل مضامین و انباشت نگاشتی از طریق سند کاوی و استفاده از طرح پژوهش غیرآزمایشی تدوین شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه پذیرفته شدگان دانشگاه های سراسری دوره دکتری آموزش عالی از سال 90 تا 98 بودند. جهت پیشنهاد پیش شرط یا شرایط پذیرش در دوره دکتری آموزش عالی از روش پژوهش مطالعه تطبیقی استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش تعداد پذیرفته شدگان دوره دکتری آموزش عالی از سال 90 تا 94 روندی افزایشی داشته و از سال 95 روند افزایشی آن متوقف و تقریباً ثابت مانده است و از سال 97 همگام با روند کلی کاهش ظرفیت پذیرش دوره دکتری، کاهش یافته است. دانشگاه شهید بهشتی و علامه طباطبایی (46% از کل پذیرفته شدگان) بیشترین و دانشگاه اصفهان کمترین سهم (2%) را در پذیرش دانشجوی دکتری این دوره داشته اند. گروه علوم تربیتی و دبیری و آموزش، زبان های خارجی، مهندسی، علوم پزشکی و مدیریت و علوم اقتصادی بیشترین و رشته های علوم اجتماعی، روانشناسی، هنر و معارف نیز کمترین سهم را در رشته مقاطع قبلی پذیرفته شدگان دارند. تعریف حوزه پژوهشی مرتبط با حوزه تخصصی مقاطع قبلی پذیرفته شدگان، 3 تا 5 سال تجربه فعالیت حرفه ای، پژوهشی، تدریس، ارزشیابی یا مدیریت در حوزه آموزش عالی، توصیه نامه از اعضای هیئت علمی و ... به عنوان شرایط و پیش نیازهای پذیرش در دوره دکتری پیشنهاد شدند.
۵۹۶۴.

مقایسه اسناد برنامه های راهبردی در دانشگاه های دولتی منتخب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ ۶۴-۴۴

کلیدواژه‌ها: اسناد برنامه های راهبردی الگوهای برنامه ریزی راهبردی برنامه ریزی آموزش عالی بررسی مقایسه ای دانشگاه های دولتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۲۵۸
هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه اسناد رسمی برنامه های راهبردی در دانشگاه های دولتی منتخب و پاسخ به این دو پرسش اصلی است : بین عناصر شکلی و محتوایی اسناد برنامه های راهبردی دانشگاه های دولتی چه تفاوت ها و شباهت هایی وجود دارد؟ آیا در این اسناد، طراحی منحصربه فردی متناسب با ویژگی های خاص دانشگاه های مورد نظر وجود دارد؟ روش پژوهشی استفاده شده روش ترکیبی است. در بخش کیفی برای بررسی و تجزیه وتحلیل اسناد دانشگاه ها و الگوها از روش تحلیل محتوا و برای بررسی ماتریس تفاوت ها و شباهت های اسناد برنامه ها با الگو های برنامه ریزی موجود از روش کمی (آمار توصیفی) استفاده شده است. دانشگاه های نمونه موردبررسی شامل 10 واحد (شهید بهشتی، تبریز، خوارزمی، سمنان، شیراز، صنعتی امیر کبیر، صنعتی اصفهان، صنعتی شریف، کاشان و مازندران) و الگوهای انتخاب شده برنامه ریزی راهبردی 11 مورد (مینتزبرگ، بارکر و اسمیت، جانسون، نوستریج، نیواورلئان، انجمن دانشگاه ها، کلر، کللند و کینگ، استینر، ویسکانسین، کافمن و هرمن) بوده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که در بررسی اسناد بین عناصر محتوایی دانشگاه های مذکور تفاوت های متمایزی به چشم می خورد، درصورتی که از نظر بررسی عناصر شکلی شباهت های بسیاری بین آن ها دیده می شود و این روند نسبت به الگوهای برنامه های منتخب نیز صادق است. بنابراین نتیجه می شود که هیچ کدام از دانشگاه های بررسی شده، بخصوص از نظر عناصر محتوایی، الگوی خاص مربوط به دانشگاه خود را طراحی نکرده بلکه آن ها را اقتباس کرده اند و این اقتباس پذیری می تواند موفقیت دانشگاه ها را در عملیاتی کردن اسناد برنامه های تنظیمی با چالش مواجه سازد.
۵۹۶۵.

نگرش خبرگان دانشگاهی به تعامل دانشگاه و جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ ۲۴-۱

کلیدواژه‌ها: تعامل دانشگاه با جامعه خبرگان دانشگاهی نگرش رویکرد آمیخته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۰۰
توجه به تعامل دانشگاه با جامعه، در کنار دو کارکرد اصلی نظام آموزش عالی، یعنی؛ آموزش و پژوهش، بر نقش اجتماعی دانشگاه ها در پاسخگویی به نیازها و انتظارات جامعه در سطوح مختلف، دلالت دارد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی و دسته بندی نگرش خبرگان دانشگاهی در خصوص چالش های پیش روی تعامل دانشگاه با جامعه؛ با استفاده از رویکرد آمیخته و روش کیو بوده است. جامعه آماری پژوهش را هجده نفر از صاحب نظران، خبرگان و اساتید دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی مختلف در سطح کشور تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس اصل کفایت نظری، به عنوان اعضای نمونه انتخاب گردید. علت اصلی این انتخاب نیز، تخصص، تجربه آکادمیک و تألیفات خبرگان در حوزه آموزش عالی در نظر گرفته شده است. در بخش کیفی پژوهش، با استفاده از 18 مصاحبه صورت گرفته، فضای گفتمان حاصل گردید و با استفاده از نظرات و دیدگاه های آنان، گزینه های کیو و در ادامه آن، مجموعه کیو به دست آمد. همچنین، در بخش کمی نیز، با استفاده از نرم افزار SPSS داده های به دست آمده در بخش کیفی، مورد تحلیل قرار گرفت که درنهایت، هفت نگرش اصلی، در این زمینه، شناسایی گردید.
۵۹۶۶.

نقش عناصر کالبدی سالن مطالعه در کیفیت مطالعه بر اساس الگوهای رفتاری دانشجویان (نمونه موردی: سالن مطالعه مرکزی خوابگاه کوی برادران دانشگاه تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ ۸۵-۶۵

کلیدواژه‌ها: سالن مطالعه خوابگاه الگوهای رفتاری احساس تعلق کیفیت فضا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۹۱
مسأله و هدف: میزان مطالعه در بین یک ملت بیانگر ارزش های والای انسانی و میزان توسعه فرهنگی آن ملت است. سالن های مطالعه در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردارند. پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی نقش عناصر کالبدی سالن مطالعه بر کیفیت مطالعه کاربران و طراحی سالن های مطالعه خوابگاهی بر اساس الگوهای رفتاری کاربران (دانشجویان) صورت پذیرفته است. روش شناسی: پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی محسوب شده و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. روش انجام پژوهش بر اساس مطالعه اسنادی، کتابخانه ای و مطالعه میدانی بوده است. جهت جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه به دانشجویان ساکن در خوابگاه دانشگاه تهران مراجعه شد؛ که در این بین تعداد کل جامعه مورد مطالعه این پژوهش 3547 نفر برآورد گردید که در طول یک ماه از این کتابخانه استفاده نمودند. از میان مراجعه کنندگان، تعداد 352 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه توسط متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون هم بستگی پیرسون و آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد که از بین 11 متغیر مورد بررسی، به جز متغیرهای کارکرد ستون ها، نظم عملکردی واحدها و اجزای سالن مطالعه و تنوع در فرم های داخلی و خارجی، سایر متغیرها شامل تردد، صدا، نظام میزها و صندلی ها، بازشوها، نور، فضاهای خصوصی و نیمه خصوصی و دید به ترتیب متغیرهایی بودند که بیشترین سهم را در میزان تغییرات متغیر وابسته (کیفیت مطالعه) داشتند. در نهایت اینکه بر اساس بتای استاندارد شده، هفت متغیر توانایی تبیین 82 درصد از تغییرات واریانس مربوط به افت کیفیت مطالعه ناشی از عدم طراحی مناسب عناصر سازنده کتابخانه را تبیین می نمایند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که مشخصات سازه ای و معماری سالن مطالعه مرکزی کوی خوابگاه دانشگاه تهران متناسب با نیازهای دانشجویان نبوده و نیازمند بازطراحی و ایجاد تغییراتی بر اساس الگوهای رفتاری کاربران است.
۵۹۶۷.

تدوین الگوی ارتباطات اسلامی از منظر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: علوم خبری سال دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 11 - 54

کلیدواژه‌ها: الگوی ارتباطات خداوند انسان هستی شناسی معرفت شناسی قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۲۵۷
مدل ها الگوهای ارتباط ارائه شده در علوم ارتباطات بیشتر شامل عناصر و مفاهیم دوران حیات مادی انسان ها است.نداشتن یک مدل یا الگوی ارتباطی که همه عَوالِم حیات او را در برگیرد، مشکل اصلی همه این الگوها است.در این تحقیق تلاش شده است تا باهدف تدوین الگوی ارتباطات اسلامی از منظر قرآن کریم، با مراجعه به تفاسیر معتبر قرآن کریم، الگویی جامع ارائه شود.این تحقیق با روش کیفی داده بنیاد(روش سیستماتیک)و کدگذاری سه مرحله ای، انسِلم اشتراوس انجام شده است.نتایج تحقیق نشان داد که از منظر قرآن کریم، عَوالِمِ حیات و ممات انسان شامل:عوالَمِ1- قبل از حیات(عالَمِ ذَر ، صُلب وتَرائب وجنینی)، 2-عالَمِ حیات و3-عوالِمِ پس از حیات(برزخ، قیامت و جاودانگی)است. ارتباطات انسانی در الگوی قرآنی، با در نظر گرفتن ارتباط خداوند با انسان در ابتدای شکل گیری جسم و روح او در عوالِمِ قبل از دنیا ترسیم می شود: در عالم ذَر وصُلب و تَرائب، چون انسان فاقد اختیار است، پس مسئولیتی هم ندارد اما می داند که خالقی دارد و بدان خالق هستی بخش نیازمند است.این نیاز ارتباط نخستین انسان با خالق خویشتن را آشکار می سازد. هرچند ارتباطی از نوع زمینی نیست. در میان همه عوالِم، عالَمِ دنیا تأثیرگذارترین عالَم بر سرنوشت او است. در این عالَم، ارتباطات انسان باخدا، عالَمِ غیب، همنوعان، طبیعت، حیوانات و ماشین برقرار می شود. در این عالم انسان مسئول اعمال خویش است. در عرصه تکوینی و تشریعی سعادت آخرت او در این عالم تعیین می شود. آخرین عالَمِ هستی برای انسان ها، عالَمِ جاودانگی است. انسان ها در سیر تکاملی خود پس از عبور از قیامت وارد عالَمِ جاودانگی می شوند و براساس اعمال نیک و بد خود یا با عبور از جهنّم وارد بهشت می شوند و یا به دلیل اعمال بدِ خود در همان جهنّم و عذاب الهی باقی می مانند.
۵۹۶۸.

ارتباطات زیست محیطی و آب: تحلیل محتوای مستندهای دهه هشتاد و نود سینمای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۳ 11 - 34

کلیدواژه‌ها: مستند زیست محیطی سینمای زیست محیطی ارتباطات زیست محیطی چارچوب بندی مسئله آب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۹۴
جامعه ایران با موضوعات و مسائل زیست محیطی متعددی روبرو است. در میان موضوعات زیست محیطی جامعه ایران «مسئله آب» یکی از برجسته ترین مسائل است. امروزه رشته های علوم انسانی هم به موضوعات زیست محیطی و تبعات آنها واکنش نشان داده اند. ارتباطات زیست محیطی هم یکی از عرصه هایی است که پتانسیل خوبی برای کمک به حل ابعادی از مسائل زیست محیطی دارد. بر این اساس در این مقاله از منظر ارتباطات زیست محیطی و با رویکرد نظری چارچوب بندی به مطالعه مسئله آب در سینمای مستند دهه هشتاد و نود ایران پرداخته شده است. سوال اصلی تحقیق این است که سینمای مستند ایران چگونه به مسئله بحران آب در ایران پرداخته است؟ برای پاسخ به سوال تحقیق 22 فیلم مستند با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل شده است. تحلیل محتوای کیفی این مستندها نشان می دهد چارچوب تشخیصی و تجویزی توسعه پایدار غالب-ترین و فراگیرترین چارچوبی است که مستندسازان ایرانی مساله بحران آب در ایران را در قالب آن چارچوب بندی کرده اند.
۵۹۶۹.

بررسی هویت سیاسی و فرهنگی جوانان دهه های اول و چهارم انقلاب اسلامی ایران(مطالعه ی موردی: شهرستان بابلسر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 27 - 46

کلیدواژه‌ها: هویت هویت مشروعت بخش هویت مقاومتی هویت برنامه دار انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۲۷۹
هدف اصلی از نگارش این پژوهش، بررسی شاخصه های هویت فرهنگی و سیاسی جوانان در دهه های اول و چهارم  انقلاب اسلامی ایران در شهرستان بابلسر بوده و تشابهات  و تمایزات هویتی جوانان این دو دهه بیان می گردد. این پژوهش، با بررسی شاخصه های هویتی جوانان دهه های اول و چهارم انقلاب با استفاده از چهارچوب نظری امانوئل کاستلز در مورد هویت ها ،در شهرستان بابلسر به این پرسش پاسخ می گوید که وجه تمایز و تشابه هویت فرهنگی سیاسی جوانان در دو دهه ی اول و چهارم انقلاب چه بوده است؟ پژوهش حاضر به لحاظ روش توصیفی است و ابزار جمع آوری آن از طریق استفاده از منابع کتابخانه ای مشتمل بر کتب ، مقالات و همچنین به صورت پیمایشی مشتمل بر توزیع تعدادی پرسش نامه در غالب برگه های نظرسنجی و پالایش و پایش این پرسش نامه هاست. در تحلیل آماری نظرسنجی های صورت گرفته نیز از نرم افزار spss استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که هرچند هویت اسلامی انقلابی جوانان دهه ی چهارم نسبت به جوانان دهه ی اول ، بسیار کم رنگ تر گشته است؛ اما جوانان در این دوران نیز همچنان دارای تشابهاتی با جوانان دهه ی نخست انقلاب اسلامی می باشند. 
۵۹۷۰.

تفسیر مردان از تغییر نقش خود در خانواده: یک مطالعه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 141 - 158

کلیدواژه‌ها: مطالعات مردان مردانگی پدرسالاری خانواده تغییر نقش جنسیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۳۰۱
در دنیای معاصر و موازی با تحولات فرهنگی، اقتصادی و فناوری، نقش های جنسیتی درون خانواده نیز دگرگون شده است. این پژوهش با هدف مطالعه ی تغییر نقش مردان در خانواده با توجه به تفسیر و تجربه خود مردان انجام شد. برای اجرای تحقیق، از روش تحقیق نظریه ی داده بنیاد(گراندد تئوری) استفاده کردیم. میدان مطالعه، شهر یزد بوده و در فرایند گردآوری داده ها، 30 نفر مرد ساکن یزد با روش نمونه گیری هدفمند و دردسترس در تحقیق مشارکت داشتند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته برای گردآوری داده ها و از کدگذاری نظری برای تحلیل داده ها استفاده کردیم. در کدگذاری اولیه 34 مفهوم از مصاحبه ها استخراج و در آخر ۵ مقوله ی اصلی ساختیم. براساس یافته ها، نقش مرد در خانواده شامل فرایند گذار به برابری و دموکراتیزه شدن است و سایر اعضای خانواده نقش برجسته تری در ساختار قدرت پیدا کرده اند. مردان از تعریف نقش سنتی خود فاصله گرفته و به دگرگونی ذائقه ی مردانه و محدودسازی خویشتن پرداخته اند. رسانه ، آموزش، شهرنشینی، اشتغال زنان و سبک زندگی مصرف گرایانه ی معاصر، از جمله شرایطی است که زمینه ی این تحول را فراهم کرده است. سیطره ی مادی گرایی، سهم خواهی شرکای نقش و معنا سازی نوین از مردانگی از جمله پیامدهای این تغییرات است.
۵۹۷۱.

وضعیت اجتماعی-فرهنگی بازنشستگان نیروی انتظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی پلیس سال هشتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۰) 47 - 55

کلیدواژه‌ها: بازنشستگی منابع انسانی نیروی انتظامی وضعیت اجتماعی فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۹۳
هدف این پژوهش، بررسی وضعیت اجتماعی-فرهنگی موجود بازنشستگان نیروی انتظامی و شناسایی مسائل و مشکلات آن ها بود. این پژوهش از روش ترکیبی (کیفی-کمی)، از نوع طرح اکتشافی سود برده است. در مرحله اول (کیفی)، 25 بازنشسته به روش نمونه گیری هدفمند و براساس اشباع نظری، از طیف های مختلف جهت انجام مصاحبه، انتخاب شدند. در مرحله دوم (کمی)، براساس رمزگذاری و تدوین مضامین اطلاعات حاصل از مصاحبه ها، پرسشنامه ای تدوین شد. سپس، طبق روش نمونه گیری تصادفی ساده و تمام شمار، از بین تمامی بازنشستگان یکی از یگان های نیروی انتظامی در سراسر کشور، با توجه به فرمول کوکران، تعداد 338 نفر از 2149 نفر حجم نمونه، برای شرکت در پژوهش برگزیده شدند. پایایی پرسشنامه، با استفاده از روش آلفای کرونباخ به میزان 87% محاسبه گردید و روایی آن با کسب نظرصاحب نظران، اساتید و همچنین ازطریق بررسی ادبیات موضوع این حوزه تأیید شد. نتایج بخش کمی، درقالب جداول توصیفی و با استفاده از آزمون آماری تی تست مستقل مورد بررسی قرار گرفت. براساس یافته های این پژوهش،  وضعیت اجتماعی-فرهنگی بازنشستگان با میانگین 34/2 درحد نسبتاً مطلوب قرار دارد، اما ایده آل نیست. پاسخگویان، ویژگی بزرگ متمایز اجتماعی-فرهنگی خود را در دوران بازنشستگی، فرد مورد وثوق و اعتماد اهالی محل اعلام نمودند. علاوه بر این، عمده مشکلات اجتماعی-فرهنگی خود را برخوردی نامناسب هنگام مراجعه به سازمان جهت انجام امور اداری و متناسب نبودن نوع مشاغل پیشنهاد شده به یک فرد بازنشسته اعلام کردند
۵۹۷۲.

تحلیل جامعه شناختی دنیای هنر فرش (مورد مطالعه: منطقه اراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 77 - 54

کلیدواژه‌ها: دنیای هنر فرش اراک تولید هنر توزیع هنر مصرف هنر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۳۱۳
در این مقاله تلاش شده است که با استفاده از نظریه دنیای هنر هوارد بکر، دنیای هنر فرش اراک شناسایی و تحلیل شود. بکر معتقد است برای فهم جامعه شناسانه هنر، باید هنر را فعالیتی جمعی ببینیم. در این مقاله موضوع جمعی بودن فعالیت هنری، در مورد هنر فرش منطقه اراک مورد مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق کیفی بوده و گردآوری اطلاعات در آن به روش میدانی و اسنادی انجام شده است. به منظور گرد آوری تصاویر قدیمی فرش و سایر داده های اطلاعاتی، از کتاب های تخصصی، گزارش ها، منابع مکتوب و پایگاه های اطلاعاتی معتبر استفاده شد. در بخش میدانی، طی چندین سفر به کانون های مهم بافت در منطقه، گفتگوهایی با طراحان، بافندگان، فروشندگان و کارشناسان فرش اراک، پیرامون ویژگی های هنری و فنی بافت، معانی نقوش و همین طور باورها و مناسک و روابط اجتماعی مرتبط با فرش در جامعه و فرهنگ انجام شد.مطالعه بر روی سه حوزه تولید، توزیع و مصرف هنر فرش اراک و روابط میان آنها، نشان داد که نه تنها تولید فرش، یک فعالیت هنری جمعی است، بلکه هر یک از مشارکت کنندگان در این دنیای هنر به اندازه سهم خود بر روی محصول نهایی که همان فرش است، اثر گذاشته و شکل و معناهای نهفته در آن را تعیین می کنند. همچنین، این هنر نه تنها در دل جامعه بوجود آمده و بنابراین از آن متاثر است، بلکه به واسطه رابطه تعاملی و متقابل تنگاتنگی که با جامعه دارد، بر آن تاثیر هم می گذارد.
۵۹۷۳.

کولبری، برآیندِ سیاست های معطوف به توسعه نیافتگی (مطالعه کیفی کولبران شهر پاوه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 21 - 1

کلیدواژه‌ها: کولبری نظریه زمینه ای رشد اقتصادی قرابت فرهنگی محرومیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۲۶۵
پدیده کولبری ریشه در مناسبات اقتصادیِ مسلط بر نواحی مرزی در دهه های اخیر دارد. هدف این پژوهش، مطالعه این پدیده از دریچه چگونگی تفسیر آن از دیدگاه کولبران شهرستان پاوه است. داده های این مطالعه کیفی از طریق مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته گردآوری شده و از روش نظریه زمینه ای برای تحلیل داده ها استفاده شده است. نمونه گیری به صورت هدفمند تا مرحله اشباع نظری با 30 نفر از مطلعین کلیدی مصاحبه ادامه یافت. اطلاعات به دست آمده در قالب 34 مفهوم، 6 مقوله عمده و در نهایت یک مقوله هسته ای کدگذاری و تحلیل شدند. مقولات عمده عبارت اند از: اکولوژی منطقه، فشار ساختاری درونی، نابسامانی اقتصادی در منطقه مرزی، فشارهای ناشی از ساختار بیرونی، تضعیف شیوه های سنتی تولید، روابط خویشاوندی و قرابت فرهنگی. مقوله هسته ای که سایر مقولات را شامل می شود عدم توسعه و رشد اقتصادی است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که پدیده کولبری به مثابه امری تاریخی و بسترمند ناشی محرومیت ها و محدودیت های اقتصادی، جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و امکانات معیشتی و مرزبندی های ناخواسته است. این پدیده از نظر مرزنشینان به عنوان یگانه راه گریزناپذیر در واکنش به عدم توسعه و رشد اقتصادی در ابعاد گوناگون وضعیت اقتصادی، خویشاوندی و قرابت فرهنگی حاکم بر منطقه می باشد که نظام اجتماعی می تواند متناسب با این خواسته ها و نیازهای مرزنشینان برنامه ریزی در ابعاد کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت اقدام نماید.
۵۹۷۴.

نقش برنامه ی طنز تلویزیونی دورهمی در میزان نشاط اجتماعی- فرهنگی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۳) 113 - 135

کلیدواژه‌ها: نشاط اجتماعی - فرهنگی برنامه تلویزیونی برنامه شاد دورهمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۲۷۶
مقاله حاضر با هدف تعیین نقش برنامه طنز تلویزیونی دورهمی در میزان نشاط اجتماعی- فرهنگی مخاطبین از دیدگاه کارکنان صدا و سیما در تابستان 1398 انجام پذیرفت. روش تحقیق پیمایشی از نوع توصیفی بود. جامعه ی آماری شامل کلیه کارکنان سازمان صدا و سیمای شهر تهران به تعداد430 نفر بود. 203 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه ای- نسبتی از بین کارکنان بخش های مختلف به عنوان نمونه انتخاب شدند. در فرآیند گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته ای برگرفته از ابزار اندازه گیری آکسفورد و نظریه هزارجریبی و مرادی (1393) برای نقش برنامه دورهمی در نشاط اجتماعی در سه بعد احساسی- شناختی- رفتاری و با اضافه کردن بعد آگاهی رسانی در نشاط فرهنگی استفاده شد. روایی پرسشنامه از طریق نظر متخصصان و پایایی متغیرهای پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و بالای 7/0 بدست آمده و مورد تایید قرار گرفتند. داده ها از طریق آزمون تی تک نمونه ای با نرم افزارآماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. نتایج حاصل نشان داد؛ برنامه شاد دورهمی در افزایش میزان نشاط اجتماعی- فرهنگی و ابعاد آن شامل احساسی، شناختی، رفتاری و آگاهی رسانی نقش دارند (05/0p<). نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن نیز نشان داد: نقش برنامه شاد دورهمی در بعد آگاهی رسانی رتبه اول، در بعد رفتاری رتبه دوم، در بعد شناختی رتبه سوم و در بعد احساسی آخرین رتبه را داشته است (05/0p<).
۵۹۷۵.

بررسی پدیدارشناسانه زیست رسانه ای سالمندان در دوران کرونا؛ مورد مطالعه، نسل رسانه های آنالوگ دارای موبایل هوشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 125 - 151

کلیدواژه‌ها: بوم شناسی رسانه ای پدیدارشناسی کرونا منظرۀ رسانه ای نسل رسانه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۲۸۰
تأثیر کرونا بر سبک زندگی، روابط انسانی، و تجربۀ رسانه ای افراد، زیاد بوده و سبب پیوند افراد با رسانه های جدید شده است. اعضای نسل رسانه های آنالوگ وارد فضای جدیدی شده اند و زیست جهان جدید خود را برساخته اند. در پژوهش پیش رو، شیوۀ رویارویی نسل چاپی و آنالوگی با جهان جدید رسانه ای پس از کرونا و تجربه زیستۀ نسل های رسانه ای آنالوگ در شرایط ویژه کرونا، با تأکید بر نظریه های نسل های رسانه ای مانهایم و خوانش مفاهیمی همچون منظرۀ چشم انداز رسانه ای و بوم شناسی رسانه بررسی شده است. این پژوهش پدیدارشناسانه، با 13 فرد بالای 60 سال مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته داشته است و یافته های پژوهش با استفاده از روش تحلیل تماتیک، تجزیه وتحلیل شدند. در چارچوب ابرمضمون «زیست رسانه ای نسل های چاپی و آنالوگی»، سه مضمون «زندگینامه رسانه ای»، «خانگی کردن»، و «چشم انداز تجربۀ پساکرونایی» استخراج شده اند. یافته های پژوهش پیش رو نشان می دهند که پدیدار زیست رسانه ای در دوره همه گیری کرونا، برساخته شده از این عناصر است: الف) نوع معنایی که افراد از رسانه ها در ذهن دارند، تجربۀ رسانه ای آن ها را برساخته است؛ ب) این تجربه، زیست رسانه ای آن ها در طول زندگی شان را شکل می دهد؛ ج) برپایۀ همین معنا، تجربه ای از فضای جدید رسانه ای در آگاهی آن ها ایجاد می شود که زیست رسانه ای، متناسب با آن معنا می یابد؛ د) پدیدار کرونا به مثابه گسستی در درک چگونگی روابط اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی، شکل تازه ای به تجربۀ زیستن در فضای جدید رسانه ای می دهد، ﻫ) این شکل تازه، معنای آیندۀ تجربه رسانه ای پس از کرونا را نیز در آگاهی افراد می سازد و کیفیت های متفاوتی در سوبژکتیویته افراد ایجاد می شود. نسل رسانه های چاپی و آنالوگ، بودن خود را در اکولوژی جدید رسانه ای، بازیابی می کنند؛ یعنی بودن برمبنای پذیرش کامل یا پذیرش مقاومت آمیز.
۵۹۷۶.

سازمان های مردم نهاد محیط زیستی و شیوه های جلب مشارکت اعضا (مطالعۀ سازمان های مردم نهاد محیط زیستی تهران با رهیافت نظریۀ بنیادی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۲) 91 - 128

کلیدواژه‌ها: تغییرات آب وهوایی انرژی سازمان های غیردولتی محیط زیست مشارکت اجتماعی نظریۀ زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۳۰۰
هدف این پژوهش، تحلیل راهبردهای سازمان های مردم نهاد محیط زیستی در برنامه های سازگاری با تغییرات آب وهوا و انرژی است. رویکرد این پژوهش تفسیرگرایی است و با استفاده از نظریۀ زمینه ای انجام شده است. مشارکت کنندگان با استفاده از نمونه گیری هدفمند و در قالب نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند که بر این اساس، تعداد 16 نفر از اعضای سازمان های غیردولتی محیط زیستی شهر تهران در سال 1398 برگزیده شدند. داده ها با استفاده از مصاحبۀ نیمه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شدند. مفاهیم حاصل از کدگذاری، درخرده مقوله ها و مقوله ها قرار گرفتند و الگوی پارادایمی استخراج شده در چهار بخش شامل شرایط علّی، شرایط مداخله گر، راهبرد ها و پیامدهاست که پیرامون پدیدۀ مرکزی شکل گرفت. تحلیل داده ها نشان دادند شرایط علی اثرگذار بر شیو های جلب مشارکت سازمان های مردم نهاد و آنچه موجب پیدایش پدیدۀ اقناع و راهبرد های مربوط به آن می شود، عبارت اند از: احساس مسئولیت نسبت به محیط زیست، توان علمی و اجرایی اعضای سمن ها، خودکارآمدی و اعتقاد به تأثیر اقدام فردی (اثربخشی). همچنین شرایط مداخله گر مؤثر بر پدیدۀ اقناع شامل ضعف جامعه در زمینۀ آگاهی (نسبت به وظایف فردی، دانش محیط زیستی و وضع موجود)، نبودن بسترهای مناسب در جامعه ازجمله ضعف در تعاملات گروهی، به کار نگرفتن زیرساخت های مناسب در ساختمان ها و محدودیت قوانین، ضعف مدیریتی و تخریب محیط زیست است. علاوه بر این، نتایج پژوهش نشان دادند راهبردهای در پیش گرفته شده به وسیلۀ سازمان های مردم نهاد عبارت اند از: آموزش و ارتقای دانش محیط زیستی در دو سطح درون سازمانی و برون سازمانی، به روزآوری دانش محلی، بیم و امید (نوید آیندۀ بهتر و بیم از مخاطرات احتمالی)، تغییر پایدار محلی (توانمندسازی، مشاغل جایگزین، تشکیل سازمان محلی)، انتفاع و ایجاد اجماع بین سیاستگذاران و بازیگران فعال انرژی برای مشرعیت بخشی در سطح دولت، صنعت و دانشگاه. پیامدهای در پیش گرفتن این راهبرد ها نیز عبارت اند از: ارتقای سطح آگاهی، مسئولیت پذیری، توانمندی و استقلال جوامع محلی، کسب درآمد و رونق اکوتوریسم. به طور کلی، نتایج نشان دادند شیوۀ اصلی اعضای سمن های محیط زیستی برای جلب مشارکت گروه های هدف، شیوۀ اقناع بوده است. اعضای سمن ها برای تحقق این مهم، تلاش خود را بر آموزش و انتفاع گروه های مختلف متمرکز کرده اند. نتایج این مطالعه می توانند به سایر سمن های محیط زیستی و سازمان های دولتی برای استفاده از ظرفیت های مختلف سمن های محیط زیستی کمک کنند.
۵۹۷۷.

تبیین تأثیر دینداری و سرمایۀ اجتماعی بر رضایتمندی سیاسی شهروندان شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۳) 27 - 54

کلیدواژه‌ها: سرمایۀ اجتماعی رضایت سیاسی دینداری اعتماد اجتماعی شهر اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۳۵۵
رضایتمندی سیاسی برای نظام های سیاسی در سطح ملی و بین المللی، اهمیت بسیار زیادی دارد؛ تا جایی که گسترش نارضایتی سیاسی در یک جامعه پایه های مشروعیت آن نظام را متزلزل می کند. ازجمله عوامل مؤثر بر رضایتمندی شهروندان که در نظریه های مختلف همچون نظریۀ سرمایۀ اجتماعی رابرت پاتنام و نظریه های فرهنگ گرایان سنتی و عقلایی و نظریه های جامعه شناسان دربارۀ دین بر آن تأکید شده است، میزان بهره مندی از سرمایۀ اجتماعی و دینداری شهروندان است. برای بررسی رضایتمندی سیاسی در سه حوزۀ رضایت از کنشگران اجتماعی، نهادهای سیاسی و روش کار و قواعد نظام سیاسی به روش پیمایشی، با نمونۀ 395 نفر پاسخگوی 18 سال به بالا که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند، اطلاعات جمع آوری شد و پس از اجرای پرسش نامه میان نمونۀ آماری و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارspss ، نتایج نشان دادند میزان دینداری پاسخگویان در دو بعد عاطفی و مناسکی تأثیر مثبت و معنی داری بر رضایتمندی سیاسی داشته است. همچنین دو مؤلفۀ اعتماد اجتماعی و مشارکت مدنی بر رضایتمندی سیاسی تأثیر معنی داری داشته اند و سبب افزایش سطح رضایت سیاسی بین شهروندان شده اند. نتایج برازش الگو نشان می دهند میزان F در همۀ الگوهای آزمون شده معنی دار بوده است. میزان ضریب تعیین در الگوی نهایی پژوهش نیز نشان می دهد مجموع متغیرهای آزمون شده 35 درصد از واریانس رضایتمندی سیاسی را تبیین می کند. همچنین تأثیر غیرمستقیم دینداری بر رضایتمندی سیاسی در سطح 05/0، ازطریق دو بعد متغیر اعتماد اجتماعی و مشارکت مدنی تأیید شد.
۵۹۷۸.

ذهنیت مدرن، سلطه و میدان نابرابرِ دانش، منابع و استعداد: چالش های شکل گیری علوم انسانیِ پزشکی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۳) 55 - 76

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی پزشکی زیست پزشکی سلطه انگارۀ انسان گرایانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۲۹۱
شکل گیری و بسط علوم انسانی پزشکی، چالش معرفت شناختی مهمی در جهان است. در این مقاله چالش های پیش روی علوم انسانی پزشکی از منظر صاحب نظران علوم انسانی در ایران واکاوی شده است. مطالعه ای کیفی در سطح ملی در سال ۱۳۹۸ انجام شد. با در نظر گرفتن معیار اشباع، داده ها با 22 مصاحبۀ نیمه ساختاریافته و دو پرسش باز جمع آوری و تحلیل مضمون شدند. ازنظر مشارکت کنندگان چالش های مهمی پیش روی شکل گیری علوم انسانی پزشکی وجود دارد که بخشی از آنها مفهومی و بخشی، کاربردی است. مهم ترین چالش، پزشکی (در اینجا منحصراً نهاد و رشتۀ پزشکی) به منزلۀ میدان معرفتی هژمونیک بود؛ با وجود این، مشارکت کنندگان دلایل دیگری را به منزلۀ چالش در این مسیر مطرح کردند. مهم ترین چالش ها در قالب چهار مضمون ذهنیت مدرن، سیاست، اجتماع و سازمان، سلطۀ زیست پزشکی و ناکارآمدی علوم انسانی مطرح است. اگرچه سلطۀ معرفت شناختی و نهادیِ زیست پزشکی که در نهاد پزشکی متمرکز است، چالش عمده ای است، در این سوی میدانِ دانش نیز ضعف و ناکارآمدی علوم انسانی مطرح است. همچنین ذهنیت مدرنِ متمرکز بر علوم سلامت در ایران و متمرکز بر نهاد پزشکی و نیز سیاستگذاری ها و خط مشی های نهادی از دیگر موانعی است که میدانی با توزیع نابرابر دانش، منابع و استعدادها را به وجود آورده است. تقویت نقش و کارکرد علوم انسانی و تعدیل سلطۀ زیست پزشکی در کنار اقدامات نهادی و سازمانی برای تحقق علوم انسانی پزشکی پیشنهاد می شود. توجه به انسان گرایی و سازنده گرایی در عرصۀ سیاست گذاری و نظری ضرورت دارد.
۵۹۷۹.

ظهور تمارض اجتماعی در زندگی روزمره مورد مطالعه: تعاملات میان کارکنان و مراجعان مجتمع شمارۀ 10 مرکز شورای حل اختلاف شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۳) 77 - 100

کلیدواژه‌ها: تمارض اجتماعی زندگی روزمره نظریۀ زمینه ای الگوی ظهوریابندۀ گلیسر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۲۷۲
تمرکز این پژوهش بر تمارض1 اجتماعی به معنای شانه خالی کردن از انجام وظایف قانونی و اخلاقی با ارجاع به عوامل بیرونی و ناموجه است؛ اینکه این کنش اجتماعی چرا و چگونه در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره ظهور و بروز می یابد. برای رسیدن به این منظور و در پی تدقیق معنایی و مفهوم شناسی پدیدۀ تمارض اجتماعی و تحلیل جامعه شناختی زمینه های شکل گیری آن در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره، تمارض اجتماعی مبتنی بر طرح جی تی ام کلاسیک (CL-GTM) یعنی الگوی ظهوریابندۀ گلیسر در نظریۀ زمینه ای دنبال و راهبرد های آن در زندگی روزمره و در عملِ کارکنان و مراجعان مجتمع شمارۀ 10 مرکز شورای حل اختلاف در شهر تهران به روش های گوناگون رصد شده است؛ به این ترتیب، با نمونه گیری نظری، 36 نفر برای انجام مصاحبه های عمیق انتخاب و داده های حاصل از گفتگو با مشارکت کنندگان در پژوهش با استفاده از فرایند کدگذاری دومرحله ای در طرح جی تی ام کلاسیک تحلیل و مقوله بندی شدند. در فرایند کدگذاری و مقوله بندی داده ها نیز با کاربست نرم افزار MAXQDA، از مزایای آن برای تنظیم و تنسیق اطلاعات و تفسیر و تحلیل پدیده ها بهره برده شد. این پژوهش سبب کشف مقولۀ محوری «راهبردهای بقا در شرایط آشفتگی اجتماعی» شد؛ به این ترتیب، تمارض اجتماعی در نوسانی میان ازهم گسیختگی و وابستگی اجتماعی، راهبردی برای بقا در شرایط آشفتگی اجتماعی است؛ شرایطی که در آن، کاهش سرمایۀ اجتماعی و نیز وجود انگیزه های بسیار برای انتقام از جامعه، افراد را به مسئولیت گریزی و شانه خالی کردن از انجام وظایف قانونی و اخلاقی سوق می دهد و همزمان، وابستگی اجتماعی ناشی از تعلق خاطر یا احتیاج، موجب توریه، توجیه و دلیل تراشی و ارجاع به عوامل بیرونی به منزلۀ بهانه ای برای انجام ندادن تعهدات و نداشتن حس وظیفه شناسی است.
۵۹۸۰.

تبیین و تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران دوره صفویه با تکیه بر نظریه اعتماد پیوتر زتومکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) 55-79

کلیدواژه‌ها: صفویه نظام اقتصادی فرهنگ سرمایه اجتماعی اعتماد عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۳۰۹
ایران در دوره صفویه بویژه درعهد شاه عباس اول ( 1038-978 ق / 1629-1571م ) رشد سیاسی، فرهنگی واقتصادی قابل توجهی را تجربه کرد.لذا با توجه به اهمیت اعتماد و سرمایه اجتماعی درتوسعه پایدار، در این جستار تلاش شده است با تکیه برنظریه اعتماد زتومکا، وضعیت سرمایه اجتماعی ایران اواخر دوره صفوی بررسی شده و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا نظام اقتصادی ایران دوره صفویه امکان و ظرفیت های فرهنگی-اجتماعی لازم جهت استمرار رونق اقتصادی و حتی گام نهادن در مسیر نظام سرمایه داری را داشته است ؟ بر این اساس در این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی از طریق بررسی و تحلیل شاخصه های اعتماد زتومکا، وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران دوره صفویه مورد واکاوی قرارگرفت. یافته های این پژوهش نشان می دهد رواج ترکیبی از عوامل زمینه ای اجتماعی و فرهنگی همچون تقدیرگرایی، فساد مالی، رشوه، نفاق، حال گرایی و عدم خطر پذیری به عنوان کاهنده های اعتماد وسرمایه اجتماعی در این دوره عمل کرده اند. از این رو چنین می توان نتیجه گرفت که سرمایه اجتماعی پایین ظرفیت لازم را برای ورود ایرانیان به مدار توسعه فراهم نمی کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان