درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۲۴۱ تا ۲٬۲۶۰ مورد از کل ۲۸٬۲۶۹ مورد.
۲۲۴۲.

آسیب‌شناسی تاریخ‌نگاری انقلاب

نویسنده:
منبع: یاد ایام ۱۳۸۸ بهمن شماره ۵۳
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۸
لطف‌الله آجدانی از جمله پژوهشگران فعال عرصه تاریخ معاصر است که تاکنون کتاب و مقالات متعددی را در حوزه تاریخ مشروطه منتشر کرده است. در گفتگویی که با او داشتیم جنبه‌های آسیب‌شناسانه تاریخ‌نگاری انقلاب نقد و بررسی کردیم.
۲۲۴۳.

واکاوی مفاهیم ظلم ستیزی و عدالت خواهی در نهضت شیعی سربداران خراسان

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال اول پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: ظلم ستیزی مغولان سربداران عدالت طلبی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۲۴۶۶ تعداد دانلود : ۱۱۲۴
ظلم ستیزی و عدالت طلبی از اهداف بسیاری از جنبش ها در تاریخ ایران بوده است. این مفاهیم زمانی برجسته می شدند که مردم تحت سلطهٔ حاکمان مستنبد قرار داشتند و اوضاع سیاسی،اجتماعی و اقتصادی رو به وخامت می گذاشت. عصر مغولان و ایلخانان از جمله این دوره های تاریخ ایران است که ظلم و بی عدالتی در جامعه گسترش یافت و باعث پدید آمدن جنبش های مردمی ظلم ستیز و عدالت طلب شد. نهضت شیعی سربداران در قرن هشتم هجری قمری از جنبش های ظلم ستیز و عدالت طلب مخالف مغولان بودکه توانست با بازتولید مفاهیم ظلم ستیزانه و عدالت طلبانه شیعی حدود نیم قرن در خراسان حکومتی را تشکیل دهد . این پژوهش می کوشد تا پاسخی به این سوال دهد که چرا مفهوم ظلم ستیزی و عدالت طلبی بیشترین نقش را در تشکیل و موفقیّت حکومت سربداران خراسان داشته است ؟نتایج پژوهش بر این نکته تأکید دارد که عدالت طلبی و ظلم ستیزی نهضت سربداران تحت تأثیر نهضت عاشورا و فرهنگ اهل بیت قرار داشته است و این نهضت با توسل به این مفاهیم موفق به تشکیل حکومت شد. لذا شناسایی و معرفی اهداف ظلم ستیزانه و عدالت طلبانه نهضت شیعی سربداران از اهداف این پژوهش به شمار می آید. روش تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیل و متکی بر منابع کتابخانه ای است.
۲۲۴۶.

فهم روشنفکران مشروطه خواه از مفهوم مدرنیته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۵ شماره ۵۱

کلیدواژه‌ها: مدرنیته مدرنیزاسیون روشنفکر مشروطه خواه پروتستانتیسم دولت پیشامدرن و مدرن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۵ تعداد دانلود : ۱۷۰۶
کشور ما در طول حیات پرفراز نشیب خود و در رویارویی با فرهنگ های مختلف، بر اساس اصل انعطاف پذیری فرهنگی، فرهنگ بیگانه را در ظرف فرهنگ و هویت خود باز تفسیر کرده است. پس چگونه است که طی یکصد سال گذشته در برخورد با فرهنگ غرب دستخوش نوعی بلاتکلیفی شده است؟ در پاسخ، مقاله به تحلیل موارد زیر پرداخته است: اولا این بود تکلیفی ناشی از فقدان معرفت شناسی فلسفی روشنفکرها، نسبت به این تمدن بوده است، زیرا شناخت ما از عرب یک شناخت جغرافیایی و متکی بر داوری مدرنیزسیونی بوده است، در حالی که غرب یک مفهوم فلسفی چند بعدی است که شناخت آن نیازمند تاملات فلسفی است. ثانیا فهم روشنفکر ایرانی از تمدن غرب یک درک صوری و برپایه جلوه های ظاهری بوده است، نه برداشتی مدرنیته ای. ثالثا قضاوت او در مورد مغرب زمین متکی بر ترجمه متون دست دومی بوده، بنابراین نه تنها واقعیت های پنهان غرب، بلکه لایه های فرهنگی جامعه خودی را نیز به خوبی درک نکرده بود. به این دلیل به جای غرب فهمی، اسیر غرب زدگی شد.
۲۲۴۹.

سیر تحول خطوط قرآنی در جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۵ (پیاپی ۱۰۳)

کلیدواژه‌ها: قرآن کتابت جهان اسلام هنر اسلامی ایران اسلامی خط کوفی خطوط شش گانه تاریخ خوشنویسی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۲۴۶۵ تعداد دانلود : ۲۲۵۵
اهمیت خوشنویسی و رواج گسترده و سریع آن در جهان اسلام (ایران و بلاد اسلامی) با اصلی ترین کاربرد آن، یعنی کتابت قرآن، ارتباط داشت.اهمیت قرآن در اعتقادات اسلامی و تلاش مسلمانان در تحسین خط قرآن که عملی مقدس به شمار می آمد، سبب شد خوشنویسی در همه جای جهان اسلام به سرعت گسترش یابد.از این رو، در هر منطقه خوشنویسانی بودند که به کتابت کلام حق می پرداختند.در این میان، تأثیرات منطقه ای و علایق هنرمندان و حمایت پادشاهان هر منطقه در پیدایش شیوه های خاص مؤثر بود و همین امر به غنای خوشنویسی می افزود.بنابراین، بررسی وضعیت خوشنویسی در حیطه کتابت قرآن در جهان اسلامی، می تواند آگاهی ای عمومی از رونق و رکود خطوط قرآنی در مناطق اسلامی به دست دهد.در این مقاله، نگارنده می کوشد به روش تاریخی و با هدف آشنایی با حدود و ثغور و اوج و فرودهای خطوط در جهان اسلام، نمایی کلی از وضعیت خطوط قرآنی در این مناطق ارائه کند.
۲۲۵۲.

بررسی و تحلیل پراکندگی بیماری های وبا و طاعون در ایران و تأثیر آن ها بر گسترش بحران های اجتماعی 1264-1210 ﻫ. ق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: فقر قاجاریه شورش کاهش جمعیت وبا طاعون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۳ تعداد دانلود : ۱۲۵۰
وبا و طاعون از جمله بیماری های مهلک و ویرانگری است، که بارها در سده سیزدهم هجری قمری در نقاط مختلف ایران شایع شد و تلفات و خسارات فراوانی از خود به جای گذاشت. این دو بیماری تا حدود نزدیک به یک سده پس از 1236ه. ق همه گیری آن در ایران به طور جدی قربانی می گرفت. همه ساله تعداد زیادی کودک و پیر و جوان این سرزمین از بین می رفتند، اما کوچکترین اقدامی برای مقابله یا حتی کاهش بیماری ها برداشته نمی شد. اهمیت این غفلت و بی توجهی کارگزاران نسبت به این بحران عظیم زمانی بیشتر آشکار می شود که به تلفات ناشی از فراگیری این بیماری ها توجه نمائیم. در مواردی تا یک سوم منطقه ای به علّت ابتلا به این بیماری ها فوت می کردند. فقدان امکانات بهداشتی و قرنطینه بیماران مهم ترین علت فراگیری این بیماری ها بود و مهم ترین پیامدش، کاهش جمعیت ایران عصر قاجار بود. علاوه بر این، در موردی اعتراض و شورش های محلی نسبت به حاکمان به دلیل بی توجهی آن ها به وضع مردم در این دوره دیده می شود. این بحران های اجتماعی اگر چه با مسائل دیگری پیوند می خورد، لیکن ریشه بسیاری از آن ها در همین بی توجهی ها قرار داشت. بر این اساس، این پژوهش با هدف بررسی آماری و اطلاع یابی از پراکندگی بیماری های وبا و طاعون در نیم قرن اول حاکمیت قاجارها در ایران، درصدد است تا به این سؤال پاسخ دهد که: «شیوع بیماری های طاعون و وبا در ایران در نیم قرن اول حکومت قاجارها، چه تأثیری بر گسترش بحران های اجتماعی داشت؟» پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی به این موضوع می پردازد.
۲۲۵۳.

بازخوانی سند نوروز در روایات اسلامی مطالعه موردی: روایت مُعَلّی بن خُنَیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: نوروز امام صادق(ع) مصباح المتهجد مُعلی بن خُنیس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۲ تعداد دانلود : ۸۲۳
آیین سنتی نوروز، به عنوان میراث زنده فرهنگی، با اعتقادات مذهبی درآمیخته و یکی از مؤلفه های پیوند هویت ملّی و دینی ایرانیان بدل محسوب می شود. از این رو، بررسی منابع روایی و فقهی نوروز، به عنوان بزرگ ترین جشن ملی بازمانده از ایران باستان، بسیار بااهمیت است. از آنجا که مبنای همه منابع و مصادر حدیثی و فقهی درباره نوروز روایت مُعَلّی بن خُنَیس، به نقل از امام صادق × ، است، در این پژوهش ضمن اشاره مختصری به سیر تطوّر نوروز، با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی روایت معلّی و صحت و سقم آن می پردازیم. یافته های تحقیق حاکی از این است که روایت معلی درباره نوروز پذیرفتنی نیست؛ چراکه این روایت با وقایع تاریخی مطابق نیست. همچنین در نسخه های نخست مصباح المتهجدِ شیخ طوسی، نخستین اثر مورد استناد منابع پسین، چنین روایتی دیده نمی شود و در نسخه های پسین به آن افزوده شده است.
۲۲۵۴.

تحلیلی بر مناسبات خاندان اردلان با دولت مرکزی صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: صفویه کردستان والی شاه عباس هه لوخان خان احمدخان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی اجتماعی
تعداد بازدید : ۲۴۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۶۵
یکی از حکومت های محلی کُرد که با وجود سده ها استقلال داخلی، در اوایل حکومت شاه عباس اول به تابعیت دولت مرکزی صفویه تن داد حکومت اردلان کردستان است. به دلیل موقعیت راهبردی کردستان اردلان در مرز ایران و عثمانی، اردلان ها که تا پیش از این، به انقیاد هیچ کدام از دولتین(ایران و عثمانی) در نیامده بودند، با پذیرش تابعیت رسمی دولت ایران در زمان شاه عباس اول، فصل جدیدی در تاریخ سیاسی خود رقم زدند. در محدودة زمانی 1019 تا 1046ه .. ق. که شامل بخشی از دوران سلطنت شاه عباس اول و اوایل سلطنت شاه صفی در ایران است، کردستان اردلان تحت امارت دو تن از مقتدرترین امرای محلی، هه لوخان و پسرش احمدخان اردلان قرار داشت. در این پژوهش تحولات سیاسی کردستان در دورة مذکور و مناسبات این امرای محلی با دولت مرکزی ایران مورد بررسی قرار گرفته و در صدد ارائة پاسخ های مناسب به پرسش های زیر برآمده است: 1. به رغم اشتراک مذهبی بنی اردلان با امپراطوری عثمانی، علل گرایش حکومت محلی اردلان به دولت مرکزی ایران در این دوره چه بوده است؟، 2. کردستان و حکام آن از دورة شاه عباس اول در مراتب سیاسی اداری دولت صفویه چه جایگاهی یافتند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست تمرکزگرایی صفویان از یک سو و موقعیت جغرافیایی قلمرو اردلان در اوایل حکومت شاه عباس اول از دیگر سوی، نقش مؤثری در ادغام و جذب حکومت محلی اردلان در دولت مرکزی داشته است. از این ایّام، حکام اردلان در جایگاه والی نقش مهمّی در نظام اداری صفویان ایفا کردند.
۲۲۵۶.

مستوفی بافقی و آثار او در روزگار صفویان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مسکویه دانشگاه آزاد ری تابستان و پاییز ۱۳۸۷ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: صفویه یزد مستوفی بافقی جامع مفیدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۰ تعداد دانلود : ۱۲۵۷
محمد مفید مستوفی بافقی از مورخان و نویسندگان معروف سده یازدهم هجری است که با وجود تصدی شغل استیفای موقوفات یزد و تالیف دو اثر مهم جامع مفیدی و مختصر مفید ، احوال وی در تذکره های قرون یازدهم و دوازدهم هجری راه نیافته و آگاهی ما از وی منحصر به مندرجات آثار او ، به خصوص جامع مفیدی ، است . مقاله حاضر در صدد است ضمن نقد و بررسی آثار در دسترس وی، خاصه جامع مفیدی ، و مطالعه ساختار و نحوه تاثیر پذیری آن از سایر منابع ، به کیفیت نگارش این اثر در جریان زندگانی مؤلف بپردازد . در راستای پی گیری این مسئله ، با تکیه بر روش تحقیق کتابخانه ای ، کوشیده شده با محور قرار دادن آثار مستوفی بافقی ، به ویژه اثر عمده وی جامع مفیدی ، ضمن بررسی شواهد موجود ، به مطالعه تطبیقی این اثر با سایر منابع و میزان تاثیرات متقابل میان آن ها نیز توجه شود . مستوفی بافقی در جامع مفیدی علاوه برارائه اطلاعات کم نظیر ازاخبار رجال و ابنیه و محال یزد، آگاهی های سودمندی ازشکل مناسبات دیوانی و اجتماعی آن عهد به دست داده است که بدان مقامی در خور درقلمرو مطالعات عصر صفوی بخشیده است .
۲۲۵۹.

نقش سیاسی، اجتماعی قبیله اشعر در ابتدای گسترش اسلام

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی بهار و تابستان ۱۳۸۸ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: اسلام ارتداد جاهلیت اشعر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۹۵
کیفیت حیات سیاسی - اجتماعی قبایل عرب در شبه جزیره عربستان از بنیانهای تاریخ نگاری اعراب در دوران قبل و بعد از ظهور اسلام به شمار می آید؛ اینکه چه واکنشی نسبت به رخداد بزرگ ظهور اسلام از خود نشان دادند و اینکه این واکنش بر چه نگرشی مترتب بوده است از مباحث مورد بررسی در این تحقیق به شمار می رود. قبیله اشعر از جمله قبایل جنوبی یا یمنی بود که نامی ماندگار از خود در وقایع قبل و بعد از ظهور اسلام به جای گذاشته است. شرکت در واقعه فیل، حضور فعال در تجارت راه جنوبی، مراوده تجاری و اقتصادی با مکه جزء حوادث روایت شده قبل از اسلام این قبیله بوده است؛ همچنان که پیشدستی در قبول اسلام، و روایت مربوط به حضور آنان در مهاجرت به حبشه و سپس چرخش آنان در آستانه درگذشت پیامبر(ص) از اسلام به شرک، در شمار موضوعاتی است که آنان را از سایر قبایل متمایز می سازد. بویژه نقش ابوموسی اشعری یکی از شخصیتهای مشهور اعراب جنوبی در حوادث دوران پس از شکل گیری نهاد خلافت. این تحقیق با روش کتابخانه ای تهیه گردیده و محقق بر آن است تا به کمک اسناد به تبیین برخی از انگیزه های قبیله اشعر در وقایع مذکور بپردازد.
۲۲۶۰.

نقش سرزمین های شرقی ایلام: اَرجان و ایذه، در انتقال فرهنگ ایلام نو به پارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: ایلام نو ایذه هخامنشیان تاثیرات فرهنگی پارس ارجان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ایلام سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ایلام روابط خارجی
تعداد بازدید : ۲۴۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۵۸
سرزمین ایلام در جنوب غربی ایران که علاوه بر خوزستان شامل زاگرس جنوبی، بوشهر، قسمتی از فارس و همچنین کرمان میشده استکانون یکی از کهنترین تمدنهای ایران باستان محسوب میشد.همجواری قلمروی دولت ایلام نو با پادشاهی آشوریان ، موجب نزاع و درگیری مداوم ایلام با آشور در این دوره شد. سرانجام به دلیل تداوم سیاست خصمانه میان این دو دولت و نیز ادامه حملات آشوریان علیه سرزمین ایلام، دولت مرکزی آن در قرن هفتم پ.م سقوط کرد. هر چند در طی این تهاجمات بخش های مهمی از سرزمین های غربی کشور و از جمله شوش ویران شد، اما به نظر می رسد سرزمینهای شرقی ایلام مانند ناحیه اَرجان و ایذه کماکان توانستند تا حدودی به حیات فرهنگی و اقتصادی خود ادامه دهند و نقش مهمی در انتقال فرهنگ ایلام نو به دربار هخامنشی بازی کنند.    در این پژوهش سعی شده است با تکیه به شیوه پژوهشهای تاریخی و استفاده از منابع میانرودانی، ایلامی و هخامنشی به این پرسش پاسخ دهد که چه مکانهایی کانون انتقال فرهنگ ایلام نو به پارس در پیش از تشکیل شاهنشاهی هخامنشی بوده است وتوانستند نقش مهمی در انتقال فرهنگ و سنن ایلامی نو به دوره هخامنشیان ایفا کنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان