درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: سوء مصرف مواد در نوجوانان با بسیاری از پیامدهای منفی تاثیرگذار بر سلامت آنان ارتباط دارد. هدف مطالعه حاضر برآورد بروز سوءمصرف مواد روان گردان و الکل و تعیین عوامل مرتبط با آنها در دانش آموزان سال دوم دبیرستان های پسرانه شهر تبریز بود. روش: 1785 دانش آموز پسر سال دوم دبیرستان شهر تبریز (7/13%) به روش سهمی خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و دو بار به فاصله یک سال (در دو پایه تحصیلی متوالی) مورد بررسی قرار گرفتند. در شروع مطالعه (اسفند 1383)، دانش آموزان یک پرسشنامه خود ایفای 48 سؤالی پاسخ گزین را تکمیل کردند. بعد از یک سال (اسفند 1384)، پرسشنامه 10 سؤالی دیگری به همان دانش آموزان که در سال سوم دبیرستان به تحصیل اشتغال داشتند، ارایه گردید تا میزان بروز مصرف مواد روان گردان و الکل در آنها تعیین گردد. با استفاده از رگرسیون لجستیک، عوامل مرتبط با بروز مصرف مواد روان گردان و الکل بررسی شد. یافته ها: طی یک ســـال، 1/10 درصد دانش آموزان مصرف الکل و 2/2 درصد مصرف مواد روان گردان را تجربه کرده بودند. سیگار آزموده بودن، انتقال در مراحل مصرف سیگار، داشتن رفتار خطرپذیر عمومی، بروز تجربه مصرف مواد روان گردان و نداشتن برنامه ریزی برای ورود به دانشگاه در دانش آموزان با بروز تجربه مصرف الکل مربوط بود. داشتن رفتار خطرپذیر عمومی و بروز تجربه مصرف الکل با بروز تجربه مواد روان گردان ارتباط داشت. نتیجه گیری: این مطالعه شیوع پایین سوءمصرف مواد ولی بروز بالای آن را در نوجوانان و همچنین برخی عوامل مرتبط را نشان داد. نتایج این مطالعه از اشاعه برنامه هایی که هدف شان تغییر همزمان رفتارهای پرخطر است، حمایت می کند.

"هدف: این پژوهش به منظور بررسی چگونگی تحول روانی واژگان کلامی و مقوله ای کودکان دوزبانه (ترک – فارس و کرد – فارس) انجام شد. روش: در این پژوهش که جزو مطالعات بنیادی است، هزار دانش آموز دبستانی دوزبانه ترک – فارس و کرد – فارس به شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبتی، از میان دانش آموزان دبستانی دو شهر تبریز و سنندج انتخاب شدند. این دانش آموزان در دو آزمون نشانه ادراکی (حروف اولیه) و نشانه های مفهومی (مقوله های معنایی) شرکت کردند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که تعداد واژگان فارسی در طول پایه های تحصیلی اول تا پنجم دبستان هر دو شهر روند افزایشی و صعودی دارد، و این روند در آزمون نشانه های مقوله ای منظم تر از آزمون نشانه های ادراکی است. دانش آموزان ترک – فارس و کرد – فارس در هیچ یک از سال های دبستان تفاوت معناداری نشان ندادند، ولی الگوی تغییرات و تحولات تعداد واژگان آنها در آزمون مقوله ای در طول دوره ابتدایی متفاوت است. همچنین در مجموع در هر دو آزمون، دانش آموزان پسر نسبت به دانش آموزان دختر عملکرد بهتری از خود نشان دادند. در نشانه های ادراکی نیز دانش آموزان تبریزی بیش از دانش آموزان سنندجی واژه فارسی تولید کردند. نتیجه گیری: الگوی تحول تعداد واژگان دانش آموزان دوزبانه ترک – فارس و کرد – فارس را می توان در آزمون نشانه های مقوله ای متفاوت از هم درنظر گرفت، ولی در الگوی تحول تعداد واژگان آزمون نشانه های ادراکی چنین تفاوتی مشاهده نشد."

"چکیده: مقدمه: سازگاری و عوامل مرتبط با آن از موضوعات مهمی است که در حوزه های مختلف روانشناسی به آن پرداخته می شود. گستره مفهوم سازگاری تا جایی است که گاهی تعیین حدود و نوع رابطه آن با مفاهیمی نظیر شخصیت با ابهام همراه است. بر این اساس پژوهش حاضر برآن است تا نوع و میزان ارتباط میان هریک از عوامل شخصیت و سازگاری نوجوانان را مورد بررسی قرار دهد. روش: در این پژوهش سطوح مختلف سازگاری با استفاده از مدل همبستگی و رگرسیون بر اساس ویژگیهای روانشناختی مورد پیش بینی قرار گرفته است. تعداد 456 دانش آموز در دسترس از میان دانش آموزان پایه سوم دبیرستان های پسرا نه منطقه 3 تهران به پرسشنامه ویژگیهای روانشناختی کالیفرنیا و پرسشنامه سازگاری دانش آموزان پاسخ دادند. از مدل رگرسیون لجستیک برای پیش بینی سطوح سازگاری بر اساس ویژگیهای روانشناختی و از مدل تحلیل عاملی و مدل حذف گام به گام برای کاهش تعداد عوامل پیش بینی کننده و استخراج کمترین ترکیب عاملی با بیشترین توان پیش بینی استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده از میان هجده ویژگی روانشناختی یک ترکیب پنج عاملی شامل هویت جنسی، اشتراک، انعطاف پذیری،اجتماعی شدن و سلطه گری در مقایسه با سایر ترکیب ها بیشترین توان را در پیش بینی سطوح سازگاری نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به ماهیت مجموعه پنج عاملی فوق، سازگاری را می توان بعنوان بخشی از تعریف شخصیت و یا محصول ارتباط ویژه میان برخی از عوامل آن در نظر گرفت و نیز بر اساس مجموعه رفتارهای مرتبط با عوامل فوق بنظر می رسد برای افزایش سطح سازگاری نوجوانان لازم است تا به شرایط سنی و جنسیت نوجوانان و نیز نوع ارتباط آنها با گروه همسالان بیشتر از هر عامل دیگر توجه شود. "

به منظور بررسی عوامل پیش بینی کننده احساس غربت در دانشجویان، نمونه ای بالغ بر 360 دانشجوی سال اول (210 دختر و 150 پسر) با روش نمونه گیری تصادفی از خوابگاه های دانشگاه شهید بهشتی انتخاب و پرسشنامه های احساس غربت (ون ولیت، 2001)،NEO-FFI (کاستا و مک کری، 1992)، سبک های دلبستگی بزرگسالان (هازان و شیور، 1987)، و مقیاس افسردگی، اضطراب، استرس (DASS) (لویباند و لویباند، 1995) اجرا شدند. در ضمن، عوامل جمعیت شناختی جنس و فاصله جغرافیایی نیز مورد بررسی قرار گرفتند. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل رگرسیون گام به گام، حاکی از آن هستند که از میان عوامل جمعیت شناختی مورد مطالعه، عامل جنس و از میان متغیرهای روانشناختی، نوروزگرایی و اضطراب قادر به پیش بینی احساس غربت می باشند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه عوامل مدل پنج عاملی شخصیت با سبک­های هویت است. بدین منظور از میان دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه­ های تهران و شهید بهشتی، 359 نفر (182 پسر و 177 دختر) با روش نمونه ­گیری تصادفی طبقه­ ای چند مرحله ­ای انتخاب شدند. عوامل شخصیت توسط پرسشنامه شخصیت NEOPI-R و سبک­های هویت توسط پرسشنامه سبک ­های هویت برزونسکی، مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس تحلیل ­های همبستگی، صفات برون­گرایی، دلپذیربودن و با وجدان بودن با هویت اطلاعاتی و هنجاری ارتباط مثبت داشتند. ویژگی انعطاف­پذیری با هویت اطلاعاتی ارتباط مثبت و با هویت هنجاری ارتباط منفی داشت. در صورتی ­که روان ­رنجورخویی با هویت اطلاعاتی و هنجاری ارتباط منفی و با هویت مغشوش ارتباط مثبت نشان داد. بر اسـاس نتایـج تحلیل­ هـای رگرسیـون، هویـت اطلاعاتـی توسط با وجدان بودن و انعطاف­ پذیری، هویت هنجاری تـوسط بـاوجدان بـودن، بـرون­گـرایـی، دلپـذیـربـودن و همچنین انعطاف­ پذیری (به­طور منفی) و در نهایت هویت مغشوش تنها توسط با وجدان بودن (به­ طورمنفی) پیش­بینی شدند.

در دو دهه گذشته نظریه شناختی استرس (لازاروس، 1991) به عنوان نظریه ای برای بزرگسالی مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی نظریه شناختی استرس یعنی رابطه استرس- ارزیابی- مقابله شناختی و نقش این رابطه در مشکلات عاطفی - رفتاری و سلامت جسمی و روانی - اجتماعی در کودکان است. این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی بر روی یک نمونه 413 نفری از دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر تهران (220 دختر و 193 پسر) انجام شد. کودکان به پرسشنامه ادراک کودک از تعارض والدین، مادران به پرسشنامه های خصومت آشکار اولری- پورتر و سلامت کودک و مادران و معلمان به پرسشنامه تواناییها و مشکلات کودک پاسخ دادند. نتایج نشان دهنده رابطه معنادار بین تعارض زناشویی با ارزیابی منفی کودک از تعارض والدین و مقابله شناختی کودک است. همچنین رابطه معنادار بین تعارض زناشویی و ارزیابی شناختی منفی کودک از تعارض والدین با نشانه های آسیب شناختی و سلامت کودک بدست آمد. علاوه بر روابط مستقیم، نقش تعاملی تعارض زناشویی و ارزیابی شناختی منفی تعارض والدین در نشانه های آسیب شناختی کودک نیز مورد تایید قرار گرفت. نتایج این پژوهش در قالب الگوی چارچوب شناختی مبتنی بر بافت، نظریه شناختی استرس و رویکرد سیستمی در آسیب شناسی تحولی، تایید کننده نقش مستقل و تعاملی دو عامل خطر تعارض زناشویی و ارزیابی های شناختی منفی کودک در پیش بینی مشکلات آسیب شناختی روانی و کاهش سلامت کودکان است.