درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۷۶۱ تا ۱۰٬۷۸۰ مورد از کل ۵۲٬۵۲۲ مورد.
۱۰۷۶۱.

بررسی و تحلیل اختلال شخصیت «پارانوئیا» در رفتار «کیکاووس» در شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۹۹
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۹ تعداد دانلود : ۵۵۱
مطالعه آثار ادبی از زاویه علم روان شناسی، روشی نوین است که می توان با استفاده از آن، به لایه های پنهانی اثر ادبی پی برد. شاهنامه مهم ترین و معتبرترین سند اسطوره ای، حماسی، تاریخی ماست. اثری که محصول ناخودآگاه جمعی ایرانی در طول قرن هاست و با داستان های فراتاریخی و فرامکانی خود تمایل به تأویل و تکثیر معنا دارد. در این جستار نویسندگان کوشیده اند با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، شخصیت کیکاووس (یکی از بزرگ ترین پادشاهان کیانی در شاهنامه ) را از دیدگاه علم روان شناسی، باز بینی و ارزیابی کنند. کیکاووس، از نظر وراثتی بسان شاخه بدی بود که از درختی نیکو روبیده باشد. رفتارش نشان می داد به شدت تحت تأثیر تکانه های درونی است. بدگمانی او بدون مبنای کافی که دیگران قصد دارند به وی صدمه بزنند و همچنین دل مشغول تردیدهای ناموجه در مورد وفاداری یا قابل اعتماد بودن دوستان، معانی پنهان و تحقیرآمیز یا تهدیدکننده ای که از وقایع خوشایندی چون صلح سیاوش برداشت نمود و...، همگی از دیدگاه علم روان شناسی با احتمال ابتلا به اختلال پارانوئید در او، توجیه می شوند. این مقاله ویژگی های اختلال پارانوئید را با استناد به معتبرترین کتاب روان پزشکی «راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی»، با نام اختصاری (DSM) تألیف انجمن روان پزشکی امریکا ( APA ) در جدیدترین ویرایش آن DSM-5 ذکر نموده است.
۱۰۷۶۲.

حامدی اصفهانی، از شاعران پیشگام مکتب وقوع در سدة نهم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۵

کلیدواژه‌ها: حامدی اصفهانی تاریخ ادبیات سبک شناسی مکتب وقوع طرز خاص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۷
احمد حامدی اصفهانی (ت 834 هجری) از شاعرانی است که بیش از دو دهه در دربار سلطان محمد فاتح زیسته و به فارسی و اندکی ترکی شعر سروده است. دیوان حامدی که به خط خود وی کتابت شده، با وجود اهمیت بسیار تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. با توجه به شواهد و قرائن فراوانی که در دیوان حامدی وجود دارد، می توان او را در شمار پیشگامان مکتب وقوع و نازک خیالی به شمار آورد؛ حتی رگه ها و نشانه هایی از برجسته ترین ویژگی های سبک هندی نیز در دیوان وی مکرر یافت می شود. با آنکه شعر حامدی از نظر کیفیت و ویژگی های سبک شناسی تأمل برانگیز است، در کتب تاریخ ادبیات و سبک شناسی توجهی بدان نشده است. این موضوع می تواند به دلیل در دسترس نبودن دیوان وی بوده باشد. این مقاله علاوه بر شرح احوال و دقایق زندگی حامدی، نشان می دهد که حامدی از جمله پیشگامان ناشناخته مکتب وقوع و شعر مضمون یاب و دارای خیال خاص سدة نهم است. همچنین در این مقاله، اهمیت و ضرورت بازنگری در کتب تاریخ ادبیات و سبک شناسی بر اساس آثار ادبی نویافته شرح و بیان شده است.
۱۰۷۶۳.

بررسی مشابهت های پری و زن جادو در منظومه های حماسی پس از شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷۴

کلیدواژه‌ها: پری زن جادو منظومه های حماسی اعتقادات زرتشتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۳ تعداد دانلود : ۸۸۶
از جمله موجوداتی که در اساطیر، افسانه ها و حماسه های فارسی، گاهی همراه با قهرمان حماسی و در کنار او و گاهی نیز در تقابل با او به ایفای نقش می پردازند، «پری» و «زن جادو» هستند. در منظومه های حماسی پس از شاهنامه، گاه این دو با خویشکاری های خود در جایگاه پری، به عنوان ایزدبانوی زایش، برکت و باروری که بازتابی از کهن الگوی «آنیما» می تواند باشد و در نقش و سویة مثبت خود ظاهر می شوند و یاور و همراه قهرمان هستند، و گاهی نیز در نقش اهریمنی خود که بازتابی از سویة منفی «آنیما» می تواند باشد، همچون زن جادو و اغواگر نمود می یابند و نقش مخرّب و ویرانگری دارند و می کوشند با اغوای قهرمان و به دام انداختن او، مانع از رسیدن قهرمان به هدف های مورد نظرش شوند. در این مقاله، پس از بحث مختصری پیرامون «پری» و «زن جادو» کوشیدیم، نشان دهیم که در حماسه های ایرانی، پری همان زن جادو است که گفته شده بعد از دین آوری زرتشت و متأثر از اعتقادات و افکار زرتشتی، دچار دگردیسی شده، به شکل موجودی اهریمنی با خویشکاری های منفی درآمده است.
۱۰۷۶۴.

Le rôle de la revue Irânšahr dans l’avènement de la révolution littéraire en Iran «Qalb-e mâdar»: la modernisation littéraire ou l’adaptation du texte étranger?(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Revue des Études de la Langue Française, Volume ۹, Issue ۲, ۲۰۱۷

کلیدواژه‌ها: Irânšhar revue traduction Iraj Mirza Modernité littéraire

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ترجمه
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی معاصر گرایشهای نو در شعر و داستان
تعداد بازدید : ۷۱۴ تعداد دانلود : ۷۸۳
Au début du XX esiècle, au sein de la littérature persane, les revendications pour faire un renouveau poétique se fait entendre dans les revues naissantes qui, à la lumière de la traduction, aspiraient le renouvellement de la littérature persane. En vue de présenter les réflexions théoriques et les essais poétiques de cette époque, cet article se propose de présenter une des revues phares, intitulée Irânšahr, publiée à l’étranger, et d’analyser « Qalb-e mâdar», l’un des poèmes les plus connus d’Iraj Mirza, paru dans le numéro 4 de la 2 esérie de ladite revue. Ce poème fut réputé autant dans la revue même qu’auprès de la critique persane comme un exemple réussi de la traduction. Ainsi, nous essayons de donner un compte rendu succinct des publications de cette revue et de relever ses contributions à la modernisation de littérature persane. Nous nous penchons également sur les éventuelles sources étrangères de « Qalb-e mâdar». Une étude comparative des textes sources et cible, nous permettra d’analyser les stratégies suivies par le traducteur et d’estimer le résultat de son travail et de mesurer ses éventuels apports pour la modernisation de la poésie persane.
۱۰۷۶۵.

Remémoration et répétition: L’étude narratologique du Salon du Wurtemberg(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Revue des Études de la Langue Française, Volume ۹, Issue ۲, ۲۰۱۷

کلیدواژه‌ها: Quignard narratologie passé remémoration repetition

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی روایت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان نقد و بررسی آثار
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۵۰۵
L’aspect psychanalytique de l’écriture romanesque chez Pascal Quignard a été signalé à maintes reprises par les critiques littéraires. Le Salon du Wurtembergqui bénéficie plus que les autres romans quignardiens d’une ample élaboration romanesque, pourrait bien illustrer cette «fictionalisation de la cure psychanalytique» chez cet écrivain. Le narrateur de ce roman se retourne comme malgré lui vers un passé obsessionnel qu’il espère conjurer par l’écriture. La présente étude se propose d’analyser, en recourant à la narratologie, les techniques narratives mises en œuvre par le narrateur quignardien, ainsi que l’adaptation de ces dernières à l’objectif du narrateur qui est de faire cesser le retour interminable d’un passé traumatique. Selon Freud, l’abréaction du refoulé exige la «réconciliation» de l’analysé avec ses souvenirs traumatiques. L’étude du mode narratif du Salon du Wurtembergnous permettra de préciser le degré de cette réconciliation chez le narrateur. En effet, portant sur la manière de représentation du monde romanesque, le mode narratif détermine la distance à laquelle se tient le narrateur par rapport à ce qu’il raconte. Ainsi, par l’étude du mode narratif, nous serons en mesure de préciser si le narrateura réussi à évoquer entièrement et sans détours ses souvenirs obsédants
۱۰۷۶۶.

واکاوی بن مایه های ادبیّات پایداری در شعر فلسطین و ایران (مورد پژوهانه: هارون هاشم رشید و حسین اسرافیلی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پایداری سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: ادبیات پایداری ایران فلسطین حسین اسرافیلی هارون هاشم رشید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۰ تعداد دانلود : ۶۳۶
ادبیّات پایداری از مهمترین سنگرهای فرهنگی شاعران متعهّد به شمار می رود که امروزه بخشی از آثار ادبیّات معاصر را به خود اختصاص داده است. این رویکرد در جهان عرب، به تدریج پس از آگاهی اعراب از جنبش های شکل گرفته در اروپا از اواخر قرن نوزدهم میلادی مطرح گردید. در این میان سرزمین فلسطین به دلیل تاخت و تاز اشغالگران و فجایع انسانی رخ داده در آن همواره در کانون توجّه شاعران و نویسندگان بسیاری قرار داشته است. از جملة این شاعران هارون هاشم رشید، شاعر فلسطینی است که به عنوان شاعری متعهّد و انقلابی، در برابر مشکلات موجود در وطن خویش سکوت نکرده و به صف شاعران پایداری پیوسته است. از سویی دیگر، این رویکرد همگام با سرزمین های عربی در میان شاعران ایران نیز رواج بسیار یافته است. از جمله شاعران ایرانی که می توان تأثیرات ادبیّات پایداری را در آثار آنان به خوبی مشاهده نمود، حسین اسرافیلی است. نگارندگان در این جستار با رهیافتی توصیفی-  تحلیلی و با رویکرد نقد تطبیقی پس از اشاره به زندگی این دو شاعر به معرّفی برخی بن مایه های ادبیّات پایداری در شعر این دو و بررسی آنها پرداخته اند و نتایج تحقیق حاکی از آن است که از جمله درون مایه های پایداری در شعر این دو شاعر، وطن گرایی، تجلّیل از شهید و مقام شهدا، دعوت به مبارزه و پایداری و... است و اسلوب رشید در این گونه اشعار، ساده و نزدیک به فهم عامه و اسلوب اسرافیلی، نمادگونه و مبهم است.
۱۰۷۶۸.

تحلیل شخصیّت های مُشرف، بر اساس روایت بیهقی، با توجّه به الگوی تیپ شناسی مایرز بریگز

نویسنده:
منبع: مطالعات داستانی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 67 - 94

کلیدواژه‌ها: شخصیت تیپ شناسی مایرز بریگز مُشرفان تاریخ بیهقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۳۹۹
بررسی روانشناسانه آثار ادبی در داستان ها و روایت های گوناگون، یکی از مهم ترین و عمیق ترین شیوه های شناخت متن است. بهره گیری از اصول و مبانی روانشناختی در تحلیل شخصیّت قهرمانان داستان ها، یکی از مهم ترین تعامل ادبیات و روانشناسی است. تاریخ بیهقی، یکی از مهم ترین آثار ادبی زبان فارسی است که به دلیل تعدّد داستان ها، وقایع تاریخی و تنوع در شخصیّت قهرمانان و خلق و خوی آنان، می تواند بر اساس تحلیل روانشناسانه مورد ارزیابی قرار گیرد. در راه شناخت شخصیّت های داستانی تاریخ بیهقی ، روش های مختلفی در روانشناسی مطرح می شود که در اصل برای شناخت واقعی انسان است. مدل روانشناختی معتبری که به نام "تیپ شخصیّت" یا "تیپ شخصیّتی" مطرح می شود یکی از ابزارهای مفید برای شناخت سریع انسان است. پل. دی. تیگر و باربارا بارون. تیگر بر اساس شاخص مایرز بریگز، شناخت آسان خصایص اصلی شخصیّت و چگونگی برقراری ارتباط موثرتر و گرفتن نتایج سریع تر را مطرح می کنند. در این پژوهش شخصیّت های مُشرف (جاسوس) و شخصیّت های که رازداری را به پرده دری ترجیح می-دهند، بر اساس ابعاد شانزده گانه تیپ شناسی مایرز بریگز مورد ارزیابی قرار می گیرند. با توجّه به نتایج حاصل از این پژوهش، گرایش شخصیّت های مُشرف تاریخ بیهقی به تیپ برون گرای شهودی متفکّر دریافت گر (ب ش م ر) و تیپ برون گرای حسی متفکّر قضاوت گر (ب ح م ق) بیشتر از سایر تیپ ها است.
۱۰۷۶۹.

مطالعه تطبیقی رویکرد کهن الگویی سه اسطوره رویین تن (اسفندیار، آشیل و زیگفرید)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۷

کلیدواژه‌ها: اسطوره کهن الگو اسفندیار رویین تن آشیل زیگفرید

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد روانشناختی نقد کهن الگویی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق زبان و ادبیات فارسی و ادبیات غرب
تعداد بازدید : ۲۳۸۴ تعداد دانلود : ۱۱۹۰
اندیشه رویین تنی، که ریشه ای کهن داشته و بیانگر آرزوی دیرینه بشر برای دستیابی به آسیب ناپذیری و بی مرگی است، به انحای گوناگون در میان اسطوره های ملل مختلف نمود یافته است. سه اسطوره رویین تنی، یعنی آشیل، اسفندیار و زیگفرید، در مقایسه با سایر رویین تنان از تواتر بیشتر و جامع تری برخوردارند و رویین تنی به عنوان یک انگاره کهن الگویی در روایت هر سه اسطوره قابل بحث و مطالعه است. از آنجا که بسیاری ازپژوهشگران شباهت های میان این سه اسطوره را ناشی از نظریه کهن الگویی یونگ دانسته اند، تلاش شده است در این پژوهش میزان صحت و سقم موضوع بررسی شود. روش تحقیق در این پژوهش، اسنادی و کتابخانه ای است. این مطالعه، با هدف شناسایی ریشه های مشترک این اسطوره های رویین تن، از منظر نظریه کهن الگوها به بررسی نقاط اشتراک و افتراق میان آنها و میزان اثرپذیری این سه اسطوره از یکدیگر پرداخته است و با رویکرد کهن الگویی در مطالعه تطبیقی میان اسفندیار، آشیل و زیگفرید، به این سؤال پاسخ می دهد که چه ریشه های مشترک و یا متمایزی را می توان در مطالعه این سه اسطوره رویین تن یافت و تا چه میزان شباهت های موجود میان این سه اسطوره را می توان با نظریه کهن الگویی توجیه کرد. از مهم ترین نتایج این پژوهش، تقویت نظریه تاثیرپذیری فردوسی از هومر در خلق اسطوره اسفندیار است.
۱۰۷۷۰.

بررسی محتوای کنایه های غزلیات منزوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۹ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 135 - 177

کلیدواژه‌ها: کنایه منزوی اعضای بدن انسان شعر معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۲۵۹
کنایه یکی از مهمترین و تأثیر گذارترین عنصرهای  زیبایی سخن است که اکثر شاعران به آن توجه داشته و به تناسب سخن خود از آن بهره ی کافی برده اند .یکی از این شاعران حسین منزوی است او که خود، به خوبی زبان را می شناسد و با زبان نرم و لطیف شعرش دل و جان مخاطبش را تسخیر می کند، برای ارتباط بیشتر با خواننده ،کنایه را نیز به طرز  ماهرانه ،به  خدمت کلام می گیرد . در بررسی غزلیات منزوی،به این نکته پی می بریم که او سنت های بومی و کهن و آداب و رسوم و باورهای عامه را خوب می شناسد و با استفاده از آن ها و آمیختن این باورهای دیرینه ی  کهن سرزمینمان ،با زبان امروزی توانسته کنایه های بسیار زیبایی خلق کند که نه تنها به پیچیدگی کلامش منجر نشده ؛بلکه زبان گیرا و دلنشین او  را مردم پسندتر ساخته است . جان مایه ی کنایه های منزوی ،مسایل سیاسی و اجتماعی و عاطفی و در مواردی مربوط به زندگی روزمره است که برخی از فرهنگ گذشته وام گرفته شده و برخی دیگر مربوط به فرهنگ معاصر است . این مقاله می کوشد تا زاویه ی از زوایای کنایات منزوی را که با اندام های بدن پیوند دارد واکاوی نماید .
۱۰۷۷۱.

بررسی مقایسه ای کارکرد آرکائیسم در حوزه ی زبان اشعار فروغ فرخ زاد و پروین اعتصامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۹ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۳ 293 - 331

کلیدواژه‌ها: هنجارگریزی آرکائیسم واژگانی نحوی فروغ فرخ زاد پروین اعتصامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۳۳۶
آرکائیسم، نوعی هنجارگریزی و انحراف از زبان معمول و نُرم و به کار بردن واژگان منسوخ یا شیوه ی نحوی مهجور و غیر متداول زبان امروزی است، درک اصطلاح مزبور نیازمند تأمل در زبان و تحولات آن است. تحول در زبان، در طول زمان امری طبیعی است که بعضی واژگان در ساختار زبان وارد شده و بعضی از آن ها از این چرخه خارج می شوند در این مقاله اشعار دو شاعر معاصر پروین اعتصامی و فروغ فرخ زاد به شیوه ی کتابخانه ای بررسی شده است. پیوند پروین اعتصامی با سبک خراسانی و عراقی باعث شد که باستان گرایی به صورت متنوع و چشمگیر در اشعارش مشهود باشد و شاید استواری و فخامت شعری پروین اعتصامی، پیوستگی اشعار او به ادبیات کهن و غنی کشورمان باشد؛ اما باستان گرایی در اشعار فروغ فرخ زاد هم عصر شاعر با توجه به نوگرا بودن شاعر و نزدیکی زبان او به گفتار امروزی و کاربرد واژگان امروزی،در اشعار او چشمگیر نبوده و شاید در بعضی مواقع باعث آسیب پذیری زبان نرم فروغ شده است. در این مقاله دوازده شعر از دفتر اسیر فروغ و ده قصیده از اشعار پروین مورد بررسی تطبیقی قرارگرفته است؛ و نشان داده شده است که فروغ در استفاده از انواع قیدهای مختص و مشترک و تتابع اضافات و کاربرد تنسیق الصفات به طریق قدما رفته است. پروین نیز در استفاده از واژگان کهن، تخفیف های آوایی، کاربرد فعل ها به صورت باستانی و از لحاظ نحوی استفاده ی حروف به جای هم از این روش بهره برده است. اهمیت آرکائیسم در استفاده از تجربه های کهن و ادامه ی مرده ریگ هنر قدیم در هنر امروز است.
۱۰۷۷۲.

خشونت علیه زنان در رمان جای خالی سلوچ و رمان گودان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 157 - 182

کلیدواژه‌ها: خشونت آشکار و پنهان جای خالی سلوچ گودان مرگان و دنیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۲۹۲
 داستان پردازی و قصه گویی در سرزمین هند سابقه ای طولانی دارد. آثاری چون «پنج تنترا» که از داستان های مهم در تاریخ کهن هند به شمار می ر وند و شهرت جهانی دارند، از این دسته اند و نثر فارسی اگرچه پس از شعر در ادبیات فارسی پدید آمد، اما تا دوران معاصر به دلایل مختلف، شعر از نثر پیشی گرفت. نخستین دلیل این که چرا در ایران نثر از نظرگاه ادبی کمتر به پای شعر می رسد شایداین امر باشد که آن چه در ادبیات اقوام دیگر غالباً اختصاص به نثر دارد و عقاید حکمی و تعالیم اخلاقی و قصه و داستان از آن جمله است، در ایران در شعر تجلی یافته است و آثاری چون بوستان و مثنوی لیلی و مجنون و خسرو و شیرین، نشانه هایی از انجام وظیفه نثر به وسیله ی شعر است و از آنجا که این آثار منظوم از زیبایی و روانی قابل ملاحظه ای برخودار بوده اند، نثر فارسی از توجه به این گونه آثار بازمانده است و لاجرم در مقایسه با شعر قلمرو محدودی یافته است. با این وجود ادبیات نثر معاصر فارسی در حوزه ی ادبیات جهانی و بالاخص ادبیات تطبیقی- چه درون مرزی و چه برون مرزی- دارای جایگاه خاصی است. دولت آبادی و پرم چند از داستان نویسان واقع گرا (realist) در دوره ی معاصر ادبیات ایران و هند هستند که در زمینه ی داستان کوتاه، رمان، نمایشنامه و غیره آثار برجسته ای از خود به جا گذاشته اند. این مقاله کوشش دارد با بررسی و تحلیل آثار و دامنه ی نفوذ و تأثیر دو نویسنده، جایگاه شان را در ادبیات داستانی معاصر دو کشور مشخص کند. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی است که از استقصاء در متن های داستانی دو نویسنده، به ویژه «جای خالی سلوچ» و «گودان» و با استناد به آراء و نظریات منتقدان درباره اثرگذاری آنان در دیگران و تحلیل این اظهارات، نقش و جایگاه این نویسندگان را ترسیم می کند. مقاله حاضر نشان می دهد که هر دو نویسنده رویکرد مشابهی به مقاومت در برابر ظلم داشته اند.
۱۰۷۷۳.

تحلیل کهن الگویی داستان امیر ارسلان بر اساس نظریه تفرد یونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال پنجم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱۲ «ویژه نامه قصه شناسی»

کلیدواژه‌ها: یونگ کهن الگوها فرایند تفرد داستان امیرارسلان قهرمان جست وجوگر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۱۲
نقد کهن الگویی یکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر است که به کشف ماهیت و ویژگی اسطوره ها و کهن الگوها و نقش آن ها در ادبیات می پردازد. در این مقاله کهن الگوی داستان امیرارسلان بر اساس نظریه تفرد یونگ تحلیل کهن الگویی شده است؛ به این شرح که امیرارسلان به عنوان قهرمان جست وجوگر برای رشد و تکامل و دستیابی به کهن الگوی خویشتن، حرکت خود را آغاز می کند و با دیدن تصویر فرخ لقا (آنیما) بیدار می شود و به سطح های تازه ای از آگاهی دست می یابد. او با گذر از کهن الگوی نقاب به یاری پیر دانا به حذف سایه و یکی شدن با آنیما (فرخ لقا) موفق می شود و فرایند تفرد خود را به سرانجام می رساند و به کهن الگوی خویشتن دست می یابد. ضمن اینکه او کهن الگوی مرگ و تولد دوباره را- که معنای آن استعلای حیات و تحول درونی است- با واردشدن در غار و چاه – که بیانگر بازگشت به مرحله جنینی (مرگ آیینی) است – و بیرون آمدن از آن مکان ها – که رمز تولد مجدد است - تجربه می کند.
۱۰۷۷۴.

داستان های منظوم نیما در ترازوی ریخت شناسی پراپ

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال پنجم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 71 - 90

کلیدواژه‌ها: منظومه های نیما شعر روایی نقد ریخت شناسانه پراپی ساختار خویش کاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۱۹۹
بررسی ساختاری (ریخت شناسی) یکی ازشیوه های واکاوی اثر ادبی است که با تحقیقات ساختار شناس روسی، ولادیمیر پراپ، در 1928 قدم به عرصه نهاد. هدف از تحلیل ساختاری در هر موضوعی رسیدن به شناخت بهتری از سرشت انسان و طبیعت و ارتباط این روساخت ها با کنه عقاید و مذهب و هنر و دانش مردمان است. برای پی بردن به این ارتباطات، معیارها و شاخصه هایی لازم است تا مؤلّفه های اصلی و محوری از عناصر غیر مهم _ که نقش کلیدی در پیش برد حوادث ندارند _ بازشناخته شوند. الگوی ریخت شناسی پراپ یکی از روش هایی است که این معیارها را در اختیار محقّق قرار می دهد. این مقاله که به شیوه کتابخانه ای و با بهره گیری شگرد توصیف و تحلیل نگاشته شده، کوشیده است تا شعرهای روایی نیما را بر اساس نظریّه ی ریخت شناسی پراپ تحلیل کند و نشان دهد که منظومه های نیما تا چه حد با خویش کاری های سی و یک گانه ی پیشنهادی پراپ منطبق است و ساختار کلّی آن ها چگونه است. دستاورد پژوهش ناظر براین است که کارکردهای آغازین منظومه ها با کارکردهای موجود در قصّه های پریان منطبق است؛ امّا خویش کاری های میانی و پایانی، به دلیل واقعی بودن داستان ها اگرچه ظاهراً با کارکردهای مورد بررسی پراپ مشابه است؛ لیکن از نظر مصداق با آن ها متفاوت است. درنهایت این داستان ها با تفاوت در تعداد و مضمونخویش کاری ها در ساختاری مشابه جای می گیرند و با مدل پیشنهادی پراپ قابل تحلیل هستند.
۱۰۷۷۵.

بررسی ویژگی های زبانی شعر ناب کودک در اشعار رحماندوست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۱۸ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۴ 219 - 246

کلیدواژه‌ها: شعرناب شعر کودک امکانات زبانی هنجار گریزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۷۷
پژوهشگران و صاحب نظران برای شعر ناب کودک امتیازات و مختصّاتی قائل هستند که بعضی از شاعران کودک با ویژگی های سبکی خود، بیش و کم بدان نزدیک شده اند. بررسی آثار شاعران کودک، برای تشخیص بیشتر این گونه شعر و تعیین جایگاه شعری آنان بسیار اهمّیّت دارد.   در این جستار به شیوه توصیفی- تحلیلی سعی شده ضمن معرّفی مختصّات شعر ناب کودک، به بررسی و ارزیابی کمّی جایگاه اشعار رحماندوست در این زمینه پرداخته شود . بدین منظور ابتدا به شناخت نیازها و امکانات زبانی کودک برای آفرینش شعر ناب کودک توجّه و سپس جلوه های شعر ناب از جنبه های زبانی، تصاویر شعری، موسیقی کلام، هنجارگریزی های سبکی و مضمون ها در مهمترین اشعار رحماندوست کند و کاو  و بررسی شده است . براساس یافته های این پژوهش، در شعر ناب کودک از عناصر شاعرانه با محدودیّت های زبانی خاصّی بهره گرفته می شود. کودکان امکانات زبانی ساده و ناقصی دارند. این امکانات بیشتر بر اساس تفکّر«خود میان بین»کودک قابل توجیه است و شامل:کاربرد صفت کلّی خوب، عدم درک علّت و معلول، قیاس نامعقول، تک گویی، پرش ذهنی، تفکّر شهودی، لذّت از تکرارها، عدم درک اسم معنا و....می شود. اصلی ترین ضرورت ها و مقوله های شعر ناب کودک نیز عبارتند از: شادی، فانتزی، بازی های زبانی، زبان طنز، زبان گفتار، واقع گرایی، مضامین ملموس، ترجیح لذّت برآموزش و ترجیح تخیّل بر تعقّل .  
۱۰۷۷۶.

بررسی شگردهای هیچانه های کودکانه در ادبیات عامه ی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال پنجم آذر و دی ۱۳۹۶ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: زبان لذت تمرکززدایی ادب شفاهی هیچانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴۸ تعداد دانلود : ۷۸۴
هیچانه ها گونه ای از ادبیات کودک به شمار می روند که در گذر زمان نه ارزش خود را از دست داده اند و نه به فراموشی سپرده شده اند و همواره لذت بخش و شادی آفرین بوده اند. به راستی اسباب ماندگاری آنها در چیست که اینگونه جاودانه شده اند و هرگز کهنگی ای در آنها حس نمی شود و با همه ی نسل ها و سنین مختلف ارتباط برقرار می کنند؟ پژوهش پیش رو به معرفی هیچانه های فارسی و بررسی ویژگی ها و شگردهای این گونه ی ادبی که موجب پایداری، جذابیت و فراگیری آنها در میان کودکان شده است، می پردازد. این پژوهش، کیفی است و در آن از تلفیق روش تحلیل محتوای قیاسی و استقرایی میرینگ (2000) استفاده شده است. برای این کار در شاخه ی شعر، نمونه های عامیانه از میان ترانه های بچه ها در کتاب فرهنگ عامیانه ی مردم ایران (1346) انتخاب شده است و در شاخه ی داستان نیز آن دسته از افسانه های عامیانه ی طبقه بندی شده از سوی خسرونژاد (1389) که در بررسی پژوهشگر با ویژگی-های هیچانی همخوانی داشته اند، به کار گرفته شده است. بررسی ها نشان داد که هیچانه های فارسی بیشتر در بند فرم و ساختار زبانی هستند. همچنین هیچانه ها چه داستان و چه شعر، بنیادی ترین و ابتدایی ترین ویژگی های شعر کودک را -که در سازه های زبان و موسیقی نهفته است- به همراه دارند. چراکه بهترین شیوه ی ارتباط زبانی با مخاطب خردسال، بهره گیری از موسیقی است. ویژگی برجسته ی داستان های هیچانی نیز همین نزدیکی و آمیختگی آنها با زبان شعری است. می توان گفت هیچانه ها الفبای شعر کودک هستند در نگاهی کلی به شعرها و داستان های مورد بررسی می توان آنها را از نظر کیفیت هیچانگی، درجه بندی و به دسته های زبان ْهیچانی، معناهیچانی و هیچانه ی محض تقسیم نمود
۱۰۷۷۷.

آیرونی در ذهن و زبان ناصرخسرو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال دهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۰ 142-166

کلیدواژه‌ها: ناصرخسرو شعر ناکامی آیرونی آیرونیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۵ تعداد دانلود : ۷۲۲
نگرش آیرونیک بیانگر نوعی شیوه زندگی و نحوه ای از بودن و درک خویش در این جهان است. کسی که از چنین درکی برخوردار باشد، دارای موضعی نخبه گرایانه است. ازاین رو در حیطه مسایل روشن فکری، آیرونی مهم ترین روش برخورد با واقعیت است. می توان گفت به هم خوردن تعادل و نظم زندگی در افراد زیرک، متفکر و عمیق نوعی نگرش فلسفی آمیخته با تردید، اعتراض و طنز ایجاد می کند. در زندگی شخصی و شعری ناصرخسرو نیز پیشامدهایی رخ داده است که موجب شده وی از موضعی فراتر از دیگران مسایل مهم زمانه خود را بنگرد و درک کند. بر اساس یافته های تحقیق به نظر می رسد چیزی که بیش از هر تجربه و رخدادی، بن مایه اشعار ناصرخسرو را تحت تأثیر قرار داده و از وی شاعری جدی، غیرمنعطف، معترض و عبوس ساخته ، ناکامی اجتماعی او از گرایش به آیین اسماعیلیه، شکست تبلیغات مذهبی و عدم توفیق در کسب دوباره پایگاه اجتماعی است. روش این تحقیق توصیفی تحلیلی، ابزار گردآوری اطلاعات برگه نویسی و حوزه مطالعات کتابخانه ای است.
۱۰۷۷۸.

تشبیه با تکیه بر پیوند شاعرانگی و فرم در نفثه المصدور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن شناسی ادب فارسی سال نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلیدواژه‌ها: تشبیه فرم سبک شناسی نفثه المصدور شاعرانگی زیدری نسوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۰ تعداد دانلود : ۱۰۶۶
نفثه المصدورشهاب الدّین محمّد خرندزی زیدری نسوی از شاهکارهای ماندگار نثر مصنوع و متکلّف در سدة هفتم هجری است. این کتاب، بیش از آنکه تاریخی ادبی باشد، ادبی تاریخی است و بیشتر گزاره های آن ادبی و عاطفی است. جنبة ادبی متن بیش از روایت تاریخ و گزارش تاریخی اثر است. زاویة دید در نفثه المصدور،اول شخص است و از آن بیشتر برای بیان هیجان، احساس و عاطفه بهره گرفته می شود. پیوند شاعرانگی و فرم، یکی از ویژگی هایی است که به برجستگی ادبی این متن می انجامد. صور خیال یکی از عناصر پدیدآورندة فرم این اثر است که از آن جمله می توان به بهره گیری هنرمندانه از مبحث تشبیه اشاره کرد. تشبیه از میان انواع صور خیال در این اثر ادبی، جایگاه و کاربرد ویژه ای دارد. به طور کلّی تشبیه در این اثر از بسامد زیادی برخوردار است و بیشتر از بن مایه های عاطفی بهره می گیرد. همچنین بیشتر تشبیهات آن از نوع معقول به محسوس است. با تعمّق در این تشبیهات، جامعة درون و بیرون نویسنده به صورت غیر مستقیم به تصویر درآمده است. این مقاله بر آن است که اغراض ثانوی تشبیه را همراه با سه مبحث سبک شناسی نگاه ویژة هنرمند، گزینش واژه ها و عدول از هنجار با توجّه به تشبیهات، بررسی کند.
۱۰۷۷۹.

درونمایه های مقاومت در شعر هارون هاشم رشید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پایداری سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: فلسطین شعر معاصر عربی ادبیات مقاومت هارون هاشم رشید

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات حماسی ادب جنگ و مقاومت
تعداد بازدید : ۱۶۰۹ تعداد دانلود : ۷۵۲
ادبیّات پایداری فلسطین، درخت تناوری است که در دامان فرهنگی انقلاب فلسطین، علیه ظلم اسرائیل روییده است. این شاخة ادبی بر پایة ستیز با بیدادگران و ترسیم چهرة آنان و به منظور دفاع از هویّت فلسطینی در مقابل تاخت و تاز بیگانگان ظهور کرده است.    مقاله حاضر که به صورت توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است، تلاش می کند با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و با تحلیل شواهد درون متنی، درون مایه های مقاومت را در شعر یکی از برجسته ترین شاعران مقاومت؛ هارون هاشم رشید، نشان دهد و مضامین شعری وی را در دیوان « غزة فی خطّ النار » مورد بحث قرار داده و از این طریق راهگشای نوعی نگرش تازه در برخورد با این اثر ادبی ارزنده باشد. هارون هاشم رشید، شاعر فلسطینی و از پیشگامان و توسعه دهندگان شعر پایداری در ادبیّات عرب و جهان اسلام است. وی شاهد اشغال فلسطین و اوضاع نابسامان کشورهای منطقه بوده و مدت ها انتظار حرکت انقلابی مردم را می کشد. وی نسبت به مظلومیّت کشورش واکنش نشان داده و برای رهایی از این وضع، فریاد برمی آورد و تنها راه را، مبارزه و امید به خداوند می داند   و هرگونه سازش را رد می کند. وی با زیباترین و بدیع ترین و در عین حال جانسوزترین واژگان، توجّه ملت های جهان را به یتیمان فلسطینی معطوف می دارد.     مظلومیّت کودکان فلسطینی، امدادهای غیبی خداوند، شکیبایی در مقابل مشکلات، یادآوری گذشته درخشان اعراب، بی هویتی صهیونیسم، استعمار ستیزی و ... از بارزترین مضامین قابل بررسی در اشعار این شاعر به شمار می رود.
۱۰۷۸۰.

پیوند عمودی و انسجام معنوی در غزل های حافظ

نویسنده:
منبع: حافظ پژوهی ۱۳۹۶ دفتر ۲۰
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۴۹۱
جهان شاعر نمودِ بازپژواکی از حقیقت است که افلاطون1 بر آن ارجی نمی نهد، اما به نظر ارسطو، شاعر می تواند در کنار این بازنمایی، با توصیف و تنظیم مناسب واقعیت به ژرفای (هنری- ادبی) دست یابد که دیگر تقلید صرف واقعیت نیست، بلکه در مرتبه ای ورای جهان ملموس در تجارب عادی ما، قرار می گیرد (ارسطو، 117: 1369). به نظر می رسد، اساسی ترین وجه سخن ارسطو در کنار هم نشاندن مفاهیم تنظیم مناسب یا به تعبیر خود او «کمال صنعت» در کنار تقلید یا رونوشت برداری است که به تخییل یا محاکات2 می انجامد و در نهایت، می تواند تعریفی ویژه از مفهوم خلاقیّت یا تخیّل فرهیخته، تلقّی شود و به درستی، به همین دلیل است که در فصل نهم رسالة فن شعر، شعر از تاریخ برتر دانسته شده است. مجموعة آرای ارسطو در مورد شعر می تواند در این جمله خلاصه شود که «موفقیت در رونوشت برداری از امری عینی، آغاز و انجام هنر است» (کمپرتس، 1656: 1375).

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان