ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۰٬۳۰۱ تا ۴۰٬۳۲۰ مورد از کل ۵۲٬۹۰۷ مورد.
۴۰۳۰۳.

نمود جدال خدایان سه گانه آریایی در حماسه برزونامه

کلیدواژه‌ها: برزونامه خدایان سه گانه دومزیل کشاورزی طبقات اجتماعی و اسطوره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۷ تعداد دانلود : ۶۷۴
ژرژ دومزیل ، اسطوره شناس و مورخ فرانسوی ، تمامی ایزدان اقوام هند و اروپایی را بر اساس کنش و کارکرد شان ، در زیر مجموعه سه کنش بنیادین فرمانروای ، جنگاوری و باروری طبقه بندی می کند . او این نظام سه کنشی در میان ایزدان هند و اروپایی را برگرفته از ساختار طبقات اجتماعی سه گانه شاهی ، سپاهی و کشاورزی (شاکله جوامع این اقوام دوران باستان) این اقوام می داند و معتقد است که این ساختار سه گانه در تمام متون و ساحات فکری این اقوام از جمله حماسه ها تاثیر گذاشته است . حماسه ملی برزونامه ، به عنوان یکی از متون ، به نظر می رسد در زیر ساخت خود در بردارنده ساختار خدایان سه گانه ایرانی ( متشکل از آناهیتا ، اهورا مزدا و مهر ) است . بدین معنا که داستان آن ، به صورت نمادین ، روایتگر روند تاریخی – اجتماعی شکل گیری اتحاد پیروان خدایان سه گانه ایرانی در برهه ای از تاریخ (دوره شکل گیری روایت شفاهی و اولیه متن) است که در این اتحاد فردی از طبقه کشاورزان و عوام (برزو ) برای نخستین بار در ساختار قدرت و امور اجرایی عهده دار منصبی می شود و در کنار نمایندگان دو طبقه دیگر یعنی طبقه شاهی ( کیخسرو ) و سپاهی (رستم) ، همزمان با ایجاد ساختاری سه گانه در تقسیم قدرت ، به اداره بخشی ازکشور می پردازد و رأس سوم هرم قدرت را در مقابل جبهه بیرونی یا همان دشمن شکل می دهد.
۴۰۳۰۴.

«جمشید و خورشید» یا «جام جم» در شعر خواجو و حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جم و خورشید جام جم خورشید و ایزد مِهر شعر خواجو و شعر حافظ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۷ تعداد دانلود : ۶۶۴
در این پژوهش کیفی- کمی، نخست، ژرف ساخت عنصر قدیم اسطوره جمشید، یعنی «جم و خورشید» و پیشینه عنصر جدید آن موسوم به «جام جم»، توصیف و تحلیل و سپس میزان و چگونگی بهره مندی خواجو و حافظ از دو عنصر مذکور بررسی شده است: الف. خواجو افزون بر عنصر قدیم «جم و خورشید» در «گوهرنامه و گل و نوروز»، عنصر جدید «جام جم» را در «روضه الانوار، کمال نامه و همای و همایون» به فراخور اهداف برگزیده، حال آن که حافظ در دیوان، «جام جم» را با بسامد چیره اختیار کرده است. ب. خواجو گرچه هر دو عنصر قدیم و جدید اسطوره جم را در منظومه های خویش آورده است، میانگین بسامدی آثار خواجو مبیّن چیرگی «جام جم» است. ج. معادل سازی های «جم و خورشید» در «گل و نوروز و گوهرنامه»، نشان دهنده ارتباط و یگانگی «جم و خورشید» در این منظومه هاست. د. اگر «ایزد خورشید: مِهر»؛ در این معادله ها، جای گزین واژه «خورشید» گردد، معادله تازه «جم و مِهر» پدید می آید و این موضوع، به احتمال، مؤید بهره برداری مِهرپرستانه نیاکان ما از عناصر قدیم اسطوره جم به فراخور موضوع و ویژگی انعطاف پذیرانه و انطباق پذیرانه ذاتی اساطیر است.
۴۰۳۰۷.

نمودها، کارکردها و تجلّی های فرّ کیانی در قصّه های ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرّ کیانی بخت یاری انگاره های کهن الگویی قصه های ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۷۶۲
قصه های عامه یکی از انواع جذاب و پُرکشش فرهنگ و ادبیات عامه است که به شکل روایت های شفاهی و کهن گزارش شده اند. فر کیانی از مفاهیم برجسته در باورهای اساطیری و حماسی است که در قصه های عامه نیز نمود یافته است. هرچند نمونه های بارز، پادشاهان فره مند در اساطیر و حماسه، فر خود را به شکل موروثی کسب کرده اند؛ اما این شکل تنها شیوه کسب فر کیانی نیست. این نوشتار به شیوه توصیفی تحلیلی می کوشد تا ماهیت فر کیانی را در مجموعه چهار جلدی قصه های ایرانی بکاود. مطالعه قصه های ایرانی و استخراج نمونه های متعدد از پادشاهان قصه ها نشان می دهد که ماهیت، تجلی ها، اشکال و ویژگی های فر کیانی تا چه پایه کارکردهای اسطوره ای شان را در قصه های ایرانی حفظ می کنند. فر کیانی در قصه ها اغلب به شکل موروثی است، نمونه هایی هم وجود دارد که این موهبت به شکل موقت یا دائمی از پادشاه گرفته می شود. با این حال، اندیشه های امیدبخش فرهنگ عامه در بستر داستان ها امکان رسیدن طبقات فرودست جامعه را به مرتبه پادشاهی و فره مندی فراهم می سازد. از آنجا که قصه ها به سبب غنا و دیرینگی شان در ناخودآگاه جمعی بشر ریشه دارند، افزون بر تجلی های مادی و معنوی که برای فر کیانی در قصه ها وجود دارد، ویژگی بخت یاری اشخاص فره مند هم بستری برای ظهور انگاره های کهن الگویی فراهم می سازد.
۴۰۳۱۱.

زیبایی آواز و دستگاه موسیقی اشعار عاشورایی یزد در قالب نوحه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شعر عاشورایی نوحهیزد لحن و زبان موسیقی دستگاه موسیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۴۵۰
رویداد عاشورا در شکل گیری و تحول بعضی از الحان و انواع دستگاه موسیقی بسیار تأثیرگذار بوده است. در این جستار با هدف کشف زیبایی موسیقی نوحه های شهر یزد به شیوه توصیفی، تحلیلی و استشهادی، ویژگی های آهنگی، آوازی اشعار عاشورایی در شکل نوحه و تأثیر آن در دستگاه موسیقایی بررسی می شود. آهنگ سازِ نوحه باتوجه به قواعد علمیِ شناخته شده، تم مرکزی و محوری را مبنا قرار می دهد و براساس آن، تم های مشابهی را می سازد و شعر را به اندازه لازم گسترش می دهد. نغمه های دیگر این اشعار همچون موزاییک های یک سالن سنگفرش شده، در کنار تم ها چیده می شوند. در هنگام خواندن و اجرای اشعار عاشورای حسینی، نوحه خوان با تغییر لحن، چنان تغییرات صوتی آشکاری پدید می آورد که با هر تغییر لحن و مایه و با کمک فن تغییر گام به مرحله دیگری می رود. اینجاست که لحن و زبان موسیقی به کمک اشعار نوحه و تناسب محتوا با موسیقی، به توصیف این حادثه غمبار می پردازد. حاصل آنکه در شعر و نوحه عاشورایی یزد، وجود چندضربی بودن نوحه ها، تلفیق و پیوند شعر با اصالت و شیوایی ملودی های آهنگ، ارائه نوعی موسیقی خاص با عنوان «بیات یزد»، بهره گیری از پرش های موسیقی و همچنین ملودی دست اول از شاخصه های شعر نوحه این دیار است.
۴۰۳۱۲.

پندگریزی، خلاف آمد عادت سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: غزلیات سعدی شیرازی پندگریزی نصیحت گری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۶۲۴
پند و اندرز به هر شکل و غرضی، جریان اندیشه آدمی را برای بهبود وضع زندگی و رسیدن به نیک بختی نشان می دهد. سعدی بزرگ ترین شاعر اخلاقی و تربیتی ایران است که وعظش لطیف، دل انگیز، استوار و متقن و اندرزهایش چونان سرمشق زندگانی در دوران بعد از او نیز به کار رفته است. مسأله مطرح در این مقاله این است که برخی غزل های سعدی به خلاف قیاسِ دیگر آثاری که او را به تعلیم و تجربه نام آور ساخته ، محتوای پندگریزی دارد. در این غزل ها وی به جای پند و اندرز دادن مخاطب، خود از آن دوری کرده، از ناصح و مشفق تقاضا می کند که دیگر او را پند ندهند زیرا گرفتار درد بی درمان جنون عشق است که با آب عقل به یک جوی نرود و نصیحت را که خود از آبشخور عقل مایه می گیرد، نرسد که بر او کارگر افتد. روش این تحقیق مطالعه غزل های سعدی در کلّیات او و تحلیل غزل ها از منظر پندناپذیری است؛ به ویژه آن جا که پای عشق در میان باشد. دستاورد مقاله حاضر استخراج و تحلیل نمونه ابیاتی است که در آن ها سعدی در راستای اخلاق بر پایه عشق و دوستی، به صراحت از هرگونه خردورزی و نصیحت پذیری و پندشنوی روی گردان است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان