درخت حوزه‌های تخصصی

ایرانیان و هندوها ارتباط تجاری خوب با یکدیگر داشتند و کالاهای تولیدی خود را به یکدیگر صادر می کردند؛ بنابراین، آثاری از حضور ایرانیان در هند و آثاری از حضور مردم هند در ایران یافت می شود. این ارتباطات دوجانبه تا سالیان زیادی ادامه داشت. به دنبال فعالیت های تجار هندی در ناحیه هرمزگان، ارتباط فرهنگی و هنری میان دو کشور افزایش یافت و زمینه ساز تأثیر هنر دو منطقه بر یکدیگر شد. محور اصلی این پژوهش بررسی معبد ساخته شده توسط هندوها در شهر بندرعباس است. شیوه پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است و عناصر و تزئینات به کاررفته در معبد را بررسی می کنیم. ابتدا معبد و علل ساخت آن و سپس تزئینات آن را معرفی می کنیم. معبد هندوها در اواخر دوره ناصرالدین شاه ساخته شد و در زمان مظفرالدین شاه (1300- 1344ه.ق) مورد بهره برداری قرار گرفت. در عناصر تشکیل دهنده معبد، معماری سایر ادیان، مانند بودایی و اسلام، دیده می شود.

بیش از یک دهه است که نوسازی شهری به عنوان یکی از موضوعات مهم پیش روی مدیریت شهری ایران است. کتاب ها و مقالات زیادی در این زمینه نوشته شده و اقدامات فراوانی جهت نوسازی بافت های فرسوده صورت گرفته است. در این میان علی رغم حجم زیاد برنامه هایی که نوسازی شهری را هدف خود قرار داده اند، شکاف بین روند رشد بافت های فرسوده و نوسازی این بافت ها، که از طریق مدیریت شهری و سازمان های دولتی انجام می شود، در حال افزایش است و شاهد رقابت نفس گیر دو جریان فرسودگی و نوسازی هستیم ولی همچنان سرعت رشد فرسودگی از اقدامات نوسازی بیشتر است. این میزگرد به بحث پیرامون علت این جریان اختصاص یافت. در این میزگرد آقایان دکتر محمد سعید ایزدی، مدیر عامل شرکت عمران و بهسازی، دکتر فریبرز رئیس دانا متخصص اقتصاد و دکتر سید امیر منصوری سر دبیر مجله در دو بخش به بحث درباره موضوع پرداختند

تمرکز بیش از حد جمعیت و فعالیت، عمدتاً در بزرگ ترین شهرهای کشورهای در حال توسعه، باعث جذب بخش عمده‎ای از پتانسیل‎های توسعه‎ای این کشورها به این شهرها شده و در نتیجه این شهرها به طور نسبی بیش از حد بزرگ تر از دومین و سومین شهر این کشورها شده‎اند. برخی از کشورهای در حال توسعه، برای مقابله با این پدیده نخست شهری و تبعات سوء آن سیاست‎ها و اقدامات مشخصی را به کار گرفته‎اند. در ایران نیز برای جلوگیری از رشد شتابان و فزاینده شهر تهران، از اواسط دهه چهل خورشیدی به بعد، سیاست‎ها و اقدامات متعددی به کارگرفته شده است. در این مقاله سعی می شود تا با به کارگیری روش‎های بررسی میزان نخست شهری، برای این سئوال که آیا به کارگیری سیاست‎های تمرکززدایی توانسته‎اند از تمرکز بیش از حدّ فعالیت و جمعیت در تهران بکاهند، پاسخی بیابد. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان می دهد که نخست شهری کماکان در کشور وجود دارد. علی رغم این، توزیع نظام شهری کشور از سال 1335 تا 1355 با روند تمرکز بیش از حد و یا نخست شهری بیشتر همراه بوده و از سال 1355 به بعد و تا 1375 به تدریج از تمرکز آن کاسته شده و به سمت توزیع متناسب تری در حال حرکت بوده است و اعمال سیاست‎های تمرکززدایی از اواسط دهه 1340 به بعد باعث کاهش میزان نخست شهری تهران شده و در شکل‎گیری نظام شهری موجود کشور تأثیرگذار بوده است. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان می دهد که نخست شهری کماکان در کشور وجود دارد. علی رغم این، توزیع نظام شهری کشور از سال 1335 تا 1355 با روند تمرکز بیش از حد و یا نخست شهری بیشتر همراه بوده و از سال 1355 به بعد و تا 1375 به تدریج از تمرکز آن کاسته شده و به سمت توزیع متناسب تری در حال حرکت بوده است و اعمال سیاست‎های تمرکززدایی از اواسط دهه 1340 به بعد باعث کاهش میزان نخست شهری تهران شده و در شکل‎گیری نظام شهری موجود کشور تأثیرگذار بوده است.

طراحی معماری به عنوان یک فعالیت اجتماعی، واجد خصوصیاتی است که وقتی مورد توجه قرار گیرد در آموزش آن نیز تاثیراتی خواهد داشت. مطالعات موردی و میدانی در دفاتر معماری موید این نکته است که تصمیم گیری های طراحی به نوعی یک مهارت اجتماعی است. معماران و دانشجویان معماری باید یاد بگیرند که بتوانند در این زمینه فعالیت کنند. این مقاله مشکلات عمده طراحی عملی شامل: تعادل در طراحی، تعدد بازیگران، بلاتکلیفی حرفه ای، کشف دائمی طرح، نتیجه شگفت انگیز و پیامددار را مورد بحث قرار می دهد.....

بیان مسئله :یکی از منابع غنی هنر ایران، نگارگری است که کاربرد نقوش زیبا و قوام یافته چه به صورت هندسی، تجریدی و انتزاعی و یا طبیعت گرایانه در این هنر و زیرشاخه های آن به کثرت قابل رویت است. نسخه هفت اورنگ جامی که در قرن دهم و در مکتب مشهد مصور شد از نسخ مشهور و ارزشمند دوره صفویه است. هم آمیزی سنت های مکتب هرات و تبریز در دوره صفوی و ترکیب آن با ویژگی های بومی و منطقه ای نگارگری مشهد، منجر به خلق 28 نگاره زیبا شده است. این نسخه مصور دارای تزیینات متعدد از نوع تذهیب است که مجموعه ای غنی از نقوش تزیینی دوره صفوی را به نمایش می گذارد. هدف:این مقاله با هدف تحلیل طرح های تذهیب نگاره های هفت اورنگ و ویژگی هایی همچون فرم، رنگ، محل به کارگیری و نحوه کاربرد این طرح ها انجام شده است. روش تحقیق :یافته اندوزی با استناد به منابع مکتوب صورت گرفته است که به روش توصیفی (تحلیلی)، به بررسی داده های به دست آمده از نمونه های مطالعاتی می پردازد. پرسش های تحقیق :طرح ها و نقوش تذهیب در نگاره های هفت اورنگ چه ویژگی هایی دارند؟ کاربرد و شیوه اجرایی تذهیب در نگاره های نسخه مصور هفت اورنگ چگونه است؟ نتیجه گیری :نتایج حاصل از بررسی نگاره های هفت اورنگ ابراهیم میرزا، نشان می دهد که نقوش تذهیب مورد استفاده در نگاره های هفت اورنگ بیشتر شامل گل های چندپر و شاه عباسی است و طرح های ختایی و ترکیبیِ ختایی و اسلیمی بیشترین نمونه های مورد استفاده در طرح های تذهیب این نسخه مصور است. طرح های تذهیب بر سطوح بنا، کاشی کاری ها، مناره و گنبد، فرش و زیرانداز، چادر، سایبان و گاهی در پوشش لباس انسان و روانداز حیوانات نمود یافته اند. همچنین این طرح ها نقش به سزایی در ارتقای شکوه تزیین تصویر و تنظیم ترکیب بندی نگاره داشته اند. کثرت طرح ها و نقوش تزیینی در این نسخه مصور، ویژگی های هنرهای تزیینی دوره صفوی را به نمایش گذاشته و منبعی کامل از مجموعه نقوش تزیینی ایرانی در یکی از شکوفاترین دوره های تاریخ هنر ایران را فراروی هنرشناسان قرار می دهد.

      امروزه موضوع بافت های فرسوده از موضوعات اصلی شهرسازی به حساب می آید. بازآفرینی فرهنگ مبنا رویکردی جدید به بازآفرینی شهری است که در تلاش است با بهره گیری از ویژگی ها و برتری های فرهنگی اجتماعی هر منطقه، به ساخت دوباره شهر و محله پرداخته و فضای کالبدی اجتماعی متمایزی بر اساس فرهنگ محلی ساکنین و خصوصیات ویژه آن محل خلق نماید. این رویکرد تأثیری مثبت بر اقتصاد و ایجاد اشتغال در شهرها دارد و می تواند موجب افزایش پیوستگی اجتماعی و صنعت گردشگری در شهر شده و میزان جرم و جنایت را کاهش دهد. روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و بر مطالعات اسنادی و میدانی استوار می باشد. در بخش کیفی پژوهش، داده های مصاحبه نیمه ساختار با استفاده از نظریه زمینه ای تحلیل شدند، یافته های پژوهش حاکی از آن است که از دیدگاه ساکنان، بازآفرینی در گرو پویایی و سرزندگی اجتماعی و اقتصادی می باشد. در این راستا مقولاتی همچون سهولت دزدی و بی احتیاطی، ایمنی و امنیت، بی کاری و فقر، فضای ساخته شده، اجتماعی، مشارکت ساکنین و نگاه مسئولین، فرهنگی و تاریخی، اقتصادی تسهیلات، تجهیزات و خدمات تاثیر گذارند. همچنین وجود یا نبود اعتماد و انگیزه در نوع نگاه ساکنین به آینده و محله تاثیر ویژه ای دارد. در بخش کمی این پژوهش با تدوین پرسشنامه و تکمیل آنها توسط ساکنین و متخصصین، با تحلیل نتایج داده های پرسشنامه و استفاده از آزمونهای فریدمن و همبستگی، یافته های پژوهش نشان می دهد شاخص فرهنگی رتبه نخست را بدست آورده است. وجود پتانسیل بالقوه فرهنگی (میراث ملموس و ناملموس) نوید خوبی برای بازآفرینی فرهنگی می باشد. در میان شاخص ها شاخص زیست محیطی رتبه ی آخر را کسب نموده است. شرایط آب و هوایی ارومیه و همچنین علاقه ی شهروندان به طبیعت و کشاورزی دو عنصری هستند که با همت بیشتر طراحان و مسئولین می توان این شاخص را ارتقا داد. همچنین مولفه اجتماعی رتبه دوم را کسب نموده است که این نشانگر وجود پتانسیل بالای سرمایه اجتماعی در بافت تاریخی ارومیه می باشد.

کالبد و سازمان فضایی شهر، به مثابه نمود نهایی اندرکنش عوامل تأثیر گذار بر آن، بارزترین شاخصه ای است که براساس آن قضاوت در مورد ویژگی های فضای شهری در خصوص آن شکل می گیرد. اگرچه با پیشرفت دانش بشر، عناوین تأثیر گذار و علوم جدیدی در شکل گیری کالبد و سازمان فضایی شهرها دخیل شده اند، با این حال در اکثر موارد برآیند عوامل مذکور به شکل ساختارهای فرم دهنده کالبدی غالب، نمود یافته و تجلی می یابند. هدف از این تحقیق بازیابی و دسته بندی تکنیک ها، ابزارها یا رویکردهای جامع و فرایند محوری است که به وسیله آنها از آغاز تمدن یونان تا کنون، یک بخش از مقتضیات خلق کانسپت شهری یا تمامی بخش های آن مرتفع شده است. تعریف چهارچوب ساختاری ابزار فوق به همراه چیستی و چگونگی کاربرد آن در شرایط کنونی سؤالات اصلی این پژوهش بوده اند که با استفاده از روش توصیفی و همچنین تطبیق و تحلیل محتوای متون تخصصی، پس از بازیابی مفاهیم مشابه در حوزه های معماری، هنرهای تجسمی و فلسفه، پس از ایجاد یک نظام طبقه بندی شده از معنای مشترک مفاهیم مذکور، پاسخ داده شده اند. تدوین یک نظام منسجم تحت عنوان ماشین شهرسازی و بررسی مزایای رویکرد مذکور در کنار معرفی رویکرد سنتز تکنولوژیکی ، به عنوان ماشین شهرسازی معاصر از نتایج اصلی این تحقیق هستند.

اگرچه ب هطور مسلم مهمترین عامل مکان یابی شهر در دنیای گذشته منابع طبیعی و به ویژه کیفیت و قابلیت های عناصر چهارگانه آب و باد و خاک و آتش )تابش) در زندگی انسان بوده است؛ ولی جزئیات قاعد ههای این علم در هاله ای از ابهام قرار گرفته و امروزه تنها بر اساس علم تنظیم شرایط آسایشی بدن انسان و بدون توجه به آن مبانی به این کار مبادرت م یورزند. در این تحقیق بر آنیم تا نقش عنصر طبیعی باد را در سامت انسا نها با توجه به متون طبی سنتی و تأثیر آن در انتخاب مکان و ساختار شهرها تطبیق داده و بررسی نماییم. بدی نمنظور پس از بررسی متون دینی، فلسفی، طبی و تشریح اولوی تهای بادها از دو بعد جهت وزش و مبدأ وزش، شش پهنه اقلیمی تعدادی از شه رهای کهن و مهم و پرجمعیت از جهت وجود یا فقدان بادهای مطلوب یا نامطلوب ب هترتیب تنظیم شد. در پایان با مطالعه ساختار نمون های از شهر های با باد مطلوب و نمونه ای از بادهای نامطلوب شیوه بهر همندی یا مقابله شهر های سنتی با باد، مورد مطالعه قرار گرفت. روش بررسی مبانی طبی، تفسیری و استدلالی و در حوزه شواهد مصداقی، مورد پژوهشی و تحلیل منطقی است. نتایج ب هدست آمده نشان می دهد باد ب هخاطر تأثیر مستقیمی که بر سامت انسان دارد یکی از عناصر اولویت مند در کامیابی شهر و ساختار آن و معماری بومی هر منطقه است. مبانی رومی نشان از پرهیز و گریز شهر ها و معماری یونان، از باد م یدهد، در صورت یکه در معماری و شهرسازی اسامی ایرانی و مبانی حکمی و آیات و احادیث توجه به باد ها ارزشمند و یکی از عوامل ارتقای سامت دانسته شده است. در متون از باد شمال و شرق )هنگام غروب( و باد غرب )هنگام صبح( به نیکی یاد شده است. ولی در نگاه کلی باد غرب و جنوب دارای مضرات زیاد دانسته شده است، چرا که از گرما برخاسته و بیماری زاست. این تحقیق شیوه توجه به با دهای مثبت و منفی را در ساختار 16 شهر مورد مطالعه قرار داده است.

بسیاری از مورخان غربی و شرقی پیشرفت در تولید اقتصاد کشاورزی را عامل اصلی پیدایش شهرهای نخستین می دانند. این نظریه مورد پذیرش کسانی که «شهر اسلامی» را مورد بررسی قرار داده اند ، نیز قرار گرفته است. آنچه نوشته حاضر برآن تأکید دارد، جنبه فرهنگی و مداقه در فضای شهر از دیدگاه نظام ارزشها است. بسیارند شهرهایی که به برکت ارج نهادن به فرهنگ قرن ها دوام یافته و کانون انتقال ارزش ها به نسل های آینده شده اند. یک نمونه شهر اسکندریه است که می توان از ان بمنزله میراث فرهنگی تمدن باستان به جهان اسلام نام برد. گذشته از منابع تاریخ شهر، متونی که با جنبه های معرفت شناسی و ادب پارسی سرو کار دارند، اطلاعات ارزشمندی درباره این شهر به دست می دهند که نوشته حاضر مقدمتاً به طرح برخی از آنها نظر داشته است. کلیدواژگان: پیدایش شهر، فرهنگ، شهر: کانون فرهنگ، اسکندریه

چکیده بیان مسئله: شناخت و ادراک آثار هنری شکل گرفته در دوران معاصر، از جمله هنر مفهومی که به عنوان نخستین جنبش هنری پست مدرن می توان از آن یاد کرد، تنها در پرتو شناخت نظریه نهادی جورج دیکی امکان پذیر است. جورج دیکی، با طرح مؤلفه های بنیادی نظریه نهادی همچون شیء مصنوع، جهان هنر و اعطای شأن هنری، راه را برای ورود اشیای حاضر آماده و پیش ساخته به هنر گشود. البته هنرمندان مفهومی همچون مارسل دوشان، باربارا کروگر، کیت آرنت و دیگران آثار هنری فاقد کیفیت و صفات زیبایی شناسانه خلق می کنند، اما از آنجا که جهان هنر  که به گفته جورج دیکی مجموعه ای از «هنرمندان، موزه داران، منتقدان هنر، مدرسان و ...» است  به این آثار صلاحیت اعطای شأن هنری را می دهند، این آثار به اثر هنری تبدیل می شوند. هدف پژوهش: نگارندگان در این پژوهش در پی انطباق مؤلفه های بنیادین نظریه نهادی جورج دیکی با آثار برخی هنرمندان مفهومی هستند. از آنجا که بسیاری از آثاری که هنرمندان مفهومی خلق کرده اند با مؤلفه هایی چون جهان هنر و شیء مصنوع و ماهیت اثر هنری در نظریه نهادی مطابقت دارد، بنابراین می توان فلسفه خلق چنین آثاری را با نظریه نهادی جورج دیکی تحلیل کرد و تطبیق داد. روش پژوهش: این پژوهش به روش تحلیلی-تطبیقی انجام شده است. نتیجه گیری: در آرای جورج دیکی طرح خصوصیات شیء مصنوع و جهان هنر کاملاً قابل انطباق با آثار هنر مفهومی است. درواقع، چیزی در ذات هنر یا اثر هنری موجود نیست که آن را به اثر هنری تبدیل کند، بلکه مهم دادن اعطای شأن هنری به اثر است و آن توسط مؤلفه ای چون جهان هنر صورت می گیرد. از این نظر تمامی نظریه های هنری که براساس صفات و کیفیات زیبایی شناسی بنیان شده اند به چالش کشیده می شوند و مفهوم هنر خوب و هنر بد بی ارزش می شود.