درخت حوزه‌های تخصصی

شهر، به عنوان اساسی ترین جلوه تجلیات روح خلاق انسان، همواره در ارتباط با آفرینش های بشری، از جمله صنعت و هنر، معنا یافته و در نتیجه خوانش های مختلف از نو زاده می شود. حضور شهرها در ادبیات، نه تنها فضاهای مورد نیاز عناصر روایی را تأمین می کند، بلکه با خلق خاطره ها در بطن فضاهای شهری، این فضاها را به اسطوره هایی بیانگر روح حاکم بر جامعه بدل می کند. ادبیات که بسیار زودتر از سینما، هنرهای تجسمی، و سایر هنرها، شهر را به تصویر کشیده و خاطرات و کهن الگوهایی را در آن ایجاد کرده است، در دوران معاصر، و با افزایش فضاهای شهری، بیش از پیش به شهر و فضای بیرونی توجه می کند، تا آنجا که شخصیت های داستان و روایت، هویّت خود را در متن شهر جستجو می کنند، شهری که خود به عنوان شخصیت و قهرمان (یا ضد قهرمان) اصلی روایت مطرح می شود. در این بین نویسندگانی چون فرانسوا بن(François Bon)، با نزدیک شدن به فضاهای فراموش شده شهری، چهره ای دیگر از شهر ارائه می دهند. بن با به صحنه آوردن فضاهایی طرد شده، چون زاغه ها، تصویری نو از زندگی در فضای شهری معاصر ارائه می دهد، فضایی که گاه به عنوان عاملی برای تخریب هویّت فرد و خاطرات او عمل می کند. مطالعه پیش رو، با هدف مطالعه این نوع خاطره پردازی ها در سطح منظر شهری، و با تکیه بر آراء متفکرانی چون رن وژل و میشل کولو در حوزه روابط فضایی و انعکاس منظر، به مثابه فضای زیسته، در آثار هنری و به خصوص ادبیات، در صدد پاسخگویی به این پرسش است که تصاویر و خاطرات شهر معاصر چگونه در دو رمان فرانسوا بن، یعنی خروجی کارخانه و دکورسیمان، شکل گرفته و چه منظری از فضای شهری معاصر ارائه می دهند؟ پرسشی که درنهایت با ارائه تصاویر و خاطرات برآمده از فضاهایی گم شده در این رمان ها، فضای شهری حاضر در آنها را چون نامکانی درمی یابد.

آمدن اسلام و سپس ظهور تشیع، قرآن که حامل سخنان خداوندی است ، ادعیه و احادیث مرتبط با ائمه به صورت موضوعی ارزشمند به استخدام هنرمندان خطاط و کتیبه‌نگار درآمد و هنرمندان با استفاده از این خطوط‌ به تزیین اماکن مقدسی چون مسجد، امامزاده، خانقاه و مدارس مذهبی پرداختند. هنرمندان نه تنها از این مضامین برای تزیین اماکن مقدس استفاده می‌کردند، بلکه آن‌ها را برای تزیین اشیاء و ظروفی چون بشقاب، کاسه، چراغ‌ها و پایه شمعدان‌هایی ساخته شده از فلز، مرمر، سنگ، چوب و پارچه نیز مورد استفاده قرار می‌دادند.پس از ورود اسلام به ایران هنرمندانی در این مرز و بوم ظهور کردند که مذهب تشیع با همت والای ایشان تداوم یافت. آن ها مضامین شیعی را بیش از پیش دستمایه کار خود قرار داده و از خط و خوشنویسی هم در کتیبه‌های معماری و هم در هنرهای کاربردی به عنوان یک عنصر تزیینی و ابزاری برای تبلیغ و تقویت ارزش‌های والای تشیع بهره جستند.در همین راستا مقام والای علی(ع) امام اول شیعیان که در تکوین تعالی شیعه نقش بسیاری دارد، در کتیبه‌ها انعکاس یافته است.در این مقاله نمونه‌های مختلفی از کتیبه‌هایی که در آن‌ها نام علی(ع) به چشم می‌خورد، بررسی شده است. این کتیبه‌ها مشتمل بر نام حضرت علی(ع) به تنهایی و یا در ترکیب با نام خداوند و نام پیامبر، دعا و صلوات برای ایشان، شهادتین که گواهی بر ولایت ایشان بر شیعیان است و احادیثی در ستایش و وصف ایشان می‌باشد.این مقاله که با هدف بررسی نمود نام امام علی (ع) در کتیبه‌های معماری و هنرهای کاربردی دوره‌های مختلف تنظیم شده است، به دنبال یافتن پاسخ سؤالات زیر می‌باشد:خط و خوشنویسی در هنر اسلامی چه جایگاهی دارد؟ رابطه‌ی خط و خوشنویسی با مذهب تشیع کدام است؟مضامین عبارت‌هایی در وصف علی(ع) در کتیبه‌های معماری و خط نگاره‌های هنرهای کاربردی کدامند؟روش گرد آوری مطالب این مقاله به روش کتابخانه‌ای و اسنادی و شیوه تنظیم مطالب به صورت توصیفی- تحلیلی است.

تصور شهر جدا از محیط های طبیعی، اجتماعی و انسان ساخت متعلق به قلمرو اکولوژیک آن یعنی محیط هایی که در بهره وری از فضا و منابع زیستکره با شهر سهیم اند، محال است. در اکثر شهرهای ایران توسعه شهری بدون ملاحظات اکولوژیکی باعث از بین رفتن باغات و فضاهای سبز شهری شده و نیز منجر به رشد بی قواره شهرها در راستای گسترش افقی صورت گرفته در داخل باغات و فضای سبز شده است. شهر مراغه دومین شهر پرجمعیت استان آذربایجان شرقی یکی از شهرهای متضرر از چنین روندی است. مطالعه تطبیقی تغییرات کاربری فضای سبز و باغات با استفاده از مستندات طرحهای شهری و قابلیت های نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین تحلیل و ارزیابی دلایل تخریب باغات و فضاهای سبز شهری مراغه با استفاده از بررسی پرونده های مربوط به تغییر کاربریهای صورت گرفته در دوره زمانی 1373 الی 1385، نشان از تخریب عرصه های مذکور در چارچوب های قانونی(رای کمیسیون ماده 5، پیشنهادات طرحهای توسعه شهری، مواد 147 و 148 قانون ثبت اسناد) و غیر قانونی (تصمیمات مدیریت شهری خارج از ضوابط موجود، تخریب و تغییر کاربری غیرمجاز توسط مالکین، تخریب و تبدیل شدن به اراضی بایر در اثر عدم توجه مالکین و نیز تخریب به دلایل نامشخص) است. یافته های تحقیق نشان دهنده انهدام و تغییر کاربری فضاهای سبز و باغات به میزان 5/65 درصد توسط ارگان های دولتی و در چاچوب های قانونی و 6/32 درصد بصورت غیر قانونی و توسط مالکین و 9/1 درصد نیز به دلایل نامشخص صورت گرفته است که هشداری برای متخصصان امر و سیاستگذاران توسعه شهری برای مواجهه با مشکلات باغ زدایی در روند توسعه های شهری است.

شناخت دانشجویان یکی از عوامل مهم و مؤثر بر آموزش در کارگاههای معماری است. جهت کسب نتایج بهتر بر اساس آموزش و پرورش شناختی، در کارگاههای طراحی نیاز است تا به یادگیرندگان نیز در فرایند آموزش توجه شود. بر همین اساس؛ روانشناسان علوم تربیتی سعی در شناخت یادگیرندگان بر اساس ویژگیهای شخصی کردهاند. یکی از این ویژگیها، سبکهای یادگیری است که ترجیحات یادگیری هر شخص را بیان میکند. این نوشتار نیز سعی دارد بر اساس یکی از انواع تقسیمبندی سبکهای یادگیری که متعلق به «دیوید کلب» است و چهار سبک یادگیری واگرا، همگرا، انطباقیابنده و جذبکننده را مطرح میکند، به بررسی عملکرد دانشجویان معماری در کارگاه طراحی بپردازد. برای بررسی رابطه عملکرد دانشجویان با سبکهای یادگیری، ابتدا بر اساس سیاهه سبکهای یادگیری کلب به چگونگی توزیع دانشجویان معماری در سبکهای یادگیری پرداخته میشود و سپس عملکرد دانشجویان در دو بخش فعالیتهای کارگاهی، شامل طراحی و اسکیسها مورد بررسی و مقایسه تطبیقی قرار میگیرد. نتایج این تحقیق نشان میدهد که دانشجویان با سبک یادگیری واگرا، دارای بهترین عملکرد و دانشجویان همگرا دارای ضعیفترین عملکرد در کارگاه طراحی معماری هستند. همچنین مشخص شد؛ تأثیرات آموزشی برنامه اسکیس در دانشجویان جذبکننده و طراحی بلندمدت در دانشجویان انطباقیابنده از تأثیر بیشتری برخوردار است.

از اصول مهم در طراحی نیروگاه های برق هسته ای اتخاذ تدابیر ایمنی و پیشگیرانه جهت حفاظت از کارکنان، جوامع انسانی نزدیک نیروگاه، محیط زیست و سیستم های نیروگاه در برابر حوادث ناشی از انتشار پرتوهای رادیواکتیو است. رشته های مهندسی متعددی با کار یکپارچه و هماهنگ در بالابردن استانداردهای ایمنی نیروگاه ها نقش دارند. طراحی معماری نیز یکی از عوامل تأثیرگذار در بالابردن ایمنی ساختمان های نیروگاه است. اما همواره این سؤال اساسی مطرح بوده که طراح معمار باید بر چه راهکارهایی در طراحی تمرکز کند که بتواند ایمنی نیروگاه را افزایش دهد. برای پاسخ این مقاله ابتدا به تعریفی از مقوله ایمنی در نیروگاه ها و بیان اهداف اساسی ایمنی می پردازد. سپس با بیان خطرات گوناگون تهدیدکننده نیروگاه ناشی از پدیده های طبیعی، محیطی و رخدادهای درونی، راهکار دفاع در عمق به منظور حفظ ایمنی را مورد بررسی قرار می دهد. در ادامه با بررسی و تجزیه و تحلیل طراحی ساختمان های اصلی نیروگاه در حال ساخت EPR به عنوان نمونه موردی با بالاترین استانداردهای ایمنی حال حاضر اروپا، به دنبال راهکارهای اصولی و اساسی طراحی معماری در جهت بالا بردن سطح ایمنی ساختمان ها در برابر خطرات مختلف می پردازد. نتایج نشان می دهد که طراح می باید ترکیب اصول گوناگونی نظیر چیدمان و جانمایی فیزیکی مناسب فضاها، طراحی فضای حایل و ساختارهای اضافی و جداسازی فیزیکی فضاها را همواره در فرآیند طراحی مورد توجه قرار دهد تا بتواند حفاظت مناسبی از ساختمان های نیروگاه در برابر خطرات داخلی و خارجی صورت داده و بدین ترتیب منجر به افزایش ایمنی نیروگاه شود.

آشکارسازی و طرح حفاظت و مرمت بخشی از تزیینات پنهان شده در قسمت (اتاق گوشوار) بنای کوشک دو طبقه در ضلع جنوب غربی خانه صدقیانی در محله مقصودیه تبریز موضوع مورد بحث این مقاله است. در همین راستا با توجه به پنهان بودن این نقاشی ها در زیر لایه ای از گچ کُشته، شناسایی وسعت، گونه و تکنیک نقاشی ها و همچنین میزان آسیب و روش آشکارسازی و خارج نمودن آنها از زیر لایه گچ مهم ترین سؤالات و اهداف این تحقیق بوده است. در همین راستا، انجام مطالعات آزمایشگاهی جهت شناسایی مواد تشکیل دهنده و تکنیک اجرای این نقوش توسط روش های آزمایشگاهی میکروسکوپی الکترونیکی روبشی(SEM-DEX) و اسپکتروسکوپی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) به علاوه استفاده از شیمی تر و بررسی های میکروسکوپی و ماکروسکوپی لایه های موجود صورت پذیرفت که منجر به شناسایی رنگدانه هایی از قبیل: اکسیدآهن، ایندیگو، مالاکیت و به همراه روغن خشکانه گردید که نشان از رنگ و روغن بودن نقاشی های فوق بود. در ادامه پس از شناخت نسبی از وضعیت اثر مذکور با مطالعات فن شناسی و آسیب شناسی، فرسودگی های موجود و براساس اصول مبانی نظری مرمت مبنی بر پاکسازی لایه های الحاقی و زدودن بخش هایی که اصالت اثر را مخدوش کرده اند، اقدام برداشتن لایه های گچ از سطح نقاشی ها انجام پذیرفت که در نهایت موجب آشکار شدن ته رنگ و طرح های اصلی نقاشی های ازاره پنهان خانه صدقیانی شد در همین راستا، برای حفاظت از این آثار، پس از تمیزکاری- ترکیبی از الکل واستون-، استحکام بخشی و تثبیت لایه ها، جهت ایجاد یکپارچگی بصری اثر، بازسازی رنگی قسمت های کمبود با استفاده از آبرنگ انجام پذیرفت.