درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین وضعیت انجام مطالعه عمومی و تخصصی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر مشهد و شناسایی عوامل موثر بر آن است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. یافته ها: بنا بر اظهار کتابداران، میانگین زمانی که آنها در یک روز صرف انجام مطالعه عمومی و تخصصی می کنند به ترتیب 77/47 و 08/29 دقیقه در روز بوده است. میزان علاقه کتابداران به انجام مطالعه عمومی و تخصصی از سطح متوسط بیشتر و میزان انجام مطالعه عمومی و تخصصی توسط ایشان از سطح متوسط کمتر است. کتابداران عمده ترین دلایل انجام مطالعه عمومی را افزایش اطلاعات عمومی، کسب لذت از مطالعه و افزایش توان پاسخ گویی به مراجعان؛ و مهم ترین دلایل انجام مطالعه تخصصی خود را افزایش توان پاسخگویی به مراجعان کتابخانه، به روز بودن و حضور مؤثر در جامعه علمی رشته خود برشمردند. عمده ترین موانع بازدارنده کتابداران کتابخانه های عمومی شهر مشهد از انجام مطالعه عمومی شامل خستگی ناشی از فعالیت شغلی، کمبود وقت و فرصت مطالعه و قوانین اداری بوده است. خستگی ناشی از فعالیت شغلی، تأثیر نداشتن مطالعه در ارزشیابی شغلی، و قوانین اداری از مهم ترین موانع بازدارنده کتابداران مورد بررسی در انجام مطالعه تخصصی آنها بوده است. همچنین تنها میان سن کتابداران مورد بررسی و میزان مطالعه عمومی و تخصصی آنها رابطه معنادار آن هم به صورت معکوس وجود دارد. اصالت/ارزش: این پژوهش ضمن مستند کردن وضعیت مطالعه کتابداران کتابخانه های عمومی شهر مشهد، چالش ها و مشکلات اصلی موجود را نیز شناسایی کرده که با رفع آن ها و انجام برنامه ریزی مدون توسط مدیران، می توان زمینه پرورش و ظهور مشاوران و متخصصان اطلاعاتی بامعلومات را در کتابخانه های عمومی جهت ارائه خدمات اطلاعاتی مناسب فراهم کرد.

اهمیت اصطلاحنامه ها در فرایند ذخیره و بازیابی اطلاعات، متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی را بر آن داشته است تا بیش از گذشته به امر تهیه اصطلاحنامه ها پرداخته و گام هایی در این راستا بردارند. در ایران نیز تلاش هایی برای تهیه و ترجمه اصطلاحنامه ها صورت گرفته است که از جمله آنها میتوان به دو مورد اصطلاحنامه بین المللی توسعه فرهنگی یونسکو و اصطلاحنامه فرهنگی فارسی (اصفا) در حوزه فرهنگ اشاره کرد. طبعا در ساختار هر اصطلاحنامه مبانی و اصولی باید رعایت شوند تا اینکه به اهداف مورد نظر، که استفاده بهینه از آنها در امر ذخیره و بازیابی است، دست یابند. یکی از این موارد برقراری روابط نظام مند و معقول میان اصطلاحات است که مستلزم دقت نظر و توجه خاص است. در این نوشته که در واقع حاصل مطالعه ای مقدماتی در این راستاست. سعی شده است تا با مقایسه روابط میان کلید واژه های مشترک در دو اصطلاحنامه چگونگی روابط میان اصطلاحات بررسی شود.

امروزه آموزش ازشیوه های جدید با استفاده ازفناوری های جدید بهره می گیرد .روش یاددهی –یادگیری به صورت تعاملی بین استادو دانشجو درآمده ودر نتیجه شیوه های آموزش دگرگون شده است .دررشته کتابداری واطلاع رسانی هم بسیاری از دروس از جنبه نظری به جنبه کاربردی تبدیل شده یا کارهای عملی وکاربردی فناوری های رایانه در آن افزایش یافته است.این مقاله به کاربرد فناوری اطلاعات در کلاس های درس گروه های کتابداری واطلاع رسانی و تجهیز این کلاسها به امکانات نوین رسانه های آموزشی اشاره دارد .

هدف: با توجه به این که امروزه خدمات وب به عنوان یکی از پرکاربردترین فن آوریها جهت ایجاد تعاملات خودکار، با کیفیت و پرسرعت اطلاعاتی شناخته میشود، هدف اصلی این مقاله ارائه چارچوبی جامع از مجموعه خدمات مهم وب سایت های فارسی کتابخانه ها جهت استفاده در طراحیهای آتی و همچنین تقسیم بندی عوامل نرم افزاری هوشمند برای استفاده در پرکاربردترین خدمات وب سایت های فارسی برای ارتقاء کیفی این خدمات میباشد. روش: خدمات اساسی و ضروری ایجاد یک وب سایت، پس از بررسی صد وب سایت پربیننده ایرانی و صد وب سایت برتر غیرایرانی، استخراج گردید و توسط آزمون های آماری، نرخ اعتبار محتوا و آنتروپی شانون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. سپس با مطالعه عمیق و جامع ادبیات تحقیق موجود در حوزه عوامل نرم افزاری هوشمند، تقسیم بندیای از این عوامل براساس بررسی کاربردهای آنها و تطبیق آنها با خدمات پرکاربرد وب سایت های کتابخانه های دیجیتال به دست آمد. یافته ها: به کارگیری مفاهیم وب های معنایی و خدمات وب با عنوان خدمات وب معنایی، منجر به ایجاد خدمات وب هوشمند گردیده و به لحاظ کیفی، منجر به ارتقاء وب سایت ها میگردد. یکی از روش های بهبود وب سایت ها، استفاده از خدمات وب بر مبنای به کارگیری عوامل هوشمند نرم افزاری میباشد که میتواند در پردازش اطلاعات و شناسایی نیازهای کاربران صفحات وب به مدیران وب سایت ها کمک کرده و قابلیت وب را در پاسخ گویی به نیازهای آنان در زمان مناسب و با کیفیت بالا و ایمن افزایش دهد. یافته های این پژوهش میتواند در طراحی وب سایت کتابخانه های الکترونیک مورد استفاده قرار گیرد. فراهم کردن خدمات اساسی شناسایی شده، مبنا و گام اولیه طراحان این وب سایت های کتابخانه های الکترونیک در راستای ایجاد آنها به شمار میرود. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که عوامل هوشمند نرم افزاری به جهت ویژگیها و کارکردهای متنوع خود و همچنین قابلیت کاربرد در فضای سایبر، میتوانند در ارائه خدمات اساسی وب سایت های کتابخانه های الکترونیک یاریرسان بوده و ارزش افزوده داشته باشند. اصالت/ارزش: چارچوب ارائه شده برای طراحان و مدیران وب سایت کتابخانه های دیجیتال مفید بوده و آنها را قادر میسازد تا صفحات وب را به صورت کارا طراحی کرده و به نیازهای کاربران به صورت مؤثر پاسخ دهند.

هدف: پژوهش حاضر به مقایسه میزان ربط نتایج حاصل از محدودسازی عبارت جست وجو به عنوان و نشانی اینترنتی توسط کارشناسان گروه های فنی مهندسی، علوم پایه و اقتصاد در استانداری همدان می پردازد. همچنین میزان حضور کلیدواژه های مورد جست وجو در عنوان و نشانی اینترنتی وب سایت های این گرو ه ها را مورد مقایسه قرار می دهد. روش: جامعه آماری این پژوهش90 نفر از کارشناسان خبره استانداری همدان در سه گروه فنی مهندسی، علوم پایه و اقتصاد هستند که در حال انجام پروژه های تحقیقاتی و مطالعاتی برای توسعه استان بودند. آنان با استفاده از قسمت جست وجوی پیشرفته موتور کاوش گوگل، کلیدواژه های (یک و چند واژه ای) مورد نظر خود را، در قسمت نشانی اینترنتی و عنوان صفحات وب جست وجو کردند و میزان ربط نتایج بازیابی شده را در چک لیست هایی که به همین منظور تهیه شده بود، تعیین نمودند. برای دسته بندی و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد با افزایش تعداد کلیدواژههای مورد جست وجو، میزان هم خوانی عنوان و نشانی اینترنتی کاهش مییابد و هر چه هم خوانی بین عنوان و نشانی اینترنتی بیش تر باشد میزان ربط بالاتر می رود. بین تعداد کلیدواژههای موضوعی موجود در عنوان و نشانی اینترنتی گروه های مورد بررسی تفاوت معناداری وجود دارد. موتورهای کاوش با افزایش وزن دهی به کلیدواژه های موجود در نشانی اینترنتی می توانند نتایج مرتبط تری را رتبه بندی کرده و در اختیار کاربران قرار دهند.

هدف: مطالعه رفتار جستجوی کاربران در وب و تأثیر سبک های شناختی کلی نگر و جزئی نگر، نوع وظیفه، و میزان تجربه بر عملکرد جستجو. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش ترکیبی و از نوع کاربردی است. در بخش کیفی، تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا بود و در بخش کمّی از روش پیمایشی تحلیلی استفاده شد. جامعه پژوهش 44 پژوهشگر در حوزه های مختلف علوم بودند. از آزمون سبک شناختی رایدینگ، پرسشنامه تجربه وب، و سه وظیفه جستجو به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شد. یافته ها:در رفتار جستجوی اطلاعات افراد با سبک های شناختی کلی نگر و جزئی نگر از نظر توصیفی تفاوت هایی وجود دارد؛ کلی نگرها از تعداد راهبرد های بیشتری نسبت به جزئی نگرها برای تکمیل سه وظیفه استفاده کردند. در عملکرد جستجوی افراد با سبک شناختی کلی نگر و جزئی نگر تفاوت هایی وجود دارد. افراد با سبک شناختی جزئی نگر نسبت به کلی نگر زمان بیشتری را صرف و تعداد گره های بیشتری را برای تکمیل وظایف بازدید کردند. تحلیل آماری بین سبک های شناختی کلی نگر و جزئی نگر در مدت زمان تکمیل وظایف و در تعداد گره های بازدیدشده برای تکمیل وظایف تفاوت معناداری نشان نداد. بین سطوح وظایف و بین سبک شناختی و میزان تجربه در مدت زمان تکمیل وظایف و تعداد گره های بازدیدشده تفاوت معناداری وجود نداشت. هیچ تفاوت معناداری بین نوع وظیفه و سبک های شناختی در مدت زمان تکمیل وظایف و تعداد گره های بازدیدشده مشاهده نشد. نتیجه گیری: انتظار می رود نتایج این مطالعه از یک سو بتواند به بهبود درک رفتار جستجوی کاربران در وب بر مبنای سبک های شناختی رهنمودهایی برای آموزش کاربر و طراحی ابزارهای جستجو در وب فراهم نماید و از سوی دیگر بتواند به ایجاد و توسعه مدل های رفتار جستجوی کاربران وب کمک کند.

تذکره ای که اینجا معرفی میشود،‹‹ اخبار الاخیار فی اسرار الابرار›› تالیف شیخ عبدالحق محدث دهلوی است که در سال 1001 هجری قمری کامل شده است ومولف درباره ی اثر خود چنین میگوید:در این صحیفه ی شریفه که مجموعه ای است ازعجایب اخبار وآثار وغرایب حقایق و اسرار از ابتدای زمان خواجه ی بزرگ معین الحق والشرع والدین تا منتهای الف عاشره که تاریخ کتابت این کلمات متین است ،آنچه ازاحوالاولیا واصفیا وعرفا ومشایخ وبزرگان دین ومقتدایان ارباب یقین در کتب ورسایل ودر ملفوظات مشایخ چشتیه و غیر هم درنظر آمده وازثقات اوات که از جانب صدق ایشان راجع بلک متعین باشد با استعمال نوعی از تفرّس واعتبار وامتحان واختیار که واجب وقت کاتبان تاریخ ومستمعان اخبار است شنیده شد،نوشته آمد.

در این پژوهش وضعیت استناد در نشرپات معنبر فارسی دانشگاه نهران که نا یایان گردآوری داده های پژوهش (پایان فروردین 82) حداقل یک شماره های مربوط به سال 1380 آنها انشار یافته، مورد مطالعه قرارگرفته است. یافته ها بیانگر آن است که 90، درصد نشربات مورد بررسی پیروی ازشیوه استناد شناخته شده ای را توصیه کرده اند یا در راهنمای نگارش خود حداقل. یک قاعده در زمینهء استناد در متن،- ساختار مآخذ، با نظم منابع در فهرست مآخد ارائه کرد. اند. نزدیک په 39 درصد دستورالعمل های استناد تدوینی نشریات مورد بررسی مبتنی بر شیوه های استناد معیار برون متنی هستند که درصد 33 در صد متعلق به شبوه های معیار ان. ال. ام. و ونکوور است. شیوه های معیار 61 درصد از دستورالعمل های استناد تدوینی نشریات نیز، درگروه شیوه هایء معیار درونی متنی (شیوه های هاروارد! و ای. پی ای) قرار دارند. بررسی میزاق پیروی مقالات از دستورالعمل های استناد تدوینی نشریات نیز بپانگر وضعیت رضایت بخشی است. بررسی مقالات از : دستور العمل- استناد نیز نشان می دهد که شیوه های استناد معیار در نظام استناد مقالاث بر دو نشربه مبننی بر شبوه های استناد درون متنی بوده است.

همکاری علمی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است و تحلیل داده های مرتبط با همکاری علمی یا هم نویسندگی یکی از فنونی است که با استفاده از آن می توان به ارزیابی فعالیت های پژوهشگران پرداخت. تحلیل شبکه هم نویسندگی می تواند در ارتباط با ساختار و الگوهای هم نویسندگی اطلاعات مفیدی ارائه نماید. روش پژوهش حاضر تحلیل شبکه ای است که به بررسی نویسندگان مقالات مجلات علم اطلاعات طی سال-های 1996 تا 2011 می پردازد. مجلاتی که دارای ضریب تأثیرگذار بالاتر از 6/0 بودند و سابقه 15 سال نمایه شدن در پایگاه تامسون رویترز را داشتند در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان داد که مجله انجمن انفورماتیک پزشکی آمریکا با تراکم شبکه 3/0 دارای بالاترین تراکم شبکه هم نویسندگی می باشد. ارتباط نسبتاً پایینی در شبکه هم نویسندگی مجلات این حوزه وجود دارد. و شبکه های هم نویسندگی موجود در این مجلات سست و گسسته می باشد. نتایج نشان داد که شبکه هم نویسندگی مجلات علم اطلاعات تراکم نسبتاً پایینی دارند. همچنین فشردگی شبکه هم نویسندگی این مجلات پایین است و در نتیجه شبکه هم نویسندگی این مجلات از انسجام پایینی برخوردار است. نتایج مرتبط با شبکه هم نویسندگی در مجلات علم اطلاعات نشان داد که تراکم شبکه این مجلات نسبت به حوزه های علوم و علوم پزشکی پایین تر و نسبت به حوزه های مدیریت و محاسبات اجتماعی بالاتر است.