رضا خانی پور

هدف: مقایسه میزان همگونی یا ناهمگونی عناصر اطلاعاتی فیپای الکترونیکی با فیپای چاپ شده در کتاب های کودکان و نوجوانان. روش شناسی: عناصر اطلاعاتی رکوردهای کتاب شناختی کتاب های کودکان نرم افزار رسا در کتابخانه ملی با عناصر اطلاعاتی فیپای چاپ شده در کتاب های کودکان و نوجوانان از 1387 تا 1392 به روش پیمایشی- تطبیقی و با کمک سیاهه وارسی مقایسه شدند. یافته ها: بیشترین میزان همگونی به ترتیب، در عنصر اطلاعاتی انواع عنوان در بخش عنوان (8/97%)، وضعیت نشر در بخش محل نشر (97%)، مشخصات ظاهری و یادداشت در بخش شابک (۹۶%)، فهرست تحلیلی در بخش شماره دیویی (۶/۹۴%)، و سرشناسه در بخش نام شخص (8/73%) مشاهده شد. نتیجه گیری: میزان همگونی عناصر اطلاعاتی فیپای الکترونیکی و فیپای چاپ شده کتاب های کودکان به نسبت وضعیت مطلوبی دارد. ضروری است کتابخانه ملی ایران به فهرست نویسی کتاب های کودکان توجه ویژه ای داشته باشد. همچنین، در گروه فهرست نویسی کودکان، ضمن استفاده مؤثرتر از متخصصان موضوعی، لازم است به مسئله آموزش هدفمند و مستمر در این حوزه توجه بیشتری شود.

هدف: تعیین خط مشی برای انتخاب، ترجمه، و انتشار گزیده مقالات ایفلا در راستای اولویت های پژوهشی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. روش شناسی: پژوهش از نوع کاربردی است و با روش تحلیل محتوای موضوعی و سپس ارزیابی مقایسه ای انجام شد . جامعه پژوهش 455 مقاله ترجمه شده همایش های سالانه ایفلاست که بین سال های در گزیده مقالات ایفلا منتشر شده یا در دست انتشار است و نیز فهرست اولویت های پژوهشی سازمان که 75 عنوان است . در مرحله گردآوری اطلاعات، عناوین و چکیده مقالات و عناوین اولویت های پژوهشی سازمان به شکل کلمه به کلمه تحلیل شد و فهرستی از مفاهیم موضوعی مقالات، استخراج شد. سپس، مفاهیم موضوعی استخراج شده با سرعنوان های موضوعی فارسی و اصطلاحنامه اصفا مستندسازی شد و موضوعات در مقول ه ها ی موضوعی لیزا دسته بندی شد . درنهایت ، مقول ه ها ی موضوعی گزیده مقالات ایفلا با اولویت های پژوهشی سازمان مقایسه شد. یافته ها: از میان مقوله های موضوعی اختصاص یافته به گزیده مقالات ایفلا ، بیشترین فراوانی به «مواد کتابخانه ای» با 71 فراوانی (6/15%) و کمترین به «ساختمان کتابخانه» و «خواندن و سواد» با 4 فراوانی (88/0%) تعلق داشت. در اولویت های پژوهشی سازمان «مدیریت سازمان» با 17 فراوانی (23%) بیشترین و «کنترل کتاب شناختی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، و «خواندن و سواد» به طور مشترک با 1 فراوانی (1%) کمترین فراوانی را داشته اند. بیشترین درصد فراوانی پوشش موضوعی در گزیده مقالات ایفلا با 6/15% مربوط به «مواد کتابخانه ای» است؛ درحالی که در اولویت های پژوهشی «مدیریت سازمان» با 23% بیشترین درصد فراوانی را به خود اختصاص داده است. «مدیریت پیشینه ها» در هر دو جامعه پژوهشی فراوانی صفر داشت. نتیجه گیری : گزیده مقالات ایفلا و اولویت های پژوهشی سازمان در مقوله های «کاربردها و کاربران کتابخانه»، «مواد کتابخانه ای»، «مدیریت سازمان»، و «دانش و یادگیری» بیشترین اختلاف فراوانی را دارند که نشان دهنده تفاوت پوشش موضوعی در آنهاست و باید در انتخاب مقالات برای ترجمه به این امر توجه شود.

هدف: تحلیل وضعیت فهرست نویسی نشریات عربی کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران. روش/ رویکرد پژوهش: تعداد 808 عنوان نشریة عربی موجود در کتابخانة ملی به روش پیمایشی- تطبیقی و با استفاده از سیاهة وارسی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بررسی عناصر کتابشناختی داده های فهرست نویسی نشان داد که عنوان کامل و شرح پدیدآور، محل، و تاریخ نشر از نظر قواعد انگلوامریکن در وضعیت مناسبی قرار دارد؛ اما وجه تسمیه، عنوان به زبان دیگر و سایر اطلاعات عنوان، نام ناشر، محل تولید، پیوست ها، و ناحیة یادداشت ها وضعیت استانداردی ندارند. همچنین رده بندی ها نشان از پراکندگی موضوعی نشریات عربی دارد؛ به طوری که تاریخ بیشترین و ادیان کمترین فراوانی را در میان رده های موضوعی نشریات عربی دارد. نتیجه گیری: میزان استفاده از قواعد انگلوامریکن در فهرست نویسی نشریات عربی کتابخانة ملی ضعیف و نامناسب است.

هدف: ارزیابی عملکرد اداره کل اطلاع رسانی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و شناسایی نقاط قوت و ضعف آن براساس مدل کارت امتیازی متوازن (BSC) و ارائه راهکار و پیشنهاد به منظور بهبود و اصلاح سیستم ارزیابی عملکرد آن روش/رویکرد پژوهش:. جامعه آماری این پیمایش تمامی کارکنان اداره مربوطه شامل 74 نفر، و 1500 نفر کاربران فعال آن است. تعداد 306 نفر از بین کاربران، 57 نفر از بین کارکنان و 8 نفر از بین مدیران براساس جدول مورگان انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته، و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای برای پاسخ به پرسش های پژوهش استفاده شد. یافته ها: منظر مشتری بالاترین سطح توازن، و بعد ازآن منظر فرایندهای داخلی بهترین سطح توازن را داراست. دو منظر رشد و یادگیری و مالی در پایین ترین سطح توازن قرار دارند. نتیجه گیری: عملکرد در دو منظر مشتری و فرایندهای داخلی متوازن و در دو منظر مالی و رشد و یادگیری غیرمتوازن است.

مجموعه میراث فرهنگی هر کشور، از جمله یادگارهای ارزشمند و گنجینه های بیبدیل مادی و معنوی آن ملت به شمار میرود. میراث فرهنگی، دستاوردهای بشری است که بیانگر زیرساختهای فکری، علمی و اجتماعی جوامع است و هویت آنها را متجلی میسازد. در این حوزه، ایران دارای جایگاهی بس رفیع و ارزنده است. ایران با پیشینه چندین هزار ساله خود، همواره در بین ملتها بر تارک تمدن بشریت درخشیده است. کتابهای خطی ایران در میان مواریث فرهنگی جهان، جایگاهی ویژه دارند؛ زیرا هر یک به نوعی تجلیگاه علوم، فنون و هنرهای گوناگون بشر و بخصوص نسل پیشرو و هوشمند ایرانی، قلمداد میشوند. در پژوهش حاضر، با روش سندی، عوامل خروج نسخه های خطی از کشور و راه های مقابله با این پدیده بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. پدیده هایی همچون سرقت، خروج قانونی و غیر قانونی (قاچاق) کتابهای خطی، از منظرهای گوناگون بررسی شده اند. همچنین، نقش و وظایف دولت، کتابخانه ها و مجموعه داران تبیین شده است. از جمله مهم ترین موارد در رابطه با خروج کتابهای خطی میتوان به عوامل حفاظتی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، حکومتی و قانونی اشاره نمود