درخت حوزه‌های تخصصی

در این پژوهش نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و دانشجویان، منابع اطلاعاتی مورد نیاز آن ها، دلایل مراجعة آن ها به کتابخانه های آستان قدس و همخوانی مجموعة کتابخانه ها با نیازهای آنان مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش به صورت پیمایشی و جامعة آماری مورد پژوهش، دانش آموزان و دانشجویان مراجعهکننده به کتابخانه های آستان قدس در شهر مشهد بوده است. یافته های پژوهش نشان میدهد که مجموعة کتابخانه ها نیازهای بیش از 80% از مراجعان دانش آموز و دانشجو را در حد متوسط و بیشتر برآورده میکنند. بین نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و دانشجویان تفاوت معناداری وجود ندارد. مجموعة کتابخانه ها با نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان در مقایسه با دانشجویان، همخوانی بیشتری دارد و مهم ترین دلیل مراجعة هر دو گروه به کتابخانه ها در دسترس نبودن کتابخانة مناسب در محل زندگی و تحصیل آن ها است.

هدف: با در نظر داشتن یک خلأ اساسی، پژوهش حاضر طرح پرسشی نو در ارتباط با کاربرد ویبراتوِ هارمونیکا در بازیابی اطلاعات موسیقایی از سامانه های زمزمه-محور را هدف قرار داده است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش بر اساس مرور متون مرتبط با ویبراتوِ سازهای زهی و بادی شکل گرفته و از این حیث می تواند تابع روش سندی باشد. به اعتبار تحلیل محتوایی و استنباط ذهنی از نوشتارهای موجود نیز می توان رویکرد آن را کیفی دانست. یافته ها: در این مقاله و برای نخستین بار در حوزه علم اطلاعات تعریفی قابل درک از هارمونیکا به عنوان یک ساز بادی ارائه و مفهوم ویبراتو به عنوان تقویت کننده صدای ساز تشریح شده است. این پژوهش همچنین، مدل عمومی سامانه های زمزمه-محور بازیابی اطلاعات موسیقایی را عرضه کرده و در قلمرو کاربرد ویبراتوِ هارمونیکا در چنین سامانه هایی این پرسش نو را طرح می کند که آیا می توان ویبراتو را در جهت بازیابی قطعات موسیقایی از سامانه های زمزمه-محور به کار برد؟ نتیجه گیری: شایسته است سامانه زمزمه- محور جدیدی توسعه داده شود که قابلیت درک ویبراتو را داشته باشد و بتواند کاربران غیر متخصص را در بازیابی قطعات موسیقایی مورد نظرشان بیش از پیش یاری دهد.

هدف: عناصر ابرداده ای دابلین کور و مجموعه ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن موجود در رکوردهای حاصل از پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان مقایسه شده اند. روش/ رویکرد پژوهش: فیلدهای موجود در صفحات جست وجوی پایگاه های اطلاعاتی پزشکی Pubmed، Medline Ovid، MD Consult ، Medline Plus، Iranmedex و Pars Medline ایران و جهان، و سپس رکوردها مربوطه از لحاظ کاربرد عناصر ابرداده ای بررسی شدند. فیلدهای ابرداده ای موجود برای جست وجوی منابع اطلاعاتی در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان، و نیز عناصر ابرداده ای به کاررفته در منابع موجود در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان مقایسه شدند. از روش تحلیل محتوا برای بررسی عناصر ابرداده ای به کاررفته در رکوردهای بازیابی شده و همچنین از روش های آماری توصیفی و آزمون های همبستگی متغیرها برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: از عناصر ابرداده ای دابلین کور و ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن در صفحات بازیابی شده بسیار کم است. همچنین اغلب ابرنشانه های مشاهده شده عناصری بودند که در طراحی پایگاه اطلاعاتی به کار رفته بودند و پایگاه اطلاعاتی در سازماندهی رکوردهای خود به این عناصر توجهی نداشته است. این امر در همه پایگاه های اطلاعاتی به جز پایگاه اطلاعاتی Medline Plus مشاهده شد و تنها در پایگاه اطلاعاتی Medline Plus عناصر ابرداده ای دابلین کور وجود داشت. این عناصر عبارتند از: عنوان، موضوع، ناشر، تاریخ، نوع، شناسگر، زبان، رابطه. همچنین، در مدارک بازیابی شده از پایگاه های اطلاعاتی پزشکی تخصصی همه ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن به جز عنصر حق مؤلف به کار رفته بود. بیشترین میزان کاربرد این عناصر مربوط به عناصر عنوان، نوع منبع، توصیف، پدیدآور، روبوت و کلیدواژه است. بیشترین تعداد فیلد ابرداده ای مربوط به پایگاه اطلاعاتی Pubmed و کمترین تعداد مربوط به پایگاه اطلاعاتی Medline Plus بود. فرضیه پژوهش مبنی بر وجود ارتباط معنی دار بین عناصر ابرداده ای موجود در منابع اطلاعاتی و فیلدهای ابرداده ای موجود برای جست وجوی منابع اطلاعاتی در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان، براساس آزمون مجذور کای تأیید شد. نتیجه گیری: فیلدها و عناصر ابرداده ای در پایگاه های اطلاعاتی پزشکی ایران و جهان بسیارکم و نامناسب به کار رفته اند؛ درحالی که هرچه فیلدها و عناصر ابرداده ای بیشترگسترش یابند، جست وجو و بازیابی رکوردهای دقیق تر با نیاز کاربران بیشتر امکان پذیر خواهد شد. در پایگاه های اطلاعاتی پزشکی ایران توجه کمتری به این عناصر در بازیابی اطلاعات شده است.

مقالة حاضر گزارشی است از طرح ایجاد پایگاه مستند موضوعی فارسی در کتابخانة مرکزی و مرکز اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد که دربرگیرندة موضوع های کلیة کتاب های فهرست شدة کتابخانه های این دانشگاه میباشد.فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی موجود در کتابخانه های دانشگاه فردوسی با خدمت سیساله به بازنگری، اصلاح و تکمیل نیاز دارد. گزینش و ساخت موضوعات جدید، تطبیق آن ها با یافته های قبلی، روزآمدسازی واژه ها، بررسی همخوانی آن ها با موضوع های کتابخانة کنگره آمریکا و کتابخانة ملی ایران با درنظرگرفتن اقتضای فرهنگی و زبانی، مراحل کار را دربر میگرفت. ویراستاری و تکمیل فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی کتابخانه که با همکاری یک گروه کاری منتخب، با دقت و با صرف ساعت ها وقت انجام گرفت دسترسی به یک پایگاه مستند موضوعی مطمئن و مستند را در سیستم شبکه ای کتابخانه ممکن ساخت.

هدف این مقاله بررسی جریان نویسندگی در مقالات ایرانی آی اس آی در حوزه شیمی مطابق الگوی پرایس است. طبق الگوی پرایس نویسندگان در هر دوره به چهار گروه تازه کار، ثابت، گذری، و پایانی تقسیم می شوند و می شود از آمار اکچوئری در حوزه نویسندگی استفاده کرد و نرخ مرگ و تولد علمی را محاسبه کرد. تعداد ۲۵۵۷۳ مقاله که توسط ۵۹۶۶۱ نویسنده ایرانی در فاصله ۱۹۷۳ تا ۲۰۱۲ در مجلات آی اس آی حوزه شیمی منتشر شده بودند از پایگاه وب آو ساینس استخراج شدند و با تشکیل یک پایگاه داده رابطه ای مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد متوسط نرخ تولد علمی ۶۶.۷٪، متوسط نرخ مرگ علمی ۱۹.۴٪، متوسط نرخ مرگ نوزادان علمی ۵۱.۲ ٪، متوسط نرخ افزایش طبیعی ۴۷.۳٪، نرخ امید به زندگی علمی ۱.۹۸ سال و طولانی ترین سن علمی ۲۲ سال بوده است. این وضعیت نشان می دهد که اگر چه هر سال تعداد زیادی شروع به فعالیت علمی می کنند (نرخ تولد علمی)، امّا نرخ مرگ نوزادان نیز (کسانی که در همان سال شروع به کارشان خاتمه می دهند) نیز بالاست و تداوم فعالیت علمی در حوزه شیمی، که زاینده ترین حوزه علمی کشور است، بسیار کوتاه است و برای افزایش آن نیاز به سیاستگذاری و برنامه ریزی است.

هدف: هدف اصلی این پژوهش توسعه مدل پذیرش فناوری اطلاعات (TAM) از طریق سنجش میزان تأثیر باورهای خودکارآمد و ناکارآمد کاربران اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر پذیرش سامانه اطلاعات پژوهشی (پژوهان)، مبتنی بر رویکرد شناختی- اجتماعی بود. روش : این پژوهش از نوع توصیفی که با هدف کاربردی به روش پیمایشی در نمونه ای به حجم ۲۴۸ نفر، حاصل از جامعه اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال تحصیلی ۹۲ – ۹۳ با سه پرسشنامه انجام شده است. یافته ها: پذیرش سامانه پژوهان با باورهای خودکارآمد کاربران رابطه مثبت و معنی دار و با باورهای ناکارآمد آنان رابطه منفی و معنی داری داشت. رابطه باورهای خودکارآمد و ناکارآمد کاربران با استفاده واقعی از سامانه پژوهان با حذف اثر متغیرهای درونی (شامل سهولت، سودمندی، نگرش و قصد استفاده) معنی دار نبود. در نهایت، نتایج به دست آمده نشان داد روابط پیش بینی شده در مدل پیشنهادی و مفهومی پژوهش حاضر مثبت و معنی دار و در نتیجه مدل ارائه شده از برازش کافی برخوردار بود.

طی چند دهه ی اخیر شاهد رشد فزآینده و چشمگیر کمّیّت پژوهش های کشور و به تبع آن ارتقاء بی نظیر رتبه ی جهانی ایران از لحاظ تعداد مستندات علمیِ منتشر شده بوده ایم. در این اثنا، تمرکز سیاستگذاران پژوهشی جوامع مختلف، هر چه بیشتر، به «اثربخشی پژوهش ها» معطوف گشته و امروزه، دغدغه ی اصلی ایشان، حصول اطمینان از موثّر واقع شدن پژوهش ها بر دستیابی به اهداف توسعه است. مسأله ی «کاربرد پژوهش ها در بهبود جامعه» در اسناد بالادستی نظام نیز مورد تأکید قرار گرفته که حاکی از توافق مدیران و مشاوران عالی رتبه ی کشور در خصوص اهمّیّت و ضرورت آن است. همبستگی بالایی که میان پیشرفت علمی و پیشرفت اقتصادیِ جوامع دیده می شود، این انتظار معقول و منطقی را به وجود می آورد که «پیشرفت چشمگیر ایران در پژوهش»، «بهبود و توسعه ی جامعه» را نیز به دنبال آورده باشد. این انتظار به مطرح شدن پرسشی می انجامد که دلیل شکل گیری پژوهش حاضر است. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان اثربخشی پژوهش های فزآینده ی ایران در سه دهه ی اخیر، بر توسعه ی کشور است. روش پژوهش، تحلیلی- توصیفی[1] بوده و آمار و اطّلاعات ثانویه ی معتبر، داده های اصلی مورد عمل را تشکیل داده اند. ابتدا آن دسته از شاخص های معتبر توسعه که داده های مربوط به آن ها برای بیشتر کشورهای جهان در یک بازه ی زمانی قابل قبول موجود است انتخاب شده و سپس جایگاه سالیانه ی ایران در هر شاخص در میان 215 کشور جهان (بر اساس تعداد کشورهای لحاظ شده در بانک جهانی) مشخّص گردید. در ادامه، روند تغییرات جایگاه ایران در پژوهش با روند تغییرات جایگاه ایران از لحاظ شاخص های توسعه مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که علی رغم آن که طی 31 سال اخیر ایران از لحاظ پژوهش (تولید علم) 70 رتبه صعود نموده است، جایگاه کشور از لحاظ شاخص هایی مانند تولید ناخالص سرانه داخلی طی 25 سال 6 رتبه، تورّم طی 35 سال 43 رتبه و ردّپای اکولوژیک طی 19 سال 7 رتبه تنزّل یافته و در مجموع وضعیت توسعه ی جامعه بهبود متناظر و قابل قبولی نداشته است که بتوان آن را پیامد رشد کمّی پژوهش و تولید علم در کشور دانست. در پایان تغییر دیدگاهِ مجموعه ی دست اندرکاران عرصه ی پژوهش کشور از «نگاه کمّیّت-مدار» به «نگاه تأثیر-مدار» ضروری دانسته شده است.