درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر، فراتحلیلی بر مطالعات انجام شده در زمینه فقر در جامعه روستایی ایران است. مسئله اصلی در بررسی حاضر این است که رویکرد نظری غالب و متغیرهای اصلی در پژوهش های مذکور چیست؟ و تا چه حد به رهیافت مشارکتی توجه شده و از چه موضوعاتی غفلت شده است؟ روش گردآوری داده ها، مطالعه اسنادی و کتابخانه ای است، به طوری که ابتدا هفتاد پایان نامه و پژوهش در زمینه فقر در دهه 80، بررسی شد که از بین آنها، سی و دو پژوهش درباره فقر روستایی، به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. برخی از متغیرهای مهم پژوهش حاضر عبارت اند از: تعاریف فقر، شیوه جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روند فقر در جوامع روستایی، عوامل تاثیرگذار، نتایج و استراتژی ها برای کاهش فقر. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با روش تحلیل محتوا انجام شد. طبق یافته های تحقیق، بیشتر داده های موجود، با استفاده از داده های ثانویه مرکز آمار ایران به دست آمده است و عمدتاً با روش های مختلف کمی و اقتصادسنجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در زمینه فقر روستایی، بیشتر بر جنبه های پولی و مالی تاکید شده است. طبق نتایج تحقیق، فقر را باید از جنبه های اجتماعی و با رویکردهای انسانی و مشارکتی نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. در اغلب مطالعات مذکور، به این موضوع چندان توجه نشده است. علاوه براین، در مطالعات یادشده، موضوعاتی مانند آثار گوناگون فقر بر اقشار مختلف جامعه روستایی، سیاست های فقرزدایی و ارزیابی آثار آنها و نیز اثر پدیده-های کلان مانند جهانی شدن بر فقر روستایی بررسی نشده است.

This research was based on the culture of poverty and social disorganization theories، using a survey method. The sample of the study included 330 beggars and 1000 non-beggars shiraz. The research findings revealed that 64/4 percent of the beggars aged lower than 20 years and most of them were mentally and physically healthy. Most of them live in the suburbs of the city where the culture of poverty is prevalent. The results of multiple regression implied that there is meaningful relationship between the factors of ""being religious،"" marital status""، ""levels of education""، ""being rural or urban""، ""occupation"" and ""social class"" of the participants and their attitudes toward the phenomenon of begging. It also shows that the factor of ""degree of religion"" explained the maximum amount of the dependent variable (tendency to help he beggars).

A sociological Analysis of the Factors Affecting social Inequality Rasul Rabbani , Seyed Ali Hashemianfar and Nafiseh Chini Page 89 Abstract Full Text [PDF 412KB] Inequality is originally based on the differences that the society considers in treating individuals، and the reasons for making such differences lie in factors such as social class، race، ethnicity، sex and religion which are socially defined. The abstract and mental feelings of the members of the society and their perception of inequality are more important than the concrete and objective inequality and the important condition for its emergence is social comparison which brings relative deprivation and the feeling of inequality. This research aims to analyze the amount of social inequality and the feeling of inequality as well as the factors affecting them. The present paper is a survey (with regard to controlling the conditions of the research) and also is an explanatory study. The research population includes all citizens of Isfahan who are 15 years old or above at the time of the research and the sample includes 696 cases. The data was collected using a questionnaire. For data analysis، multi- variable regression and structural equations modeling were used. The results indicate that the coefficient of determination for social inequalities is R=.61.In addition، based on β value، luxurity، need satisfaction، age، religion، rationality، propaganda and generalized trust affected social inequality respectively. Also، the coefficient of determination for the feeling of inequality was R=.69 and based on β value، materialistic values، individualism، formal trust، religion، rationality، need satisfaction، social closure، feeling of belonging، luxurity affected the feeling of inequality respectively. In sum، the results indicated that the actual level of social inequality is average (2.7) and the feeling of inequality is high (3.2) among the participants.

بروز انواع ناهنجاری های اجتماعی، و از همه مهم تر وقوع جرایم مرتبط با مواد مخدر در شهر زنجان، از مشکلات عمده این شهر در مقطع کنونی و دغدغه ای برای مدیران شهری و دست اندرکاران قضایی و انتظامی آن است. این پژوهش با هدف تحلیل سازمان فضایی این ناهنجاری ها در شهر زنجان و شناسایی الگوهای مکانی و عوامل تسهیل کننده ارتکاب این جرایم و به منظور مقابله و کنترل محدوده های آلوده به آنها، با استفاده از مدل های آماری و گرافیکی و سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام گرفته است. روش پژوهش در این مقاله تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی و تحلیل الگوهای فضایی توزیع جرایم در سطح شهر زنجان از آزمون های مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار و آزمون خوشه بندی و شاخص های نزدیک ترین همسایه و تخمین تراکم کرنل استفاده شده است.جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی جرایم مرتبط با مواد مخدر است که در دوره زمانی یک ساله ـ از فروردین لغایت اسفند سال 1383 ـ در محدوده قانونی شهر زنجان به وقوع پیوسته است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که توزیع فضایی جرایم مورد بررسی در شهر زنجان از الگوی خوشه ای و متمرکز پیروی می کند و مهم ترین کانون جرایم مرتبط با مواد مخدر در شهر زنجان بر منطقه اسکان غیررسمی بی سیم (نجف آباد) انطباق یافته است. این منطقه از محدوده های پرمساله شهر زنجان از نظر کالبدی، جمعیتی و با نرخ بالای تراکم و با محدودیت های زیاد از نظر سرانه های خدماتی و تجهیزات و تاسیسات شهری است، به گونه ای که بسیاری از کاربری های ضروری یا در این منطقه وجود ندارد و یا با کمبود شدید مواجه است. به نظر می رسد که برای افزایش ایمنی و کاهش ناهنجاری های اجتماعی در این محدوده از منظر جغرافیایی، نیاز به طراحی مجدد فضاهای بدون دفاع، ساماندهی فضاهای متروک و رها شده و تعادل بخشی به سرانه کاربری ها در این محدوده از شهر زنجان بیش از همه احساس می شود.

بزهکاری نوجوانان با آثار منفی روانی، اقتصادی و اجتماعی یکی از مسایل مهم اجتماعی ایران است؛ زیرا ایران از نظر ساختار جمعیتی کشوری با جمعیت نوجوان و جوان است. هدف این مقاله جست جو دربارة علل بزهکاری نوجوانان، در مواردی مثل دزدی، تخریب و خشونت، در کل جامعة ایران نیست، بلکه تمرکز آن بر شهر رشت است تا با انجام چنین مطالعاتی در شهرهای بزرگ دیگر، زمینه برای اظهار نظر دربارة جامعه ایران فراهم شود. در این بررسی از چارچوب نظری ترکیبی (نظریه عمومی جرم) متشکل از عناصری از نظریه های پیوند اجتماعی و خویشتن داری، استفاده شده است. یافته های این مطالعه نشان میدهد که نوجوانانی که خویشتن داری ضعیفی دارند، پیوند اجتماعی ضعیف داشته و بزه بیشتری مرتکب میشوند.

علل وقوع و پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا کنون از زوایای متنوعی مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است. یکی از این رویکردها، تبیین انقلاب اسلامی از زاویه جامعه شناختی و تحلیل آن بر اساس چگونگی نقش و کارکرد طبقات اجتماعی است. بر همین اساس برخی از صاحب نظران معتقدند پیروزی انقلاب اسلامی، حاصل ائتلاف طبقات اجتماعی موجود درجامعه آن روز ایران علیه رژیم شاه بوده است. هدف اساسی این مقاله بازخوانی مجدد این گزاره و پی جویی دلایل وقوع ائتلاف مذکور می باشد. در این مقاله طبقات اجتماعی در عصر پهلوی دوم، به طبقات بالا، متوسط و پایین تقسیم شده اند و کوشش می شود تا به این سؤال پاسخ داده شود که چه رابطه ای بین سیاستهای شاه و مخالفت طبقات مختلف جامعه با رژیم وی وجود داشته است. از نظر نگارندگان برخی سیاستهای اقتصادی و اجتماعی شاه، به ویژه سیاستهای امنیتی سرکوب گرایانه او، پس از کودتای 28 مرداد1332، زمینه و بستر لازم برای نارضایتی طبقات اجتماعی مختلف جامعه را فراهم کرد، در نهایت این طبقات، با پذیرش رهبری امام خمینی و در ائتلاف با یکدیگر، تنها طریق تحقق خواسته ها و مطالبات اجتماعی و اقتصادی خویش را در براندازی رژیم شاه جستجو می کردند.

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش دانش آموزان به مصرف سیگار بوده است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز پرسش نامه می باشد. جمعیت تحقیق حاضر عبارت است از دانش آموزان دبیرستانی شهر قائم شهر که در سال تحصیلی 86-85 مشغول به تحصیل بودند و در مجموع 400 نفر از این دانش آموزان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. چهارچوب نظری تحقیق عبارت است از نظریه های پیوند اجتماعی هیرشی، پیوند افتراقی ساترلند و تقویت افتراقی اکرز. متغیرهای مستقل الگوی تحلیلی شامل پیوستگی، التزام، دوستان سیگاری، باور و تقویت افتراقی می شوند. بر اساس تحلیل داده های تحقیق تمامی فرضیه های یازده گانه تحقیق تأیید شدند. از میان 5 متغیر مستقل، متغیر باور با ضریب تأثیر 24/0- مهم ترین تبیین کننده گرایش به مصرف سیگار بوده است و متغیرهای دوستان سیگاری، التزام، تقویت افتراقی و پیوستگی به ترتیب تبیین کننده های بعدی متغیر وابسته هستند.

مفهوم فقر اقتصادی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریباً با تمامی موضوعات و مسائل مطرح در حوزهء انسانی، اقتصادی و اجتماعی، از جمله حوزهء آسیب های اجتماعی و به خصوص کجرفتاری و ابعاد مختلف آن، ارتباط پیدا می کند. با توجه به این تاثیرات متقابل، هدف مقاله حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین فقر اقتصادی و کجرفتاری جنسی است. این مطالعه با استفاده از روش میدانی و تکنیک پیمایش در بین 400 نفر از جوانان 25-18 ساله شهر تهران و شمیرانات صورت پذیرفته است. برای تحلیل داده ها از تکنیک های تحلیل رگرسیون چند متغیره، تحلیل مسیر و تحلیل عاملی استفاده شده است. یافته های تحلیل رگرسیون چند متغیره بیانگر عدم ارتباط مستقیم معنادار بین این دو متغیر به صورت مستقیم می باشد، درحالیکه با تحلیل مسیر، برخی از مسیرهای معنادار تشخیص داده شده اند.

هدف از این تحقیق شناخت عوامل اجتماعی موثر بر قاچاق سوخت مطالعه موردی در منطقه باغ شایگان مهاباد است. این تحقیق به شیوه مشاهده مشارکتی و پیمایش انجام گرفته جامعه آماری ما باغ شایگان مهاباد با جمعیت 25560 می باشد و نمونه مورد مطالعه 259 نفر می باشد در این تحقیق که با استفاده از دو روش مشاهده مشارکتی با چارچوب توسعه نابرابر سمیر امین و با تکنیک Focus Group بوده و دیگر روش پیمایش ، که از تکنیک پرسشنامه ای نیمه ساختارمند با مصاحبه انجام گرفته است. با اثبات نابرابری و محرومیت باغ شایگان از سه فرضیه عوامل ساختاری دو فرضیه تأیید گردیده و از پنج فرضیه هر پنج فرضیه تأیید گردیده و در نتیجه بیکاری و محرومیت از عوامل ساختاری موثر بوده و شورش و تعارضات و اعتصابات از پیامد های قاچاق سوخت تأیید گردیده و از پیامد قاچاق سوخت می باشند.

در این مقاله به معرفی گروه بندی های سنّی به عنوان یکی از منابع جدید نابرابری و قشربندی اجتماعی و چگونگی تفاوت در جهت گیری های فرهنگی حاصل از آن پرداخته می شود. هدف اصلی این مقاله بررسی چگونگی تفاوت و یا تضاد ارزشی و نگرشی در گروه بندی های فوق الذکر است. برای نیل بدین هدف از روش فراتحلیل کیفی مطالعات پیشین استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که فرض وجود شکاف و جدایی ارزشی بین جوانی و بزرگسالی قابل تردید است. اما علی رغم شباهت در فرض های بنیادی و ارزش های هدف و غایی قشربندی سنّی، راه های رسیدن بدین ارزش ها و جهت گیری های ابزاری آن ها متنوع شده و از یکدیگر فاصله گرفته است. در واقع می توان این طور ادعا نمود که بعضی از تحولات ساختاری ظاهراً به دلیل وسعت فراگیری، همه اقشار سنّی و گروه های اجتماعی را در حوزه های ارزشی تحت تأثیر خود قرار داده و برخی دیگر تنها در محدودة کوچک تر و در رابطه با گروه های خاص منشأ اثر بوده است و در این حیطه نیز تنها تفاوت در راه و روش ، موجب تمایزات فرهنگی قابل رؤیت در گروه های سنّی شده است.