درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه با پدیده جهانی شدن و گسترش آن به همه دنیا، رسانه های نوین بیش از پیش اهمیت پیدا کرده اند و همزمان استفاده از اینترنت و مطالعه اینترنتی از رونق بسیاری برخوردار شده است. بنابراین بررسی میزان مطالعه اینترنتی افراد جامعه، بر حسب منابع مختلف و تبیین آن از اهداف اساسی این پژوهش می باشد. پژوهش حاضر به روش پیمایش در بین افراد 15 سال به بالای شهر تهران در سال 1393 انجام گرفته است. حجم نمونه برابر با 5000 نفر و شیوه نمونه گیری چند مرحله ای بوده است. بر اساس نتایج حاصل، میزان مطالعه سایت های اینترنتی برابر با 20 دقیقه، فایل های الکترونیک برابر با 8 دقیقه، پست های الکترونیک برابر با 8 دقیقه، مطالعه شبکه های اجتماعی مجازی برابر با 13 دقیقه در طول شبانه روز است. و در مجموع، مردم شهر تهران به طور متوسط 49 دقیقه مطالعه اینترنتی دارند که در مقایسه با سایر منابع مطالعاتی، وضعیت نسبتاً بالایی را نشان می دهد. در زمینه عوامل مؤثر بر مطالعه اینترنتی، مردان بیش از زنان، مجردان بیش از متأهلان، تحصیل کرده ها بیش از سایر مقاطع تحصیلی، گروه های سنی جوان و دانشجویان و شاغلان بیش از سایر گروه ها از اینترنت استفاده و نیز بیشتر مطالعه می کنند. به لحاظ خانوادگی میزان سواد والدین و پایگاه اقتصادی و اجتماعی بر میزان مطالعه اینترنتی فرزندان تأثیر داشته و نیز در بعد اجتماعی مشاهده گردید که مناطق توسعه یافته در شهر تهران استفاده بیشتری از منابع اینترنتی دارند.

احساس امنیت، یکی از مولفه های کیفیت زندگی است که نبود آن، به بروز آسیب های اجتماعی منجر می شود. از آنجا که رسانه ها، به ویژه تلویزیون، نقشی مهم در ایجاد احساس امنیت دارند، این پژوهش، درصدد واکاوی تأثیر برنامه های سیمای ایلام بر احساس امنیت اجتماعی مخاطبان جوان است. این پژوهش، به روش کیفی، انجام گرفته و جامعه آماری آن را کارشناسان حوزه های رسانه و مسائل اجتماعی شهر ایلام تشکیل می دهند. از این میان، 30 نفر به روش نمونه گیری هدفمندِ اطلاعات محور، انتخاب شدند. پس از جمع آوری داده ها، با استفاده از روش تحلیل مضمون و بهره گیری از نرم افزار MAXQDA ، مدل مفهومی تحقیق توسط نرم افزار Smart PLS استخراج شد. یافته های تحقیق نشان می دهد در مضامین استخراج شده، مضمون فراگیر، «افزایش احساس امنیت اجتماعی جوانان» است. در نتیجه گیری، راهکارهای مناسب به منظور افزایش نقش برنامه ها در احساس امنیت اجتماعی جوانان در مقاله بیان شده است، که در این میان نقش برنامه های  نمایشی، طنز و سرگرمی و آموزشی  بیشتر است .

هر چند در مباحث علم مدیریت مفاهیم و ساز و کارهای نظارت و ارزیابی از سابقه‎ای طولانی و ادبیاتی گسترده برخوردار است اما در کشور ما هنوز جایگاه خود را به ویژه در مدیریت رسانه نیافته است. مباحث مربوط به نظارت و ارزیابی در حوزة رسانه در کشور ما، غالباً معطوف به ابعاد کلان نظارت همچون مقررات و قوانین عام ناظر بر کار رسانه‎ای، قانون مطبوعات، سانسور و خود سانسوری، رابطة رسانه‎ها با سایر نهادها به ویژه نهادهای سیاسی و مانند آنهاست. کمتر دیده شده است که در قلمرو مطالعات مربوط به مطبوعات، رادیو و تلویزیون و رسانه‎های الکترونیکی مطالعات عمیق و گسترده‎ای در باب نظریه‎ها، مفاهیم، شاخص‎ها و ساز و کارهای نظارت و ارزیابی در مفهوم کنترل کیفی صورت پذیرد. اگر هم در این خصوص کارهایی انجام گرفته غالباً صورتی دفعی، گذرا و مرتبط با ابعاد اقتصادی و فناورانه داشته است. این در حالی است که گسترش بی‎سابقه مطبوعات اعم از روزنامه‎ها، مجلات، هفته‎نامه‎ها و فصلنامه‎های عامه پسند و تخصصی و نیز افزایش سریع و پیوسته شبکه‎های رادیویی و تلویزیونی در سال‎های اخیر، موجب پیدایش نیاز و احساس ضرورتی تام نسبت به این گونه تحقیقات و مطالعات شده است. از سوی دیگر پیشرفت‎های شگرف فناوری ارتباطی در یکی دو دهه اخیر که امکان دسترسی مخاطبان به رسانه‎های دیگر را فراهم ساخته و فشار رقابت رسانه‎ای را فوق‎العاده افزایش داده است، انجام تحقیقات و مطالعات گسترده را در ابعاد مدیریتی و فنی دربارة کنترل کیفیت محصولات فرهنگی و رسانه‎ای به ویژه تولیدات رادیویی و تلویزیونی، ایجاب می‎کند. تحقیقات و مطالعات فراگیری که علاوه بر برخورداری از آخرین یافته‎های علم مدیریت، با احاطه تام نسبت به شاخص‎ها و خصوصیات فرهنگی و هویت ایرانی ـ اسلامی جامعه، موقعیت سیاسی ـ ایدئولوژیک کشور و پایگاه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان رسانه ملی تدابیری عملی را در جهت ارتقای سطح کیفی تولیدات سازمان هم از حیث معیارهای ارزشی و اخلاقی و هم از حیث شاخص‎های فنی و حرفه‎ای پیشنهاد دهد. اهمیت موضوع نظارت و ارزیابی در رسانه‎ها به ویژه در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، موجب شد این شماره از فصلنامه پژوهش و سنجش به نظارت و ارزیابی در رسانه اختصاص یابد. از این رو، از میان مقالاتی که از سوی صاحب‎نظران و نویسندگان محترم به دفتر فصلنامه رسید، پس از بررسی و ارزیابی تعدادی واجد سطح کیفی لازم شناخته شدند که در سه عنوان «نظارت و ارزیابی: مبانی نظری»، «نظارت و ارزیابی: کاربردها» و «نظارت و ارزیابی: فناوری» تنظیم و طی این شماره تقدیم شده است تا به عنوان گامی کوچک و تلاشی در حد وسع مورد استفاده علاقه‎مندان و دست‎اندرکاران این حوزه قرار گیرد. پژوهش و سنجش ضمن تشکر و قدردانی از اساتید دانشگاه، صاحب‎نظران، کارشناسان، پژوهشگران، مدیران و سایر علاقه‎مندان به مطالعات رسانه‎ای که با ارسال مقالات، ارائه نظریات، پیشنهادها و انتقادها، مشارکت در جلسات، میزگردها و گفتگوها و یا از راه‎های دیگر فصلنامه را مورد عنایت و تفقد قرار دادند و ما را در جهت ارتقای سطح کیفی و کمّی این نشریه تخصصی یاری کردند، امیدوار است این مخاطبان فرهیخته و فرزانه نقاط ضعف اجتناب‎ناپذیر موجود در این شماره و سایر شماره‎ها را به دیدة اغماض بنگرند و همچون همیشه با ارائه دیدگاه‎های خود در خصوص وجوه امتیاز و کاستی‎های «پژوهش و سنجش» یاریگر ما باشند.

هویّت در معنای عام مجموعه ای از نگرش ها، ویژگی ها، روحیات و مشخصات فرد است که او را از دیگران متمایز می کند. حال باید ذکر شود که در میان پژوهش های موجود به هویت زنانه پرداخته نشده است. نمایش رادیویی نیز ظرفیتی برای این بررسی است. هدف مقاله، مطالعه ی ساختار تکوینی هویت زنانه در تولیدات رسانه ای(نمایش رادیویی) است. در این خصوص شخصیت های زن چندین نمایشنامه ی ایرانی و خارجی با روش تحلیل محتوا و بر اساس نظریه کریستوا مورد مطالعه قرار گرفت. شخصیت های زنان خلق شده توسط نویسندگان ایرانی با شخصیت های زنان خلق شده توسط نویسندگان خارجی مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که پرداخت شخصیت زنانه در نمایشنامه های دهه هفتاد هجری شمسی نسبت به قبل از انقلاب اسلامی، از رشد و اقبال بیشتری برخوردار بوده است. همچنین با مقایسه ی دو بخش نمایشنامه های ایرانی و خارجی، کاستی ها و نقاط ضعف پرداخت شخصیت زنان از لحاظ شکلی و محتوایی تبیین شده است.

هدف این مقاله، ارزیابی میزان چابکی معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با سطح مطلوب چابکی است. به منظور برآورد سطح فعلی چابکی سازمان در حوزه معاونت صدا و ارزیابی هر یک از قابلیت های موردنیاز یک سازمان چابک، در سال 1395، پرسش نامه ای بین 51 نفر از مدیران ارشد، مدیران میانی و کارشناسان معاونت مذکورکه با نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند، توزیع شد. از سوی دیگر، با توجه به اینکه بیشتر معیارهای چابکی، با مفاهیم زبان شناختی تعریف شده و با احتمال چندگانه و ابهام، طبقه بندی شده اند، لذا برای ارزیابی سطح چابکی از منطق فازی استفاده کرده ایم. پس از ادغام مقادیر فازی «اهمیت» (حدّ مطلوب چابکی) و «عملکرد» (حدّ فعلی چابکی) مربوط به هر یک از معیارهای چابکی سازمان (شامل انعطاف پذیری، سرعت، پاسخ گویی و شایستگی)، سطح چابکی همه این معیارها «متوسط» ارزیابی شد در نهایت، با به دست آمدن مقادیر قطعی هر یک از قابلیت های فرعی چابکی، یعنی؛ 35 مشخصه ای که در پرسش نامه مطرح شده بودند، این مقادیر، رتبه بندی شده و شاخص هایی که حدّی پایین تر از سطح آستانه چابکی را به خود اختصاص داده اند، شناسایی و به عنوان مانع اصلی بهبود چابکی در این پژوهش معرفی شده اند، نهایتاً راهکارهایی نیز برای ارتقای سطح این شاخص ها در انتهای پژوهش ارائه شده است.