فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۰۶۱ تا ۱٬۰۸۰ مورد از کل ۹٬۱۵۱ مورد.
حوزههای تخصصی:
یکی از پرسش های مهم در حوزه صفات و رفتار اخلاقی این است که بینش توحیدی در اخلاق و رفتار انسان چه تغییراتی ایجاد می کند؟ آیا می تواند مفهوم اعمال را تغییر داده و به آنها عمق بخشد؟ آیا می تواند رویکرد آنها را اصلاح کرده و ارتقاء دهد؟ اگر پاسخ مثبت است، چگونه و چرا چنین تغییراتی رخ می دهد؟ پژوهش حاضر می کوشد با روش توصیفی تحلیلی آثار توحید عرفانی در مفهوم و رویکرد اعمال اخلاقی را تبیین نماید. در این پژوهش با تمرکز بر برخی مصادیق، تبیین شده است که معرفت توحید عرفانی بسته به اینکه در کدام مرتبه از اعتقاد (در عرفان نظری) یا شهود (در عرفان عملی) قرار داشته باشد، لوازم و آثار تکوینی اخلاقی در انسان دارد که منجر به اصلاح و تعمیق گرایش ها و اعمال می شود.
تبیین نگرش والدین نسبت به فرزند معلول براساس باور مذهبی و حمایت اجتماعی: میانجی گری رضایت زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف : هدف از پژوهش حاضر تبیین نگرش والدین نسبت به فرزند معلول براساس باور مذهبی و حمایت اجتماعی با نقش واسطه ای رضایت زناشویی بود. روش : پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی از نوع همبستگی است. برای انجام پژوهش ۲۰۰ نفر از والدین دانش آموزان افراد معلول در سطح شهرستان تبریز که در مدارس و مراکز نگهداری معلولین بودند به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های نگرش والدین، رضایت زناشویی، حمایت اجتماعی و باورمذهبی را تکمیل نمودند. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS-25 و نرم افزار AMOS-18 استفاده شد. یافته ها : نتایج ضریب همبستگی نشان داد از بین عوامل ذکر شده بین نگرش مثبت والدین نسبت به فرزند معلول و باور مذهبی بالاترین میزان همبستگی (۵۹/۰) وجود دارد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد بزرگ ترین ضریب مسیر مربوط به تاتیر نگرش والدین از طریق باورمذهبی (۳۸/۰) بود و بعد از آن به ترتیب رضایت زناشویی و حمایت اجتماعی (۲۰/۰) تاثیرگذار بودند. نتیجه گیری : با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت که باورمذهبی قوی افراد جامعه و رضایت زناشویی در بین زوجین و حمایت اجتماعی توسط اطرافیان باعث نگرش مثبت والدین نسبت به فرزند معلول و پذیرش بهتر آن ها خواهد گردید.
بررسی شیوه های تعامل بخش نظارت بانک مرکزی با واحدهای حسابرسی و بازرسی داخلی بانک ها و ارزیابی تاثیر آن بر کارایی و اثربخشی نظارت بانکی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶)
153-170
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی شیوه های تعامل بخش نظارت بانک مرکزی با واحدهای حسابرسی و بازرسی داخلی بانک ها و ارزیابی تاثیر آن بر کارایی و اثربخشی نظارت بانکی به انجام رسید. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، و از لحاظ رویکرد توصیفی- پیمایشی می باشد. در این تحقیق، کلیه مدیران ارشد شعب سرپرستی بانک ها در تهران به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند که تعداد آنها 150 نفر بود. بر اساس جدول کرجسی و مورگان، برای جامعه ای با این حجم، به حداقل 108 نمونه آماری نیاز بود. در این تحقیق، از روش نمونه برداری تصادفی ساده برای انتخاب نمونه های آماری استفاده شد. ابزار اصلی مورد استفاده در این تحقیق، پرسشنامه ای برگرفته از نظرات خبرگان بود که 22 گویه را در خود جای می داد. در این پرسشنامه، پاسخ ها بر اساس طیف پنج نقطه ای لیکرت (از کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم) طراحی شدند. روایی و پایایی این پرسشنامه به روش های مختلف مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفت. بعد از توزیع و جمع آوری پرسشنامه ها و استخراج داده ها، انجام تجزیه و تحلیل های توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزارهای SPSS و LISREL در دستور کار قرار گرفت. در این فرایند، آنالیزهای توصیفی در خصوص متغیرهای تحقیق، آزمون کی.ام.او، آزمون کولموگراف-اسمیرنوف، تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر به انجام رسید. سرانجام نتایج تحقیق نشان داد که تعامل بخش نظارت بانک مرکزی با واحدهای حسابرسی داخلی بانک ها تأثیر مثبت قوی و معنادار بر کارایی و اثربخشی نظارت بانکی دارد.
عدالت اجتماعی و نقش آن در امنیت اجتماعی از نگاه قرآن و روایات اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶)
239-264
حوزههای تخصصی:
یکی از اهداف متعالی که بشر همواره و در طی قرن ها در صدد تحقق آن بوده؛ عدالت اجتماعی و بهره مندی از نتایج تحقق آن است. از نگاه قرآن، استقرار و اجرای عدالت در جامعه از مهم ترین وظایف انبیاء الهی به شمار می آید؛ از این رو اسلام به عنوان کامل ترین دین الهی و در رأس آن، وجود مقدس پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) و ائمه ی معصومین(علیهم السلام) به عنوان مصلحان الهی به این اصل فطری توجه ویژه داشته و به تبیین آن پرداخته اند. امنیت نیز با تمام ابعاد و زمینه هایش، از ضروریات زندگی فردی و اجتماعی انسان بوده و عدم وجود آن، خلأ بزرگ و فصل مشترک بسیاری از مشکلات بشر در زندگی محسوب می شود؛ بنابراین بررسی و تبیین این دو مقوله و ارتباط میان آن ها ضروری می نماید. در مقاله ی حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی _ تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ماهیت عدالت اجتماعى، نقش آن در امنیت جامعه اسلامی و در دو بعد اجتماعی و اقتصادی از نگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است.
واکاوی عقلی فلسفی راهکارهای مؤثر در رشد اخلاق اجتماعی در جامعه ایرانی (در سطح جامعه نگر)(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ (پیاپی ۶۴)
35 - 66
حوزههای تخصصی:
رشد اخلاقی از شاخص های توسعه کشور است که از ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تأثیر می پذیرد و در مقابل، بر دیگر ابعاد اثر می گذارد. در این جستار، رشد اخلاقی جامعه با نوعی رویکرد ساختاری و جامعه نگر بررسی می شود. این رویکرد، علاوه بر روابط بیناشخصی فردگرایانه، به سطحی فراتر از مجموع افراد نظر دارد. در این مقاله، با نگرشی تحلیلی-عقلانی و با پرهیز از حصرگرایی، به تحلیل عوامل مؤثر شناختی و انگیزشی در رشد اخلاقی جامعه ایران پرداخته ایم. توجه به پیچیدگی اخلاق در جامعه امروزی، کاربست انتقادی ارزش ها، آسیب شناسی ملی و تأکید بر مطالعات جامعه شناختی اخلاق در تحلیل وضعیت کنونی، تأکید بر سرمایه گذاری بر کودکان و زیرساخت های اخلاقی نظیر خانواده و مدرسه، آموزش غیرمستقیم اخلاق با تأکید بر رسانه های جمعی، ایجاد زمینه های درونی (دیگرگرایی: همدلی، محبت، نوع دوستی) و بیرونی انگیزش ومشارکت عمومی نظیر اعتماد، شفافیت، قانون گرایی و جوان گرایی از جمله عوامل تحلیلی است.
به کارگیری رویکرد کیفی فراترکیب برای بررسی معیارهای مؤثر بر اخلاق حرفه ای حسابدار(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ (پیاپی ۶۴)
127 - 166
حوزههای تخصصی:
اخلاق و رفتارحرفه ای برای حرفه حسابداری بسیار مهم است. بدون جلب اعتماد استفاده کنندگان، ارائه خدمات حسابداری بیهوده است. در مجموع، چنانچه در هر حرفه به اخلاق حرفه ای توجه شود، آن حرفه پیشرفت خواهد کرد، وگرنه به زودی نابود می شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی معیارهای مؤثر بر اخلاق حرفه ای حسابدار صورت گرفته است. به این منظور، با رویکرد پژوهش کیفی و ابزار فراترکیب که شامل گام های هفت گانه است به ارزیابی و تحلیل نظام مند 79 مورد از یافته های پژوهش های پیشین پرداخته شد و با استفاده از روش آنتروپی شانون، بر اساس رویکرد تحلیل محتوا، ضریب اثر معیارهای شناسایی شده، تعیین شد. در نهایت، معیارهایی که بیشترین تأثیر را بر اخلاق حرفه ای حسابدار دارند، معلوم شدند. معیارهای شناسایی شده در این پژوهش، کاربردی هستند و اهمیت اخلاق حرفه ای حسابدار را نشان می دهند. نتایج حاصل از این پژوهش به کاهش شکاف میان نظریات موجود در زمینه اخلاق حرفه ای در حسابداری و رعایت آیین رفتار حرفه ای در عمل، کمک شایانی می کند.
رابطه همگنانه اخلاق و فقه در آیات امربهمعروف و نهی ازمنکر (با محوریت تأثیرگذاری و حاکمیت اخلاق)(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ (پیاپی ۶۴)
11 - 34
حوزههای تخصصی:
علم فقه و علم اخلاق، دو دانش اصیل اسلامی اند که تأثیر متقابلی بر یکدیگر دارند و مکمل و متعاضد هم به حساب می آیند؛ چراکه هدف مشترکی را که همان امتثال اوامر الهی و تقرب به اوست، دنبال می کنند. امربه معروف و نهی ازمنکر، از جمله واجبات فقهی اند که اخلاق، جلوه ویژه ای در آن ها دارد. در واقع، این واجبات، بدون پشتوانه اخلاق عملاً تأثیر مفید و ماندگاری بر فرد و جامعه ندارند. در آیات قرآن کریم هم ضمن بیان ابعاد مختلف وجوب امر به معروف و نهی ازمنکر، بر حاکمیّت روح اخلاق بر آن ها تأکید شده است. ازاین رو، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، درصدد بیان ارتباط همگنانه بین اخلاق و فقه در آیات امربه معروف و نهی ازمنکر است. در تبیین این ارتباط، بر محوریت تأثیرگذاری و حاکمیت اخلاق بر فقه تأکید می شود؛ همان گونه که دیگر آموزه های فقهی اسلامی نیز از چنین پیشینه و پشتوانه ای برخوردارند.
دیگرگروی و شواهد روان شناختی در حوزه روان شناسی اخلاق(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۲ (پیاپی ۶۵)
115 - 146
حوزههای تخصصی:
یکی از مسائل اساسی در حوزه روان شناسی اخلاق این است که دیدگاه های اخلاقی چه مفروضات روان شناختی دارد و این مفروضات تا چه اندازه شواهد تجربی به همراه دارند. بر همین اساس، نزاع میان خودگروی و دیگرگروی در روان شناسی اخلاق طرح شده و شواهدی تجربی به نفع هرکدام از این دو نظریه اخلاقی ارائه شده است. دیگرگروی از جمله نظریات غایت گراست که بر پایه روان شناختی نظریه خود، به ایثارگری و ایجاد بیشترین خیر برای دیگران - فارغ از خویشتن - توصیه می کند. دیگرگروی روان شناختی، مهم ترین مبنای دیگرگروی اخلاقی است و کوششی برای نقض تک انگیزشی و حب ذات انسان و اثبات امیال و انگیزه های دیگرگروانه است. بیشتر فیلسوفان و روان شناسان اخلاق، تک انگیزشی بودن طبیعت انسان را مردود می دانند و قائل به امکان نوع دوستی همراه با خوددوستی در طبیعت بشر هستند. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی است و با استفاده از منابع کتابخانه ای و با تکیه بر استدلال ها و شواهد تجربی، کوشیده شده دیگرگروی روان شناختی اثبات گردد تا بتوان با تکیه بر این مبنا به دیگرگروی اخلاقی در حوزه اخلاق هنجاری پرداخت. ادله روان شناختی نیز مبتنی بر شواهد زیست شناختی، شواهد و ریشه های رشدی برای نوع دوستی و تحلیل اهداف و انگیزه های غایی بر پایه مباحث طرح شده در روان شناسی اخلاق است.
رهیافتی از الگوسازی تربیتی تا الگوپذیری از شهید سلیمانی ازسوی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷
233 - 264
حوزههای تخصصی:
مطالعه حاضر برپایه کشف تجارب زیسته دانشجویان به منظور دستیابی به ظرفیت الگوسازی از منش و شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی برای نسل جوان صورت گرفته است. روش پژوهش، پدیدارشناسی توصیفی بوده و با پانزده دانشجوی پسر دانشگاه فردوسی مشهد مصاحبه شده است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، موارد نوعی انتخاب شدند. تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها با استفاده از روش کدگذاری استراوس و کوربین، طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت و درنهایت، 572 مفهوم کشف و درقالب 38 مقوله جای داده شد. نتایج نهایی نیز تحت هشت مضمون قرار گرفت. مضامین کشف شده در مدلی با اقتباس از چهار مدل حیطه عاطفی بلوم، یادگیری مشاهده ای بندورا، نفوذ اجتماعی ارونسون و اقسام الگوپذیری مصباح یزدی، در پنج سطح، شامل «جذابیت سردار»، «تثبیت جذابیت»، «اراده در تغییر رفتار»، «ظهور کنش» و «کنش گزینی متعالی» جایگذاری شد؛ بدین ترتیب که سه مضمون «برجستگی اخلاق فردی سردار»، «برجستگی اخلاق بین فردی سردار» و «برجستگی سبک مدیریتی سردار» در سطح اول قرار گرفتند. سطح دوم، دو مضمون «اثرپذیری عاطفی مخاطب» و «اثرپذیری شناختی مخاطب» را دربر می گیرد. دو مضمون «تلاش برای تغییردادن دیدگاه و رفتار» و «مطالبه گریِ الگوسازی از سردار» نیز در سطح سوم گنجانده شدند و مضمون «آثار اجتماعی الگوگیری از سردار» هم شامل دو سطح چهارم و پنجم شد. درمجموع، تحلیل یافته ها ظرفیت بالای زندگی و شهادت سردار در الگوسازی تربیتی برای نسل نوجوان و جوان را تأیید می کند.
اصول حاکم بر تربیت فرزند از منظر سیره تربیتی والدهای قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷
329 - 357
حوزههای تخصصی:
یکی از مهم ترین مسائل در هر عصر، تربیت فرزند است که باید طبق اصول و روش های منطبق بر فطرت کودک انجام شود. از آنجا که قرآن کریم ، موثق ترین منبع در این زمینه به شمار می آید، در پژوهش حاضر، اصول حاکم بر تربیت فرزند ازمنظر سیره تربیتی والدها در قرآن کریم را بررسی کرده ایم. این پژوهش ازنوع کیفی است و برای انجام دادن آن از روش توصیفی- تحلیلی و شیوه تحلیل محتوا استفاده کرده ایم. روش نمونه گیری ازنوع هدفمند بوده و تجزیه وتحلیل داده ها نیز با استفاده از استدلال یا استنتاج انجام شده است. درخصوص نتایج پژوهش می توان گفت در قرآن کریم ، سِیری منظم در سیره تربیتی والدهای قرآنی به تصویر کشیده شده است که در پژوهش پیشِ روی، آن را درقالب 58 اصل تحت یک سِیر تربیتی از دوره قبل از تولد کودک تا دوره جوانی و بزرگ سالی (اعم از مراحل قبل از تولد، نوزادی، کودکی، نوجوانی و بزرگ سالی) استخراج کرده و ذیل دو بخش اصول حاکم بر تربیت قبل از تولد فرزند و اصول حاکم بر تربیت پس از تولد فرزند آورده ایم. در بخش اصول حاکم بر تربیت قبل از تولد فرزند، مواردی همچون طلب کردن فرزند صالح از خداوند متعال و توجه نکردن به جنسیت فرزند، در بخش نتایج اصول حاکم بر دوران پس از تولد فرزند، مواردی مانند تأمین آسایش جسمی و روانی مادر، و درخصوص دوره های کودکی، نوجوانی و جوانی، اصولی همچون هدایت فرزند به سوی توحید، محبت ورزیدن به او، حفظ عدالت، شرایط مستقل بارآوردن کودک، توجه به آزادی بیان فرزند و توجه به دوری کردن فرزند از خودنمایی استخراج شدند. به کارگیری اصول تربیتی عرضه شده در پژوهش حاضر، والدین را در تربیت مطلوب کودکان یاری می دهد.
اتانازی از منظر وظیفه گرایی شهودباور(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۰ (پیاپی ۶۳)
73 - 96
حوزههای تخصصی:
اتانازی، از جمله مسائل مطرح در مراقبت های پایان حیات است. بسیاری از انسان ها خواهان آن هستند که در پایان عمر خود، درد و رنجی نبینند و سربار دیگر اعضای خانواده خویش نباشند. در کنار این افراد، پزشکان زیادی می کوشند تا مرگ راحت و آرامی برای آن ها مهیا کنند. اکنون بعضی از اَشکال اتانازی، در شماری از کشورهای جهان به صورت قانونی در حال انجام اند یا روند قانونی شدن را طی می کنند؛ البته اتانازی مخالفان بسیار جدی ای نیز دارد. در میان بررسی های پزشکی، فقهی، حقوقی و غیره، تحلیل اخلاقی اتانازی جایگاه ویژه ای دارد. این مقاله، اتانازی را از منظر وظیفه گرایی شهودباور، با توجه به پاره ای از مهم ترین اصول و مبانی اخلاقی دیوید راس که یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان در حوزه اخلاق است، مورد مداقه قرار داده است تا روایی انواع مختلف آن را بررسی کند؛ اصولی نظیر وفاداری، نیکوکاری، خوداصلاح گری و صدمه نزدن به دیگران در نگاه راس، از مهم ترین اصول معارض اتانازی هستند. در این بررسی نشان داده شده که صرفاً اتانازی منفعل داوطلبانه و تجویز دارو برای تسکین درد را می توان بر پایه اصول و مبانی وظیفه گرایی شهودباور مجاز دانست.
بررسی تأثیر آموزش دوره سبک زندگی منتظرانه بر فرهنگ اعتقاد به مهدویت دانش آموزان متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش سبک زندگی منتظرانه بر فرهنگ مهدویت دانش آموزان متوسطه دوم بوده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع آزمایشی با پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دوره ابتدایی شهرستان بجنورد به تعداد 2185 نفر بود و از کسانی که نمره پیش آزمون آن ها از حد میانگین در پرسش نامه کمتر بوده است، تعداد 60 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و 3۰ نفر در گروه آزمایش و 3۰ نفر در گروه گواه ، گمارش تصادفی شدند و دوره آموزش با گروه آزمایش با بسته آموزشی سبک زندگی منتظرانه در ده جلسه یک ساعته انجام شد. از هر دو گروه کنترل و آزمایش با پرسش نامه، قبل و بعد از آموزش، پیش و پس آزمون گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه فرهنگ مهدویت حسین زاده و همکاران (1388) بود که روایی ابزار، از نوع صوری و محتوایی بود که مورد تأیید اساتید و خبرگان قرار گرفت و پایایی آن ها از طریق آلفای کرونباخ 83/0 برآورد گردید. جهت تحلیل داده ها از آزمون کواریانس با نسخه 21 نرم افزار spss استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در بعد شناخت، با توجه به اینکه سطح معناداری 56/0 محاسبه گردید و این میزان از 05/0 بیشتر است، فرضیه تأیید نشد و در بعد انتظار ظهور (26/1=t و 02/0=p)، بعد ایمان و باور قلبی (09/4=t و 00/0=p) و بعد فلسفه غیبت (14/2=t و 01/0=p)، تفاوت معناداری بین دو حالت پیش آزمون و پس آزمون مشاهده گردید؛ اما در بعد آگاهی به فلسفه ظهور (79/0=t و 09/0=p)، تفاوتی بین دو حالت مشاهده نشد؛ بدین معنا که آموزش گروهی دوره سبک زندگی منتظرانه بر ابعاد انتظار ظهور، ایمان و باور قلبی و فلسفه غیبت، از مؤلفه های مقیاس فرهنگ مهدویت تأثیرگذار؛ اما بر مؤلفه های شناخت و آگاهی به فلسفه ظهور در دانش آموزان اثرگذار نبوده است. یافته های این مطالعه نشان می دهد که آموزش دوره سبک زندگی منتظرانه در افزایش فرهنگ اعتقادی به مهدویت دانش آموزان می تواند تأثیرگذار باشد و آموزش های مستقیم این دوره، در کنار دیگر شیوه های تربیتی توصیه می گردد.
راهکار درونی اصلاح اخلاق از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)
273 - 296
حوزههای تخصصی:
اصلاح اخلاق، اعم اکتساب فضایل اخلاقی و زدودن رذائل اخلاقی است. برای تحقق اصلاح اخلاق، عوامل درونی و عوامل بیرون از نفس انسان مؤثرند. از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی راهکار درونی اصلاح اخلاق چیست؟ یعنی فارق از عوامل بیرونی، ایشان چه عامل یا عوامل درونی را برای اصلاح اخلاق ارائه می نمایند؟ در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی آثار آیت الله مصباح یزدی بررسی شده و راهکار درونی اصلاح اخلاق از آن استخراج شده است. فرآیند اصلاح اخلاق در یک تشبیه، مانند تحقق یک فعل بسیط است. مراحل تحقق فعل بسیط اختیاری عبارت است از بینش، گرایش و اراده انجام عمل. اصلاح اخلاق نیز مراحل فوق را دارد. در ضمن به یک مرحله مقدماتی به نام یقظه هم نیازمند است. مرحله بینش متشکل از بینش نسبت به متعلقات ایمان، رابطه خود با خدا، هدف، فواید تزکیه، رذایل و فضایل و همچنین نسبت به تکالیف الهی است. این بینش ها، گرایش به هدف و گرایش به فعل را ایجاد خواهد کرد. تحقق این گرایش ها، مسبب اراده و در نتیجه اعمال مورد نیاز جهت اصلاح اخلاق می شود. این اعمال عبارتند از اعمال عمومی جهت اصلاح اخلاق، و اعمال اختصاصی ویژه هر یک از فضایل یا رذایل.
مدلولات تربیت عقلانی در هندسه معرفت شناختی ابو حامد غزالی و صدرالمتالهین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، تحلیل تطبیقی بنیان های معرفت شناختی بر اساس دیدگاه های غزالی و ملاصدرا و استنتاج مدلولات آن در حوزه ی تربیت عقلانی با تأکید بر اهداف، اصول و روش های تربیتی آن است. یافته های حاصل حاکی از این است که نخست هر دو صاحب نظر در زمینه امکان کسب معرفت شناخت حقایق جهان هستی را برای همه ی انسان ها میسر می دانند. همچنین با توجه به نظراتی که پیرامون منابع معرفتی که هر یک ارائه می دهند به تبع آن روش های کسب معرفتی گوناگونی پیشنهاد داده اند. با توجه به این مبانی، مدلولات تربیت عقلانی در قالب اهداف، اصول و روش های تربیتی قابل استخراج است. برخی از اهداف از دیدگاه غزالی عبارت اند از: منطبق بودن علوم با واقعیات، گذر از معرفت عقلانی به معرفت وحیانی و...برخی از اصول عبارت اند از: تحصیل معرفت وحیانی، تکیه بر شواهد علمی، خودشناسی و خلوت گزینی، و.... پاره ای از روش های تربیتی شامل: علم آموزی، الگوسازی، مشورت با خردمندان، غفلت زدایی و... پاره ای اهداف ازنظر ملاصدرا عبارت اند از: تلاش در جهت عروج نفس به عالم عقل، ارتحال از عالم عین به عالم علم، ارائه علوم بر اساس سلسله مراتب؛ و بعضی از اصول تربیت عقلانی عبارت اند از: اندیشه ورزی و تعقل، کمال یابی، تکیه بر شهودگرایی در آموزش معارف و... . برخی از روش های تربیتی شامل: اشتداد وجودی (صیرورت)، پرهیز از سطحی نگری و آینده نگری، تکیه بر شهودگرایی و پرهیز از تجربه گرایی محض، توجه به روش شناختی های مختلف مطالعات علمی و تکیه بر دروس مفاهیم کانونی.
اخلاق نیکی محور مدنی مبتنی بر محبت و [نوع] دوستی از منظر نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۳
۷۲-۵۳
حوزههای تخصصی:
مسئله این جستار بررسی جایگاه محبت و دوستی، در اخلاق اجتماعی از منظر نصیرالدین طوسی است. طوسی جامعه را دارای هیأتی مجزا و مستقل از مجموعه ای از افراد می داند که دارای خصوصیاتی متفاوت از افراد است. دستیابی به سعادت مدنی یا کمال جامعه نگر که غایت سیاست مدن طوسی است، نیازمند نوعی وحدت، یگانگی و تألف است که افراد جامعه را در ارتباط با هم بسان یک شخص واحد گرداند. اشتیاق به این تألف، محبت نام دارد. طوسی محبت را به عنوان نوعی نظریه نیکی محور، در جایگاهی جامعه نگر در رشد اخلاق اجتماعی الگوسازی می کند تا آنجا که حتی عامل و یا دلیل تنوع مدینه ها نزد وی، چگونگی تألیف جامعه براساس نوع محبوب است. ذومراتب بودن محبت، براساس تنوع امر محبوب (فضیلت یا غیر آن از منافع و لذتها)، به تنوع مدینه نزد او منجر می شود. در این جستار، مطابقت نظریه محبت طوسی، با نظریه غایت گرایانه دیگرگروی و نوع دوستی سنجش شده است.
مقایسه تحلیلی رویکردهای مبتنی بر اخلاق فضیلت: «اخلاق فلسفی» در اسلام و «تربیت منش» در غرب(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۳
۹۰-۷۳
حوزههای تخصصی:
رشد و بالندگی اندیشه های فیلسوفان یونانی و بنیان گذاران اخلاق فضیلت، در بستر اسلام موجبِ شکل گیری یکی از مهمترین رویکردهای تربیت اخلاق دینی، «اخلاق فلسفی» شد. در غربِ معاصر، رویکردِ «تربیت منش» به عنوان فضیلت گرایی نوین، توانست در مواجهه با سال ها مقابله با بنیان های تربیت سنتی، دوباره مورد توجه اندیشمندان تربیتی قرار گیرد. این مقاله برای اولین بار، به مقایسه اصول و روش های تربیتی این دو رویکرد با خاستگاه مشترک که در دو بستر متفاوت رشد یافته اند، می پردازد. هرچند هردو رویکرد، در همه جانبه نگری، استفاده از روش های تربیت مستقیم و غیرمستقیم، اهمیت به جایگاهِ تمامی عوامل موثر در رفتار و بسیاری از روش ها همسانند، این مقاله توانسته است نقاط تمایز آنها را درمیزانِ تاکید در عوامل موثر دررفتار و معرفی اصول، راهبرد و روش های خاصِ هردو رویکرد ارائه نماید که مهمترین آنها، بهره مندی رویکرد اخلاق فلسفی از مبانی، اصول و آموزه های دین مبین اسلام است.
رابطه روابط والد فرزندی با هویت دینی در دانشجویان : نقش تعدیل کننده جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه والد فرزندی با هویت دینی در دانشجویان با نقش تعدیل کننده جنسیت انجام شد. روش: طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام دانشجویان دانشگاه های تهران (68800 دانشجو) در سال 98-1397 بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر پرسشنامه هویت دینی سلگی، دلاور و برجعلی(1394)، پرسشنامه روابط والد فرزندی Fine, Moreland & Schwebel(1983) بود. جهت تحلیل داده ها از روش رگرسیون سلسله مراتبی و آزمون Z استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-25 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین نمرات زنان در روابط با پدر و روابط با مادر بالاتر از مردان بوده و بین هویت دینی با روابط با پدر و روابط با مادر همبستگی معناداری وجود دارد. متغیرهای پیش بین همراه با اثر تعاملی جنسیت با روابط والدفرزندی 12 درصد واریانس هویت دینی را تبیین می کنند. در روابط والد فرزندی با هویت دینی ، جنسیت مرد نقش تعدیل کننده بیشتری داشته است. نتیجه گیری: بنابراین به نظر می رسد جنسیت می تواند رابطه روابط والدفرزندی با هویت دینی را تحت تاثیر قرار دهد. .
ابعاد تربیتی و اخلاقی استاد علامه مصباح یزدی (ره) در گفت وگو با حضرت استاد آیت الله تحریری(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
تربیت دینی در مدارس انگلستان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
دین و جایگاه آن در کشور بریتانیا، قدمتی تاریخی دارد و از زمان های بسیار دور، به عنوان چالشی در مقابل دولت های مختلف قرار داشته است. این مقاله با هدف بررسی جایگاه تربیت دینی در مدارس انگلستان تدوین یافته است. از آنجایی که تنوع دینی در این کشور، به واسطه مهاجرت های پیاپی از کشورهای گوناگون زیاد است، وضعیت این کشور از این جهت به گونه ای متفاوت رقم خورده است. در این مقاله، نویسنده سعی دارد که تنوع دینی در انگلستان و جایگاه ادیان و فرقه های مختلف دینی و تأثیرات آنها را، به ویژه در مدارس این کشور بررسی کند.
تحلیل ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های سازنده عرصه تربیت دینی؛ براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
هدف این پژوهش، تحلیل ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های سازنده عرصه تربیت دینی، براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش می باشد. روش های مورد استفاده در این پژوهش عبارت بود از: روش تحلیلی که شامل تجزیه، ترکیب، کشف روابط و کشف شبکه مفهومی ، جست وجوی ارتباط میان مفاهیم مختلف و بازشناسی روابط و شبکه ها بود. یافته های پژوهش در قالب پاسخ به سؤال تحلیل ابعاد و مؤلفه های تربیت دینی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، سند تحول بنیادین، مبانی نظری تحول بنیادین و منابع و مقالات معتبر دینی است. یافته های این پژوهش شامل ابعاد 4 گانه تربیت دینی و 10 مؤلفه تربیت دینی و 44 شاخص اصلی تربیت دینی است که در سند تحول بنیادین مطرح گردیده اند از این رو می توان گفت: سند تحول بنیادین در عرصه تربیت دینی، با منابع معتبر دینی و با نظر صاحب نظران تربیت دینی همسو بوده و نگاه سند به تربیت دینی جامع بوده و زیربنای اصلی تمامی ساحت های تربیتی می باشد. با توجه به اهمیت نقش تربیت دینی مطالعه مذکور برای تصمیم گیرندگان برای دستیابی به اهداف سند تحول بنیادین کاربرد دارد.