ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۰۲۱ تا ۳٬۰۴۰ مورد از کل ۱۳٬۴۱۵ مورد.
۳۰۲۱.

تحلیل محتوای دعای 26 صحیفه سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دعای 26 صحیفه سجادیه تحلیل محتوا امام سجاد (ع) دعا در حق همسایگان و شیعیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۰ تعداد دانلود : ۴۴۰
بهره برداری از آموزه های اهل بیت، مسیر رشد و سعادت آحاد جامعه را هموار می سازد. دعای بیست وششم صحیفه سجادیه با محوریت دعا در حق همسایگان و شیعیان، یکی از آموزه هایی است که می تواند در شناخت وظایف متقابل امام و امت مؤثر باشد. در این پژوهش، روش تحلیل محتوا به منظور کشف زوایای پنهان کلام امام سجاد(ع) و کاربردی کردن آن به کار گرفته شده است. ضمن تحلیل کمّی وکیفی دعای مذکور، وظایف امام و امت در سه بخش وظایف اختصاصی امام، وظایف اختصاصی امت ودر پایان، وظایف متقابل آن دو شناسایی شد. در راستای تحقق وظایف یادشده، به دو جنبه اعتقادی و اخلاقی توجه شده است، البته بُعد اخلاقی آن بسامد بالاتری دارد. تأکید بر شناخت امام در بخش اعتقادی وتوجه به تحکیم روابط عاطفی آحاد امت، یاری رساندن به یکدیگر و نیز تنظیم رفتار و نوع تعامل هریک با دیگران از مؤلفه های اخلاقی است که در دعای حضرت بدان پرداخته شده است. دستاورد کاربردی کردن آموزه های اسلامی، گام برداشتن در مسیر سلامت زیست اجتماعی و بهره مندی از جامعه ای ایده آل خواهد بود.
۳۰۲۲.

نظریه سازمانی و مدیریتی مبتنی بر اصل اخوت

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن جامعیت مدیریت سازمان نظریه اخوت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۸۷
اخوت و برادری از مفاهیم رایج و با ارزش فرهنگ اسلامی بوده و آیات متعدد و روایات گوناگون به آن پرداخته اند. با توجه به اهمیت و نقش کلیدی آن در رشد و تعالی سازمان، نگارنده سعی نموده است که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر آیات و روایات آثار و کارکردهای آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که در شرایط کنونی که عداوت و کینه توزی، حسادت و خود برتر بینی و... به اوج خود رسیده؛ می توان با استمداد از آموزه های وحیانی که مسئله اخوت را مطرح نموده و حقوق ناشی از آن را به زیبای تشریح کرده، آن را در سازمان نهادینه کرد و از این طریق جلوی ظلم، رقابت های ناسالم، حرص، خودخواهی و... را گرفت و زمینه مشارکت، تعاون، مساوات، اعتماد، امنیت و سعادت دنیوی و اخروی را فراهم نمود. همچنین مشخص شد که با حاکم شدن نظام بر خواسته از برادری آنچه بیش از سود و منفعت فردی حائز اهمیت است، منفعت جمعی و حاکم شدن سعادت و خوشبختی همگان در سازمان است که در پرتوی آن منفعت فرد نیز افزایش می یابد و سبب می شود که سازمان با سرعت بیشتری به سوی رشد و توسعه همه جانبه گام بردارد... و نیز روشن گردید که اخوت و برادری علاوه بر اثرات ساختارگرایانه بر سازمان و فراهم کردن زمینه های لازم جهت رشد و توسعه، می تواند مشکلات سرمایه ای طرح های سازمانی را با کمترین هزینه حل نماید و سرمایه های مادی مورد نیاز آن ها را تأمین کند.
۳۰۲۳.

اهمیت عقل و استدلال های عقلی برای اثبات وجود خدا از منظر زمخشری در تفسیر کشاف

کلیدواژه‌ها: زمخشری الکشاف برهان حدوث برهان نظم برهان امکان ووجوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۱۵۰
جارالله زمخشری معتزلی از مفسران و متکلمان تأثیر گذار در قرن ششم هجری بوده است. و با نگارش تفسیر کشاف بسیاری از آیات الهی را تبیین و روشن نموده است. معرفی اندیشه های کلامی و تفسیری این اندیشمند بزرگ می تواند قدمی در راه آشنایی با فرهنگ و معارف اسلامی تلقی گردد. با بررسی دیدگاه های این مفسر،معلوم گردید با رویکرد عقلی مباحث خداشناسی را مورد تحقیق قرار داده است. زمخشری عقل را در دستیابی به اثبات وجود خدا و صفات او مستقل و معارف وحیانی را صرفاً تنبیهی می داند.وی نظر واستدلال در مسائل اعتقادی راضروری می داند وبااستناد به آیات قرآن هرگونه تقلید کورکورانه در باورهای دینی رامردوداعلام نموده است. وی با استفاده از آیات قرآن مجید براهینی چون فطرت، امکان و وجوب، حدوث و نظم را برای اثبات وجود خداوند بکار گرفته است.واز این طرق وجود خدارا اثبات نموده است دراین نوشتار اندیشه های ایشان در این مباحث تبیین می گردد.
۳۰۲۴.

واکاوی مبانی مرجعیت قرآن در نقد حدیث بر پایه سیره معصومان (ع)

کلیدواژه‌ها: مرجعیت قرآن نقد قرآن محور حدیث عرضه حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۵
مهمترین معیار مورد توصیه معصومان (ع) جهت احراز اطمینان صدوریِ احادیث، نقد قرآنمحور حدیث یا عرضه حدیث بر قرآن است. این تحقیق، با روش توصیفی تحلیلی، پس از وضعیت سنجی جایگاه نقد قرآن محور حدیث، مهمترین ریشه های عدم محوریت یا کاربست اندک قرآن در نقد حدیث و استقبال اندک از آن را، «بهانه جویی و توجیهتراشی برای عدم پذیرش اصالت این سنجه»، «اعتقاد به عدالت صحابه از سوی عده ای از مسلمانان و به تبع آن صحیح انگاری روایات موجود در برخی منابع حدیثی»، «تلقی ناصحیح از جایگاه استقلالی حدیث در کنار قرآن»، «برداشت اشتباه از جایگاه حدیث منسوب و سنت قطعی» و «هراس از تزلزل اعتبار برخی روایات موجود در منابع حدیثی» برمی شمارد. همچنین در خصوص مبانی مرجعیت قرآن در نقد حدیث، برپایه نمونه های عرضه احادیث بر قرآن توسط ائمه (ع) به این یافته ها منتج شده که غالب مطالعات و پژوهش های صورت گرفته پیرامون نقد قرآن محور حدیث، فارغ از نگاه حدیثی و بر مبنای دیدگاه شخصی و محوریت مبانی سایر علوم انجام شده است. همچنین بر پایه شواهد و مستندات حدیثی، شمولیت معیار عرضه، تخصیص می خورد و مدلول قرآن در فرایند عرضه، مدلی مرکب از حداقل یکی از نص، ظاهر، اصول و گفتمان قرآن است و نقد سندی و محتواییِ حدیث، ظرفیتی برای وثوق به صدور است و ضرورتی در انکار یا پذیرش یا تقدم و تأخر این دو نسبت به هم نیست.
۳۰۲۵.

نقد و بررسی دیدگاه فخر رازی پیرامون ارتباط میان بداء و مسئله دعا

کلیدواژه‌ها: فخر رازی انسان دعا بداء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۳۳۴
بداء از مباحث مهم الاهیاتی است که با مسئله دعا و نیایش ارتباط مستقیم دارد. بداء به معنای تغییر در اراده و حکم الاهی، مورد اتفاق و پذیرش امامیه و رد اهل تسنن است. فخر رازی در آثار خویش، بداء را انکار می کند. رد بداء مستلزم انکار نقش آفرینی دعا در سرنوشت انسان است. دیدگاه فخر درباره دعا که بیشتر متوجه بعد عبادی آن است مؤید این اعتقاد اوست. نگاه فخر به دعا به مثابه امری عبادی است تا عاملی مؤثر برای تغییر سرنوشت انسان. مهم ترین ادله فخر در رد بدا، به نحوه نگرش ایشان به دو مسئله الاهیاتی علم و اراده الاهی مرتبط است.در این پژوهش با نقد و بررسی دیدگاه فخر در مسئله بداء و دعا، ارتباط میان بداء با مسئله دعا مورد تحلیل قرار گرفته است. از این رو سؤال اصلی پژوهش این است که آیا رأی غالب ایشان درباره بداء با حقیقت دعا سازگار است یا خیر؟ نتیجه این بررسی نشان می دهد که بین نظریه بداء و دعا سازگاری کامل وجود دارد و تصور ناسازگاری ناشی از رویکرد خاص کلامی فخر رازی به بداء و دعا بوده است.
۳۰۲۶.

دخالت موازین حقوق بشر در اصل حاکمیت اراده

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر حاکمیت اراده قرارداد حقوق خصوصی قانون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸
اصل حاکمیت اراده اصل مهم و اساسی در حقوق قراردادها می باشد و بر منبای این اصل اراده متعاملین بر تمامی جنبه های قرارداد حاکم می باشد مگر زمانی که یکی از محدودیت ها شامل قوانین آمرِ، نظم عمومی و اخلاق حسنه باعث محدویت در اجرای قرارداد گردد؛ ولی چون موقعیت طرفین قراردادی به یک اندازه نمی باشد و نابرابری قراردادی احتمال دارد ، نمی توان طرفین را با استناد به اصل حاکمیت اراده  به حال خود رها ساخت و باید راهکاری برای ایجاد تعادل و برابری قراردادی ایجاد نمود. قانون گذار در مواردی قوانینی وضع نموده و در روابط قراردادی دخالت نموده تا تعادل در قرارداد را ایجاد نماید برای مثال قراردادهای اجباری راجع به اموراتی که منافع عمومی در آن دخیل هستند مقرر نموده است ولی این دخالت موردی قانون گذار نمی تواند تأمین کننده برابری در قرارداد و رفع عدم تعادل میان طرفین باشد، از طریق موازین حقوق بشر و دخالت آن در روابط خصوصی و قراردادی می توان در این موارد عدم تعادل را به قرارداد بازگرداند که در این مقاله به روش تحلیلی- توصیفی به بررسی دخالت موازین حقوق بشر در حقوق قرارداد و چگونگی دخالت پرداخته ایم و با استفاده از ابزارهای موجود در قلمروی حقوق قراردادی و تفسیر جدید از این ابزارها یا با تأسیس ابزارهایی جدید حقوق بشر را در قلمرو قرارداد اجرا می نمایم و از این طریق اصل حاکمیت اراده را در مواردی که رابطه نابرابر باشد به تعادل و برابری می رسانیم
۳۰۲۷.

بررسی دیدگاه های مفسران فریقین ذیل آیه 43 مدثر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بررسی تطبیقی المصلین ترک نماز فحشا ریا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۹۵
در این تحقیق دیدگاه های مفسران فریقین ذیل آیه 43 مدثر به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است و هدف آن بوده که منشأ اختلاف به دست آید تا معنی صحیح تر ارائه گردد. اشتراک دیدگاه شیعه و سنی در مورد آیه «قَالُواْ لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّین» را می توان چنین بیان کرد: نه مفسر شیعه و هفت مفسر سنی «ترک نماز واجب»، چهار مفسر شیعه و سه مفسر سنی «ترک مطلق نماز». اما اختلاف دیدگاه شیعه و سنی درترک نماز خاص، ترک نماز و شکرگزاری، اخلال در نماز، نهی از فحشا، نفی نماز، ترک نماز مسلمین، ترک نماز مؤمنین، ترک عبادت، بی ایمانی، عدم توجه به حق در زمان های مشخص برای خدا، ترک نماز و سبقت گیرندگان به ولایت است که اختلاف به دو شاخه اصلی، نماز و سبقت گیرندگان به ولایت، تقسیم می شود. با توجه به معنی لغت، سیاق آیات و بررسی روایات می توان منشأ اختلاف را اینطور بیان کرد که بعضی از مفسران آیه را تفسیر و بعضی دیگر تأویل آیه را بیان کردند و یا برخی مصادیق «مصلین» و برخی دیگر تحلیل اخلاقی و کلامی آیه را ذکر نمودند و الا نماز یک حقیقت شرعی است که در آن اختلافی نیست.
۳۰۲۸.

انواع ذکر در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ذکر یاد خدا قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۰ تعداد دانلود : ۱۳۱
از نظر قرآن مراحل شناختی و توجه یابی انسان به خداوند، متعدد و دارای درجات مختلفی است که پایین ترین مراتب آن ذکر زبانی، دومین مرتبه آن ذکر قلبی و عالی ترین نوع آن، ذکر عملی است. مقصود از ذکر عملی، رسیدن به درجه ای از ایمان و اعتقاد است، که انسان بر اثر آن، پیوسته خود را زیر نظر خدا دانسته و در نهان و آشکار، او را شاهد و ناظر اعمالش بداند و از زشتی ها دوری گزیده و وظایف خود را در برابر او انجام دهد. آثار و برکات چنین ذکری، دستیابی به آرامش روحی و اطمینان دل است. در این جستار انواع ذکر و فواید آن ها و آثار اعراض از ذکر خدا مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. پژوهش بر اساس نحوه کاربرد انواع ذکر در قرآن کریم و ملاحظه دیدگاه های صاحبنظران و دریافت بی واسطه از آن ها به روش تحلیل محتوای این آثار صورت گرفته است. نتیجه کلی مقاله این است که ذکر و یاد خداوند در سازندگی روحی و اخلاقی انسان مؤثر بوده و در نهایت موجب تعالی و کمال آدمی می شود.
۳۰۲۹.

بررسی روش و گرایش تفسیر احسن الحدیث

کلیدواژه‌ها: روش شناسی گرایش اجتماعی تفسیر قرآن سیدعلی اکبر قرشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۴۸
یکی از ضروریات اجتناب ناپذیر در مطالعات قرآنی بررسی تفاسیر از منظر روش تفسیری می باشد، توجه به روش شناسی تفاسیر در ابعاد مختلف کمک شایانی به دست یابی بر روش صحیح تفسیر قرآن و طبقه بندی تفاسیر می کند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به روش شناسی یکی از تفاسیر شیعی معاصر و بررسی منابع و مصادر آن می پردازد، تفسیر«احسن الحدیث» اثر آیت الله قرشی یکی از تفاسیر برجسته ای است با استفاده از روشهای مختلف تفسیری، نقل و گاهی نقد آراء دیگر مفسران، به تبیین آیات الهی می پردازد. اهمیت این پژوهش در این است که با استفاده از ملاک های موجود در روش شناسی تفسیر قرآن میزان تعهد مفسر را در روش ادعای خود بررسی خواهد کرد. نگارنده با تتبع در بخش های مختلف این تفسیر به این نتیجه می رسد که روش تفسیری در این کتاب روش جامع با گرایش هدایتی- اجتماعی می باشد. کلیدواژه : روش شناسی، گرایش اجتماعی، تفسیر قرآن، سیدعلی اکبر قرشی.
۳۰۳۰.

نقد و تحلیل برداشت معنای «مرگ» از واژه «حین» در ترجمه برخی از آیات قرآن بر اساس «نظریه معنی»

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم نقد ترجمه معیارهای ترجمه حین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۴۵۸
دست یابی به معانی حقیقی واژگان مستلزم توجّه به سیاق و بافت جمله است و بدین طریق معانی حقیقی و اصلی از معانی مجازی و فرعی  متمایز می گردد. واژه ی «حینَ» با مشتقّاتش 35 بار در قرآن کریم آمده است. واژه ی مذکور نقش ظرف زمان دارد و در بیشتر آیات به  «زمان» ترجمه شده است. امّا در آیات 98یونس، 25 و 54 مومنون، اغلب مترجمان آن را «زمان مرگ» ترجمه کرده اند. پژوهش حاضر در صدد است علل و چرایی برداشت معنای"زمان مرگ" از واژه ی «حین» را بر اساس نظریّه ی معنی در ترجمه تبیین نماید. توجّه مترجمان به سیاق بیش از توجّه به معنای واژه، تقدیر معنوی مضاف الیه آن یعنی واژه ی موت و تناسب زمان نامعلوم مرگ انسان با زمان مبهم واژه حین ، از جمله نتایج قابل ذکر پژوهش حاضر می باشند.
۳۰۳۱.

فاصله در مجمع البیان و بازشناسی گونه های پیوند معنایی آن با آیات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فاصله قرآنی کارکردهای تفسیری ارتباط معنایی روابط فواصل چالش های فواصل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۹۹
فاصله پدیده ای قرآنی است که نقش مهمی در زیبایی، نظم بخشی و انسجام آیات دارد و لازم است از جهات گوناگون مورد توجه و بررسی قرار گیرد. از جمله منابع مهم برای بررسی این پدیده، تفاسیر است. به دلیل اهمیت تفسیر «مجمع البیان» موضوع فاصله و چگونگی نگرش امین الاسلام طبرسی به این مطلب موضوع این مقاله قرار گرفت. در زمینه فاصله، عنوان هایی مانند کارکردها و نقش های تفسیری، انواع و چگونگی روابط فاصله به ویژه گونه های پیوند معنایی آن با محتوای آیه از اهمیت بیش تری برخوردار است. از کارکردهای تفسیری فاصله در «مجمع البیان» باید به تقویت و تأیید احتمالات تفسیری، دفع توهم، شبهه و ابهام از آیه و برداشت حکم اشاره کرد. و در ارتباط و پیوند معنایی فاصله با محتوای آیه نیز می توان دوازده گونه پیوند معنایی را در این تفسیر بازشناسی کرد که در کم تر تفسیری این مسأله مورد توجه قرار گرفته است. در بحث ارتباط فاصله و محتوا در برخی آیات چالش هایی وجود دارد که توجیهات طبرسی برای خروج از آن ها مورد توجه قرار گرفته است.
۳۰۳۲.

بررسی تطبیقی دیدگاه فاضل سامرایی با قدما در نقد مخالفان اعجاز ادبی با تاکید بر ظرافت های معنایی آیات متشابه در قصص

کلیدواژه‌ها: قرآن تشابه لفظی فاضل السامرایی قصه موسی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۳ تعداد دانلود : ۶۱۰
دانشمندان علم بلاغت و شیفتگان اعجاز بیانی قرآن، با بهره گیری از دستاوردهای علوم جدید زبان شناسی همواره به دنبال دریافت ظرافتهای معنایی قرآن هستند. آیات متشابه قرآن که از نظر علمای بیان حاوی توسعه معنایی است، از جمله ادله مخالفین اعجاز ادبی است. این مقاله به بررسی دیدگاه و روش فاضل صالح السامرایی در رد شبهه مخالفین اعجاز با تکیه بر قصص قرآن که جلوه گاه زیباییهای ادبی آن است پرداخته و به گستره ظرافتهای معنایی آن اشاره داشته است. وی در تبیین آراء خود از دو نحو و بلاغت به صورت کاربردی استفاده نموده و به توجیه آیات متشابه پرداخته است. با بررسی داستان موسی (ع) در دو کتاب «التعبیر القرآنی» و «لمسات بیانیه» روشن می گردد که دیدگاه وی بر اساس همان تقسیمات و ساختاری است که قدما در آیات متشابه مطرح کرده بودند به خصوص در کتاب های ملاک التاویل غرناطی و البرهان کرمانی. سامرایی پس از گزینش نظرات پیشینیان، نکاتی را اضافه نموده که بیشتر به فضای حاکم بر سوره یا سیاق آیات مرتبط است و بر این اساس معتقد به تکرار لفظی در قرآن نمی باشد. 
۳۰۳۳.

واکاوی رابطه مشیت الهی و اراده انسان در تفسیر آیات 23 و 24 سوره کهف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات 23 و 24 سوره مبارکه کهف مشیت الهی جبر اختیار انسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۰ تعداد دانلود : ۴۷۹
کیفیت ارتباط اراده انسان با مشیت الهی از مسائل پیچیده ای است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول داشته است. آیات بسیاری از قرآن کریم بر حاکمیت اراده خداوند بر عالم- حتی بر اعمال اختیاری انسان- تأکید نموده است. این آیات گروهی از مفسران را به این باور رسانیده که انسان در اعمال - و حتی در کفر و ایمان- خود نقشی نداشته و اراده وی مقهور اراده خداوند است. در مقابل گروهی دیگر از مفسران از اختیار انسان جانب داری نموده اند. در این میان سؤالی مهم بی پاسخ رها گشته و آن، چرایی تأکید قرآن کریم بر حاکمیت مشیت الهی در سراسر جهان می باشد. پژوهش حاضر- در جست و جوی پاسخی برای این سؤال- می کوشد با سنجش آراء تفسیری درباره آیات ﴿وَ لا تَقُولَنَ لِشَیْ ءٍ إِنِّی فاعِلٌ ذلِکَ غَدا * إِلاَّ أَن یَشاءَ اللَهُ﴾ از منظری متفاوت به این آیات نگریسته، پاسخ را بیابد. در این راستا نگارنده پس از بحث مفهوم شناسی، نخست تفسیری را که - با نادیده گرفتن اراده انسان- بر تسلط اراده خداوند در جهان پای فشرده، مورد واکاوی قرار می دهد؛ سپس به مداقه در تفاسیری می پردازد که آیات را در تضاد با اراده انسان ندیده اند؛ و در پایان به نتیجه گیری پرداخته، تبیین می نماید که باور به مفهوم این آیات با تقویت اراده انسان وی را به انجام اعمال نیک راغب تر می سازد.
۳۰۳۴.

دین و سیاست در حکمت صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شریعت سیاست حکمت متعالیه حاکم اسلامی سکولاریزم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۲۹۰
شریعت و سیاست و رابطه آن دو از مسائل مهم در اندیشه صدرالمتألهین است. مسئله سیاست که یکی از عرصه های مهم زندگی انسان است، از نگاه او مغفول نمانده است. ملاصدرا در آثار خود، اجتماعی بودن انسان را مورد تأکید قرار داده و زندگی فردی را حتی اگر همراه با شریعت باشد، کافی نمیداند. در نگاه وی، سیر تکاملی آدمی با زندگی اجتماعی امکانپذیر بوده وجامعه یی که بخواهد زمینه رشد و تکامل انسان را فراهم کند، باید مبتنی برشریعت اسلامی باشد. هرچند سیاست، در چهار محور مبدأ، غایت، فعل و انفعال با دین تفاوت دارد، لکن سیاست، کاملاً مستهلک در شریعت و شریعت باطن و حقیقت سیاست است. ملاصدرا رابطه میان دین وسیاست را رابطه معقول با محسوس یا باطن با ظاهر میداند؛ همانگونه که شناخت طبیعت بدون ماوراء طبیعت شناختی ناکافی است، سیاست بدون دین، موجب فرو غلطیدن انسان در ظواهر و غفلت از حقایق متعالی میشود و صدمات جبران ناپذیری برای زندگی انسان بدنبال خواهد داشت. تبیین درست اندیشه ملاصدرا بهترین سد در برابر سکولاریسم است که بر جدایی دین از سیاست تأکید دارد.
۳۰۳۵.

بررسی معانی شعاعی عناصر بافت بنیان در گفتمان قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بافت زبانی و غیرزبانی معانی شعاعی قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۳۶۴
«معنای شعاعی» مجموعه ای از خطوط جانبی متشکل از سایه معناهاست که زاییده عناصر بافت بنیان و دریافت های عاطفی در موقعیتی کاربردگرا است. مطالعه سازه های بافت بنیان در قرآن کریم در دو ساختار درون متنی و برون متنی معانی شعاعی و فراوضعی را در این معجزه جاوید فراهم می سازد و دریچه ای نو به سوی اعجاز ادبی قرآن می گشاید. براین اساس در نوشتار حاضر کوشش شده است تا با کاربست دانش معناشناسی و تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به نقش موثر معانی شعاعی در وظیفه مند ساختن متن قرآن برای اثربخشی بر روح و جان مخاطب و درک بهتر مقاصد آیات این کلام وحیانی اشاره شود و به این سوال اساسی پاسخ داده شود که معانی شعاعی قرآن محصول چه ابعادی از عناصر بافت بنیان است. بررسی ها نشان داد که سازوکارهای هنجارگریزی، آرایش واژگانی، همخوانی آواهای واکدار و بی واک، تکرار، استعاره، مجاز و... به عنوان مهم ترین عناصر بافت زبانی در تولید معانی شعاعی نقش بسزایی دارند؛ همچنان که در بافت غیر زبانی رعایت موقعیت های دینی، روانی و تابوهای اجتماعی و... معانی شعاعی برجسته ای را خلق کرده است.
۳۰۳۶.

شأن تعلیمی روایات تفسیری از دیدگاه علامه طباطبایی و اصول تفسیری برگرفته از آن در المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روایات تفسیری شأن تعلیمی روایات اصول تفسیری تفسیر المیزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۸ تعداد دانلود : ۵۴۰
یکی از مبانی علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، نگاه تعلیمی به روایات تفسیری است. علامه برای اهل بیت ^ به دو شأن درباره تفسیر قرآن قائل است. شأن تفصیل احکام و بیان جزئیات شریعت و شأن تعلیمی روش فهم و تفسیر در خلال روایاتی که به نوعی به تفسیر قرآن مربوط می شود. توانمندی روایات تفسیری در ارائه روش مناسب تفسیر قرآن، آموزش روش تفسیری قرآن به قرآن، عرضه روایات به قرآن و اعتنا به روایات موافق قرآن، ارجاع متشابه به محکم، محور قرار دادن غرر آیات در تفسیر برخی از آیات، توسعه معنایی آیات، برداشت های متفاوت از آیات با در نظر گرفتن سیاق و تقطیع سیاق، معناداری فرازهای مستقل قرآنی، اعتبار نزول قرآن بر «إیاک أعنی و اسمعی یا جاره» و جری و تطبیق، ازجمله اصولی هستند که با نگاه تعلیمی به روایات تفسیری، به عنوان اصول تفسیری، در المیزان به کار گرفته شده است.
۳۰۳۷.

آثار و نتایج احتمالات متعدد تفسیری در آیات قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن تفسیر احتمالات تفسیری آثار وجود احتمالات تفسیری نتایج احتمالات تفسیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۲۶۸
وجود احتمالات تفسیری متعدد ذیل برخی از آیات، شبهه فقدان تعین معنایی متن قرآن را پدید آورده است؛ بدین بیان که از ابتدا معنایی در نفس صاحب سخن وجود نداشته ، ولی با گذشت زمان، معناهای متفاوتی از آن به دست آمده است. البته قرآن، به لحاظ انشاکننده حکیم آن (خداوند)، تعین معنایی دارد و اختلافات مفسران، به سبب کاستی دانش آنان است، ولی از واقعیت کثرت دیدگاه های تفسیری نمی توان چشم پوشید. در این پژوهش، به علل پیدایش این حجم از دیدگاه ها نمی پردازیم، بلکه با هدف بیان نتایج وجود این دیدگاه های متکثر و به روش توصیفی تحلیلی، در سه محور کلی آثار اعتقادی، تربیتی و تفسیری، به فواید وجود این احتمالات تفسیری در برخی از آیات قرآن پرداخته ایم. بر پایه سه محور یادشده، احتمالات تفسیری، هم در جنبه های اعتقادی مسلمانان اثرگذار است و هم نتایج تربیتی و اخلاقی دارد و نیز از جنبه منطق تفسیری، پیامدهایی قابل طرح در مباحث روش شناسی تفسیر دارد.
۳۰۳۸.

بررسی انتقادی روش مفسران قرآن کریم در بیان تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفاسیر قرآن آیات تاریخی نقد روش شناختی تفسیر تاریخی آیات

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
تعداد بازدید : ۱۳۸۲ تعداد دانلود : ۱۰۹۵
تعامل میان رشته ای قرآن و تاریخ از پیشینه ای طولانی برخوردار است. همواره مفسران در تبیین بخش هایی از قرآن بر خود لازم می دانسته اند که از تاریخ استفاده نمایند. با گذشت زمان روش هایی که مورخان استفاده می نمودند پیچیده تر شد و توانایی بالاتری را در حل مسائل خود به دست آوردند اما مفسران همسوی با این پیشرفت ها حرکت ننمودند؛ به همین خاطر در حوزه روش های تاریخی به کارگرفته شده ایشان آسیب های فراوانی قابل مشاهده است. روش هایی که مفسران معاصر در تبیین مسائل تاریخی به کار می گیرند تفاوت چشمگیری با روش های مفسران متقدم ندارد ازاین رو با تکرار روش هایی ناکارآمد در این زمینه روبه رو هستیم. مقاله پیش رو با استفاده از روشی تحلیلی- توصیفی و با منظری انتقادی به دنبال بررسی نقاط قوت و ضعفی است که در روش های تاریخی مفسران قابل ملاحظه است. بررسی این نقاط کمک می کند تا امکان رسیدن به الگویی پیشرفته و بومی در حوزه به کارگیری از روش های تاریخی در تفاسیر قرآن کریم فراهم بیاید.
۳۰۳۹.

هوش معنوی از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آموزه های اسلام روایات قرآن هوش هوش معنوی عقل معنویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲۰ تعداد دانلود : ۹۸۵
امروزه مطالعات مربوط به معنویت با مفهوم هوش عمیقاً گره خورده است و بررسی و تحقیق در این حوزه از مفاهیم چالش برانگیز محسوب می شود. ساختار هوش معنوی، جنبه های ذهنی معنویت را با کاربرد عینی هوش ترکیب کرده، با استفاده از مفاهیم روان شناسی، زیست شناسی، مذهب و معنویت دو عنصر اساسی "توانایی" و "معنویت" را به صورت درهم تننیده بیان می کند. هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی روان شناختی هوش معنوی و جستجو، شناسایی و تبیین مصادیق مفهوم هوش معنوی در قرآن و روایات است. برای رسیدن به هدف تحقیق، با استفاده از روش اسنادی و تحلیل محتوا، آیات قرآن کریم و روایات متناسب با هوش معنوی مورد مطالعه، بررسی و تحلیل قرار گرفت. در بررسی آیات قرآن کریم و روایات از پیامبر اسلام(ص)، امامان معصوم(ع) و سایر متون اسلامی، مطالب و مفاهیمی را می توان پیدا کرد که گویای مفهوم هوش معنوی و یا بُعدی از ابعاد آن است. نتایج پژوهش نشان داد که در آیات قرآن و متون اسلامی مفاهیمی همچون «عقل قدسی»، «عقل نوری»، «عقل رحمانی»، «لُب»، «نهیه»، «حجر»، «فراست»، «حجی»، «حکمت»، «فطنت» و «کیاست» را می توان معادل و مترادف با مفهوم هوش معنوی دانست. تحقیقات آینده با کاربست روش های متفاوت تحقیق، ابعاد دیگری از مصادیق هوش معنوی را از منظر اسلام روشن تر خواهد کرد.
۳۰۴۰.

تجلّی قرآنی- شاعرانه حضرت علی(ع) در شعر کهن فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم حضرت علی علیه السلام شعر فارسی مدایح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۹۳
دین مبین اسلام از دو منبع نورانی و استوار سرچشمه می گیرد؛ یکی آموزه های قرآن کریم و دیگر تعالیم اهل بیت علیهم السلام. در قرآن کریم به استناد تفاسیر و روایات خاندان وحی علیهم السلام آیاتی هست که در شأن امیر مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) نازل شده است. حال شعرای شیعی و نیز مسلمان که بنا به تیمّن و تبرّک آیات نورانی وحی را در اشعار خویش منعکس می ساخته اند، گاهی اوقات به هنگام مدح مقام عظمای علوی و نیز تمجید از مقام شامخ ولایت، این آیات را در اشعار خود تعمّداً می گنجانده اند تا از طرفی سخن خویش را رنگ و رویی قرآنی بزنند و نیز از طرفی دیگر بتوانند در پرتو روایات اهل بیت علیهم السلام، اشعار ولایی خود را مستحکم بیان نموده و به آن رنگ جاودانگی ببخشند. در این پژوهش سعی شده است تا آیاتی را که به حدّ تواتر در احادیث، مرتبط با امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام دانسته شده و شعرای فارسی زبان این آیات را در اشعارشان متبلور ساخته، مورد نقد و بررسی قرار دهیم تا بیش تر با این اشعارقرآنی- ولایی آشنا شده و از میزان ارادت این شعرا به ساحت امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب علیه السلام بیش تر آگاه شویم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان