ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۸۰۱ تا ۲٬۸۲۰ مورد از کل ۱۳٬۴۱۵ مورد.
۲۸۰۱.

مطالعه تطبیقی مباحث کار و اشتغال با آموزه های قرآن و حدیث

کلیدواژه‌ها: قرآن و حدیث کار اشتغال تلاش اقتصاد اسلامی تولید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۸ تعداد دانلود : ۴۸۱
انسان دو جنبه وجودی دارد و مباحث اقتصادی به بُعد مادی او به طور مستقیم و به بُعد روحی وی نیز به صورت غیر مستقیم، ارتباط دارد. کارآفرینی و ایجاد اشتغال، از جمله مهم ترین مسئله ای است که زیربنای اقتصاد هر جامعه است. توجه به جایگاه مباحث کارآفرینی و اشتغال در آموزه های قرآن و حدیث، مهم ترین مسئله این نوشتار است که با روش توصیفی- تحلیلی به آن پرداخته شده است. در قرآن و روایات، کار و تلاش اهمیت فراوان داشته، به جهاد در راه خدا تشبیه شده است. خداوند با فراهم کردن مقدمات و لوازمِ اشتغال همچون خلقت دنیا و مافیها، از انسان خواسته که تلاش خود را در دنیا به کار بندد. اشتغال و کارآفرینی و روزی رسانی به دیگران از نظر آموزه های دینی ضروری است و امر و تشویق به انجام صنعت های مختلفی در قرآن و روایات به چشم می خورَد و هر یک از این آیات رهنمودهایی برای اهل فن و صنعت گران دارد. طبق تعالیم دینی فقط کار و تلاش باعث ارتقاء تولید و رونق و پیشرفت اقتصاد می شود.
۲۸۰۲.

تأثیر قرآن و احادیث بر شرح ابن میثم بحرانی بر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شرح نهج البلاغه شرح واژگان قواعد صرفی و نحوی استشهاد به قرآن و احادیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۰
علمای ادب از دیرباز برای اثبات صحت استعمال الفاظ یا توضیح و اثبات برخی قواعد صرفی و نحوی به آیات قرآن استناد می کرده اند. زیرا همه آن ها اتفاق نظر دارند که قرآن کریم قله فصاحت و بلاغت در زبان عربی است. اما در خصوص استشهاد به احادیث میان علما اختلاف نظر وجود دارد. برخی استشهاد به احادیث را جایز دانسته و برخی دیگر از آن منع کرده اند. هرچند که همگی به افصح بودن پیامبر(ص) معترف اند. ابن میثم بحرانی که از بزرگان شیعی فقه، فلسفه، کلام و ادب قرن هفتم است، در شرح مشهور و ارزشمندی که بر نهج البلاغه نوشته است، در موارد بسیاری همچون شرح واژگان و عبارات یا توضیح قاعده های صرفی و نحوی به آیات قرآن و احادیث استناد کرده است. مقاله حاضر استشهادات ابن میثم به قرآن و احادیث را در شرح وی مورد بررسی قرار داده و نقدهایی را در خصوص استشهاد به برخی روایات، بر وی وارد دانسته است.
۲۸۰۳.

بررسی تطبیقی ترجمه سوره سجده در ترجمه مکارم، فولادوند و خرم دل با نگاه به مسائل زبانی مبدأ و مقصد

کلیدواژه‌ها: ترجمه قرآن سوره سجده ترجمه مکارم ترجمه فولادوند ترجمه خرمدل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۴۷۱
 انتظار خوانندگان از مترجم قرآن، دریافت ترجمه ای قابل فهم و روان از مطالب و مفاهیم آن است و این امر زمانی میسر می گردد که مترجم به نیکی با مسائل زبانی زبان عربی آشنا باشد، ساختار زبان مقصد را رعایت کند و بهترین معادل ها را برای واژگان بیابد. اما ترجمه های موجود با اینکه اغلب ترجمه هایی خوب و دقیق هستند و ظرافت های بسیاری در آن ها اعمال شده است، انتظار کامل مخاطبان را برآورده نساخته اند. به منظور نقد ترجمه های فعلی قرآن کریم و تبیین نقش والای ترجمه در انتقال مفاهیم کتاب الهی، در این نوشتار با روش تحلیلی و مقایسه ای، سه ترجمه مشهور از سوره سجده (مکارم، فولادوند و خرم دل) نقد و بررسی شده است. نتیجه بحث با نگاه به مسائل زبانی چون رعایت قوانین صرف و نحو در ترجمه، رعایت ساختار جمله بندی در زبان مقصد و چگونگی معادل سازی واژگان، دسته بندی و در جدول و نمودار نشان داده شده است. مقایسه این ترجمه ها نشان می دهد ملاک های مذکور در ترجمه فولادوند به نحو شایسته تری رعایت شده و او توانسته ترجمه ای بهتر و روان تر ارائه دهد
۲۸۰۴.

کاربرد نظریه شبکه معنایی در مطالعات قرآنی (میدان معناشناسی امر، اراده، مشیت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن معناشناسی سنن الهی قانون مندی اراده مشیت امر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۲ تعداد دانلود : ۶۱۲
واژه ها همواره در بافت های کاربردی خود، با یکدیگر ترکیب شده و عبارت های مختلفی می سازند؛ این ترکیب و ارتباط، در هیچ زبانی، تصادفی و بدون قاعده نیست و روابط معناداری میان واحد های هر زبان حاکم است. در قرآن کریم نیز، کاربرد هر واژه در آیات، حکیمانه و هدفمند است و با کنکاش و بررسی ارتباط واژه ها با یکدیگر، می توان مفهوم هر واژه را در ارتباط با دیگر واژگان و در یک نظام معنایی تعیین نمود. تحقیق حاضر، در نظر دارد تا با کاربست نظریه شبکه معنایی در مطالعات قرآنی - با نگاهی به حوزه معنایی قوانین الهی در قرآن - گامی مهم در جهت شناخت مفاهیم قرآنی و درک روابط معنایی میان واژگان این کتاب حکیم بردارد. بدین منظور نگرشی ساخت گرایانه به متن قرآن داشته و از تلفیقی از مکتب بُن آلمان ها و روابط بینامتنی استفاده نموده است. در این راستا پس از انتخاب موضوع و واژگان کلیدی آن، ابتدا تمامی آیات مربوط به هر یک از واژگان کلیدی، جمع آوری می شود. پس ازآن، «مؤلفه های معنایی» واژگان کلیدی ارزیابی می گردند. در مرحله بعد، «میدان معناشناسی» هر واژه تعیین شده و کلمات مرتبط با مفهوم کانونی میدان از طریق نمودارها و جداول دادگانی که در آنها تقابل و ارتباط میان واژگان نشان داده می شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. درنهایت، با مقایسه ارتباطات میدان های معنا شناسی، «شبکه معنایی» ترسیم می شود. با این کار، هر واژه با تمام ابعاد معنایی خود ظاهر شده و ارتباطات متعدد واژگان در یک مجموعه کلی مورد بررسی قرار می گیرد و بدین ترتیب، معنای هر واژه در بافت کاربردی خود، معین می شود.
۲۸۰۵.

تبیین حکیم ملّا سلیمان گیلانی از حرکت شناسی ابن سینا؛ مقدمه تحلیلی و تصحیح رسالهالحرکه والسکون والزمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حرکت شناسی حرکت توسطیه حرکت قطعیه ملّا سلیمان گیلانی ابن سینا الشفاءِ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۲۶۸
حرکت شناسی ابن سینا بویژه آنچه در کتاب الشفاء مطرح شده، بر اندیشمندان دوره اسلامی تأثیر بسیاری گذاشته است. الشفاء دانشنامه یی فلسفی است که بتعبیر ابن سینا دارای چهار «جمله» منطق، طبیعیّات، ریاضیات و الهیات است. تفصیل و جامعیت این اثر سبب شده است تا اندیشمندان بعدی، بیش از آنکه به شرح و تفسیرنگاری بر آن بپردازند به شیوه حاشیه نگاری بر آن روی آورند. با این وصف، برخی رساله های موجز را میتوان یافت که مصنّفان آن آثار کوشیده اند تا به ایضاح برخی از دشواریهای مربوط به حرکت شناسی ابن سینا در کتاب الشفاء بپردازند بی آنکه وابستگی به الشفاء در عنوان اثر هویدا باشد. حکیم ملّا سلیمان گیلانی، اندیشمند قرن یازدهم هجری، در اثری موجز با عنوان رساله الحرکه والسکون والزمان به بررسی چند دشواری مربوط به تعریف حرکت، انواع حرکت، حرکت توسطیه و حرکت قطعیّه پرداخته است. حکیم گیلانی در این رساله، افزون بر توجه ویژه به آراء ابن سینا و صدرالدین شیرازی، به آراء اندیشمندانی نظیر فخرالدین رازی، اثیرالدین ابهری، نصیرالدین طوسی، و میرسیّد شریف جرجانی نیز در باب حرکت توجه کرده است. ساختار رساله حکیم گیلانی دارای سه بخش است: 1) المقدّمه فی تعریف الحرکه والسکون والزمان، 2) فی بیان أنواع الحرکه، 3) فی بیان ما یزید تحقیقها و سبیل دفع ما یورد علیه. تصحیح و تحلیل این رساله برای نخستینبار انتشار می یابد.
۲۸۰۶.

اسلوب در نظریه ترتیب نزول نولدکه؛ چیستی و کارکردها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلوب ترتیب نزول تئودور نولدکه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۳۶۸
نولدکه در نظریه ترتیب نزولش، از ابزارهای گوناگونی جهت کشف ترتیب نزول استفاده می کند. یکی از پرکاربردترین و بنیادی ترین ابزارهای او، اسلوب است. این نوشتار بر آن است تا با روشی توصیفی – تحلیلی، موارد استفاده نولدکه از این ابزار را شناسایی و مطالعه کرده و برداشت او از اسلوب و چگونگی به کارگیری آن در نظریه مذکور را تبیین و ارزیابی کند. دستاورد این مطالعه نشان داد که او اسلوب را به معنای شیوه بیان معنا و مقصود و نوع تعابیر مورد استعمال در متن قلمداد کرده است و از آن در تعیین دوره های چهارگانه زمانی نظریه اش، جداسازی برخی آیات از سوره، کشف کیفیت نزول سوره و ابزار مؤید برای دیگر ابزارها در کشف ترتیب نزول بهره گرفته است. هرچند که روش او در استفاده از اسلوب در کشف ترتیب نزول، ناقص و نادرست می نماید و نولدکه را از رسیدن به نتایج درست و دقیق باز داشته است.
۲۸۰۷.

تطبیقات مدیریتی تواصی به حق در سازمان و مدیریت

کلیدواژه‌ها: قرآن تواصی به حق شبکه آیات تواصی به حق سازمان مدیریت مکسب سیستمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۸۶
همبستگی بین عناصر تشکیل دهنده ی سیستم یکی از ویژگی های مکتب سیستمی است. مراد از همبستگی این است که هر جزء در سیستم با اجزای دیگر ارتباط وتعامل دارند و به دلیل این همبستگی، اگر در جزئی مشکلی به وجود آید، بقیه اجزاء هم از آن مشکل متأثر می شوند. بنا بر این، اجزا و عناصر نا پییوسته و مستقل، توانایی تشکیل سیستم را ندارند. یکی دیگر از ویژگی های مکتب سیستمی آنتروپی منفی است؛ یعنی از دیدگاه مکتب سیستمی، سازمان باید گرایش به تعادل پویا داشته باشد، تا آنتروپی مثبت را کاهش داده و از طریق ایجاد آنتروپی منفی اقدام به ترمیم خود نموده وبقای خود را تضمین نماید. هر چند گزاره «تواصی به حق» تطبیقات مدیریتی گوناگونی دارد، لیکن پژوهش حاضر ابتدا با روش کتابخانه ای یافته های دانش مدیریت در زمینه ویژگی های مکتب سیستمی را تحلیل نموده و سپس با روش استنطاقی، تطبیقات مدیریتی «تواصی به حق» متناظر به دو ویژگی همبستگی و آنتروپی منفی را با مطالعه شبکه آیات «تواصی به حق» به دست آورد است. برایند پژوهش حاضر نشان می دهد که ویژگی همبستگی و همکاری سازنده منبعث از «تواصی به حق» به معنای داشتن سر نوشت مشرک و طرفینی بوده و زمینه ساز احساس توافق و همبستگی اجتماعی و حرکت در مسیر درست و صحیح است. ویژگی آنتروپی منفی بر آمده از «تواصی به حق» نه تنها سیستم را از اضمحلال و نابودی حفظ می کند، بلکه به آن رنگ و بوی جاودانگی و همیشگی می بخشد.
۲۸۰۸.

کارکردهای ازدواج به منزله استدلالی به نفع اخلاقی بودن ازدواج(بررسی قرآنی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق خانواده خانواده قرآنی کارکرد جامعه شناختی کارکردروانشناختی کارکرد اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۴۶۵
رویکر روانشناختی جامعه شناختی و اخلاقی و توجه به کارکردهای سه گانه آن با توجهخ به آیات قرانی می تواند به منزله استدلالی اخلاقی برای ازدواج باشد . این کارکردها در پاسخ کسانی است که ازدواج را امری غیر اخلاقی تلقی کرده اند از اینرو می توان با تبیین آیات قرآن به کارکردهای مذکور اشاره کرد و به نفع ازدواج از آن بهره برد . این مقاله با رویکرد تحلیلی عهده دار این مسئله است .در این تحلیل از منظر جامعه شناختی ازدواج با عث ثبات و انسجام اجتماعی شده و جوامع را از فروپاشی انسانی و اخلاقی نجات خواهد داد همانطور که کارکردهای روانشتاختی ازدواج باعث آرامش افراد و از بین رفتن پریشانی و سرگردانی و افسردگی های ناشی از تنهایی و پوچی خواهد شد. از منظر اخلاقی نیز ازدواج به حفظ اخلاقی افراد خواهد انجامید ضمن اینگه خانواده محل ظهور و بروز فضایل اخلاقی و دوری گزیدن از پلیدی های اخلاقی است.
۲۸۰۹.

جایگاه قطع دادرس در مذاهب خمسه با تکیه بر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قاعده درأ حد عقل تزاحم حق الله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۸۰
در نظام آیین دادرسی ادله اثبات در امور کیفری رکن اساسی پرونده مطروح نزد قاضی را تشکیل می دهد. چراکه طبق اصل 37 قانون اساسی اصل بر برائت است و هیچ کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی شود مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت شود. جواز استناد دادرس غیر معصوم به قطع خود در مقام صدور حکم یکی از مسائل دیرینه و پر سابقه فقهی است که امروز خود مسأله ساز شده و دغدغه دستگاه قضایی می باشد. بر این اساس پژوهش حاضر با تطور در آیات و روایات به بررسی جایگاه قطع دادرس در اثبات دعوا می پردازد و یادآور می شود که برخی از فقهای شیعه علم قاضی را، محکم ترین دلیل، جهت صدور رأی در جرایم حدی می دانند، بدین جهت به کتاب، سنّت، اجماع و عقل استناد می کنند. عده ای دیگر از فقهای شیعه علم قاضی را برای اجرای حدود حجت نمی دانند و ادله خود را آیات قرآن، روایات، عقل، و قاعده درأ بیان می کنند. عده ای دیگر در این زمینه تفصیلاتی را مطرح کرده و محدودیت هایی برای آن مشخص ساخته اند. نظر به مقنن نبودن ادله اهل سنت مقاله حاضر تلاش می کند با ارائه دلیلی منطقی، مستندات اهل سنّت را مورد نقد قرار دهد؛ و در نهایت میزان حجیت علم قاضی در اجرای حدود را با توجه به قانون مجازات اسلامی ذکر می نماید.
۲۸۱۰.

معناشناسی و تبیین واژه نفس یا روح در قرآن کریم و آتمن در اوپنیشادهای کهن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روح ناطقه روح نفخه ای جاودانگی استکمال نفس برهمن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۸
مسأله نفس یا روح در قرآن کریم و آتمن در اوپنیشادها از جمله آموزه های اساسی و زیربنایی برای شناخت انسان و معارف پیوندیافته با او هستند. شناخت صحیح و روشن از حقیقت "روح" یا "آتمن"، کلید فهم بسیاری از اصول و مبانی دینی در اسلام و هندوئیسم محسوب می شود. در این پژوهش با تتبع در موارد کاربرد واژه نفس و روح در آیات قرآن و پس از آن با ذکر بندهائی از اوپنیشادهای متقدم به بررسی و تجزیه و تحلیل واژه روح یا نفس انسان می پردازیم. نگاشته حاضر در تلاش است که با روش توصیفی- تطبیقی به بررسی آیاتی که در آن ها واژه روح مرتبه ای جاودان و غیرمادی از وجود معرفی می گردد که در پیکر انسان جریان یافته است و از آن با عنوان "روح نفخه ای" یاد می کند و از سوی دیگر با بیان بندهایی از اوپانیشادهای کهن که آتمن را امری نامیرا در انسان می داند و آن را به "نفس ناطقه" تفسیر می کند بپردازد. بر آیند این فرآیند اقرار به اشتراک در امر استکمال نفس و جاودانگی روح انسان یا آتمن در هر دو آئین می باشد.
۲۸۱۱.

ابعاد حقوقی جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی در فضای مجازی با محوریت قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عفت عمومی اخلاق حسنه جرم فضای مجازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۳۴
یکی از ارزش های مترقی در جوامع اسلامی، حفظ عفت عمومی و اخلاق حسنه در قالب های مختلف اطلاعاتی است. حفظ عفت عمومی اقدامی پیشگیرانه از وقوع جرایم بسیاری است که ناشی از ایجاد هرج و مرج در رفتارهای افراد جامعه می شود. اما آنچه مسلم است این است که بهره برداری صحیح و سودمند از این فضا مستلزم رعایت هنجارهایی است که تخطی از آن ها می تواند باعث آسیب هایی شود و برخی از آن ها حتی جرم انگاشته شده و مستوجب مجازات گردند. با توجه به افزایش آمار پرونده های مربوط به این دسته جرایم، و همچنین عدم تعریف مناسب در خصوص مصادیق این جرم در این نوشتار با استفاده از روش کتابخانه ای به تحلیل ماده های 14 و 15 قانون جرایم رایانه ای به جهت تعیین مصادیق این جرم و نیز ضمانت اجراهای مخصوص این جرم پرداخته شده است. در این مقاله با توجه به تحقیقات کتابخانه ای که در این خصوص صورت گرفته است به این مهم دست یافته شده که مهم ترین روش های پیشگیری از این جرم شیوه های آموزش مدار، عاطفی مدار، کنترل مدار، و قدرت مدار است که با توجه به آموزه های دینی در پایان به آن پرداخته شده است.
۲۸۱۲.

آسیب های بینشی پیشرفت از منظر قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: قرآن پیشرفت رشد آسیب های بینشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۸۸
رشد و پیشرفت از جمله مفاهیمی است که انسان همواره به دنبال آن است و می کوشد تا خویش را در مسیر آن قرار داده و از آن منحرف نگردد. بشر برای زندگی دنیوی و اخرویش اهدافی را تعیین و به سوی آن ها حرکت می کند. اگر اهداف به درستی تعیین و راه صحیح برای رسیدن به آن انتخاب گردد، و از آسیب های این مسیر به طور کامل اطلاع حاصل شود، می تواند انسان را در مسیر پیشرفت قرار داده و او را به اهداف مورد نظرش برساند. قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت پس از ترسیم کردن اهداف دنیوی و اخروی انسان، به بیان لوازم رسیدن به این اهداف پرداخته است. در نگاه قرآن کریم، از جمله بایسته هایی که رسیدن به اهداف را میسر می سازد، شناخت کامل از آسیب ها است؛ شناختی که با دانستن چگونگی رفع و دفع آن همراه باشد. آسیب های بینشی، مهم ترین آسیب های پیشرفت هستند که قرآن بر لزوم شناخت آن تأکید نموده و راه های مبارزه با آن را نیز درآیات فراوانی مطرح کرده است. در منطق قرآن، ظاهر نگری، خرافه پرستی، تحجر، تعصب، و استبداد، از جمله مهم ترین آسیب های بینشی پیشرفت به شمار می آید. این کتاب آسمانی به نقش عوامل معنوی در پیشرفت اشاره کرده و نگرش پوزیتویستی به جهان هستی و عوامل دخیل در رخدادهای آن را آسیبی جدی در مسیر پیشرفت می داند. خداوند متعال با بیان برخی سختی ها و مشکلات در مسیر پیشرفت، به نقش مخرب خرافات و تعصبات بی مورد توجه داده است و انسان ها را از ناامیدی و یاس پس از برخورد با مشکلات و شکست، بر حذر می دارد.
۲۸۱۳.

رابطه شفاعت و عدل الهی از دیدگاه برخی محققان معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شفیع بداء طباطبائی امام خمینی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۲۴
شفاعت از مباحث مهم اسلامی است که در قرآن کریم و احادیث معصومین(علیهم السلام) عنایت ویژه ای به آن شده است. مسلمانان نیز به طور اجماعی، اصل شفاعت را پذیرفته و از مسلّمات و ارکان عقاید اسلامی به حساب آورده اند. آیات و روایات زیادی هم بر عدالت الهی گواهی می دهند و به صراحت و اشارت، ذات مقدس او را از ظلم و ستمکاری تنزیه می کنند. از نظر اسلام عدل الهی حقیقی است و عدالت از صفاتی است که قطعاً باید خداوند را به آن موصوف نمود. حال در این مجال ضمن بررسی مختصر واژگان شفاعت و عدالت، چگونگی رابطه شفاعت با عدالت خدا بررسی می شود، اینکه چه رابطه ای میان شفاعت و عدالت الهی وجود دارد؟ آیا درخواست شفاعت به واسطه توسل، که نوعی فضل و کرم و مغفرت و رحمت الهی است، عدل خدا را زیر سؤال می برد؟ و آیا با وجود عدل الهی می توان امید به شفاعت داشت؟ مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت به این نتیجه خواهیم رسید که شفاعت نه تنها عدل خدا را نقض نمی کند بلکه وجود شفاعت و شرایط استحقاق آن برای برخی افراد، عین عدالت و دادگری حق تعالی است.
۲۸۱۴.

بررسی و تحلیل گفتگوهای سوره یوسف(ع) در قرآن براساس نظریه گرایس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کاربردشناسی زبان قواعد مکالمه گرایس سوره یوسف (ع) گفت وگوهای روایی شخصیت پردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۵ تعداد دانلود : ۴۷۹
کاربردشناسی زبان، یکی از دانش های بین رشته ای است که هدف آن، تأمل و دقت در سازوکار رابطه ساختار و عناصر سازندهیک متن برای درک بهتر چگونگی روند تکوین معنی و معانی نهفته در آن است. مکالمه و گفت وگو یکی از عناصر سازنده هر متن روایی است که در ایجاد و انتقال معنی متن نقش محوری دارد؛ ازاین رو در این پژوهش مکالمه های روایتیوسف(ع) در قرآن براساس نظریه قواعد مکالمه گرایس به روش توصیفی تحلیلی بررسی شده است تا به این پرسش ها پاسخ داده شود که در این روایت نحوه کاربرد و تخطی از اصول تعاون چگونه بوده است و اینکه این تخطی ها چه تأثیری در شکل گیری معنای این روایت دارند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد در 84 آیه متضمن عنصر گفتگو در این روایت، 71 نمونه نقض و تخطی از قواعد مکالمه ازسوییکیا هر دو طرف مکالمه دیده می شود. بیشترین تخطی در اصل کمیت با 34 نمونه و سپس در اصول کیفیت با 17 نمونه، ارتباط و شیوه با 8 نمونه است. همچنین مشخص شد بخش اعظم بار معنایی این روایت و تصویر ذهنی حاصل از شخصیت های اصلی آن در نظر خواننده وابسته به تکرار عامدانه نقض قواعد مکالمه با انگیزه های خاص در حینگفتگوها است.
۲۸۱۵.

بررسی و نقد رویکرد EQ در روایات جمع قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم جمع قرآن دائره المعارف قرآن لیدن EQ خاورشناسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۶۵
دائره المعارف قرآن لیدن(EQ)،که پرآوازه ترین اثر قرآن پژوهی غربیان در سده های اخیر است، از جهات صوری و محتوایی قابل نقد است؛ همانند جامعیت نداشتن مقالات، فقدان درک مطلب و استناد ندادن به منابع معتبر و یا برداشت های نادرست از برخی آیات قرآن؛ ولی هیچ موضوع نقدپذیری به اهمیت شبهه اقکنی در وحیانیت قرآن کریم نیست؛ زیرا با خدشه در وحیانیت قرآن، اساس اسلام و رسالت پیامبر مخدوش می شود. مقاله حاضر نحوه طرح موضوع روایات جمع قرآن را به اجمال در آثار پیشینیان و به تفصیل در مقالات EQ بررسی و مقایسه می کند و به نقد دیدگاهی می پردازد که از رهگذر پر و بال دادن به روایات جمع قرآن، در پی تشکیک در اصالت و وحیانیت قرآن است؛ دیدگاهی که به رغم وجود ادله و شواهد فراوان بر جمع آوری قرآن در زمان رسول خدا صلی الله علی و آله کوشیده است توقیفی بودن در ترتیب سوره ها و چینش آیات و نگارش قرآن در زمان آن حضرت را انکار کند. همچنین در این مقاله در رد دیدگاه مذکور، به شماری از ادله عقلی، شواهد تاریخی و ادله نقلی، که بیانگر جمع و تدوین قرآن کریم در زمان حیات رسول خدا صلی الله علی و آله است، می پردازیم.
۲۸۱۶.

پیجویی دو رویکردِ تأویلی معناگرا و عینیگرا در روایات دربردارنده واژه «تأویل» از امام علی (ع)

کلیدواژه‌ها: تأویل روایات تأویلیِ امام علی (ع) دیدگاهِ تأویلی علامه طباطبایی دیدگاهِ تأویلی ابن تیمیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۶۴
با تتبع در روایات موجود، به دست می آید که امام علی (ع) جایگاهی ویژه در تأویل دارا می باشد. با وجود اختلافاتِ بین دیدگاههای مختلف تأویلی، ضرورت دستیابی به نوع نگاه امام علی (ع) در اینباره به عنوان یک مبنای معتبر در تشخیص  دیدگاهِ صحیح، مشخص می گردد. در راستای رسیدن به این هدف، روایات دربردارنده واژه تأویل از امام علی (ع)، مورد تحلیل قرار گرفت و سپس دیدگاههای مطرح تأویل با دو رویکرد عینی گرا و معناگرا در این روایات پیجویی شد. از جمله نتایج تحقیق حاضر این است که، امام علی (ع) به بیان معنای غیرظاهری آیات قرآن کریم (اعم از محکم و متشابه) و سایر گزارههای دینی پرداخته اند؛ تا به این وسیله ابعاد مختلف دین اسلام را تبیین، تفهیم و محقق نماید و این یکی از معانی اصلی تأویل نزد ایشان است. ذیل رویکرد معناگرا،  دیدگاه «تأویل به معنای خلاف ظاهر» (با رعایت قواعد و مصالح دین اسلام) مورد پذیرش قرار گرفت. ذیل رویکرد عینی گرا، دیدگاه علامه طباطبایی درباره تأویل به عنوان امور صرفاً عینی و خارجی، رد شد. و قسمتی از دیدگاه ابن تیمیه که قائل به تأویل در معنای عملی کردن اوامر و نواهی الهی است، مورد پذیرش واقع شد.
۲۸۱۷.

نظریه کنترل اجتماعی با نگاه به آیات قرآن و روایات با تأکید بر تعاون و حمایت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جرم انفاق صله رحم تعهد مشارکت همبستگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۰
اسلام دینی همه جانبه نگر است که تمام جنبه های فردی و اجتماعی زندگی انسان ها را در نظر دارد. قلمرو قواعد و آموزه های اسلامی متوقف بر امور فردی نیست. توجه به شؤون اجتماعی از اهمّ مسائل مورد توجه آیین اسلام است. برقراری وفاق و همبستگی در امت اسلامی و ایجاد پیوند میان افراد و جامعه از مهم ترین مسایل مورد توجه در آموزه های دین اسلام است. در این آموزه ها به منظور تقویت پیوند اجتماعی در جامعه و پایبندی افراد به قیود اجتماعی که به نظر هیرشی (از نظریه پردازان کنترل اجتماعی در حوزه جرم شناسی) علت همنوایی و عامل اصلی کنترل رفتارهای فرد است، راه کارهای متعددی پیش بینی شده است که یکی از مهم ترین آن ها تعاون و حمایت می باشد. در این نوشتار با بررسی موضوع تعاون و حمایت در قرآن، به بحث در مورد تأثیر آن در کنترل رفتارهای فرد در یک جامعه اسلامی خواهیم پرداخت. در خصوص کنترل اجتماعی در آموزه های اسلام بیش تر به موضوع امر به معروف و نهی از منکر پرداخته شده و نقش تعاون و حمایت در کنترل اجتماعی مطابق آیات قرآن و روایات مورد بررسی قرار نگرفته است.
۲۸۱۸.

بررسی مفهوم صلح و راهکارهای تحقق آن بر مبنای آموزه های تربیتی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صلح سلم هدنه امنیت تربیت ایمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۰۸
امروزه صلح و همزیستی چنان مورد توجه است که حقوقدانان و سیاستمداران را در حیطه بین المللی یا منطقه ای برانگیخته تا به لوازم قانونی و اجرایی آن بیندیشند و راهکارهایی را جهت تحقّق آن ارائه کنند. اما باید دانست که آنچه در این تلاش ها مغفول مانده، توجّه به تعالیم وحیانی است. بر خلاف برخی از شرق شناسان و اسلام شناسان، که اسلام را دین جنگ طلب معرفی کرده اند، بسیاری از محقّقان معاصر اسلام معتقدند اسلام، دین صلح و همزیستی است و می توان حکومت های غیر اسلامی را به رسمیّت شناخت و روابط بین المللی دوستانه ای با آن ها برقرار کرد. قرآن کریم در مقام منبع مهم معرفتی و تربیتی، در آیات خود در تبیین چگونگی تعامل افراد انسانی با محور قراردادن اصل صلح و ثبات در جوامع، پیروان خویش را به رعایت آرامش و سلامت فرا خوانده است جستار حاضر بر آن است تا با بررسی آیات قرآن در ارتباط با صلح و همزیستی، ضمن بررسی مفهوم صلح، روش های تربیتی استنباط شده را نیز بررسی کند. روش انجام پژوهش در این تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از تحلیل محتوای کیفی بوده است که بعد از تحقیق، این نتیجه حاصل گردیده است که چندین واژه مرتبط با مفهوم صلح در قرآن وجود دارد که عبارت اند از صلح، سلم، هدنه و امنیت.
۲۸۱۹.

بررسی پدیده اسلام هراسی و راهکارهای قرآنی مقابله با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلام اسلام هراسی غرب جهان اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۱۳۹
هرچند اسلام هراسی از اصطلاحات تازه ای است که به طور خاص، در زمینه رابطه اسلام و تفکر غرب، تداوم یافته است و به پدیده پیش داوری یا تبعیض علیه اسلام و مسلمانان گفته می شود، ولی مسأله جدیدی نیست؛ چراکه ظهور اسلام با این پدیده توأمان بوده است. در صدر اسلام همواره مخالفان و معاندانی وجود داشتند که به علت به خطر افتادن منافعشان به ستیز با اسلام برمی خاستند و با جدیت و شدت به گونه ای عمل می کردند که ماهیت این دین مبین و مقاصدش را به گونه ای معرفی نمایند که رغبت ها را بزداید و عقول را از توجه به احکام آن منصرف نماید. تاریخ همواره شاهد چنین رفتارهایی در جهت نشان دادن اسلامی ناکارآمد و غیرمنطقی بوده است. سابقه این اصطلاح به دهه ۱۹۸۰ بازمی گردد، اما پس از حملات ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ گستره و عمق آن بیش تر شده است. با نگاهی دقیق تر به رابطه اسلام و تفکر غرب می توان پیشینه تاریخی این مفهوم را در ستیزه های مداوم این دو تمدن فرهنگی یافت، هرچند در تکامل این دو تمدن نقاطی از تعامل نیز وجود داشته اما قسمت غالب تعاملات بر اساس تعارض و بر پایه بی اعتمادی طرفین بوده است. در این پژوهش سعی بر این است که ابتدا تعریفی جامع از اسلام هراسی ارائه شود و پس از آن زمینه ها و عوامل رشد اسلام هراسی در دوران معاصر بررسی و در انتها راهکارهای قرآنی جهت مقابله با این پدیده و تخفیف آثار آن بیان شود.
۲۸۲۰.

معناشناسی افعال از خلال تضمین نحوی و برابرهای آن در ترجمه های مکارم و مشکینی (مطالعه موردی در سوره مبارک بقره)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تضمین نحوی ترجمه افعال سوره بقره ترجمه مشکینی ترجمه مکارم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۴۶۶
ترجمه یکی از مهم ترین ابزار رسانه ای است که بشر برای انتقال مفاهیم از زبان مبداء به زبان مقصد، از آن بهره می برد. یکی از اسلوب های مهمی که در فهم فحوای متن قرآن کریم مطرح می باشد، تضمین نحوی است.  تضمین از احوال لفظ و دارای معانی متفاوتی از جمله اعطای معنای چیزی به چیز دیگر است؛ به بیان دیگر، قرار دادن لفظی به جای لفظ دیگر به سبب اینکه معنای آن را می رساند. این قاعده هم در افعال، هم در اسماء و هم درحروف در گستره زبان و ادبیات عرب مشاهده می شود. تضمین نحوی در فعل این است که فعلی متضمّن معنای فعل دیگری باشد و یک لفظ بر دو معنا دلالت نماید. این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی در صدد بررسی واژه شناسی افعالی است که دارای تضمین نحوی بوده و نیز به تطبیق معانی و برابرهای فارسی آن در ترجمه های مکارم و مشکینی می پردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد 18 فعل از افعال سوره مبارک بقره دارای تضمین نحوی است که در هیچ یک از ترجمه های مذکور، جز در برخی موارد، به آن ها پرداخته نشده و معنای اولیه افعال به ترجمه انتقال داده شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان