درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از مهم ترین مباحث در زمینة آموزش، وجود اطمینان از کیفیت و اثرگذاری تدریس و مدرس است؛ ازاین رو، لازم است الگوها و ابزارهایی برای توصیف و سنجش آن ها ایجاد شود. یکی از دروس آموزشی که فراگیران زیادی به آن علاقه دارند، زبان انگلیسی است؛ بنابراین، ایجاد ابزار سنجش و نیز ارائة الگویی مناسب برای توصیف کیفیت تدریس و اثربخشی در این حیطه امری ضروری است. تحقیق حاضر با هدف ارائة چنین ابزار و الگویی در دو مرحلة کیفی و کمّی صورت پذیرفت که نتایج مرحلة کیفی به ارائة یک الگو و نیز یک پرسش نامه جهت سنجش آن انجامید. نتایج مرحلة کیفی نشان داد الگوی کیفیت مدرس از هفت عامل/ فاکتور اصلی تشکیل شده است: 1. پیش شرط های تدریس؛ 2. مهارت های عملی کلاسی؛ 3. مهارت های اجتماعی- ارتباطی؛ 4. سازمان دهی و برنامه ریزی آموزش؛ 5. رشد حرفه ای؛ 6. مهارت های مدیریت کلاس؛ 7. مهارت های کنترل یادگیری و رشد فراگیران. براساس این عوامل، یک پرسش نامة 48سؤالی طراحی شد؛ سپس در مرحلة کمّی، با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، اعتبار، پایایی و معناداری تمام عوامل و سؤالات سازندة آن ها بررسی شد. براساس نتایج آماری به دست آمده می توان هم الگوی ارائه شده و هم پرسش نامه را قابل قبول و قابل استفاده دانست. پرسش نامة حاصل از این مطالعه می تواند در ارزیابی مدرسان و نیز کنترل کیفی آموزشگاه های زبان و نیز درصورت نیاز، در مدارس استفاده شود.

در این مقاله برای نخستین بار شبکه ای با جست وجوی تحت وب برای تبیین «باهمایی واژگانی» بر پایة معناشناسی قالبی پیشنهاد داده و آن را «هم نت» می نامیم و با قالب نت که شبکه ای برای تبیین قالبی واژگان است، پیوند می دهیم. این شبکه نه تنها به درک ما از باهمایی واژگانی یاری می رساند، بلکه می تواند مقدمه ای برای پژوهش های رایانشی در مورد ماهیت ترکیبات واژگانی باشد. برای توصیف چگونگی کارکرد این شبکه، به عنوان نمونه باهمایی با واژة «دست» در نظر گرفته شد و داده ها از منابع مختلف از جمله دو پیکرة بی جن خان و پایگاه دادگان زبان فارسی استخراج شد. روشی که برای بررسی باهمایی در این پژوهش به کار رفته، عبارت است از مقایسة قالب های اجزای ترکیب واژگانی با قالبی که کل ترکیب در آن تعریف می شود. نتیجه این که از طریق مقایسة این قالب ها و شیوة ارتباط آن ها با یکدیگر، نه تنها نوع ترکیب (از جمله ساده، استعاری و مجازی) دست یافتنی است، بلکه می توان به اطلاعاتی در مورد انگیزه های فرهنگی و تاریخی که در پس ترکیب های هم آیند قرار گرفته اند، دست یافت.

قائل شدن به ذهنی بودن موضوعٌ له الفاظ در قالب نظریه، درحقیقت همگام شدن با دیدگاه رایج و متعارفی است که امروزه در مجامع زبان شناسی طرفداران بسیار دارد و معتقدان به آن باید لوازمی را بپذیرند که در پاره ای از موارد با اصول مطرح در علوم ادبی سازگار نیست و برخی از پیروان آن خواسته یا ناخواسته از قصد و نیت ماتن عبور می کنند. این مقاله در پی آن است تا بررسی کند که ورود این نگاه چه تأثیری بر محققان زبان شناس فارسی گذاشته است و لوازم غیر قابل قبول مترتب بر قول به ذهنی بودن موضوعٌ له الفاظ چیست و به چه دلیل بعضی از پویندگان این دیدگاه نمی توانند به نیت صاحب متن توجه کنند. مقاله حاضر برای پاسخ به این سؤالات دیدگاه زبان شناسان معروفی همچون سوسور، پیرس، یلمزلف، بارات، ویمسات و بردزلی را مطرح می کند و ضمن نقد آن ها سبب عدول  از قول به ذهنی بودن الفاظ  و قائل به موضوعٌ له بودن ماهیات خارجی را توضیح می دهد و نیز بررسی می کند  بر اساس این دیدگاه چه چیزی بر قصد و نیت مؤلف تأثیر می گذارد. تأثیر این گونه مباحث در دیگر علوم مرتیط با الفاظ نظیر علم اصول و ادبیات و ورود و قبول برخی از نظریات آن ها در این دو علم، از دیگر اهداف مقاله حاضر است.

آسیب مغزی تروماتیک یکی از انواع آسیب های مغزی اکتسابی است. افراد مبتلا به این نوع آسیب مغزی اغلب در مهارت های ارتباط اجتماعی آسیب دیده هستند. یکی از نمودهای شکست در ارتباط اجتماعی، وجود نقص یا آسیب در سطح رفتارهای پیرازبانی است که آسیب دیدگی فرد در این سطح بر ارتباط وی با همکاران تأثیر سوء برجای  می گذارد. با توجه به اهمیت بررسی رفتارهای پیرازبانی و وجود خلأ پژوهشی در این زمینه، هدف از انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی بررسی رفتارهای پیرازبانی در تعامل خودانگیخته با 4 مرد بزرگسال مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک و 4 مرد بزرگسال سالم بود. هر دو گروه براساس سن و تعداد سال های تحصیلات همگن شدند. این پژوهش به لحاظ زمانی، مقطعی و به لحاظ ماهیت کاربردی است و رفتارهای پیرازبانی موردبررسی عبارت بودند از: وضوح گفتار، نوای گفتار، شدت صوت، زیر و بمی صوت و روانی گفتار. تحلیل داده ها براساس آزمون ناپارامتری یومن ویتنی نشان داد بین افراد بیمار و سالم در همة رفتارهای پیرازبانی بررسی شده صرف نظر از نوع رفتار، تفاوت معنا دار وجود داشت. با درنظر داشتن یک یک متغیرهای پیرازبانی یافته ها نشان داد بین عملکرد گروه بیمار و سالم در شدت صوت، زیر و بمی و نوای گفتار تفاوت معنا دار وجود داشت و در وضوح گفتار و روانی گفتار تفاوت معنا داری بین عملکرد گروه بیمار و سالم مشاهده نشد. باوجود نبود تفاوت معنادار بین دو گروه در دو رفتار یادشده، میانگین عملکرد افراد سالم در این رفتارها بیشتر از میانگین عملکرد افراد بیمار بود. نتیجة کلی حاصل از انجام پژوهش این بود که رفتارهای پیرازبانی در افراد مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک آسیب دیده بودند و در کنار توجه به سایر اختلالات رفتاری، هیجانی، و زبانی، باید به ابعاد پیرازبانی ارتباط در این افراد به ویژه در سطح آسیب مغزی شدید توجه داشت و ابتدا، این رفتارها را در آن ها آسیب شناسی کرد وسپس نسبت به درمان آسیب های پیرازبانی اقدام کرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسه قالب گفتمانی تبلیغات در اینترنت و مجلات    فارسی زبان از حیث ویژگی های کلامی و غیر کلامی می باشد. در بخش کلامی به بررسی ویژگی های نحوی و واژگانی مهم تر و برجسته تر و در بخش غیر کلامی تحلیل رنگ، تکنیک طبقه بندی پنهان، برجسته سازی، فرازبان، جذب مخاطب از طریق برقراری تماس چشمی و موازات تصویری در تصاویر تبلیغات صورت پذیرفت. پس از تحلیل داده ها مشخص گردید که قالب گفتمانی تبلیغات در دو رسانه مورد نظر دارای تفاوت ها و شباهت هایی با یکدیگر می باشند. از حیث ویژگی های کلامی این تفاوت ها شامل کاربرد اندک ساخت پرسشی و     به کارگیری بیشتر لغات بیگانه و نامأنوس در تبلیغات مجلات نسبت به اینترنت بود. کاربرد ساخت امری، نحو گسسته، استفاده از سبک رسمی و نوشتاری و نیز به کارگیری صفات مطلق در هر دو گروه تبلیغات مورد نظر جزو شباهت های مشاهده شده در قسمت ویژگی های کلامی بودند. بر اساس ویژگی های غیر کلامی، مشاهده گردید که تبلیغات اینترنتی و مجلات از لحاظ کاربرد رنگ های گرم و سرد، و بهره گیری از موازات تصویری با هم متفاوت هستند؛ اما هر دو گروه تبلیغات مورد نظر در به کارگیری تکنیک طبقه بندی پنهان، فرازبان در نوشتار، برجسته سازی در تصاویر و برقراری تماس چشمی با مخاطب به طور مشابه عمل می کنند.

ماهیت آموزش ادبیات زبان خارجی، خصوصاً ادبیات روسی که اساس آن را غنای عظیم فرهنگ کشور روسیه تشکیل می دهد بر پایه ی فراگیری مبانی ارتباط استوار و فراهم کردن موجبات و امکانات آن بر عهده ی گروه های زبان خارجی دانشگاه هاست و ازآنجاکه این ارتباط روشی مناسب جهت آشنایی دانشجویان با ارزش های معنوی و فرهنگی سایر ملل و درک متقابل مردم است، از اهمیت زیادی برخوردار است. ادبیات در هر شکل و قالبی که باشد نمایشگر زندگی و بیان کننده ی ارزش ها و معیارها و ویژگی هایی است که زندگی فردی و جمعی بر محور آن می چرخد. آثار ادبی گاه ازمنظر قومی و ملی و گاه ازمعبر عاطفه و احساس با زندگی پیوند می خورد و گاه نیز از گذرگاه خردورزی و اخلاق به تعلیم و ارشاد مخاطبین می پردازد. استفاده از ادبیات در تقویت خواندن و نحوه ی به کارگیری آن در ایجاد آرامش روحی و روانی و به کارگیری آن به عنوان وسیله ای برای کسب تجربیات جدید راهکارهایی است که موردبحث و بررسی قرارگرفته اند. استفاده از زبان و ادبیات در شکل گیری باورهای تربیتی در افراد بخش پایانی این نوشته را تشکیل داده است.

شاهنشاهی کوشانیان یکی از شاهنشاهی های بزرگ جهان باستان بود که از اوایل سده اول تا میانه سده چهارم میلادی بخش های مهمی از آسیای مرکزی و شمال هند را تحت سلطه خود داشت. این شاهنشاهی، به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود و قرارگرفتن در حاشیه حکومت های قدرتمند سیاسی و سنت های بزرگ دینی، محیطی چندفرهنگی را تشکیل داده و بدین ترتیب زادگاه پیدایش و شکوفایی آثار هنری برجسته و متنوعی شد که خود، مجموعه ای از عناصر دینی، هنری و فرهنگی تمدن های پیرامون بودند. در این میان سهم عمده ای از این عناصر را باید مربوط به سنت ها و باورهای ایرانی دانست که به بهترین شکل بر سکه ها، که خود از مهم ترین انواع هنر کوشانی هستند، نمود یافته اند. بر این سکه ها شمایل گروه پرشماری از ایزدان مورد پرستش کوشانیان تصویر گشته و به همراه نام بلخی آن ها معرفی شده است. اسامی اغلب این ایزدان را در منابع زردشتی می یابیم و شمایل بسیاری از آنان را نیز، علی رغم شکل گیری شان بر اساس شمایل ایزدان یونانی رومی و نفوذ عناصر هندی در آن ها، می توان در تناسب با توصیفات منابع زردشتی از آنان دانست. بنابراین سکه های کوشانی، به عنوان گنجینه ای باارزش و بی نظیر از نام و تصویر ایزدان زردشتی، جایگاهی والا در مطالعات ایرانی و به ویژه شناخت دین زردشتی در شرق ایران دارد که خود با توجه به ناچیز بودن منابع تصویری در غرب ایران و کمبود منابع اطلاعاتی از شرق ایران اهمیتی دو چندان می یابد، به گونه ای که شناخت شمایل بسیاری از ایزدان زردشتی بدون وجود آن ها هرگز میسر نیست.

مقوله ی زمان یکی از درگیری های انسان معاصر است و به دلیل ترکیب چند وجهی و استعاری اش به دشواری می توان تعریفی از آن ارائه داد. از میان شاعران زن ایرانی کسی که بیش از همه به طور هستی مدارانه به زمان پرداخته، فروغ فرخزاد است. از میان مجموعه اشعار وی، دو دفتر آخر او بازتاب گسترده ای از مفهوم «تنهایی ابدی» انسان و چالش آشتی ناپذیرش با جنبه ی دلهره آور زمان را در بر دارد. در این مقاله سعی شده است با دیدی نو در باب زمان به بررسی شعر « باد ما را خواهد برد» فروغ فرخزاد بر اساس نظریه ی «کمیت و کیفیت زمان» پرداخته شود. طبق نتایج و رهیافت های این پژوهش، بخش ابتدائی شعر «باد ما را خواهد برد» حاکی از پیامدهای بُعد طولی و خطی زمان است که کمیت زمان را در پی دارد. ولی صحنه پردازی ها و توصیفات بخش انتهایی شعر ما را با تاویل های متفاوتی رو به رو می کند که به قصد تجسم همین دم مطرح شده است و به کیفیت زمانی می انجامد. این پژوهش ضمن ارائه ی کلیاتی در باب کمیت و کیفیت زمان، با استناد به سخنان هایدگر و کوندرا به خوانش شعر «باد ما را خواهد برد» فرخزاد می پردازد.

جریان سیال ذهن،روشی نسبتا جدید در داستان نویسی است که نویسندگانی چون دورثی ریچارسون، ویرجینیا و ولف وجیمز جویس، در آثار خود از آن بهره گرفته اند. ویژگی این روش، ارائه جریانی از اندیشه ها و تصاویر ذهنی است که اغلب فاقد یکپارچگی و ساختار مشخص هستند ؛طرح داستان، مرزهای زمان و مکان متعارف را در می نوردد و خواننده تنها از طریق واگویه های شخصیت ها، می تواند به طور نسبی، به درک آن نایل آید . این شیوه در کشور ما از همان آغاز رمان نویسی به سبک نوین، در آثار نویسندگانی چون صادق هدایت، صادق چوبک و هوشنگ گلشیری مورد استقبال قرار گرفت. هوشنگ گلشیری در رمان آینه های دردار، برای به تصویر کشیدن روحیات پیچیده اشخاص داستان و برای رخنه به اعماق آن ها، از تکنیک جریان سیال ذهن و به خصوص از شیوه ی حدیث نفس، مدد گرفته؛ روشی که مبتنی بر تداعی آزاد معانی است.

This study investigated the relationship between teaching L2 semantic tasks (collocation vs. definition) in vocabulary achievement of Iranian intermediate English as a Foreign Language (EFL) learners. To this end, 60 students at intermediate level studying in the Simin Institute were selected from a total number of 100 participants based on their performance on Oxford Placement Test (OPT). After ensuring the criterion of homogeneity, they were randomly assigned to two experimental and one control group each comprising 20 participants. Before starting the treatment, a pretest was administered to find out learners’ vocabulary knowledge. Then the experimental groups were instructed to use collocation and definition in vocabulary learning for 5 sessions while the control group received no treatment. After the end of the treatment, the same pre-test was administered to all groups as a post-test. Analysis of the results of three paired sample T-test and a one way ANOVA showed that the experimental group that received collocation task outperformed the other two groups (control group and second experimental group) in the post-test. It was concluded that teaching collocation task had a positive effect on learners’ vocabulary knowledge.

قدمت پرداختن به طنز به دوره ی افلاطون بازمی گردد. امروزه تئوری های متنوعی در باب طنز در حوزه ی دانش زبان شناسی و ادبیات مطرح شده است. این تئوری ها توانایی تحلیل ساختمان طنز را در اختیار می گذارند. عبید زاکانی (701-772 ه.ق) یکی از طنزپردازان موفق در حوزه ی ادب فارسی است. حکایت های عبید زاکانی در رساله ی دلگشا بیان حقایقی جدی و واقعی در قالب عباراتی طنزآمیز و هزل گونه است. در بین خطوط رساله ی دلگشا واقعیت های آغشته به طنزی وجود دارد که در ساختار خود، بار ابهام را به دوش می کشد. تحقیق حاضر به روش توصیفی تحلیلی با طرح بررسی قابلیت تئوری طنز فوناژی در تحلیل ابهام طنزهای رساله ی دلگشا انجام شده است. یافته ها نشان می دهد چهار نوع ابهام نحوی در حکایت های طنزآمیز رساله ی دلگشا وجود دارد که منطبق با الگوی ابهام نحوی در تئوری طنز فوناژی است؛ ابهام ها عبارتند از: ابهام روساخت، ابهام ژرف ساخت، اختلاط روساخت و ژرف ساخت و تضاد آن. ساختارشکنی در محور جانشینی در ایجاد ابهام نحوی رساله ی دلگشا نقش مهمی دارد و از میان الگوهای چهارگانه پرکاربردترین ابهام در ژرف ساخت است.