درخت حوزه‌های تخصصی

طی سال های اخیر، نقش منابع غیرفیزیکی در خلق ارزش مستمر و سودآوری پایدار در شرکت ها و سازمان ها، افزایش چشم گیری یافته و سرمایه فکری نیز به عنوان مفهومی که نشان دهنده دانش، مهارت و سایر منابع نامشهود در سازمان است، مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. علی رغم اینکه تعریف سرمایه فکری با مفهوم دارایی نامشهود همخوانی دارد، لیکن به دلیل نبود مدل جامع و منسجم، اطلاعات مربوط به آن جایگاهی در گزارش های مالی سازمان ها پیدا نکرده است. لذا این پژوهش به ارایه مدل اندازه گیری و گزارشگری سرمایه فکری در ایران پرداخته تا ابزار مناسبی برای مدیریت سرمایه فکری و ایجاد مزیت رقابتی در شرکت ها و سازمان های ایرانی فراهم نماید. پژوهش حاضر، ابتدا با بررسی تطبیقی مبانی نظری و تجربی موجود به شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخص های اندازه گیری سرمایه فکری پرداخته است. سپس با اتخاذ یک روش کیفی و تحلیل محتوای مصاحبه های نیمه ساختاریافته، یافته های اولیه را اصلاح و در نهایت، با جمع آوری و تحلیل 97 پرسشنامه به روش دلفی فازی به ارایه مدل نهایی پرداخته است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر 3 بعد (سرمایه انسانی، ساختاری و ارتباطی)، 8 مولفه و 21 شاخص برای اندازه گیری و گزارشگری سرمایه فکری در ایران است.

با توجه به نقش کلیدی کمیته حسابرسی در ساختار حاکمیت شرکتی ، ضرورت توجه به ابعاد کارایی و اثربخشی این کمیته، موضوعی است که نظر پژوهشگران، مراجع و نهادهای قانون گذاری را به خود معطوف کرده است. البته ﺻﺮف وﺟﻮد ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ در ﺷﺮﮐﺖ، اطمینان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺰارﺷﮕﺮی ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺎﮐﯿﻔﯿﺖ و وﺟﻮد ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺎی ﮐﺎﻓﯽ و مناسب حاصل نمی شود. ایفای مسئولیت اﯾﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺑﻪ گونه ای کارا و اﺛﺮﺑﺨش از اهمیت به سزایی برخوردار است که در اغلب کمیته های حسابرسی شرکت ها در ایران، مغفول مانده است. در این پژوهش که در زمره پژوهش های کیفی و اکتشافی محسوب می گردد، سعی شده است تا الگوی ارتقاء کارایی و اثربخشی کمیته حسابرسی به روش نظریه پردازی زمینه بنیان ارائه گردد. برای نیل به این هدف، در سال های1399 و 1400، با 21 نفر از خبرگان و صاحب نظران در حوزه کمیته حسابرسی، اعضای هیات مدیره و کمیته های حسابرسی و اساتید دانشگاه ها مصاحبۀ عمیق صورت گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آنست که کارایی و اثربخشی کمیته حسابرسی، تحت تاثیر ویژگی های شخصیتی، جنسیت، ویژگی های اخلاقی، نظام جبران خدمات، تجربه، هوش، الزامات محیطی، مشوق ها و فشارهای محیطی، تعامل (با مدیریت، حسابرس و...)، تعداد، ترکیب اعضاء و تعداد جلسات، تصمیم گیری های کمیته، ویژگی های صاحبکار، فرهنگ سازمانی و ویژگی های کسب و کار و رقابت در بازار قرار می گیرد. یافته های این پژوهش بیانگر این موضوع است که کارایی و اثربخشی کمیته حسابرسی، پیامدهایی نظیر بهبودکیفیت گزارشگری مالی، تامین منافع ذینفعان، افزایش بهره وری، ایجاد ارزش افزوده و تقویت و کمک به ایفای مسولیت های نظارتی هیئت مدیره را شامل می شود.

نوآوری به طور گسترده ای به عنوان یکی از مکانیسم های کلیدی برای شرکت ها برای حفظ و هدایت رشد کسب و کار در نظر گرفته می شود. مالیات نیز برای شرکتها یک بار مالی محسوب میشود اما در قانون مالیاتهای مستقیم همواره مشوقها و معافیتهایی برای عملکرد شرکتها در نظرگرفته می شود. هدف این تحقیق تبیین رابطه بین معافیتهای مالیاتی و نوآوری شرکت می باشد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش علی همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در سال 1400 بوده است که از طریق نمونه گیری حذف سیستماتیک در مجموع 450 شرکت مورد مطالعه قرار گرفتند. برای اندازه گیری نوآوری شرکت از پرسشنامه استفاده شد که تعداد 450 پرسشنامه برای مدیران ارشد شرکت ارسال گردید و در نهایت 396 پرسشنامه دریافت و مورد تحلیل قرار گرفت. متغیر وابسته تحقیق نوآوری شرکت شامل نوآوری محصول و نوآوری پردازش و متغیر مستقل آن معافیتهای مالیاتی می باشد. برای آزمون فرضیه های تحقیق از مدل رگرسیون تعمیم یافته استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که بین معافیتهای مالیاتی و نوآوری محصول رابطه معنی داری وجود ندارد اما بین معافیتهای مالیاتی و نوآوری پردازش رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بنابراین افزایش معافیتهای مالیاتی موجب ایجاد ایده ها و فرآیندهای جدید برای تولید محصول خواهد شد.

عملکرد شرکتها از مهم ترین موضوع های مورد توجه سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، مدیران و دولتهاست. فساد مالی بر عملکرد شرکتها تاثیر گذار است مدیران شرکتها می توانند با استفاده از مدیریت سود و یا فعالیتهای نوآورانه عملکرد شرکتها را مطلوب نشان دهند. هدف این تحقیق تبیین رابطه بین هزینه های تحقیق و توسعه و عملکرد مالی با تاکید بر نقش تعدیلگر فساد مالی می باشد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش علی همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در بازه زمانی 5 ساله 1396 الی 1400 بوده است که از طریق نمونه گیری حذف سیستماتیک انتخاب شد و در مجموع 123 شرکت مورد مطالعه قرار گرفتند یافته های تحقیق نشان می دهد که بین هزینه های تحقیق و توسعه و عملکرد مالی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و بین فساد مالی و عملکرد مالی رابطه معنی داری وجود ندارد. همچنین فساد مالی رابطه هزینه تحقیق و توسعه و عملکرد مالی را تعدیل نمی نماید. بنابراین در شرکتهایی که وجوه نقد صرف فعالیتهای تحقیق و توسعه میشود عملکرد شرکت بهبود می یابد.

حاکمیت شرکتی قوی به دلیل مزایای بسیار زیاد آن برای شرکت ها، سهامداران و سایر ذینفعان، اهمیت زیادی یافته است. هدف این پژوهش بررسی میزان رعایت الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار و همچنین بررسی عوامل تعیین کننده میزان رعایت آن است. جامعه آماری پژوهش، 68 شرکت های بازار اول (تابلوی اصلی) بورس اوراق بهادار تهران، است. اطلاعات مورد نیاز از منابع اطلاعات در دسترس عموم شرکت ها برای سال منتهی به 29 اسفند 1398 استخراج است. جهت بررسی میزان رعایت مفاد دستورالعمل، فهرست سوالات بر اساس الزامات ارائه شده در دستورالعمل حاکمیت شرکتی ایران (1397) است. رویکرد غیروزنی مورداستفاده قرارگرفته و امتیاز نهایی میزان رعایت (شاخص رعایت) از جمع این امتیازها به دست می آید. نهایتاً برای بررسی روابط بین متغیر وابسته و مستقل یک مدل رگرسیون چندمتغیره برازش می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که شرکت های بازار اول بورس، الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی را در حد 48 درصد رعایت می کنند و کمترین میزان رعایت در بخش گزارشگری مالی و عملیاتی (92/40)، سپس در بخش ارکان شرکت (08/52) و بیشترین در بخش کنترل های داخلی (7/52) گزارش شده است. نتایج نشان می دهند که متغیرهای اندازه شرکت، درصد سهام شناور، ترکیب هیئت مدیره و اندازه حسابرس، تأثیر مثبت معنی داری بر میزان رعایت الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی دارند اما متغیر درصد مالکیت نهادی، تأثیر معنی داری بر میزان رعایت الزامات دستورالعمل حاکمیت شرکتی ندارند.

توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، نقش بسیار مهمی در تغییر مناسبات فرهنگی، سیاسی و اقتصاد جامعه داشته است که ازجمله مهم ترین مصادیق آن در بعد اقتصادی، بازارهای مالی و بورس اوراق بهادار است. هدف از انجام این پژوهش بررسی ارتباط میان تغییرات فناوری های نوین ارتباطی و نوسانات شاخص بورس اوراق بهادار تهران (یا ریسک بازار) می باشد. موضوع از این جهت دارای اهمیت است که توسعه بازارهای مالی و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آن از فضای مجازی و حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، از یک سو می تواند زمینه ایجاد نوسان و درنتیجه سوءاستفاده را برای عده ای فراهم آورده و از سوی دیگر می تواند با آگاهی بخشی و ارائه اطلاعات صحیح، اسباب کاهش نوسانات را فراهم آورد. برای پاسخ به پرسش اصلی پژوهش، از داده های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و نوسانات شاخص قیمت سهام به عنوان متغیرهای اصلی و نوسانات نرخ قیمت در بازار کالا و خدمات، نوسان نرخ ارز، نوسان قیمت طلا و نوسان قیمت نفت خام به عنوان متغیرهای کنترلی طی دوره زمانی 1370-1399 استفاده شده است. نتایج تجربی حاصل از روش خود رگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) بیانگر آن است که شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شاخص نوسانات بازار بورس اثر منفی و معناداری دارد. به عبارت دیگر در طول سالیان گذشته، بهبود شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات، نوسانات بازار بورس را کاهش داده است. ازاین جهت می توان با مدیریت صحیح و بهبود عملکرد شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات، ریسک بازارهای مالی را کاهش داد و مانع سوءاستفاده نوسان گیران از بازار شد. اثر متغیرهای کنترلی نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

هدف از انجام این پژوهش بررسی دقت پیش بینی جهش های شاخص سهام بر اساس روش های مختلف یادگیری ماشین در بورس اوراق بهادار تهران است. برای رسیدن به این هدف، در گام نخست جهش های شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1392 تا 1399 بر اساس رویکرد ARJI-GARCH استخراج گردید. در گام بعدی، با بهره گیری از رویکردهای جنگل تصادفی، ماشین بردار پشتیبان، شبکه عصبی مصنوعی و شبکه عصبی بازگشتی مبتنی بر یادگیری عمیق به پیش بینی جهش های شاخص سهام پرداخته شد. بدین منظور، از 80 درصد کل داده ها به عنوان دوره یادگیری ماشین (درون نمونه) و مابقی داده ها به عنوان دوره آزمون (خارج از نمونه) استفاده شده است. نتایج پیش بینی 1، 3 و 6 روزه برای دوره آزمون (خارج از نمونه) نشان می دهد که روش یادگیری ماشین مبتنی بر شبکه عصبی بازگشتی حافظه طولانی کوتاه مدت (LSTM) نتیجه بهتری نسبت به سایر مدل های مورد بررسی برای هر سه افق پیش بینی داشته است.

بازار بین بانکی ظرفیت مناسبی برای مدیریت ریسک نقدینگی بانک ها و سیاست گذاری های بانک مرکزی به عنوان هسته بازار پول، جایگاه ویژه ای در نظام پولی- مالی دارد. این بازار با پشتیبانی از بانک ها به عنوان نهاد تأمین مالی بخش واقعی اقتصاد و تولید و با افزایش ثبات و شفافیت به میزان لازم در نظام بانکی، می تواند در تحقق اقتصاد مقاومتی ایفای نقش نماید. با بررسی عملکرد بازار بین بانکی کشورهای توسعه یافته و ایران و مصاحبه های هدفمند، چالش ها و راهکارهای اصلاحی به روش تحلیل مضمون استخراج شد و در قالب پرسش نامه در معرض اعتبارسنجی خبرگان قرار گرفت. نهایتاً با روش آزمون فرض آماری، 25 چالش در حوزه های ساختار، شریعت، نظارت و اجرا تأیید شد. پس از جلسات هم فکری و گروه کانونی، 22 پیشنهاد ارائه شد که برخی از آن ها عبارتنداز: وضع دو دسته مقررات شفاف برای ورود به بازار و ادامه فعالیت و حد سپرده پذیری، بازطراحی ساختار بازار بین بانکی ایران پس از مرور آخرین مدل های جهان ازجمله ساختار لایه بندی، فرهنگ سازی و آموزش مالی اسلامی به در سطوح مدیریت تا کارشناسی در شبکه بانکی، استقرار نظام شایسته گزینی مدیران متخصص و متشرع در شبکه بانکی، استفاده از ابزارهای اسلامی غیرکوتاه مدت و غیرمعکوس شونده مبتنی بر اهداف اقتصاد اسلامی، استفاده مؤثر از کریدور نرخ سود و هدایت اعتبار توسط بانک مرکزی، ارتقای بازار بین بانکی به یک بازار متشکل و شفاف، انتشار به موقع داده های بازار بین بانکی و اطلاعات کسری بانک ها حداقل در سطح شبکه بانکی، رصد منظم و اثربخش نهاد ناظر بر بازار، راه اندازی سیستم اعتبارسنجی و فعالیت مؤسسات اعتبارسنجی، استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه و فناوری بلاکچین و رمزارزها در بازار بین بانکی، اقدامات پیشگیرانه از نکول مانند: الزام ارائه گزارش مصارف وجوه بین بانکی، مبادله ابزارهای بازار پول و سرمایه و جلوگیری جدی از اضافه برداشت، بررسی امکان مشارکت سایر نهادهای مالی در این بازار و بازطراحی ساختار بازار بین بانکی ایران مبتنی بر اقتصاد اسلامی با توجه به چالش ها و نارسایی ها و پس از مرور تجارب دنیا.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، مقایسه عملکرد استراتژی معاملات زوجی مبتنی بر رویکرد کاپیولای واین با کاپیولای تی استیودنت و رویکرد فاصله ای است که برای نخستین بار در بورس اوراق بهادار تهران انجام می شود. مزیت اصلی کاپیولا نسبت به سایر رویکردهای رایج معاملات زوجی نظیر فاصله ای، آن است که لزومی ندارد تابع توزیع بازده سهام، از توزیع گوسی پیروی کند. روش: در رویکرد فاصله ای، برای هر سهم نمونه، سهام با رفتار قیمتی مشابه انتخاب شده و سهم ارزان تر، خریداری و سهام دیگر، فروخته شده است. در رویکرد کاپیولا، ابتدا سهام مشابه به کمک دو رویکرد متعارف و هندسی انتخاب و پس از آن، میان سهام مشابه تابع کاپیولا برازش می شود. در کاپیولای واین، خانواده های مختلف کاپیولا برازش شده و بر اساس معیار اطلاعات آکائیک، بهترین کاپیولا تعیین می شود. در ادامه، مجموعه سهامی که بیشترین ویژگی بازگشت به میانگین را دارد، انتخاب و به دوره معاملاتی منتقل می شود تا موقعیت های معاملاتی مناسب اخذ شود. در نهایت، سه استراتژی کاپیولای واین، کاپیولای تی استیودنت و رویکرد فاصله ای از منظر بازده، نسبت شارپ، ارزش در معرض خطر، بیشترین کاهش بازده مقایسه می شود. همچنین، عملکرد استراتژی معاملات زوجی با توجه به شرایط نزولی/ غیرنزولی بازار آزمون شده است. یافته ها: رویکرد کاپیولا در هر دو استراتژی کاپیولای واین و تی استیودنت، بازده و نسبت شارپ بالاتری نسبت به رویکرد فاصله ای و شاخص بورس اوراق بهادار تهران ایجاد می کند؛ در حالی که رویکرد فاصله ای، عملکرد پایین تری نسبت به شاخص بورس دارد. بازده سالیانه استراتژی کاپیولای واین، کاپیولای تی استیودنت و رویکرد فاصله ای، به ترتیب برابر 194، 171 و 20 درصد و نسبت شارپ این سه استراتژی برابر با 79/0، 70/0 و 04/0- است. همچنین عملکرد استراتژی معاملات زوجی در شرایط غیرنزولی بازار بهتر از شرایط نزولی است. نتیجه گیری: همان طور که انتظار می رفت، با توجه به مزایای متعدد رویکرد کاپیولا، هر دو استراتژی مبتنی بر رویکرد کاپیولا، در مقایسه با رویکرد فاصله ای، بازده و نسبت شارپ بالاتری ایجاد کرده اند. همچنین با توجه به انعطاف بیشتر کاپیولای واین در مدل سازی ساختار وابستگی دنباله ای، این کاپیولا توانست بازده و نسبت شارپ بالاتری نسبت به کاپیولای تی استیودنت ایجاد کند.  

معیارهای مختلفی برای کیفیت سود وجود دارد و هر یک از معیارهای کیفیت سود منحصربه فرد است و جنبه خاصی از سود گزارش شده یک شرکت را نشان می دهد؛ بنابراین، هر یک از معیارهای کیفیت سود می تواند به طور متفاوتی بر نوسانات بازده سهام یا ریسک سرمایه گذاری تأثیر بگذارد. هدف این پژوهش بررسی رابطه معیارهای چندگانه کیفیت سود با نوسانات بازده سهام می باشد. پژوهش انجام شده ازنظر نوع هدف، جزء پژوهش های کاربردی است و روش پژوهش ازنظر ماهیت و محتوایی علت و معلولی هست. انجام پژوهش در چارچوب استدلالات قیاسی- استقرایی صورت گرفته و برای تجزیه وتحلیل فرضیه ها از تحلیل پانلی کمک گرفته شده است. برای جمع آوری اطلاعات، از داده های 142 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1391-1399 استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد کیفیت اقلام تعهدی و پایداری سود، رابطه منفی و معنی دار و محافظه کاری حسابداری و یکنواختی سود، رابطه مثبت و معنی داری با نوسان بازده سهام دارند؛ اما رابطه پیش بینی پذیری سود با نوسان بازده سهام معنی دار نیست.

تحلیل گران مالی و سایر استفاده کنندگان برای پیش بینی ورشکستگی شرکت ها نیاز به اطلاعات مربوط و قابل اتکا دارند که باید اطلاعات به صورت متقارن بین تمامی استفاده کنندگان توزیع گردد. تضاد منافع بین گروه های مختلف بهخصوص بین مدیران و سهامداران از دلایل اصلی توزیع نامتقارن اطلاعات است. هدف این پژوهش مطالعه تأثیر نوع اظهارنظر حسابرسی بر رابطه بین جریان نقد عملیاتی و احتمال ورشکستگی است. جامعه آماری پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه مورد مطالعه، شامل 133 شرکت پذیرفته شده طی سال های 1395 تا 1399 است. روش پژوهش توصیفی و از نظر ارتباط بین متغیرها ترکیبی از همبستگی است و از نظر هدف کاربردی است. برای پردازش و آزمون فرضیه ها از روش رگرسیونی و داده های تابلویی و همچنین مدل اثرات ثابت استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان می دهد که جریان نقد عملیاتی با احتمال ورشکستگی رابطه منفی و معناداری دارد و نوع اظهارنظر حسابرسی بر رابطه بین جریان نقد عملیاتی و احتمال ورشکستگی تأثیر منفی و معناداری دارد. با توجه به نتایج پژوهش به شرکت ها پیشنهاد می گردد، که با ارائه درست و صحیح از صورت های مالی از تعدیل شدن اظهارنظر حسابرس جلوگیری کنند تا بتوانند به راحتی و بدون نیازبه وثیقه یا هر راه دیگری تأمین مالی خود را انجام دهند.

حسابداران مدیریت در سازمان ها دارای دو نقش کنترلی و مشاوره ای هستند. برخی ویژگی های این دو نقش با یکدیگر در تضاد هستند. حسابداران مدیریت برای اینکه در نقش های خود تأثیرگذار و کارآمد باشند نیاز به مهارت های متنوعی دارند. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی روابط میان مهارت های فنی، مفهومی و بین فردی حسابداران مدیریت با کارآمدی و تأثیرگذاری ایشان است. در راستای دستیابی به این هدف از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. برای این منظور 257 نفر از حسابداران مدیریت و مدیران مالی و حسابرسان داخلی شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران که دارای واحد حسابداری مدیریت در سال 1400 بودند مورد پیمایش قرار گرفتند. به منظور تحلیل داده های پژوهش از مدل یابی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی و نرم افزار پی ال اس استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد مهارت های فنی و مفهومی به عنوان توانایی های شناختی با کارآمدی حسابداران مدیریت و مهارت های بین فردی با تأثیرگذاری ایشان رابطه مثبت دارد. همچنین نتایج پژوهش بیانگر آن است ترکیب هر یک از مهارت فنی و مفهومی با مهارت های بین فردی موجب کارآمدی و تأثیرگذاری حسابداران مدیریت در ایفای وظایفشان در سازمان می شود.

هدف مقاله حاضر، شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر حضور بازیگران نوظهور در بازارهای مالی ایران است. در بحران مالی ایجاد شده از سال 1396، افراد عام در کناربازیگران سه گانه ( دولت،بانک مرکزی ودلالان)به عنوان چهارمین بازیگر، به بازار های مالی وارد شده و بیشترین تأثیر را در ایجاد التهاب و گسترش محیطی آن داشته اند.در این مقاله با استفاده از نظرات تعداد 85 نفر از خبرگان اقتصادی و پیاده سازی تحلیل عاملی اکتشافی، پارامترهای موثر بر حضور بازیگران نوظهور در چهار معیار"قوانین و مقررات"،"عوامل روانی"، " عملکرد و واکنش بازار"و "آگاهی های مالی" دسته بندی گردیده است. در این مطالعه با استفاده از طیف مقایسات زوجی با بهره مندی از نظرات 15 نفر از خبرگان و با پیاده سازی فرایند هایDANP و VIKOR،مشخص شده است که معیارهای «عوامل روانی»، «عملکرد و واکنش بازار»، «قوانین و مقررات» و«آگاهی های مالی» به ترتیب در حضور بازیگران نوظهور بازارهای مالی تاثیرگذار می باشند. به عبارت دیگر، عوامل روانی ناشی از اطلاعات غیر واقعی برای رشد تقاضای کاذب و همچنین شوک های انقباضی و انبساطی بازار، بیش از هر پارامتری در ورود لجام گسیخته بازیگران چهارم به بازار های مالی اثرگذار بوده است.

هدف: از مناقشات اصلی حرفه حسابرسی، نرخ شکنی برخی موسسات حسابرسی است. نرخ شکنی منجر به کاهش کیفیت حسابرسی و خدشه دار شدن اعتبار حرفه می گردد. بنابراین، هدف این پژوهش تدوین الگوی کاهش نرخ شکنی در حسابرسی نخستین است. روش: این مطالعه با بهره گیری از رهیافت کیفی و با استفاده از روش نظریه پردازی زمینه ای انجام شد. داده ها با استفاده از 39 مصاحبه با حسابداران رسمی، در سال های 1398 و 1399، به کمک روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی و با نرم افزار MAXQDA10 تجزیه و تحلیل و شرایط علّی، شرایط مداخله گر، بستر، پیامدها و راهبردهای الگو برای کاهش نرخ شکنی ارائه شد. یافته ها: طبق نتایج، مهم ترین عوامل نرخ شکنی در بازار خدمات حسابرسی عبارتند از: رقابت ناسالم بین موسسات حسابرسی، افزایش تعداد موسسات حسابرسی کوچک، بزرگ بودن ساختار اقتصاد دولتی، تبدیل نشدن حسابرسی در ایران به یک نیاز واقعی، تعیین حق الزحمه حسابرسی برپایه نرخ های دستوری، ضعف در اجرای قوانین مصوب. نتیجه گیری: با تقویت کارگروه کنترل کیفیت جامعه حسابداران رسمی و انجام نظارت های دوره ای، توسعه و گسترش بازار حسابرسی، ادغام موسسات حسابرسی کوچک، اجرای آیین نامه راهکارهای افزایش ضمانت اجرایی و تقویت حسابرسی، تاکید بر تخصص گرایی، تدوین مقررات سختگیرانه، تعیین حداقل نرخ و رقابت موسسات برای بالاتر از آن، حذف انحصار حسابرسی دولتی و نهادی، تعریف رقابت در سطوح کیفیت خدمات به جای سطوح قیمت می توان میزان و تأثیر نرخ شکنی در بازار خدمات حسابرسی را کاهش داد.

با توجه به اینکه در دسترس بودن اطلاعات در خصوص همتایان، قابلیت مقایسه برای سرمایه-گذاران خارجی را تسهیل می کند و بدین ترتیب درک اطلاعات صورت های مالی در بین شرکت ها، قابلیت مقایسه را برای سرمایه گذاران آسان تر می کند. لذا این مهم منجر به درک بهتری از عملکرد و واکنش قیمت سهام شرکتها می شود. بر همین اساس در این تحقیق به بررسی تاثیر قابلیت مقایسه صورتهای مالی بر واکنش تاخیری قیمت سهام در شرکتهای بورس اوارق بهادار تهران پرداخته می شود. در این پژوهش تعداد 132 شرکت در دوره زمانی 1399-1394 بررسی شده است. جهت آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون پانلی استفاده شده، یافته های پژوهش نشان می دهد که قابلیت مقایسه صورت های مالی بر واکنش تاخیری قیمت سهام تاثیر منفی و معناداری دارد.

هدف: یک سامانه کنترل داخلی با کیفیت در درون یک شرکت می تواند زمینه موفقیت شرکت را در شرایط رقابتی بازار محصول فراهم نماید. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر رقابت بازار محصول بر کیفیت کنترل داخلی با تأکید بر نقش اجتماعی هیئت مدیره انجام شده است. روش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، همبستگی است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، تعداد 155 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1397 به روش حذف سیستماتیک، انتخاب و به عنوان نمونه اصلی در نظر گرفته شد. برای بررسی روابط بین متغیرها نیز از رگرسیون لجستیک استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش، بیانگر آن است که رقابت بازار محصول بر اساس شاخص هیرفندال-هیرشمن و شاخص لرنر تعدیل شده بر کیفیت کنترل داخلی تأثیر دارد. همچنین، نقش اجتماعی هیئت مدیره نیز بر اساس ویژگی استقلال هیئت مدیره، اندازه هیئت مدیره و دوگانگی وظیفه مدیرعامل بر کیفیت کنترل داخلی تأثیر دارد. نتیجه گیری: رقابت بازار محصول می تواند با تأثیر بر رفتار سهامداران و مدیران از طریق تهدید اثر انحلال و اثر هزینه های نمایندگی می تواند سود شرکت را کاهش دهد و شرکت را در معرض ریسک نقدینگی بیشتری قرار دهد و در نتیجه افزایش احتمال وقوع زیان و ورشکستگی را دنبال داشته باشد که همین امر موجب ایجاد این رابطه در پژوهش حاضر شده است. همچنین، از آنجایی که هیئت مدیره شرکت در رأس نظارت و کنترل بر سیستم های آن است، بنابراین ویژگی های آن توانایی تأثیرگذاری بر کنترل های داخلی شرکت را دارند. مسئولیت هیئت مدیره، فراهم کردن نظارت مستقل بر عملکرد مدیران اجرایی و الزام مدیران به پاسخگویی در قبال سهامداران است.

تسهیلات غیرجاری (NPL) به شدت بر سلامت بخش بانکی و همچنین اقتصاد کشورها تأثیر می گذارند. اعطای تسهیلات بانک ها باید ایمن و سالم باشد تا بانک بتواند در مواقع بحران مقابل ریسک های اعتباری و ورشکستگی استحکام مالی داشته باشد. شکست در مدیریت ریسک اعتباری منجر به افزایش ریسک ورشکستگی بانک ها می گردد. نظر به اهمیت این موضوع پژوهش حاضر اقدام به طراحی مدل ریاضی چند هدفه جهت کاهش ریسک ها و افزایش بازده بانک می نماید. لذا به منظور بهینه سازی تسهیلات اعطایی بانک ها در شرایط عدم قطعیت در ریسک سیستماتیک، نرخ ارز و تورم، مدل استوار برنامه ریزی خطی ریاضی بر اساس رویکرد مالوی ارائه شده است. مدل مذکور بر اساس داده های مالی سال های 1392 تا 1396 بانک مورد مطالعه با استفاده از الگوریتم های فراابتکاری خفاش و نهنگ در نرم افزار متلب مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان دهنده کارایی مدل و بهبود میزان بازده (تسهیلات جاری) و کاهش در ریسک اعتباری و ورشکستگی بوده است.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه، تحلیل و مدل یابی نقش مولفه های روان شناسانه تفکر انتقادی وجودی، تولید معنای شخصی، آگاهی متعالی و بسط خودآگاهی بر سرمایه فکری انجام گرفته است. مولفه های روان شناسانه تفکر انتقادی وجودی، تولید معنای شخصی، آگاهی متعالی و بسط خودآگاهی، ممکن است، از طریق تعامل با سایر متغیرها، بر سرمایه فکری حسابرسان تاثیر داشته باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی حسابرسانِ شاغل در موسسات حسابرسی و سازمان حسابرسی در کشور ایران طی سال 1400 هجری شمسی است که براساس فرمول کوکران تعداد 319 نفر به عنوان نمونه و به روش تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استاندارد دارای طیف لیکرت 5 سطحی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده هایِ جمع آوری شده و نیز آزمونِ فرضیه ها، در قالبِ تحلیلِ توصیفی و آمار استنباطی با استفاده از دو نرم افزار SPSS26 و SmartPLS3 با به کارگیری نسل جدید مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) به روش حداقل مربعات جزئی (PLS) صورت گرفت. نتایج حاصل نشان داد مولفه های روان شناسانه تفکر انتقادی وجودی، تولید معنای شخصی، آگاهی متعالی و بسط خودآگاهی تاثیر مثبت و معناداری بر سرمایه فکری دارند. نتایج این پژوهش نقطه عطفی بدیع برای توجه روزافزون و توسعه هر چه بیشتر آموزش مهارت های اکتسابی مرتبط با مولفه های روان شناسانه تفکر انتقادی وجودی، تولید معنای شخصی، آگاهی متعالی و بسط خودآگاهی در بین حسابرسان است که می تواند منجر به افزایش سرمایه فکری در حرفه حسابرسی گردد.