درخت حوزه‌های تخصصی

سؤالی که اغلب در ذهن اکثر مدیران و سرپرستان مطرح است ، این است که چرا فلان کارمند آن کار را انجام می دهد؟ چرا اواینطور رفتار می کند ؟ چرا دیگری این عکس العمل را در کار نشان می دهد؟ و سؤالات فراوان دیگری در این راستا . واقعیت این است که آنچه مدیران و سرپرستان درباره علل رفتار خود و دیگران به آن معتقد هستند ، می توان تا حدود زیادی بر روابط آنها و کارکنانشان در سازمانها مؤثر باشد. لذا هدف از این مقاله بررسی و تجزیه و تحلیل واقعیتی است که متأسفانه اکثراً از نظر مدیران و سرپرستان حتی حاذق ، دور مانده و همواره در اداره امور منجر به بروز مشکلات عدیده ای می شود . وچون اغلب مشکل به خوبی درک نمی شود لذا اکثر مدیران در بیان مسأله ناتوان بوده و برای حل مشکل به بررسی و مطالعه معلولهایی می پردازند که به هیچ عنوان آنها را در رهیابی به هدف اصلی راهنمایی نمی کند. گاهی وقات انسان می تواند علل اعمال و رفتار مردم را به طور قطعی مشخص کند. اما اغلب چنین قطعیتی وجود ندارد چون اطلاعات کافی برای درک علل اعمال و رفتار افراد در دست نیست . با این حال ، حتی اگر درباره علل رفتار دیگران یز اطلاعات کافی در دسترس نباشد می توان با استفاده از اطلاعاتی که رفتار را توجیه می کند به علل رفار آنان پی برد. غالباً درباره این گونه توجیه ها زیاد تفکر نمی شود ، اما خواه این توجیه ها مورد تحلیل واقع شود یا نه ، دلایلی که برای رفتار دیگران نسبت داده می شود در واکنشهای انسان نسبت به آنها تأثیر می گذارد . مدیران و سرپرستان بیشتر از سایرین علاقه به بررسی علل رفتارها دارند. در حقیقت نیاز برای توجیه رفتار دیگران در مدیران قوی تر است. زیرا قسمتی از کار آنها ارزیابی کار کارکنان است و یک تحلیل اشتباه احتمالاً اثرات زیان باری در کارآیی سازمان خواهد داشت. دیگران قطع و به صورت منفعل عمل کنند . برای مدیران مفید و مهم است که درباره عواملی که در قضاوت آنها نسبت به دیگران و خودشان تأثیر دارد ، اطلاعات و آگاهی خود را افزایش دهند ، عواملی که در ادراک انسان از رفتار دیگران تأثیر دارد ، بوسیله شاخه ای از علم روانشناسی اجتماعی که به « نظریه اسناد » معروف است ، مشخص شده است . براساس مطالعاتی که انجام پذیرفته ، این واقعیت مشخص شده است که برداشتها و نگرش افراد از رفتار دیگران تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد . و دلایلی که افراد برای توجیه رفتار دیگران ارائه می دهند متأثر ازاین عوامل متعدد است. آنچه که مدیر باید متصور شود این است که فرض کند رفتار کارکنان ( و یا حتی رفتار اعضاء خانواده خود) منتج از خصوصیات شخصی آنها است ، مثل ویژگیهای فردی ، مهارتها و تلاشهای شخصی ، ویا ناشی از خصوصیات موقعیت بیرونی و اجتماعی آنها است ، مثل وجود پاداشها و تنبیه ا ، صعودت کار و شانس افراد . درهر حال ویژگیهای فردی و خصوصیات موقعیتی و اجتماعی افراد را میتوان به دو دسته تقسیم نمود : ویژگیهای با ثبات مثل توانایی و صعودت کار و ویژگیهای بی ثبات مثل تلاش و شانس افراد . منتهی اهمیت موضوع دراین تقسیم بندی دراین است که هم به فرایند های نظریه اسناد و هم به عواملی که در این نظریه مؤثر است ( یعنی علل نسبت دادنها و قضاوتها ) توجه نمود.

مقصود برنامه ریزی توسعه دانشگاهی ، به عنوان بخشی از برنامه ریزی توسعه آموزش عالی این است که آینده ای بهتر برای افراد ، گروه ها ، سازمانها و به طور کلی جامعه زیر پوشش جغرافیایی دانشگاه بوجود آورد. فرایند برنامه ریزی توسعه دانشگاهی مشخص می کند که یک دانشگاه : الف – به کجا برود ب – چرا به آنجا برود ج – چگونه برود د – از چه راهی برود . علاوه بر این ، فرایند برنامه ریزی تعیین می کند که چه ملاکهای اساسی برای ارزیابی اینکه « آیا دانشگاه به مقصد رسیده است یا نه » باید بکار گرفته شود . از طریق برنامه ریزی دانشگاهی می توان سؤالهای اساسی را درباره هدفهای دانشگاه مطرح کرد و به آنها پاسخ داد و سپس برنامه های عملیاتی برای تحقق این هدفها را تنظیم کرد و به اجرا درآورد . چگونه می توان اطمینان حاصل کرد که : الف – مقصد ( هدف ) دانشگاه به طور مناسب انتخاب شده است؟ ب- سیاستها و خط مشی اجرایی اتخاذ شده ، رسیدن به هدفها را میسر می کند؟ ج- فرایند اجرایی برنامه های عملیاتی و طرحهای اجرایی به تحقق هدفها می انجامد ؟ د- محصول نهایی دانشگاه با برون داده های پیش بینی شده در برنامه توسعه آن دانشگاه مطابقت دارد؟ برای یافتن پاسخ این سؤالها باید از روشهای ارزیابی استفاده کرد. انجام دادن این امر مستلزم ایجاد نظام ارزیابی دانشگاهی است که می توان آن را به عنوان جزء جدایی ناپذیر نظام برنامه ریزی دانشگاهی منظور داشت و سپس جنبه های مختلف نظام دانشگاهی را در چهارچوب برنامه توسعه ارزیابی کرد. بدین ترتیب نتایج حاصل از ارزیابی می تواند در بهبود فرایند برنامه ریزی توسعه دانشگاهی و اجرای آن نقش مؤثری ایفا کند.