فرامرز سهیلی

وب سایت دانشگاه ها دروازه ای برای ورود به محیط مجازی است. امروزه اطلاعات بسیار مفیدی درباره کارکنان، اعضای هیئت علمی، دوره های تخصصی، مجله های علمی و سایر انتشارات دانشگاه ها و ... بر روی این وب سایتها قابل دسترسی است. پژوهش حاضر در نظر دارد با تحلیل پیوندهای مختلف وب سایتهای دانشگاه های علوم پزشکی ایران، به بررسی میزان رؤیت، میزان تأثیرگذاری و همکاری آنها با استفاده از شیوه وب سنجی بپردازد. جامعه پژوهش حاضر، کلیة وب سایتهای دانشگاه های علوم پزشکی ایران میباشد. کلیه وب سایتهای دانشگاه های علوم پزشکی ایران که در مجموع 42 وب سایت را شامل میشود، در یک دوره زمانی یکماهه (تیرماه 1386) با استفاده از راهنمای اینترنتی یاهو بازیابی و به منظور تحلیل پیوندهای آنها بر روی رایانه شخصی، بارگذاری گردیدند. نتایج پژوهش نشان داد وب سایتهای دانشگاه های علوم پزشکی شیراز با 12700، تهران با 10400 و اصفهان با 5170 پیوند دریافتی، دارای بالاترین میزان رؤیت بودند و وب سایتهای دانشگاه های علوم پزشکی بقیة الله بوشهر و بابل به ترتیب دارای بالاترین میزان تأثیرگذاری در محیط وب بودند و وب سایت دانشگاه علوم پزشکی فسا با ضریب تأثیری برابر با 81/0 پایین ترین میزان تأثیرگذاری را داشت. نتایج تحلیل هم پیوندی این وب سایتها نشان داد وب سایتهای مورد مطالعه در 7 خوشه با هم همکاری میکنند. از سوی دیگر، استفاده از مقیاس چند بعدی نشان داد این وب سایتها در 4 خوشه با هم همکاری دارند

پدیدة انفجار اطلاعات در دهه های میانی قرن بیستم، باعث توسعة پایگاه های اطلاعاتی پیوسته و محمل های اطلاعاتی الکترونیکی مختلف شد و به تدریج بر محـیط فیـزیکی کتابخانه ها نیز تأثیرگذارد و نقش های کتابداران را متحول کرد. کتابداران مرجع نیز از این تحولات درامان نماندند. پژوهش حاضر در نظر دارد نیاز یا عدم نیاز به کتابدار مرجع در محیط های رقومی را بر اساس نظرات صاحب‌نظران علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران مورد بررسی قرار دهد و تعیین کند، در صورت نیاز به کتابدار مرجع در محیط رقومی وی باید از چه ویژگی هایی برخوردار باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و با رویکرد تحلیلی انجام گرفته است. گردآوری داده ها به‌وسیلة سیاهة وارسی ساخته محققان صورت گرفته است. جامعة پژوهش، متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران می باشد که در مجموع 57 نفر به سیاهة وارسی پاسخ داده‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که رابطة معناداری بین به‌کارگیری فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و نیاز به کتابدار مرجع وجود دارد و متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران معتقدند ورود فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، به‌خصوص اینترنت و وب جهانگستر، نه تنها نیاز به کتابدار مرجع را را کاهش نداده، بلکه سبب شده که این کتابداران حتی نسبت به گذشته جایگاه مهم‌تر و بهتری به دست آورند. نتایج هم‌چنین نشان داد با وجود اینکه کشور ایران معاهدة حق‌مؤلف را نپذیرفته است، ولی کتابداران مرجع به‌طور کامل حقوق مادی و معنوی مؤلف را رعایت می‌کنند و استفاده از نفوذ‌گر ها و قفل‌شکن های نرم افزاری را مناسب نمی دانند. این کتابداران آموزش دیده‌‌اند تا در مصاحبة سنتی علایق شخصی خود را مطرح نکنند، پس این ویژگی در نظرخواهی از متخصصین نیز انتخاب نگردیده که نشان‌دهندة این است که کتابداران در چنین محیط جدیدی هم به منشور اخلاقی حرفة خود پایبند هستند.

پژوهش حاضر در نظر دارد با تحلیل پیوندهای مختلف وب‌سایت‌های نانوفناوری ایران به بررسی میزان رؤیت، میزان اثرگذاری و همکاری آن‌ها با استفاده از شیوة وب‌سنجی بپردازد. جامعة پژوهش حاضر کلیة وب‌سایت‌های مربوط به نانوفناوری ایران می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان داد که وب‌سایت‌های نانوفناوری ایران دارای میزان رؤیت، میزان اثرگذاری و حجم صفحات پایینی در محیط وب می‌باشند. سایت «ستاد ویژة توسعة فناوری نانو»، سایت «ایده‌پردازی کاربردی در فناوری نانو» و سایت «انجمن نانوفناوری ایران» دارای بالاترین تعداد پیوند دریافتی و در نتیجه بالاترین میزان رؤیت، و وب‌سایت «دپارتمان نانو» دارای پایین‌ترین میزان رویت هستند. نتایج پژوهش همچنین نشان داد که سایت«کمیتة نانوفناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر»، سایت «ستاد ویژة توسعة فناوری نانو» و سایت «ایده‌پردازی کاربردی در فناوری نانو» دارای بالاترین میزان اثرگذاری و سایت «مؤسسه علوم و فناوری نانو دانشگاه کاشان» دارای پایین‌ترین میزان اثرگذاری می‌باشند. نتایج همچنین نشان داد که وب‌سایت‌های نانوفناوری ایران در 2 خوشه با هم به همکاری می‌پردازند. از سوی دیگر استفاده از مقیاس چندبعدی نشان داد که این وب‌سایت‌ها در2 خوشه با هم همکاری دارند.