لیلا خلیلی

هدف: هدف پژوهش حاضر واکاوی عوامل و موانع مؤثر بر مشارکت خیّرین در ساخت و تجهیز کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی است. روش: پژوهش کاربردی حاضر با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوای کیفی از نوع عرفی انجام شد. مشارکت کنندگان پژوهش شامل تمامی خیّرین مشارکت کننده در ساخت و تجهیز کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی بود که دو شرط، مشارکت در عرض سال های 1389 تا 1400 و مشارکت با ارزش بالای صد میلیون ریال را داشتند. نمونه ها به صورت هدفمند برای مصاحبه نیمه ساختاریافته انتخاب شدند. مصاحبه تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت و در مجموع، با یازده نفر از خیّرین مصاحبه انجام شد. به منظور اعتبارسنجی یافته های به دست آمده از معیارهای اعتبارپذیری، انتقال پذیری، اعتمادپذیری و تأییدپذیری استفاده شد. یافته ها: با تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، هفت مقوله کلی (عملکرد نهاد کتابخانه ها در انگیزش خیّرین، عملکرد مسئولان کتابخانه در انگیزش خیّرین، عملکرد حاکمیت و قوانین در انگیزش خیّرین، تأثیر زمینه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بر انگیزش خیّرین، باورهای شخصی خیّرین، کاستی های نهاد کتابخانه های عمومی در انگیزش خیّرین و کاستی های حاکمیت و قوانین در انگیزش خیّرین) و دو مؤلفه اصلیِ (عوامل انگیزشی در جذب خیّرین و موانع جذب خیّرین) شناسایی شد. با توجه به تأکید خیّرین مشارکت کننده می توان نتیجه گرفت که از بین عوامل مؤثر بر مشارکت خیّرین استان آذربایجان شرقی در ساخت و تجهیز کتابخانه های عمومی، دو عامل تأثیر زمینه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و همچنین باورهای شخصی، مهم ترین عوامل انگیزشی بودند. همچنین از نظر خیّرین مشارکت کننده، مهم ترین مانع مشارکت نکردن خیّرین در ساخت و تجهیز کتابخانه، نبود روشنگری کافی برای ضرورت نیاز به کتابخانه بود که حاکی از ضعف در فرهنگ سازی است. اصالت/ ارزش: به منظور گسترش مشارکت خیّرین کتابخانه ساز، ضروری است که عوامل انگیزشی مؤثر در مشارکت خیّرین کتابخانه ساز و موانع موجود در این مسیر مورد توجه ویژه نهاد کتابخانه های عمومی (به عنوان متولی گسترش کتابخانه های عمومی) قرار گیرد. مطالعه حاضر با رویکرد کیفی عوامل و موانع مؤثر بر مشارکت خیّرین در ساخت و تجهیز کتابخانه های عمومی را از دیدگاه خیّرین استان آذربایجان شرقی شناسایی کرد. یافته های این پژوهش می تواند اطلاعات و افق دقیق تری را پیش روی مدیران و کارشناسان نهاد کتابخانه های عمومی جهت برنامه ریزی دقیق تر در رفع موانع و کاستی های این حوزه قرار دهد و همچنین مبنایی برای انجام پژوهش های آتی در این حوزه و بسط مبانی نظری آن است.

هدف این پژوهش تحلیل بروندادهای علمی حوزه برنامه درسی پنهان بر اساس شاخص های علم سنجی است. این مطالعه کاربردی و کمی با استفاده از فنون علم سنجی (هم تالیفی و رخداد واژگان) و تحلیل شبکه اجتماعی انجام شد. نمونه مورد مطالعه 1076 مدرک بازیابی شده از وب علوم طی سالهای 1980 تا 2019 بود. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای Text Statistic Analyzer, ISI.exe, UCINET 6 VOSviwer, SPSS 20, Excel استفاده شد. یافته ها نشان داد که نوع غالب مدارک مقاله در مجلات و به زبان انگلیسی بود. مدارک برنامه درسی پنهان از سال 1980 در این پایگاه وجود داشت و بیشترین مدارک به ترتیب در نمایه استنادی علوم اجتماعی، نمایه استنادی علوم گسترش یافته و نمایه استنادی منابع نوظهور نمایه شده بودند. تعداد زیادی از مقالات تک نویسنده ای بودند و مقالات با دو نویسنده و سه نویسنده در جایگاه بعدی قرار داشتند. پژوهشگرانی از کشورهای امریکا، کانادا و انگلیس نقش کلیدی در شبکه هم تالیفی داشتند. برنامه درسی پنهان، آموزش پزشکی و برنامه درسی سه کلیدواژه پرتکرار این حوزه بودند. رابطه معناداری بین شاخصهای مرکزیت شبکه و میزان استناد بر حسب مولف، سازمان و کشور وجود داشت

هدف: هدف این پژوهش بررسی کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تبریز است. روش: این پژوهش کاربردی با رویکرد کمّی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری اعضای کتابخانه های زیرمجموعه نهاد کتابخانه های عمومی کشور در تبریز به تعداد 37931 نفر و نمونه مورد مطالعه  380  نفر بود که به روش نمونهگیری طبقه ای تصادفی نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد لایب کوال و پایایی آن در مطالعه حاضر بر اساس آلفای کرونباخ معادل 93/0 بود. به منظور پاسخ به سؤالات و فرضیه ها از آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از ویرایش 24 نرم افزار آماری SPSS  استفاده شد. یافته ها: به طور کلی در سه بعد لایب کوال، میانگین سطح حداقل انتظارات پاسخگویان 39/4 ، میانگین سطح خدمات دریافتی پاسخگویان 70/5 و  میانگین سطح حداکثر انتظارات پاسخگویان 68/6 بود. تفاوت بین انتظارات کاربران با سطح خدمات دریافتی در هر یک از ابعاد لایبکوال، بالاتر از حداکثر انتظارات نبود. نتایج آزمون تی-زوجی وجود تفاوت معنادار بین حداکثر انتظارات و سطح خدمات دریافتی کاربران و همچنین وجود تفاوت معنادار بین حداقل انتظارات و سطح خدمات دریافتی کاربران را در همه ابعاد لایب کوال تایید کرد. اصالت: این مطالعه کیفیت خدمات تمام کتابخانه های نهاد کتابخانه های عمومی کشوردر شهر تبریز را ارزیابی کرده است. به علاوه مقایسه نتایج این پژوهش با پژوهش های پیشین مشابه نشان داد که از دیدگاه کاربران تغییری در کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی شهر تبریز در مقایسه با سال های قبل ایجاد نشده است. نتیجه گیری:می توان نتیجه گرفت که اگرچه کتابخانه ها در همه موارد تا حدی توانسته اند حداقل انتظارات کاربران را برآورده کنند ، اما حداکثر انتظارات کاربران هنوز برآورده نشده است.

Background: The aim of the present research is to investigate the research outputs on ethics and technology from the perspective of teachers, based on Google Scholar, from 1983 to 2020. Methods: This applied and quantitative study used descriptive and bibliometric methods. The population and sample of the study were 1343 documents retrieved from Google Scholar between 1983 and 2020. Harzing’s Publish or Perish software was used to collect data. VOSviwer and SPSS software were used respectively for visualizing co-authorship network and statistical cases. Results: Based on findings, in the first 16 years only 84 documents were published; the number of publications during the next years steadily increased. About 64% of the papers were written by one author; while only less than 3% of papers had five or six authors. Also, Spearman correlation test showed that there was a significant and positive association between publication year with Google Scholar rank as well as between publication year and the number of authors per paper. The association between publication year and citation per author and publication year with citation was negative and significant. Furthermore, in the present study, the core authors based on co-authorship network and Collaborative Coefficient (CC) were identified. Conclusion: In Google Scholar the new published papers are retrieved and placed in the first ranks. The number of citations per author and number of citations in total increased when the year of publication decreased. It seems the number of published papers is not reason enough to receive higher citation.

هدف پژوهش حاضر شناسایی چالشها و راهکارهای جذب بزرگسالان نوسواد به کتابخانه های عمومی از دیدگاه کتابداران است. این پژوهش کیفی از نوع مطالعه موردی اکتشافی است . جامعه مورد بررسی ،کتابداران عمومی و نمونه مورد مطالعه شامل 14کتابدار شاغل در کتابخانه های عمومی شهرستان آذرشهر می باشد. داده ها به شیوه نمونه گیری هدفمند با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری شده است. َجهت تجزیه و تحلیل داده ها از شیوه کدگذاری گلاسر و استراوس استفاده شده است. براساس یافته ها، مهمترین چالشها بر سر راه جذب نوسوادان به کتابخانه های عمومی، مواردی از قبیل: چالشهای اجتماعی، چالشهای فردی، چالشهای مادی و فیزیکی، چالشهای انتشاراتی و چالشهای سازمانی می باشند. راهکارهای ارائه شده توسط شرکت کنندگان این پژوهش، جهت رفع چالشهای فوق نیز درچهار مقوله اصلی تبلیغات فرهنگی، ایجاد تسهیلات و امکانات در کتابخانه ها برای نوسوادان، حمایت های بیشترکتابخانه از بخش نوسوادان و همکاری و هماهنگی سازمانها جهت حمایت از بخش نوسوادان کتابخانه های عمومی طبقه بندی شده اند. بکار گیری راهکارهای پیشنهاد شده در این پژهش توسط کتابخانه های عمومی می تواند باعث جذب بیشتر بزرگسالان نوسواد به کتابخانه های عمومی شود.

هدف این پژوهش مطالعه وابستگی دانشجویان به شبکه های اجتماعی با توجه به متغیرهای جمعیت شناختی است. این پژوهش کاربردی و کمی به روش پیمایشی انجام شد. ابزار اندازه گیری پژوهش، خرده مقیاس اعتیاد به شبکه های اجتماعی، از پرسشنامه ارسلان و کریک (2013) بود. پایایی ابزار بر اساس آلفای کرونباخ 932/0 بود. روایی محتوایی با نظر متخصصان و روایی سازه بر اساس تحلیل عاملی محاسبه شد. جامعه آماری پژوهش، 4771 دانشجوی کارشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و نمونه مورد مطالعه 368 مورد بود که به روش نمونه گیری طبقه-ای تصادفی انتخاب شدند. در تحلیل های آمار توصیفی و استنباطی از نرم افزار اس پی اس اس استفاده شد. بر اساس آزمون پیرسون، رابطه بین وابستگی دانشجویان به شبکه های اجتماعی و میزان استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی با اطمینان 99 درصد مثبت و معنی دار بود. بر اساس آزمون تی مستقل تفاوت معنی داری در میانگین وابستگی دانشجویان به شبکه های اجتماعی برحسب نوع اقامت آنان (زندگی با خانواده و خوابگاه) وجود داشت. بر اساس آزمون تحلیل واریانس وابستگی دانشجویان به شبکه های اجتماعی برحسب حوزه تحصیلی با اطمینان 95 درصد معنی دار بود. وابستگی دانشجویان به شبکه های اجتماعی در حد متوسط بود. دانشجویانی که استفاده روزانه بیشتری از اینترنت و شبکه های اجتماعی داشتند، وابستگی بیشتری نیز به این شبکه ها نشان دادند. وابستگی دانشجویان به شبکه های اجتماعی با سطوح پیشرفت تحصیلی متفاوت، تقریبا مشابه بود. وابستگی به شبکه های اجتماعی در میان دانشجویان ساکن در خوابگاه و دانشجویان حوزه علوم انسانی بیشتر بود.

هدفمندی یارانه ها مهم ترین بخش طرح تحول اقتصادی در ایران می باشد که به تغییر پرداخت یارانه ها می انجامد. بر این اساس، با حذف تدریجی یارانه ها از کالاهای اساسی مانند مواد سوختی، مواد خوراکی، آب، برق و ... بخشی از درآمد حاصل به صورت نقدی به مردم پرداخت می شود و سایر درآمد حاصل از این کار نیز صرف انجام پروژه های عمرانی و توسعه زیرساخت های اقتصادی می گردد، به طوری که فاصله طبقاتی بین اقشار مختلف جامعه نیز کاهش می یابد. این مطالعه تلاش می کند میزان رضایتمندی مردم از اجرای طرح هدفمندی بر اساس اهداف مذکور در متن طرح تحول اقتصادی را بین خانوارهای شهرستان ارومیه بر اساس سطوح مختلف درآمدی آنها مورد ارزیابی قرار دهد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق است که پس از سنجش روایی و پایایی آن مورد استفاده قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از روش های آماری توصیفی و استنباطی (آزمون های آنووا و تی) استفاده شده است. نتایج حاصل بیانگر این است که از دیدگاه مردم شهرستان ارومیه (نمونه تحقیق) دولت به اهداف مطرح در متن طرح تحول اقتصادی در زمینه اجرای طرح هدفمندی یارانه ها دست نیافته است.

پژوهش حاضر در نظر دارد ویژگی های محتوایی و پیوندهای وب سایت های آرشیو های ملی جهان را تحلیل کند. جامعه پ ژوهش، همه وب سایت های آرشیو های ملی جهان هستند که در یک دوره زمانی یک ماهه (مهر 1387) بازیابی شدند. پیوندهای مختلف وب سایت ها، با استفاده از روش تحلیل پیوند و راهنمای اینترنتی یاهو و ویژگی های محتوایی این وب سایت ها، با استفاده از روش تحلیل محتوایی استخراج شدند. نتایج نشان می دهد که وب سایت های آرشیوهای ملی استرالیا و اسپانیا و اسلوونی دارای بالاترین میزان رؤیت هستند. نتایج حاصل از تحلیل ویژگی های محتوایی این وب سایت ها نشان داد که ویژگی های «اخبار» و «جستجو» و «تماس با ما» با فراوانی 70 (287/5 درصد) دارای بالاترین فراوانی و وب سایت های آرشیوهای ملی آمریکا و انگلستان و اسکاتلند با تعداد 70، 66 و 55 ویژگی، به ترتیب دارای بالاترین فراوانی از نظر ویژگی های محتوایی بودند. همچنین، نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین میزان رؤیت وب سایت ها با زبان و سال تاسیس آنها در سطح 05/0= و بین تعداد ویژگی های محتوایی و میزان رؤیت این وب سایت ها در سطح 05/0= وجود دارد.

پدیدة انفجار اطلاعات در دهه های میانی قرن بیستم، باعث توسعة پایگاه های اطلاعاتی پیوسته و محمل های اطلاعاتی الکترونیکی مختلف شد و به تدریج بر محـیط فیـزیکی کتابخانه ها نیز تأثیرگذارد و نقش های کتابداران را متحول کرد. کتابداران مرجع نیز از این تحولات درامان نماندند. پژوهش حاضر در نظر دارد نیاز یا عدم نیاز به کتابدار مرجع در محیط های رقومی را بر اساس نظرات صاحب‌نظران علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران مورد بررسی قرار دهد و تعیین کند، در صورت نیاز به کتابدار مرجع در محیط رقومی وی باید از چه ویژگی هایی برخوردار باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و با رویکرد تحلیلی انجام گرفته است. گردآوری داده ها به‌وسیلة سیاهة وارسی ساخته محققان صورت گرفته است. جامعة پژوهش، متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران می باشد که در مجموع 57 نفر به سیاهة وارسی پاسخ داده‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که رابطة معناداری بین به‌کارگیری فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و نیاز به کتابدار مرجع وجود دارد و متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران معتقدند ورود فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، به‌خصوص اینترنت و وب جهانگستر، نه تنها نیاز به کتابدار مرجع را را کاهش نداده، بلکه سبب شده که این کتابداران حتی نسبت به گذشته جایگاه مهم‌تر و بهتری به دست آورند. نتایج هم‌چنین نشان داد با وجود اینکه کشور ایران معاهدة حق‌مؤلف را نپذیرفته است، ولی کتابداران مرجع به‌طور کامل حقوق مادی و معنوی مؤلف را رعایت می‌کنند و استفاده از نفوذ‌گر ها و قفل‌شکن های نرم افزاری را مناسب نمی دانند. این کتابداران آموزش دیده‌‌اند تا در مصاحبة سنتی علایق شخصی خود را مطرح نکنند، پس این ویژگی در نظرخواهی از متخصصین نیز انتخاب نگردیده که نشان‌دهندة این است که کتابداران در چنین محیط جدیدی هم به منشور اخلاقی حرفة خود پایبند هستند.