یاسمین عابدینی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روابط بین باورهای انگیزشی (باورهای خودکارآمدی، باورهای کنترل در یادگیری و اضطراب آزمون) و راهبردهای شناختی و فراشناختی (تفکر انتقادی، خودنظم بخشی فراشناختی، مدیریت زمان و مکان مطالعه، کمک طلبی از همسالان) با پیشرفت تحصیلی، در دانش آموزان دختر سوم دبیرستان رشته علوم انسانی، با استفاده از مدل علی است. روش: برای انتخاب گروه نمونه، از روش نمونه گیری چندمرحله ای استفاده شد؛ بدین شکل که از بین دانش آموزان دختر که در سال تحصیلی 89-1388 در دبیرستان های شهر تهران در رشته علوم انسانی تحصیل می کردند، 250 نفر انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای ارزیابی همه متغیرهای پژوهش، از پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری استفاده شد. در این پژوهش، معدل پایان سال تحصیلی دانش آموزان در پنج درس اختصاصی، به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی آنها در نظر گرفته شد. یافته ها با روش های آماری تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل و برای بررسی روابط علی بین متغیرهای پژوهش، دو مدل مفهومی آزموده و مقایسه شدند. یافته ها: نتایج پژوهش از برازش بهتر مدل دوم با یافته ها حمایت می کنند. در این مدل، دو متغیر باورهای خودکارآمدی و باورهای کنترل یادگیری، به عنوان متغیرهای برون زاد؛ و متغیرهای تفکر انتقادی، خودنظم بخشی فراشناختی، مدیریت زمان و مکان مطالعه، کمک طلبی از همسالان، اضطراب آزمون و پیشرفت تحصیلی متغیرهای درون-زاد در نظر گرفته شدند. با این حال، هر دو مدل نشان دهنده وجود روابط علی معنادار بین باورهای انگیزشی، راهبردهای شناختی و فراشناختی با پیشرفت تحصیلی هستند. نتیجه گیری: دانش آموزان با خودکارآمدی بیشتر، از راهبردهای شناختی و فراشناختی بیشتری استفاده می کردند، اضطراب آزمون کمتری داشتند و در نتیجه پیشرفت تحصیلی آنها بیشتر بود.

در سالهای اخیر پژوهشهای کیفی یا انچه تحت عنوان مطالعات کیفی شناخته شده اند به طور فزاینده ای در تحقیقات مربوط به علوم اجتماعی ، روانشناسی تربیتی ، روانشناسی بالینی و آموزش و پرورش شایع شده اند. به دلیل اینکه در تحلیل داده ها کیفی از فنون مختلفی که مبتنی بر دیدگاه های نظری مختلفی هستند استفاده می شود. ارائه تعریفی دقیق و مشخص از پژوهش کیفی عبارتند از : تاکید بر اکتشاف و توصیف ، عدم استفاده از نمونه گیری تصادفی و انتخاب نمونه براساس هدف پژوهش ، تاکید بر مطالعه پدیده ها در بافت طبیعی آنها ، در نظر گرفتن پژوهشگر به عنوان یکی از ابزارهای پژوهش ، ارائه داده به صورت کلمات ، اعمال یا تصاویر و تحلیل داده ها به صورت استقرایی و در حین انجام پروژه ، گزارش توصیفی و داستان گونه از نتایج پژوهش تحلیل و بررسی عمقی و همه جانبه یک مورد ، تاکید بر نقش معناهای شخصی ، و جز آن . روشهای مختلف و مهم پژوهشی کیفی عبارتند از : پژوهشهای قوم نگاری ، نظریه مبنا یا مبتنی بر داده ها ، تحلیل مکالمه ، تحلیل گفتمان ، و تحلیل داستان . در مقاله حاضر ضمن تعریف پژوهش کیفی، به بررسی مبانی فلسفی و زیربنایی نظری آن مروری داشته و سپس به طور اجمالی روش های مختلف پژوهش کیفی معرف خواهند شد .

" مقدمه: هدف این مطالعه مقایسه میزان اثربخشی مداخله شناختی- رفتاری فردی و گروهی در کاهش نشانگان روان‌شناختی زندانیان است. روش­ : تعداد 48 نفر زندانی مرد به­طور تصادفی نظام­دار از بین زندانیان مرد انتخاب و سپس به­طور تصادفی در سه گروه با حجم مساوی قرار گرفتند. 16 نفر از این افراد، در جلسات روان‌درمانگری ""شناختی- رفتاری"" فردی و گروهی (درمان هم­زمان) و 16 نفر فقط در جلسات روان‌درمانگری ""شناختی- رفتاری"" فردی (درمان فردی) شرکت داده شدند. 16 نفر دیگر نیز در فهرست انتظار قرار گرفتند (گروه کنترل). جهت بررسی وضعیت روان‌شنـاختی آزمودنی­ها قبل و بعد از اعمال مداخله از GHQ و SCL-90-R و مصاحبه تشخیصی توسط روان­پزشک براساس ملاک‌های DSM-IV-TR استفاده شد. داده‌ها نیز با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته­ها : بعد از مداخله، زندانیان هر دو گروه ""درمان هم­زمان"" و ""درمان فردی""، نسبت به زندانیان گروه کنترل، در شاخص‌های آزمون‌های GHQ و SCL-90-R کاهش نشان دادند (001/0> p ). نتیجه­گیری : اگرچه هر دو رویکرد ""درمان همزمان"" و ""درمان فردی"" بر کاهش نشانگان روان‌شناختی زندانیان مرد تاثیر دارد، اما میزان اثربخشی درمان هم­زمان بیش‌تر از درمان فردی است. نتایج پیگیری 5/8 ماه پس از خاتمه درمان حاکی از پایداری اثر مداخلات صورت­گرفته روی زندانیان هر دو گروه بوده به­طوری­که طی این مدت هیچ یک از آنها به خاطر انجام مجدد جرم به زندان بازنگشتند. "

پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط علّی بین سن شروع بازی های رایانه ای، جایگاه اجتماعی- اقتصادی، سبک های فرزندپروری، اعتیاد به بازی های رایانه ای و عملکرد تحصیلی انجام شده است. تعداد 254 نفر از دانش آموزان پسر پایه دوم راهنمایی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته اند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه های سبک های فرزندپروری (PSI) و اعتیاد به بازی های رایانه ای (CGA) از آنیوتاورن (2008) و پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات جمعیت شناختی بود. داده ها با استفاده از روش های آماری تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان دهنده معناداری اثر مستقیم سن شروع بازی های رایانه ای و جایگاه اجتماعی اقتصادی دانش آموزان بر دانش قبلی و اعتیاد آنان به بازی های رایانه ای بود (2 t> و , β=0.25 و , β=0. 58 و β=0.27 ). همچنین، اثر مستقیم سبک فرزندپروری قاطعانه بر دانش قبلی و اعتیاد به بازی های رایانه ای معنادار بود (2 t> و β=0.14 و β=0.12 )، اثر مستقیم سبک فرزندپروری سهل انگارانه بر اعتیاد به بازی های رایانه ای (2 t> و (β=0.27 و اثر مستقیم سبک فرزندپروری بی توجه بر دانش قبلی دانش آموزان نیز معنادار بود. (2 t> و β=0.28 ). دانش قبلی نیز نقشی واسطه ای در ارتباط بین سن شروع بازی های رایانه ای، جایگاه اجتماعی- اقتصادی و سبک فرزندپروری قاطعانه با عملکرد تحصیلی داشت( β=0.81, t=19.37 ). بر این اساس، می توان نتیجه گرفت که والدین با سبک فرزند پروری قاطعانه از طریق ایجاد و توسعه مهارت های خود کنترلی و مدیریت زمان در فرزندان خود ، احتمال وابستگی آنان به بازی های رایانه ای را کاهش می دهند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای فشارهای شغلی و روش های مقابله با آن در بین 96 نفر از مدیران مدارس متوسطه دولتی (53 مدیر زن و 43 مدیر مرد) در 10 منطقه آموزشی شهر تهران صورت گرفته است. داده ها از طریق دو پرسشنامه فشارشغلی و روش های مقابله ای گردآوری شد. نتایج تحقیق گویای آن است که بین فشارشغلی مدیران زن و مرد مدارس متوسطه شهر تهران تفاوت معنی داری وجود ندارد. فشارشغلی هر دو گروه در رابطه با عوامل فشارزای ناشی از نقش، روابط کاری در سازمان و ساختار آن وضعیتی مشابه را نشان داد، اما در زمینه عامل فشارزای ناشی از شغل و محیط کار تفاوت معنی داری بین دو گروه زن و مرد مشاهده گردید. متغیرهای جمعیت شناختی تحصیلات، سابقه کار و سابقه مدیریت رابطه منفی و معنی داری را با فشارشغلی نشان داده اند. یافته های پژوهش مؤید وجود رابطه منفی و معنی دار بین روش های مقابله ای مساله محور در هر چهار مؤلفه حمایت اجتماعی، مسئولیت پذیری، مشکل گشایی برنامه ریزی شده و ارزیابی مجدد مثبت با فشارشغلی است. در عین حال، نتایج تحقیق نشان داد که روش های مقابله ای هیجان محور در هر چهار مؤلفه رویارویی مقابله ای، دوری گزینی- فاصله گیری، فرار- اجتناب و خویشتن داری رابطه منفی و معنی داری با فشارشغلی دارند.

با هدف بررسی رابطه بین کیفیت دوستی و راه های مقابله با تنیدگی تعداد 328 دانش آموز دختر پایه سوم راهنمایی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای از مناطق جغرافیایی جنوب مرکز و شمال شهر تهران انتخاب شدنحد تحلیل یافته ها با استفاده از روش تحلیل عاملی و ضریب همبستگی چنحد متغیری پیرسون انجام گرفت نتایج نشان دهنده وجود رابطه مثبت و معنا داری میان مجاورت فیزیکی با مقابله اجتنابی خود فاش سازی با مقابله هیجان مدار رضایتمندی با مقابله مسئله مدار و صمیمت با مقابله اجتنابی بود همچنین در آزمودنی هایی که دارای جایگاه اجتماعی اقتصادی پایین و متوسط بودند رابطه معنا داری بین مجاورت فیزیکی و مقابله اجتنابی خود فاش سازی و مقابله هیجان مدار رضایتمندی و صمیمیت با مقابله مسئله مدار مشاهده شد درحالیکه در آزمودنی هایی که دارای جایگاه اجتماعی اقتصادی بالا بودند هیچگونه رابطه معنا داری میان عامل های کیفیت دوستی و راه های مقابله با تنیدگی مشاهده نگردید عامل اعتماد در دوستی در هیچ یک از سه گروه فوق رابطه معنما داری با راه های مقابله با تنیدگی نداشته است.

هدف پژوهش حاضر ارائه الگویی ساختاری از رابطه بین نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندسازی در آنها با توجه به نقش واسطه ای خودتنظیمی، دانش و آگاهی مدیران مقطع متوسطه شهر اصفهان است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مدیران مدارس متوسطه دخترانه شهر اصفهان، به تعداد 250 نفر تشکیل می دهد که به علت محدود بودن، از روش سرشماری استفده شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی است. ابزار پژوهش پرسش نامه محقق ساخته بر اساس متغیرهای پژوهش می باشد که از پنج مولفه توانمندسازی در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات ، دانش و آگاهی از فناوری ها، خودتنظیمی در استفاده از فناوری ها و میزان استفاده از فناوری ها تشکیل شده است. به منظور بررسی روایی پرسش نامه از روایی صوری استفاده شد و به منظور بررسی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. داده ها با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار آماری  SPSSو PLS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد نگرش به استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات اثری مستقیم و مثبت و معنادار بر میزان استفاده از آن ها دارد و این متغیر نیز به نوبه خود اثری مستقیم و مثبت و معنادار در استفاده از آنها دارد. علاوه بر این مشاهد شد که این دو متغیر نیز اثری مستقیم، مثبت و معنادار بر توانمندسازی در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات دارند. همچنین مشاهده شد که خودتنظیمی و دانش و آگاهی از فناوری اطلاعات و ارتباطات نقشی واسطه ای در ارتباط بین نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندسازی در استفاده از آنها دارد.

هدف، بررسی رابطة بین میزان و نوع استفاده از تلفن همراه و صفات شخصیتی در دانشجویان دانشکدة علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه اصفهان است. در این بررسی 300 نفر (150 مرد، 150 زن) به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شدند و پرسش نامه های کاربرد تلفن همراه و مقیاس تجدیدنظر شدة نئو( R-FFI-NEO) را تکمیل کردند. در نهایت داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های مقالة حاضر حاکی از آن است که از بین ویژگی های شخصیتی، تنها ویژگی روان رنجوری با میزان استفاده از تلفن همراه رابطة منفی معنا دار دارد. در این نوشتار هیچ یک از ویژگی های شخصیتی رابطة معنا داری با نوع استفاده از تلفن همراه (استفاده از اینترنت و بلوتوث) نداشتند. همچنین مشاهده شد که ویژگی روان رنجوری با بازی های تلفن همراه رابطة مثبت و با گوش دادن به موسیقی تلفن همراه رابطه ای منفی داشت. تنها ویژگی های برون گرایی و تجربه پذیری، رابطه ای مثبت با گوش دادن به موسیقی از طریق تلفن همراه داشتند. در نتیجه از میان ویژگی های شخصیتی، ویژگی روان رنجوری بهترین پیش بینی کنندة میزان و نوع استفاده از تلفن همراه است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش دینداری و هوش معنوی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان با توجه به تفاوت های جنسیتی بود. طرح پژوهش از نوع غیرآزمایشی یا توصیفی بود. نمونه پژوهش شامل 150 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه اصفهان (70 دختر و 80 پسر) بود که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده بودند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس سنجش دینداری (RAS) و پرسشنامه هوش معنوی (SIQ) بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. یافته ها نشان دهنده وجود تأثیر دینداری بر هوش معنوی و مؤلفه چهارگانه آن بود ( (p≤01 . دینداری بر عملکرد تحصیلی دانشجویان تأثیر معناداری نداشت، در حالی که هوش معنوی پیش بینی کننده قدرتمندی برای عملکرد تحصیلی دانشجویان بود. نمره های دانشجویان دختر در هوش معنوی و دینداری بالاتر از دانشجویان پسر بود. براساس یافته ها می توان نتیجه گرفت دینداری می تواند به رشد هوش معنوی کمک کرده، آن را تسهیل کند.

هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان های شناختی رفتاری فردی و گروهی در کاهش نشانگان روان شناختی زندانیان رجایی شهر و ارتقاء سطح وضعیت روان شناختی آنان بود. بدین منظور 180 نفر از زندانیان مرد زندان رجایی شهر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نظامدار انتخاب و در سه گروه تصادفی (گروهِ درمان ترکیبی، گروهِ درمان فردی و گروهِ کنترل) با حجم مساوی (60 نفر) قرار گرفتند. با بهر ه گیری از آزمون های GHQ-28 و SCL-90-R و مصاحبه تشخیصی توسط روان پزشک، وضعیت روان شناختی شرکت کنندگان اندازه گیری شد. تحلیل واریانس چندمتغیری انجام یافته روی داده ها نشان داد اثربخشی درمان ترکیبی و فردی بیشتر از گروه کنترل است. پیگیری این گروه از افراد پس از آزادی حدود دوازده ماه، هیچ گونه بازگشتی را در گروه های درمانی ترکیبی و فردی نشان نداد؛ درحالی که در گروه کنترل حدود 15 درصد بازگشت مشاهده شد. این مداخله ها با جایگزین کردن الگوهای سازگاری رفتاری و شناختی در فرد، به وی امکان می دهد که از خزانه رفتاری گسترده تر و مناسب تر در مواجهه با موقعیت برخوردار باشد و در واکنش به مسائل با برنامه ریزی و آینده نگری عمل کند. بنابراین، با استفاده از مداخلات روان شناختی به ویژه مداخلات گروهی می توان از مشکلات روان شناختی زندانیان کاسته و از بازگشت مجدد آنها به زندان جلوگیری کرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی فرآیند یادگیری در کلاس معکوس بود که بر اساس روش کیفی و با استفاده از روش پژوهش نظریة داده بنیاد از نوع سیستماتیک انجام شد. واحد تحلیل شامل 17 نفر از دانشجویان کارشناسی رشته علوم تربیتی در سال تحصیلی 1396-1395 در یک کلاس درس دانشگاهی بود که طی 12 جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. ابزار اصلی پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده که داده های گردآوری شده از طریق روش کدگذاری اشترواس و کوربین تحلیل و برای اعتباریابی یافته ها از معیارهای کرسول و میلر استفاده شد. یافته ها نشان داد محور اصلی فرآیند یادگیری دانشجویان در کلاس معکوس یادگیری فعال می باشد که این یادگیری تحت تاثیری عواملی از جمله شرایط علّی )انگیزه های بیرونی و درونی(؛ راهبردهای فرآیند یادگیری(مشارکتی، اکتشافی، مستقل و عمیق)؛ زمینه )مدیریت زمان، مواد آموزشی و طرح درس( و شرایط مداخله گر )عوامل فردی، آموزشی، سازمانی و فرهنگی) قرار دارد که در نهایت منجر به بهبود پیامدهای (فردی و تحصیلی) دانشجویان می شود

" کارایی خانواده درمانگری شناختی ـ رفتاری در درمان اختلالهای روان‌تنی از نوع عضلانی، با استفاده از یک طرح تک آزمودنی از نوع A-B مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 3 نفر (2 مرد و 1 زن) مبتلا به اختلال روان ـ تنی عضلانی استخوانی (کمردرد و گردن درد) که به یک کلینیک خصوصی روان درمانگری ارجاع شده بودند، به عنوان گروه نمونة این پژوهش انتخاب شدند. پس از مصاحبة بالینی روان درمانگر، آزمودنیها به آزمونهای MMPI و SCL-90-R پاسخ دادند و سپس روش خانواده‌درمانگری شناختی ـ رفتاری در مورد آنها اجرا شد. نتایج آزمودنیها در پس آزمون کارایی بالای این روش درمانگری در حل تعارضها و مشکلات بین فردی از طریق آموزش مهارتهایی مانند حل مسأله، برقراری ارتباط مؤثر، مقابلة کارآمد و جرأت‌ورزی را نشان داد. پیشنهاد می‌شود در پژوهشهای بعدی کارآیی سایر روشهای درمانگری از جمله دارودرمانگری، رفتاردرمانگری و شناخت‌درمانگری فردی و گروهی بررسی و با یکدیگر مقایسه شود. "

اختلال وسواس فکری-عملی‘اختلالی مزمن‘نوروتیک و ناتوان کننده است که از دیرباز مورد توجه روانپزشکان وروانشناسان بوده است .این اختلال در صورت عدم درمان به موقع اغلب به صورت مزمن درآمده وسالیان دراز همراه فرد خواهد بود ودر موارد جدی‘روابط خانوادگی واجتماعی فرد را مختل میکند.مبتلایان به این اختلال علایم اضطراب ویا افسردگی را نیز از خود نشان میدهند.بنابراین‘جداسازی وسواس فکری-عملی از افسردگی اساسی واضطراب فراگیر بسیار مهم تلقی میشود ویافتن راه حلهای درمانی مناسب با آن از اهمیتی ویژه برخورداراست.مهمترین علایم تشخیص این بیماری عبارتنداز:افکار‘تکانه ها یا تصاویر ذهنی بیهوده و مزاحم‘رفتارها ویا اعمال ذهنی تکراری که با هدف جلوگیری و یاکاهش ناراحتی طرح ریزی میشوند.در این پژوهش آزمودنی های مبتلا به وسواس فکری- عملی به شیوه های شناختی- رفتاری وشناختی-رفتاری توأم با درمان دارویی مورد مطالعه ودرمان قرارگرفتند.نتایج نشان میدهند که روش پیشین بسیار مؤثرتر از روش اخیر است.