احمد غضنفری

زمینه: تحقیقات نشان می دهد اختلالات روانی در زندانیان شیوع بالایی دارد و مداخلات روانشناختی می تواند به بهبود سلامت روانشناختی آن ها کمک کند. درمان شناختی - رفتاری بر تغییر تفکر خودکار و انتقاد از خود برای ایجاد شخصیت سالم تمرکز می کند. درمان ACT بر افزایش انعطاف پذیری روانشناختی متمرکز است که توانایی توجه به تجربیات در لحظه حال بدون قضاوت است و در واقعیت درمانی بر مسئولیت پذیری افراد تأکید می کند. با این وجود، انجام پژوهش مقایسه ای این سه درمان در زندانیان کمتر مورد توجه قرارگرفته است. هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد، درمان شناختی – رفتاری و واقعیت درمانی بر نشانگان اختلال روانی زندانیان مرد زندان مرکزی اصفهان بود. روش: پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون - پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه زندانیان مرد زندان مرکزی اصفهان بودند که از میان آن ها بر اساس روش نمونه گیری تصادفی نظام دار، 120 نفر انتخاب شدند و در گروه های آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند (هرگروه: 30 نفر). آزمودنی ها قبل و بعد از درمان و نیز در دوره پیگیری چک لیست نشانه های اختلالات روانی (SCL-90) دراگوتیس و همکاران (1994) را تکمیل کردند. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (هایز، استروزال و ویلسون، 1999)، درمان شناختی – رفتاری (بک و همکاران، 1979) و واقعیت درمانی (گلاسر، 1965) بر روی گروه های آزمایش، به صورت مجزا به مدت دوازده جلسه اجرا گردید و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس مختلط استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس مختلط بیانگر اثربخشی هر سه مدل درمانی بر بهبود نشانگان وسواس عملی - فکری، حساسیت در روابط متقابل، ترس مرضی، افکار پارانوئیدی و روان گسسته گرایی بود (0/05 p<). همچنین، طبق نتایج آزمون تعقیبی، بین سه گروه درمانی در متغیرهای پژوهش تفاوت معناداری مشاهده شد و درمان شناختی - رفتاری بر نشانه های اختلال روانی بطور معناداری اثربخشی بیشتری در مقایسه با واقعیت درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد داشته است (0/05 p<). نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، درمان شناختی – رفتاری و واقعیت درمانی موجب بهبودی در سلامت روانشناختی زندانیان مرد شده است و درمان شناختی - رفتاری اثربخشی بیشتری داشته است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روان درمانی مثبت نگر بر همجوشی شناختی و خوددلسوزی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران مبتلا به دیابت نوع دو شهرستان شهرضا در فصل تابستان سال 1400 بود. در این پژوهش تعداد 34 بیمار مبتلا به دیابت نوع دو با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه جایدهی شدند. گروه آزمایش مداخله روان درمانی مثبت نگر را طی دو و نیم ماه در 8 جلسه 75 دقیقه ای دریافت نمودند. پرسشنامه های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه همجوشی شناختی (گیلاندرز و همکاران، 2014) و پرسشنامه خوددلسوزی (نف، 2003) بود. داده های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس آمیخته با استفاده از نرم افزار آماری SPSS23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که روان درمانی مثبت نگر بر همجوشی شناختی و خوددلسوزی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تأثیر معنادار دارد (p<0/001). بر اساس یافته های پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که روان درمانی مثبت نگر با بهره گیری از فنونی همانند چشم انداز مثبت به زندگی و آموزش خوش بینی و امید به آینده می تواند به عنوان یک درمان کارآمد جهت کاهش همجوشی شناختی و بهبود خوددلسوزی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مورد استفاده قرار گیرد.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی بازی درمانی شناختی- رفتاری بر قلدری، اضطراب جدایی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان دختر پایه اول ابتدایی شهر شهرکرد بود. روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون دوگروهی (آزمایش- گواه) و پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر پایه اول ابتدایی شهر شهرکرد به تعداد 11832 نفر تشکیل می دادند. در این پژوهش از روش نمونه گیری در دسترس استفاده گردید و جمعاً 30 نفر انتخاب و به تصادفی در دو گروه (آزمایش و گواه) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه استاندارد قلدری ایلی نویز (2001)، اضطراب جدایی اسپنس و همکاران (1999) و اشتیاق تحصیلی فردریکز، بلومنفیلد، پاریس (۲۰۰۴) بود. مداخله بازی درمانی شناختی - رفتاری، طی 8 جلسه 30دقیقه ای درمورد گروه آزمایش اجرا شد و داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیره و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر در نرم افزار SPSS25 تحلیل شد. یافته ها حاکی از اثربخشی بازی درمانی شناختی-رفتاری بر قلدری، اضطراب جدایی و اشتیاق تحصیلی و مؤلفه های آن ها بود. نتایج نشان داد که ضریب اتا میزان تأثیر مداخله بر قلدری 738/0، اضطراب جدایی 623/0 و اشتیاق تحصیلی 632/0 در سطح معنی داری 001/0 بود. پیگیری دوماهه نشان داد که گذشت دو ماه از آموزش بازی درمانی شناختی-رفتاری توانست تغییر معناداری در متغیر قلدری، اضطراب جدایی و اشتیاق تحصیلی ایجاد کند. لذا می توان از این مداخله به عنوان مداخله مؤثر برای کاهش قلدری و اضطراب جدایی دانش آموزان و افزایش اشتیاق تحصیلی دانش آموزان استفاده کرد.

هدف : هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر استرس ادراک شده، تاب آوری و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور شهر لردگان در سال 1395 تا 1396 بود. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه و دوره پگیری سه ماهه بود. نمونه شامل 40 نفر از بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور مراجعه کننده به بیمارستان شهداء لردگان بود که به روش نمونه گیری هدفمند مبتنی بر ملاک های ورود و خروج انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه، جایگزین شدند (هر گروه 20 نفر). گروه آزمایش، درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی را طی هشت جلسه دریافت کردند وگروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983)، تاب آوری کانر و دیویسون (2003) و کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (SF-26) استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های آماری از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین گروه آزمایش و گواه، از لحاظ استرس ادراک شده، تاب آوری و کیفیت زندگی تفاوت معنی داری وجود دارد و در دوره پیگیری نیز این تفاوت مشهود است (001/0>P). بدین ترتیب که درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی توانسته بر استرس ادراک شده، تاب آوری و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور تاثیر معنادار داشته باشد. نتیجه گیری: درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی تلویحات کاربردی مفیدی در کاهش استرس ادراک شده، افزایش تاب آوری و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور دارد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی سطوح مختلف آموزش برنامه غنی سازی زندگی زناشویی با توجه به آموزه های روان شناختی اسلامی بر دلزدگی زناشویی زوجین، به روش نیمه آزمایشی (با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه گواه) انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه والدین دانش آموزان دختر متوسطه اول شهر فارسان در سال 1398 بود که تعداد 120 نفر از ایشان به روش در دسترس انتخاب و در چهار گروه 30 نفره (سه گروه آزمایش و یک گروه گواه) گمارده شدند. در مرحله پیش آزمون، مقیاس دلزدگی زناشویی بر روی تمام گروه ها اجرا شد و گروه های آزمایش برنامه غنی سازی زندگی زناشویی بر اساس آموزه های روان شناختی اسلامی را دریافت نمودند. پس از آخرین جلسه مداخله و همچنین در مرحله پیگیری سه ماهه، پس آزمون بر روی همه گروه ها اجرا شد. داده های به دست آمده بااستفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که بین دلزدگی زناشویی گروه های آزمایشی با یکدیگر و با گروه گواه تفاوت وجود دارد. بنابراین می توان گفت که میان تأثیر سطوح مختلف آموزش برنامه غنی سازی زندگی زناشویی بر دلزدگی تفاوت وجود دارد. همچنین میان  سطوح دلزدگی زناشویی گروه های آزمایشی با گروه گواه نیز تفاوت معنادار وجود دارد و ماندگاری برنامه مداخله نیز پس از سه ماه پابرجا بود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ای ادراک شایستگی در ارتباط بین، ادراک حمایت والدین و پایگاه اقتصادی-اجتماعی با انگیزه تحصیلی دانش آموزان نوجوان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود که به روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر یزد بود که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول به تحصیل بودند. از این میان، 421 نفر از آنها به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای جهت انجام پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری شامل پرسشنامه های انگیزش تحصیلی هارتر (1981)، ادراک حمایت خانواده پروسیدانو و هلر (1983)، شایستگی ادراک شده هارتر (1989) و پایگاه اجتماعی-اقتصادی سیلوان (2007) بود. مدل نهایی برازندگی مناسبی نشان داد. نتایج حاکی از آن بود که ادراک حمایت والدین به صورت غیرمستقیم و از طریق ادراک شایستگی بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان اثر معناداری دارد. بر طبق یافته های پژوهش، افزایش ادراک حمایت والدین در دانش آموزان، می تواند انگیزه تحصیلی آنها را به صورت غیر مستقیم از طریق ادراک شایستگی کاهش دهد.

زمینه و هدف: موضوع انگیزش تحصیلی دانش آموزان یکی از چالش های نظام آموزشی است که نیازمند پژوهش به خصوص در دوره ابتدایی است. از طرفی برخی صاحب نظران آموزشی و تربیتی معتقدند که انتخاب روش های آموزش به دانش آموزان می تواند تا حدودی موجب افزایش انگیزش تحصیلی شود؛ بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش گروهی کاوش گری و مفهوم آموزی در درس علوم برانگیزش تحصیلی دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی بود. روش پژوهش: روش تحقیق این پژوهش از نوع تحقیقات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه کنترل و ازنظر هدف نیز پژوهشی کاربردی بود. طرح این پژوهش به صورت سه گروهی (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل) بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان کیار در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که نمونه مورد بررسی شامل 75 نفر از دانش آموزان پسر، 25 نفر در گروه آزمایش آموزش گروهی کاوش گری، 25 نفر در گروه آزمایش مفهوم آموزی و 25 نفر در گروه کنترل به شیوه نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش نیز شامل پرسشنامه انگیزش تحصیلی هارتر (1981) بود که پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ 89/0 شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی شامل آزمون تعقیبی بن فرونی و تحلیل کوواریانس چند متغیری در نرم افزار Spss24 استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که آموزش گروهی کاوش گری و مفهوم آموزی بر انگیزش تحصیلی تأثیر معناداری دارند (05/0>P). به عبارتی دیگر، شیوه های آموزش گروهی کاوش گری و مفهوم آموزی موجب افزایش میانگین نمرات انگیزش تحصیلی شدند. همچنین تفاوتی بین روش آموزش گروهی کاوش گری و مفهوم آموزی بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان وجود ندارد. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت معلمان می توانند در ارائه درس علوم دوره ابتدایی با توجه به ملموس بودن محتوای درس علوم تجربی، از روش آموزش گروهی کاوش گری و مفهوم آموزی استفاده کنند.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی درگیری تحصیلی بر اساس سرمایه های تحولی و با میانجیگری بهزیستی تحصیلی دانش آموزان دختر انجام شد. مطالعه حاضر، از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 1401-1400 بود که از بین آن ها با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد 501 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل مقیاس درگیری تحصیلی، پرسش نامه نیمرخ سرمایه های تحولی و پرسش نامه بهزیستی تحصیلی بود. تحلیل داده های پژوهش با روش تحلیل مسیر و با به کارگیری نرم افزارهای  SPSS-26 و AMOS-24 صورت گرفت. یافته ها نشان دادند که الگوی پیشنهادی پژوهش از برازش مطلوبی با داده ها برخوردار است و نقش واسطه ای بهزیستی تحصیلی در رابطه بین سرمایه های تحولی و درگیری تحصیلی مورد تأیید قرار گرفت. همچنین بر اساس یافته ها، بین سرمایه های تحولی درونی با درگیری تحصیلی دانش آموزان و بین بهزیستی تحصیلی و درگیری تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود داشت.  بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه می توان گفت که افزایش سرمایه های تحولی و بهبود بهزیستی تحصیلی موجبات افزایش درگیر تحصیلی را فراهم می آورد.

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی برنامه مثبت اندیشی فردریکسون با برنامه تغییر ذهنیت دوئیک بر سبک های مقابله ای دانش آموزان تیزهوش مبتلا به اضطراب امتحان پایه نهم شهر اصفهان بود. روش: روش این پژوهش نیمه تجربی (آزمایشی) و طرح پژوهش از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر تیزهوش پایه نهم شهر اصفهان بود که در سال تحصیلی 1396-1395 مشغول به تحصیل بودند تعداد آن ها 450 نفر بود. در آغاز غربالگری انجام شد و از جامعه آماری تعداد 45 دانش آموز مضطرب که براساس پرسشنامه اضطراب امتحان اهواز نمره های بالاتری کسب کردند ، انتخاب شدند. سپس به روش نمونه گیری تصادفی ساده به دو گروه آزمایشی (15 نفر در گروه آموزش مثبت اندیشی فردریکسون و 15 نفر در گروه آموزش برنامه تغییر ذهنیت دوئیک) و 15 نفر در گروه کنترل تقسیم شدند. گروه مثبت اندیشی فردریکسون 8 جلسه و گروه تغییر ذهنیت دوئیک 8 جلسه آموزش دریافت کردند، درحالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. تمامی شرکت کنندگان پرسشنامه مقابله با استرس را در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری شش ماهه تکمیل کردند. برای آزمون فرضیه های پژوهش از تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-22 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که دو گروه آزمایشی در ارتباط با سبک مقابله ای هیجان مدار، مسأله مدار و اجتنابی، نسبت به گروه کنترل اثربخش بودند و این اثربخشی تا دوره پیگیری تداوم داشت. نتیجه گیری: با به کارگیری برنامه های مثبت اندیشی و تغییر ذهنیت می توان سبک های مقابله ای دانش آموزان تیزهوش را بهبود بخشید. همچنین هیچ تفاوت معناداری بین اثربخشی برنامه مثبت اندیشی فردریکسون و تغییر ذهنیت دوئیک در سبک مقابله ای دانش آموزان تیزهوش مشاهده نشد.

پژوهش حاضر با هدف طراحی بسته آموزشی مهارت های زندگی ویژه کودکان و تعیین اثربخشی آن بر مهارت های اجتماعی دانش آموزان دوره ابتدایی انجام گرفت. روش پژوهش کیفی، تحلیل مضمون به شیوه آتراید-استرلینگ (2001) و روش پژوهش در قسمت کمی، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دوره اول ابتدایی شهرستان شهرکرد در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 12698 نفر تشکیل دادند. نمونه در این پژوهش شامل 109 دانش آموز دوره اول ابتدایی بود که با روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه-های آزمایش و گواه جایدهی شدند (56 دانش آموز در گروه آزمایش و 53 دانش آموز در گروه گواه). دانش آموزان حاضر در گروه آزمایش، بسته آموزشی مهارت های زندگی را طی 10 هفته در 10 جلسه 75 دقیقه ای به صورت گروهی دریافت نمودند. پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه مهارت های اجتماعی (گرشام و الیوت، 1999) بود. نتایج نشان داد که بسته آموزشی مهارت های زندگی ویژه کودکان از نظر متخصصان دارای روایی محتوایی کافی است. همچنین این بسته آموزشی بر مهارت های اجتماعی (0001>P؛ 65/0=Eta؛ 38/196=F) دانش آموزان دوره ابتدایی تاثیر داشته است. بر اساس یافته های پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که بسته آموزشی مهارت های زندگی با آشنایی دانش آموزان با نقاط قوت و ضعف خود، مهارت ارتباط مؤثر و همدلی، مدیریت هیجانات، مهارت حل مسئله و تفکر خلاق می تواند به عنوان یک روش کارآمد جهت بهبود مهارت های اجتماعی دانش آموزان دوره ابتدایی مورد استفاده قرار گیرد.

مقایسه اثربخشی آموزش گروهی کاوشگری و مفهوم آموزی در درس علوم بر هیجان های تحصیلی دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان کیار بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری به مدت یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان کیار در سال تحصیلی 1400-1399 بودند. نمونه پژوهش شامل 75 نفر از دانش آموزان بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در سه آموزش گروهی کاوشگری، مفهوم آموزی و گواه جایگذاری شدند. داده ها بااستفاده از پرسشنامه هیجان های تحصیلی پکران و همکاران (2005، AEQ) جمع آوری و به روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر اصلی گروه برای گروه کاوشگری و آموزش مفهوم آموزی در هیجان های تحصیلی مثبت و منفی معنادار گزارش شد (05/0>P)؛ همچنین اثر اصلی سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری در متغیرهای هیجان های تحصیلی مثبت و منفی در گروه کاوشگری و آموزش مفهوم آموزی نیز معنادار گزارش شد. اندازه اثر نیز نشان از تأثیر 88 درصدی و 2/84 درصدی به ترتیب مداخله کاوشگری و آموزش مفهوم آموزی بر هیجان های تحصیلی بود. نتیجه گیری می شود آموزش گروهی کاوشگری و مفهوم آموزی بر هیجان های تحصیلی تأثیرگذار بودند و بین اثربخشی آموزش گروهی کاوشگری و مفهوم آموزی بر هیجان های تحصیلی تفاوتی وجود ندارد.

زمینه: انعطاف ناپذیری، پاسخ ناساگارکودکان دارای اختلال اوتیسم به تغییرات محیطی بوده است. جهت سنجش انعطاف ناپذیری رفتاری کودکان دارای اختلال اوتیسم گروه های سنی مختلف، ابزاری با پایایی و روایی مناسب نیاز است. به دلیل اختلاف نظر در زمینه ی رابطه ی انعطاف ناپذیری رفتاری با سن شکاف تحقیقاتی وجود دارد بنابراین مسئله این است که آیا ساختار عاملی مقیاس انعطاف ناپذیری رفتاری لکاوالیر در گروه های سنی مختلف تغییرناپذیر است؟ هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اعتبار و تغییرناپذیری ساختارعاملی مقیاس انعطاف ناپذیری رفتاری در کودکان دارای اختلال اوتیسم 3 تا 6 و 7 تا 12 سال شهر اصفهان بود. روش: روش پژوهش توصیفی- پیمایشی ازنظر هدف کاربردی بود. جامعه ی آماری، کودکان دارای اختلال اوتیسم 3 تا 12 سال شهر اصفهان بودند که 450 نفر به طور تصادفی ساده انتخاب و طبق ملاک ورود و خروج پژوهش 430 نفر (230 نفر تحلیل عامل اکتشافی و 200 نفر تحلیل عامل تأییدی) وارد تحلیل آماری شدند. مقیاس تشخیصی علائم اوتیسم گارز (GARS) (2012) با آلفای کرونباخ 89/0 و مقیاس انعطاف ناپذیری رفتاری لکاوالیر (BIS) (2020) با آلفای کرونباخ 0/97 استفاده شد. یافته ها: داده ها با آلفای کرونباخ، تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی تجزیه وتحلیل شدند. مقیاس انعطاف ناپذیری رفتاری روایی (0/62 < CVR و 0/79 < CVI) و همسانی درونی مناسبی در دوگروه سنی داشت (0/70 <α). χ2∆ در الگوی بامحدودیت و بدون محدودیت باقی مانده های اندازه گیری در گروه های سنی مختلف مساوی بودند ]0/089 , P= 108/51 =(90) χ2∆[. نتیجه گیری: نسخه فارسی مقیاس انعطاف ناپذیری رفتاری لکاوالیر برای هر دو گروه سنی اعتبار و روایی مناسبی دارد و ساختار عاملی آن تغییرناپذیر است.

هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی «آموزش کیفیت زندگی» فریش و «آموزش کیفیت زندگی مبتنی بر آموزه های اسلامی» بر تاب آوری و رفتارهای جامعه پسند مراقبان اصلی بیماران اسکیزوفرنیا بوده است. در این مطالعه نیمه آزمایشی که از جامعه مراقبان اصلی بیماران اسکیزوفرنیا شهرستان شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری به عمل آمد، 46 مراقب اصلی با استفاده از روش «نمونه گیری در دسترس» انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های «تاب آوری» و «رفتارهای جامعه پسند» بود. نتایج نشان داد اثربخشی «آموزش گروهی کیفیت زندگی» فریش و «آموزش گروهی کیفیت زندگی مبتنی بر آموزه های اسلامی»، بر افزایش تاب آوری (001/0> P) معنادار و اندازه اثر به ترتیب 41/0و 69/0 بوده و میزان اثربخشی «آموزش گروهی کیفیت زندگی مبتنی بر آموزه های اسلامی» بیش از «آموزش گروهی کیفیت زندگی» فریش بود. همچنین اثربخشی «آموزش گروهی کیفیت زندگی» فریش و «آموزش گروهی کیفیت زندگی مبتنی بر آموزه های اسلامی» بر افزایش رفتارهای جامعه پسند (001/0> P) معنادار و اندازه اثر به ترتیب 24/0و 46/0 بوده و میزان اثربخشی «آموزش گروهی کیفیت زندگی مبتنی بر آموزه های اسلامی» بیش از «آموزش گروهی کیفیت زندگی» فریش بوده است. بنابراین می توان گفت: «آموزش کیفیت زندگی» فریش و «آموزش کیفیت زندگی مبتنی بر آموزه های اسلامی» می توانند میزان تاب آوری و رفتارهای جامعه پسند مراقبان اصلی بیماران اسکیزوفرنیا را بهبود بخشند.

هدف: از پژوهش حاضر مقایسه تأثیر دو شیوه ی آموزش گروهی مدیریت خشم و توانمندسازی روانی _ اجتماعی بر رفتارهای جامعه پسند و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تهران بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه انتظار همراه با مرحله پیگیری 2 ماهه بود. در این پژوهش جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1399 به تعداد 125110 نفر دختر بودند و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس عداد 90 نفر از آنان انتخاب به صورت تصادفی جایگزین شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از اجرای پرسشنامه ها از طریق نرم افزار SPSS نسخه 24 در دو بخش توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بن فرونی) انجام پذیرفت. یافته ها: نتایج نشان داد هر دو آموزش داده شده در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به گروه انتظار اثربخشی معناداری بر رفتارهای جامعه پسند و سازگاری اجتماعی دانش آموزان اعمال کردند (05/0>P). افزون بر این نتایج نشان داد که آموزش گروهی توانمندسازی روانی _ اجتماعی در افزایش رفتارهای جامعه پسند و سازگاری اجتماعی مؤثرتر بود (05/0>P). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، می توان گفت که آموزش گروهی مدیریت خشم و توانمندسازی روانی _ اجتماعی می توانند به عنوان یک شیوه آموزشی برای افزایش رفتارهای جامعه پسند و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تهران در مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی به کار برده شوند. شماره ی مقاله: ۸

این پژوهش باهدف مقایسه اثربخشی برنامه درمان گروهی گربه سازگار کندال و آموزش مدیریت والدین بر میزان اضطراب اجتماعی، پرخاشگری بدنی و تاب آوری دانش آموزان دارای اختلال اضطرابی انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری 45 روزه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان ابتدایی دارای اختلال اضطرابی شهر مبارکه در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ بود. در این پژوهش تعداد ۴۵ دانش آموز دبستانی دارای اختلال اضطرابی، با روش نمونه گیری هدف مند انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های ۱۵ نفره آزمایشی و گواه قرار گرفتند. دانش آموزان گروه آزمایشی اول در ده جلسه 60 دقیقه ای برنامه گربه سازگار (CCP) و مادران گروه آزمایشی دوم در ده جلسه 75 دقیقه ای آموزش مدیریت والدین (PMT) شرکت کردند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های اضطراب سنج اسپنس (1997، SCAS ) ، تاب آوری مرل (2011، SEARS ) و پرخاشگری نیلسون (2000، ChIA) استفاده شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر و آزمون بونفرونی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد هر دو برنامه گربه سازگار و آموزش مدیریت والدین نسبت به گروه گواه به طور معناداری باعث کاهش اضطراب اجتماعی و پرخاشگری بدنی و افزایش تاب آوری می شوند (01/0P<). تأثیر هر دو مداخله تا مرحله پیگیری 45 روزه دارای ماندگاری اثر است. همچنین باتوجه به تفاوت میانگین ها بین میزان اثربخشی دو برنامه بر اضطراب اجتماعی و تاب آوری تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0p> )، ولی اثربخشی برنامه گربه سازگار بر پرخاشگری بدنی بیشتر از برنامه آموزش مدیریت والدین است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی اثر بخشی آموزش گروهی سرمایه های روان شناختی با شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر فاجعه پنداری درد بیماران مبتلا به میگرن شهر اصفهان صورت گرفت. روش پژوهش: طرح این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه بیماران مبتلا به میگرن شهر اصفهان در سال 1400 تشکیل دادند. نمونه پژوهش شامل 30 نفر از بیماران زن مبتلا به میگرن بود که به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. گروه های آزمایش تحت 14 جلسه ی آموزش سرمایه روان شناختی براساس بسته آموزشی آبایی و همکاران (1394) و گروه آزمایش دوم نیز تحت 8 جلسه آموزش درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی براساس بسته درمانی تیزدل و همکاران (2000) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی فاجعه پنداری درد سالیوان و همکاران (1995) بوده است. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس مکرر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد آموزش گروهی سرمایه های رواشناختی و شناختی درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر فاجعه سازی درد (10/43=F، 001/0>P) بیماران زن مبتلا به میگرن شهر اصفهان تاثیر معناداری داشتند. ضمن اینکه روش آموزش ذهن آگاهی نقش موثرتری در بهبود فاجعه پنداری بیماران مبتلا به میگرن داشته است (001/0=P). نتیجه گیری: بهره گیری از درمان های روان شناختی در کنار درمان های زیستی برای بیماران مبتلا به میگرن می تواند عاملی موثر در بهبود شرایط روانی و کسب نتایج بهتری از فرایند درمان گردد.

زمینه و هدف: اختلالات اضطرابی از اختلال های رایج کودکی است که میزان بهبودی خودبه خودی پایین و همبودی بالایی با سایر اختلالات دارند. تاب آوری روند تحول را از آسیب های روان شناختی حفظ می کند و باعث می شود افراد در مواجهه با فشارهای روانی از سبک های کنار آمدن مؤثرتری استفاده کنند. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی برنامه گربه سازگار و آموزش مدیریت والدین بر میزان اضطراب و تاب آوری دانش آموزان دارای اختلال اضطرابی انجام شد. روش: این پژوهش شبه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با دو گروه آزمایشی ویک گروه گواه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان ابتدایی دارای اختلال اضطرابی شهر مبارکه (استان اصفهان) در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بود. در این پژوهش ۴۵ دانش آموز دبستانی دارای اختلال اضطرابی به صورت تصادفی، در گروه های آزمایشی و گواه جایدهی شدند. دانش آموزان گروه آزمایشی 1 تحت آموزش ده جلسه ۶۰ دقیقه ای برنامه گربه سازگار و مادران گروه آزمایشی 2 تحت آموزش ده جلسه ۷۵ دقیقه ای آموزش مدیریت والدین قرار گرفتند. گروه ها قبل، بعد از مداخله، و ۴۵ روز بعد به پرسش نامه های اضطراب سنج (اسپنس، ۱۹۹۷) و تاب آوری (مرل، ۲۰۱۰) پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته در محیط SPSS24 انجام شد. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس آمیخته نشان داد هر دو برنامه گربه سازگار و آموزش مدیریت والدین بر کاهش اضطراب و افزایش تاب آوری تأثیر معنادار داشته اند (001/0P<). اثربخشی برنامه گربه سازگار در کاهش اضطراب از برنامه مدیریت والدین بیشتر است (001/0P<) و بین دو برنامه در افزایش تاب آوری، تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: برنامه های گربه سازگار و مدیریت والدین روش هایی مناسب جهت کاهش اضطراب و افزایش تاب آوری دانش آموزان بوده و این الگوها جهت گسترش سلامت روانی پیشنهاد می شود.

هدف:تحقیق حاضر به منظور ساخت، اعتباریابی و هنجاریابی پرسشنامه روحیه نظامی صورت گرفته است. روش: با بررسی پیشینه موضوع یک پرسشنامه 185 سوالی تهیه و تنظیم و به 28 داور ارائه شد. سوالاتی را که بیش از 67% داوران مناسب تشخیص داده بودند انتخاب و سپس به همراه پرسشنامه رضایت شغلی "برای فیلد و راث"، بر روی یک نمونه 225 نفری از کارکنان رسمی شرکت کننده در دوره های تخصصی تکمیلی،مقدماتی رسته ای،عالی رسته ای و کارشناسی در یک مرکز آموزش نظامی با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای اجرا گردید. داده ها در دو سطح توصیفی (شامل فراوانی، میانگین، انحراف معیار، رتبه درصدی، نمره استاندارد Z و T ) و استنباطی (شامل ضریب همبستگی پیرسون، ضریب آلفای کرونباخ، ضریب همبستگی اسپیرمن- براون، تحلیل عاملی، تحلیل واریانس، آزمون KMO و آزمونt ) با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: یافته ها نشان داد که پرسشنامه روحیه نظامی از پایایی ( 0/98=α ) و اعتبار بسیار بالایی برخوردار است. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که مقیاس روحیه نظامی از چهار مولفه اصلی رهبری، تعلق سازمانی، مهارت های مقابله ای و گروه کاری تشکیل شده است. هنجارهای روحیه بر حسب سن، درجه، سابقه خدمت، تحصیلات، تاهل، درجه جایگاه و مسئولیت نیزارائه شده است. بحث: مولفه های استخراج شده برای روحیه نظامی با دیدگاه های نظریه پردازان روحیه نظامی کاملا هماهنگ است و مقیاس روحیه نظامی می تواند ابزار مناسبی برای سنجش روحیه نظامی پایوران در موقعیت های نظامی باشد.

زمینه و هدف: افسردگی یکی از اختلالات رایج روانپزشکی می باشد که منجر به ناتوانی قابل ملاحضه در عرصه های مختلف زندگی شخصی، شغلی و اجتماعی می شود. هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان فراتشخیصی و درمان شناختی- رفتاری بر اضطراب و افسردگی زنان افسرده شهر اصفهان  بود. مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه به همراه دوره پیگیری بوده است. جامعه پژوهش در این مطالعه عبارت از کلیه زنان افسرده در شهر اصفهان بود. در این مطالعه 45 زن مراجعه کننده به کلینیک های تخصصی شهر اصفهان در سال 1400، به صورت هدفمند انتخاب و در سه گروه (2 گروه آزمایشی و یک گروه گواه) مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات بیماران از طریق سه ابزار اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه اضطراب بک و پرسشنامه افسردگی بک جمع آوری شد. پروتکل های درمانی شامل درمان شناختی رفتاری (هازلت-استیونز) و  درمان فراتشخیصی  بود. یافته ها: مطاله کنونی شرح داد که میانگین نمرات افسردگی و اضطراب در گروه های درمانی فراتشخیصی و شناختی رفتاری نسبت به گروه گواه کاهش معنی داری داشته است (05/0>P). از سوی دیگر در دو گروه رویکرد درمانی اختلاف معنی داری در نمرات افسردگی و اضطراب در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری مشاهده نشد (05/0<P). همچنین مابین گروه درمان فراتشخیصی و درمان شناختی رفتاری بر کاهش میانگین نمرات افسردگی و اضطراب تفاوت معنی دار وجود نداشت. نتیجه گیری: باتوجه به یافته ها، درمان های  فراتشخیصی و شناختی رفتاری می توانند به عنوان مکمل درمان های دارویی و بین فردی برای بیماران درگیر با افسردگی در کاهش علائم افسردگی و اضطراب استفاده شوند. این فرایند احتیاج به پژوهش های بیشتری می باشد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش چرخه تفکر بر سازش یافتگی و سرعت پردازش دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر شهرکرد بود. پژوهش به روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری سه ماهه انجام شد. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان پسر پایه ششم شهر شهرکرد در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 2439 نفر بود که به روش نمونه گیری هدفمند تعداد 40 نفر از آنها انتخاب و به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل گمارده شدند. ابزارهای اندازه گیری شامل پرسشنامه سازش یافتگی (AISS، سینها و سینک، ۱۹۹۳) و آزمون رایانه ای استروپ (SCWT، استروپ، 1935) بود. داده های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر (طرح آمیخته) تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد بین میانگین پیش آزمون و پس آزمون سازش یافتگی و سرعت پردازش در دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود داشت (05/0P>)؛ علاوه بر این نتایج نشان داد که این مداخله توانسته تأثیر خود را در طول زمان نیز به شکل معناداری حفظ نماید (05/0P>). اندازه اثر نیز نشان از تاثیر 7/41 درصدی آموزش چرخه تفکر بر سازش یافتگی و همچنین تاثیر 5/20 درصدی، 5/13 درصدی و 23 درصدی به ترتیب در شاخص های زمان واکنش، خطای پردازش اطلاعات و دقت پردازش اطلاعات بود. از یافته های فوق نتیجه گیری می شود که استفاده از آموزش چرخه تفکر برای بهبود سازش یافتگی و سرعت پردازش کابردی به نظر می رسد.