علی داوری

تاب آوری نوعی رفتار سازمانی در پاسخ به بحران ها و چالش های محیطی است که با هدف بهبود و انسجام عملکرد، موجب تغییر مسیر سازمان ازطریق استفاده از فرصت ها و اقدامات نوآور می گردد. از آنجاکه تاب آوری چارچوبی ایجاد می نماید که موجب سازگاری یا پیشگامی محیطی خواهد شد، در این مطالعه با هدف فهم ارتباط انتخاب راهبرد تاب آوری سازمان با ویژگی های محیط کسب وکار کشور ایران تلاش شد به این سوال پاسخ داده شود که «چگونه می توان با افزایش سطح کلی قابلیت تاب آوری موجب تعدیل اثرات محیط بر سازمان ها و بنگاه های ایرانی شد». این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که با روش کیفی نظریه برخاسته از داده ها (رویکرد گلیزری) و تکنیک مصاحبه عمیق هدفمند انجام شده است. یافته های حاصل از تحلیل مصاحبه 10 کارآفرین تثبیت شده با تجربه ی تاب آوری و دو پژوهشگر کارآفرینی با تجربه ی مرشدی کسب و کار، نشان داد در محیط کسب و کار ایران برهم کنش سه جریان تاب آوری: شناختی، عاطفی-ارزشی و رفتاری موجب انتخاب نوعی الگوی پیشگامی می گردد که در آن رویکرد به شش عامل دسترسی به موفقیت، فرصت، تغییرات محیطی، ساختار سازمانی، اطلاعات و یادگیری با رویکرد سازگارپذیری سازمان های پیرو متفاوت است. براین اساس به سیاستگذاران توصیه می شود با تحلیل و انتخاب الگوی مناسب تاب آوری سازمان، مدل کسب و کار سازمان را متحول نمایند.

بیشتر اعضای خوشه های صادراتی کشور را بنگاههای کوچک و متوسط تشکیل می دهند. بررسی پژوهش ها نشان می دهد تاکنون چارچوب منسجمی در خصوص توسعه بین المللی خوشه های صادراتی کشور ارائه نشده است، از این رو پژوهش حاضر با توجه به عدم موفقیت فراگیر خوشه های صادراتی کشور در بازارهای بین المللی با تاکید بر رویکرد اکتشافی و بهره گیری از نظرات خبرگان این حوزه و استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری، الگویی برای بکارگیری استراتژی رقابتهمکارانه در بین المللی سازی خوشه های صادراتی کشور ارائه نموده است. پژوهش حاضر در حوزه بکارگیری استراتژی رقابتهمکارانه هم از نظر توسعه چارچوب و هم به لحاظ روش شناسی دارای نوآوری است. این پژوهش در سال 1397 انجام گردیده و با معرفی پانزده عامل موثر، الگوی پیشنهادی را در سه سطح مختلف توسعه داده است. مطابق با این الگو با اولویتترین عوامل تاثیرگذار در توسعه بین المللی خوشه های صادراتی کشور دو عامل شناخت عمومی خوشهها از محیط بازارهای صادراتی و انعقاد قرارداد و تفاهمنامه های تجاری بین المللی توسط آنها می باشد که در سطح سوم الگوی پیشنهادی قرار دارند، درحالیکه سه عامل سطح دوم یعنی مدیریت تعارضات اعضای خوشه، تحلیل روندهای موجود در بازارهای بین المللی و تحلیل جذابیت های بازارهای بینالمللی توسط خوشه در درجه اهمیت بعدی نسبت به دو عامل قبلی قرار دارند. ده عامل تعیین شده در سطح اول الگوی پیشنهادی از جمله تدوین استراتژی و برنامه های عملیاتی صادرات، توسعه فرهنگ همکاری و کارگروهی و ... از اولویتهای بعدی در این زمینه محسوب میشوند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی آثار راهبردکارآفرینی سازمانی در شرکت های وابسته به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران صورت گرفته است. نتایج این پژوهش کاربردی و پیمایشی، با بررسی 36 شرکت از این سازمان نشان می دهدکه عناصر تشکیل دهنده راهبردکارآفرینی سازمانی شامل دیدگاه راهبردی کارآفرینانه، معماری سازمانی حامی راهبردکارآفرینی، و گرایش و رفتارهای کارآفرینانه می شوند. سپس مدل مفهومی پژوهش در شرکت های تحت پوشش سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) استفاده شد. در این راستا، برای بررسی روابط بین متغیرهای پژوهش از رگرسیون خطی استفاده می شودو برای تجزیه وتحلیل داده ها، نرم افزار PLS بکار برده می شود. پژوهش حاضر نشان می دهدکه دیدگاه راهبردی کارآفرینانه بر آثار فردی راهبردکارآفرینی، معماری سازمانی حامی کارآفرینی بر آثار سازمانی راهبردکارآفرینی، و گرایش و رفتار کارآفرینانه بر آثار فردی و سازمانی راهبردکارآفرینی در شرکت های تحت پوشش ایمیدرو تاثیرگذار هستند. همچنین، مشخص شدکه در ساختار شرکت های نمونه، راهبردهای شرکت با مفهوم کارآفرینی سازمانی عجین نشده اندو فرهنگ کارآفرینانه در شرکت ها وجودندارد. از این رو، نیاز است تا تمامی عوامل اجرایی شرکت ها از جمله مدیران ارشد، مدیران میانی، مدیران عملیاتی، و کارشناسان با عزم جدی در مسیر نهادینه سازی موضوع کارآفرینی در تمامی شریان های حیاتی شرکت حرکت نمایندو نسبت به فرهنگ سازی کارآفرینی و فعالیت های کارآفرینانه مبادرت ورزندو زمینه بروز آثار فردی راهبردکارآفرینی را در شرکت ها مانندشکوفایی استعدادهای نهفته افرادو افزایش پتانسیل کارکنان در جهت پذیرش مخاطره های ناشی از فعالیت های کارآفرینانه فراهم نمایند.

سیاست های حمایت از مالکیت صنعتی، جزئی از سیاست های فن آورانه کارآفرینی می باشد که ویژگی های سیاست های کلی کارآفرینی و کسب و کارهای کوچک را دارا می باشد. این سیاست ها عموماً به نفع کارآفرینان فن آوری هستند که بر افزایش بازده کل بازار و با برطرف کردن موانع انتقال و در نتیجه تجاری سازی فن آوری تمرکز دارند. تحقیق حاضر با هدف بررسی و رتبه بندی مؤلفه های سیاست های حمایتی قانونی-حقوقی از حقوق مالکیت صنعتی با محوریت توسعه کارآفرینی صورت گرفته است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، و از بعد روش شناسی از نوع تحقیقات پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری تحقیق حاضر، کارآفرینان شرکت های دانش بنیان شهر تهران می باشد و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، 100 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است و دوره زمانی مربوط نیز، زمستان 1396 می باشد. جهت جمع آوری اطلاعات در مورد مبانی نظری، از روش کتابخانه ای و در مورد فرضیه های پژوهش از روش میدانی و برای آزمون فرضیه های تحقیق از پرسش نامه محقق ساخته و مصاحبه، استفاده شده است. جهت آزمون فرضیه نیز از t تک نمونه ای و آزمون فریدمن بهره گرفته شد و نتایج نشان داد که از بین 20 مؤلفه سیاست حمایتی، مؤلفه های حقوق جبران خسارت مخترعان و مؤلفان، سهولت، شفافیت، کاهش هزینه ها و سرعت فرایندهای ثبت و اخذمجوز، و حق ثبت علائم تجاری و اسامی تجاری، حمایت از حق ثبت انحصاری اختراعات، ایجاد نظام ثبت، استعلام و گزارش تخلف آنلاین و حمایت از حق کپی رایت بیشترین میانگین را به خود اختصاص داده اند.

نوآوری باز، استفاده هدفمند از جریانهای ورودی و خروجی دانش در داخل و خارج از سازمان ، از یک سو موجب تسریع و توسعه نوآوری در شرکتهای کوچک و متوسط جهت ارائه محصولات و خدمات نوین با استفاده از ایده های خارجی شده و از سوی دیگر موجب توسعه تجاری سازی ایده های داخلی در خارج از سازمان شده است. شواهد نشان میدهد اتخاذ رویکرد نوآوری باز در کسب و کارهای کوچک و متوسط صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات بانکی با همکاری واسط نوآوری باز سبب تسریع و بهبود فرآیند نوآوری در این صنعت شده است و توسعه بانکداری باز را به همراه داشته است. با توجه به مطالعات انجام شده و بررسی مقالات موجود در خصوص همکاری بین کسب و کار کوچک و متوسط با واسط نوآوری باز، تا کنون به چگونگی مکانیزم همکاری متناسب با سطح تعاملات اجتماعی (مکانیزم شناسایی و انتخاب واسط نوآوری باز و همچنین مکانیزم اعتماد سازی با واسط نوآوری باز) پرداخته نشده است. لذا برآنیم ضمن ارائه الگوی نوآوری باز در کسب و کار کوچک و متوسط با همکاری واسط نوآوری ، چگونگی مکانیزم همکاری با واسط نوآوری متناسب با سطح تعاملات اجتماعی نیز مورد بررسی قرار گیرد. از این رو با اتخاذ رویکرد کیفی ، مصاحبه با مدیران ارشد کسب و کارهای کوچک و متوسط فناوری اطلاعات و ارتباطات بانکی که با واسط نوآوری همکاری داشته اند ، مدیران ارشد واسط نوآوری و همچنین نمایندگان نهاد حاکمیت در این حوزه ، صورت گرفته و مدلی در این خصوص ارائه شده است. این مطالعه منتج به شناسایی بازیگران شامل کسب وکارهای کوچک ومتوسط ، واسط نوآوری و نهاد قانونگذار گردیده است که با اتخاد راهبرد از سوی شرکتهای کوچک و متوسط ، منتج به بروز برونداد های مشخص برای کسب و کارهای کوچک و متوسطی شده است که با واسط نوآوری همکاری داشته اند.

یکی از روش های ایجاد وفاداری در مشتریان، ارائه ارزشی فراتر از ارزش ذاتی محصول یا خدمت از طریق باشگاه مشتری است. هدف اصلی این مطالعه طراحی مدل کسب وکار باشگاه مشتریان در صنعت بیمه با تأکید بر «نوآوری» و «بلوک مشتریان» است. در این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختارمند در قالب گروه کانونی و با حضور 12 نفر از خبرگان شرکت بیمه حافظ انجام شده و درنهایت بر اساس تحلیل یافته ها و با استفاده از نرم افزار Atlas.ti ارکان بلوک نوآوری و مشتریان تبیین گردید. نتایج نشان می دهد به منظور طراحی مدل کسب وکار باشگاه مشتریان در صنعت بیمه مؤلفه های بلوک مشتریان شامل 3 تم بخش بندی مشتریان، کانال توزیع و ارتباط با مشتریان، 9 زیر مؤلفه و 40 گویه می باشد. زیرمولفه های مضمون بخش بندی مشتریان شامل پراکندگی جغرافیایی، مشتریان خرد و کلان، ویژگی های جمعیت شناختی، سودآوری و اهمیت و ویژگی های رفتاری، زیر مؤلفه های کانال مشتریان شامل کانال های سنتی(فیزیکی) و راه های ارتباطی نوین (مجازی) و زیر مؤلفه های مضمون ارتباط با مشتریان شامل راه های ارتباطی اختصاصی و عمومی است. همچنین نتایج نشان می دهد که مؤلفه های نوآوری شامل مضمون ارزش پیشنهادی دارای 8 زیر مؤلفه شامل کاهش هزینه بیمه گری، کاهش هزینه بیمه گذار در سایر موارد، آموزش، نوآوری در فرآیند ارائه خدمات، اهداء جوایز، ارائه محصولات سفارشی با تمرکز بر انتظارات مشتریان خاص و بهبود تجربه است. هرچند عنوان تم ها با ادبیات مدل کسب وکار یکسان است اما زیر مؤلفه سازنده آن ها در مدل کسب وکار باشگاه مشتریان کاملاً متفاوت است.

تاب آوری سازمان به عنوان ظرفیت تغییرپذیری و سازگارپذیری در مقابل چالش های محیطی، مفهومی است که دو دهه اخیر موردتوجه اندیشمندان قرار گرفته است. تاب آوری شناختی پیش نیاز و نوعی فرآیند ذهنی برای یادآوری، فهم، تحلیل پدیده، به کارگیری آن در تصمیم گیری، حل مسئله و پاسخ به تغییرات محیطی است. ازآنجاکه پژوهش های پیشین بیشتر متمرکز بر چیستی و چرایی حوزه های مختلف تاب آوری شناختی، عاطفی-احساسی و رفتاری بوده اند، هدف این پژوهش ارائه الگوی کاربردی، برای پاسخ به این سؤال است که چگونه می توان سطح کلی تاب آوری شناختی سازمان را براساس ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های مهم آن و با تکیه بر دانش بومی کارآفرینان ایرانی تغییر داد. این پژوهش کیفی، تحقیقی روایتی است و روش اجرای آن تحلیل گفتمان است که با تکنیک مصاحبه های عمیق و هدفمند انجام شده است. یافته های حاصل از تحلیل تجربه زیسته 10 کارآفرین تثبیت شده با تجربه تاب آوری در کار خویش و دو پژوهشگر کارآفرینی با تجربه مرشدی کسب وکار، نشان می دهد که چگونه دانش بومی و مفهومی کارآفرینان طی سه فرآیند: 1. تاب آوری شناختی سخت با زیرفرآیندهای یادآوری و فهم؛ 2. تاب آوری شناختی نرم با زیرفرآیندهای کاربرد، تحلیل، ارزشیابی و نقد و 3. تاب آوری شناختی اقناعی با زیرفرآیند نوآوری مبتنی بر ویژگی سلسله مراتبی نظریه عمومی سیستم ها منجر به نوآوری شناختی می گردد. براساس یافته های پژوهش از آنجا که نتیجه تاب آوری شناختی به مثابه رفتار سازمانی، نوعی یادگیری مشترک جمعی (همچون سبک های سازگارپذیری و پیشگامی) است، پیشنهاد می شود کارآفرینان این سازه مهم را به عنوان یک مفروض زیربنایی فرهنگ سازمانی در حین بازآفرینی مدل های کسب وکار تحلیل نمایند تا زمینه تحقق تاب آوری سازمانی فراهم شود.

پژوهش حاضر به ارزیابی تاثیر فرآیندهای یادگیری بر نوآوری استراتژیک می پردازد. نوآوری استراتژیک متمرکز بر تغییر در مدل های کسب کار، ایجاد بازارهای بدون رقابت، و ایجاد جهش در ارزش ارائه شده به مشتری می باشد. در این پژوهش فرآیندهای یادگیری شامل یادگیری های اکتشافی، یادگیری هم گون ساز، یادگیری تحول گرا، و یادگیری سودآورانه می باشد، تعریف می شود. با بررسی فرضیات به این نتیجه رسیدیم که ظرفیت جذب بر نوآوری استراتژیک تاثیر دارد، و از 4 بعد فرآیندهای یادگیری تنها یادگیری سودآورانه بر نوآوری استراتژیک تاثیری نداشت. همین طور توانایی های داخلی سازمان رابطه ی بین فرآیندهای یادگیری و نوآوری استراتژیک را تعدیل می کند. مراکز پژوهشی صنعت نفت ایران نیز به عنوان مورد مطالعه ی این تحقیق برگزیده شد.

با توسعه جهانی شدن، محیط رقابتی کسب وکارها از سطوح محلی و ملی به سطح جهانی گسترش یافته است. کشورهایی موفق می شوند بازارها را در سطح بین  المللی در اختیار بگیرند که توانایی تولید کالاها و خدمات رقابتی را در این سطح دارند. در غیر این صورت اگر کشوری توانایی رقابت نداشته باشد، کشورهای پیشگام، بازار آن را تصاحب می کنند. بنابراین، نقش و مأموریت دولت ها در این فرایند برای بهره گیری از فرصت های بین المللی تعیین کننده است. توسعه کارآفرینی بین المللی یکی از حوزه های مهم سیاستگذاری است که کشور را قادر خواهد ساخت با تولید و عرضه کالاها و خدمات در سطح بین المللی، از فرصت ها بهره ببرد. با توجه به این که فعالیت های کارآفرینی بر محوریت نوآوری، خطرپذیری و نااطمینانی، فرصت و اطلاعات استوار است، نقش دولت در این زمینه اهمیتی ویژه دارد. دولت برای آموزش و تربیت کارآفرینان و فراهم کردن زیرساخت های لازم به منظور توسعه کارآفرینی بین المللی، مسئولیتی منحصربه فرد برعهده دارد؛ به خصوص این که سازوکار بازار قادر به تأمین آن نیست.هدف این مقاله شناسایی و اولویت بندی سیاست های توسعه کارآفرینی بین لمللی در بخش صنعت ایران است. براساس ادبیات موضوع، سیاست ها و ابزارهای سیاستی متعددی وجود دارد تا دولت ها برای توسعه فعالیت های کارآفرینانه از آنها استفاده کنند و از این طریق از فرصت های کارآفرینانه بین المللی بهره ببرند. در این مقاله، براساس یافته های مرور ادبیات، چارچوب فکری نظری توسعه سیاستگذاری کارآفرینی بین المللی با محوریت صنعت ایران و محورهای سیاستگذاری در حوزه های آموزشی، شبکه سازی، فناوری، قانونی و مالی استخراج و ابزارهای سیاستی هر حوزه، از ادبیات موضوع و حقایق آشکارشده ایران، تبیین شده است. نتایج این پژوهش می تواند به دولت جمهوری اسلامی ایران کمک کند تا در حوزه های گفته شده سیاست های اولی را در جهت توسعه کارآفرینی بین المللی انتخاب و اجرا کند.

امروزه با توجه به نقش کلیدی فناوری اطلاعات و ارتباطات در تسهیل فرآیند گذار و تغییر سازمان ها و جوامع از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی، اکثر کشورها تلاش می کنند تا با استفاده از این فناوری ها،جایگاه جهانی خود را بهبود بخشند.در سطح خرد نیز سازمان ها به توسعه ظرفیت ها و استفاده فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی (فاوا)در جهت بهبود مزیت رقابتی توجه دارند.مفهومی که بیانگر میزان دسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوامع و سازمانها است آمادگی الکترونیک نامیده می شود.کشورها، صنایع و سازمان ها می توانند با استفاده از مدل های ارزیابی آمادگی الکترونیک وضعیت موجود خود را از ابعاد مختلف با یک روش منسجم و جامع اندازه گیری کنند و سپس با توجه به نتایج این ارزیابی، برنامه های بهبود را اجرا کنند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و به کمک چارچوب سنجش آمادگی الکترونیک موسسه بریجزبه سنجش آمادگی الکترونیک در بانک سپه پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهدکه سطح آمادگی الکترونیک این بانک و ابعاد پنج گانه آن بر اساس مدل بریجز در سطح مناسبی نیست. همچنین میزان اهمیت ابعاد آمادگی الکترونیک یکسان نیست.

هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر قصد کارآفرینانه مهارت آموزان آموزش دیده مراکز فنی و حرفه ای می باشد. از بین مهارت آموزان مرکز آموزش مهارت های پیشرفته گیلان، 400 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته را تکمیل نموده اند. فرضیه های پژوهش با کاربرد روش مدل یابی معادلات ساختاری آزمون شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نگرش فردی، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده، مرکز کنترل درونی، ریسک پذیری، اعتماد به نفس، نیاز به کسب موفقیت، تحمل ابهام و همچنین دارا بودن قوه نوآوری ، عوامل مؤثر بر قصد کارآفرینانه مهارت آموزان به شمار می روند. به علاوه، هنجارهای ذهنی و نگرش فردی تأثیر مثبتی بر کنترل رفتاری ادراک شده دارند، اما تأثیر هنجارهای ذهنی بر نگرش فردی مورد تأیید قرار نگرفت.

به موازات رشد جمعیت کشور و گسترش فزاینده بیکاری، مقوله کارآفرینی و توسعه آن در برنامه های توسعه سوم و چهارم مورد توجه قرار گرفت. اکنون پس از اتمام دوره زمانی برنامه چهارم، ضرورت دارد تا سیاست ها و برنامه های مرتبط با توسعه کارآفرینی مورد ارزیابی قرار گیرد. بر این اساس، این پژوهش با هدف ارایه الگویی از سیاست های مؤثر بر توسعه کارآفرینی در دو بخش سیاست های کلان و خرد و ارزیابی آن ها انجام شده است. در این پژوهش برای ارزیابی وضعیت موجود از روش پژوهش توصیفی-پیمایشی، تدوین پرسشنامه و توزیع آن بین کارشناسان حوزه های مرتبط با کارآفرینی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، در مجموع سیاست های کلان و خرد مؤثر بر توسعه کارآفرینی در موقعیت پیش برنده نیستند و نیازمند بهبود هستند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود این سیاست ها ارایه شده است.

از نظر تئوریک، فناوری اطلاعات و ارتباطلات(فاوا) به عنوان بخشی از معماری سازمانی مفهوم جدیدی است که در چارچوب تحولات حاصل در طرق هدایت نظام مدیریت سازمان ها مطرح شده است که با نگاهی ویژه به این مقوله در حوزه منابع انسانی و طرح رویکردهای جدید مانند معماری منابع انسانی قابل بررسی است. با توجه به این که عوامل مؤثر بر ارایه چارچوب معماری منابع انسانی(اعم از بازدارنده و پیش برنده) در محیط ها و بسترهای گوناگون متفاوت بوده یا حداقل درجه اثرگذاری و اهمیت آن ها متغیر است، در این پژوهش تلاش بر ارایه چارچوبی برای سنجش فناوری اطلاعات و ارتباطلات در قالب مدل های آمادگی الکترونیک در معماری منابع انسانی با رویکرد استراتژیک در صنعت نفت کشور مورد توجه قرار گرفت. پس از بررسی ادبیات نظری مربوط به این موضوع، مهم ترین عوامل مؤثر بر حوزه فاوا در قالب 7 بعد شناسایی شد. سپس در چارچوب یک پژوهش پیمایشی، در شرکت ملی نفت ایران 182 پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج نشان می دهد که کارشناسان و خبرگان صنعت نفت وضعیت موجود را پیش برنده و مناسب ارزیابی نکرده اند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود وضع موجود ارایه شده است.

زمینه: شناسایی رویکرد اخلاقی مورد پذیرش افراد سازمان از سویی حافظ بقا و بالندگی سازمان است و از سوی دیگر، راهنمای مدیران در زمینه سیاستگذاریها و خط مشیهای مربوط به توسعه و بهبود منابع انسانی می باشد. از این رو، این مقاله با بهره گیری از الگوی دایره اخلاق به دنبال ایجاد بستری مناسب برای طراحی منشور اخلاقی کارکنان و در نهایت نهادینه سازی اخلاقیات در دانشگاه می باشد.روش کار: روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است که از طریق نمونه گیری طبقه بندی نسبی (به تعداد 170 نفر) و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه به شناسایی اخلاق سازمانی کارکنان می پردازد.یافته ها: نتایج تحلیل آماری نشان می دهد که گرایش کارکنان دانشگاه به نظریه نفع گرایی جمعی است و این گرایش در بین گروههای مختلف از جهت جنسیت، تحصیل، سن و سابقه کار تفاوت معنی داری ندارد.نتیجه گیری: با توجه به گرایش کارکنان به نظریه نفع گرایی جمعی مدیران دانشگاه باید آن را مد نظر قرار داده و در این راستا اقداماتی نظیر طراحی منشور اخلاقی مناسب و نظام پاداش متناسب و غیره انجام دهند.