حسین حسن زاده

هدف این پژوهش، تبیین نقش بسیار تأثیرگذار خواص جامعه در ایستادگی مقابل کفار و تمکین نکردن از خواسته های آنان است که در قرآن و منابع تفسیری، «جهاد کبیر» نامیده شده است. ضرورت توجه به این مسئله در شرایط فعلی که نظام اسلامی مواجه با درخواست های لجام گسیخته جهان کفر و سلطه است، بر کسی پوشیده نیست. جهان سلطه از این خواسته هایش دو هدف را دنبال می کند: یکی جلوگیری از تحقق مهم ترین اهداف دین الهی، یعنی برپایی حاکمیت مبتنی بر توحید ناب و اجرای قسط و عدل فراگیر، و دیگری تبعیت مسلمانان از دین آن ها، یعنی برگشت قهقرایی به کفر و شرک! اگرچه همه افراد جامعه مکلف به ایستادگی در مقابل درخواست های نامشروع جهان سلطه هستند، اما این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که خواص جامعه چه نقشی در این کارزار (جهاد کبیر) دارند و چگونه می توانند نقش خود را به نحو احسن ایفا نمایند. برای پاسخ به این پرسش و با روش نقلی و استفاده از بعضی از آیات قرآن اثبات شده است که اولاً نقش خواص از سایر افراد جامعه مؤثرتر است و ثانیاً ایفای نقش خواص و در نتیجه، پیروزی در جهاد کبیر مرهون آراستگی آن ها به بعضی از فضایل اخلاقی است. این فضایل که مستند به آیات قرآن است، به دلیل اقتضای ماهیت جهاد کبیر، عبارتند از: ایمان، توکل، شجاعت، استقامت، بصیرت و فرمانبرداری خواص از حاکمیت دینی.

استیفای حق تأهل، به معنای توانایی در تشکیل خانواده و بهره مندی از ارضای جنسی به طور مشروع است. استیفای این حق در شرایط امروز برای برخی از افراد جامعه، بسیار سخت گردیده است. سئوال این است که استیفای حق تأهل دارای چه کارکردهای اجتماعی (پنهان و آشکار) است؟ برای پاسخ به این مسئله، پس از ایضاح مفهومی بعضی از واژگان و ذکر موارد بروز و ظهور حق تأهل، با استفاده از روش عقلی و نقلی، آثار اجتماعی آن بیان گردیده است. این آثار عبارتند از: 1. گسترش عدالت جنسی به عنوان مصداق عدالت فراگیر؛ 2. ترویج عفت اخلاقی به عنوان مصداق ترویج فضایل اخلاقی؛ 3. جلوگیری از رذیله شره جنسی؛ 4. حفظ نسل؛ 5. تأمین امنیت روحی، روانی و عاطفی به عنوان مصداق تأمین امنیت. نحوه استیفای حق تأهل نیز در شرایط فعلی - که متفاوت با زمان پیامبر گرامی(ص) است - عبارتند از: تعیین متولی خاص برای این امر؛ ارائه مجموعه ای از پیوست فرهنگی با هدف شکسته شدن قُبح تعدد زوجات و ازدواج موقت و رفع موانع قانونی تعدد زوجات و وضع قوانین لازم برای تسهیل آن.

هدف این پژوهش اثبات ضرورت ایجاد آنتولوژی فقه برای مدیریت اطلاعات فقهى در فضای وب معنایى و برتری آنتولوژی فقه از اصطلا حنامه در این فضا است. خروجى آن نیز نقشه و ساختار جامعى از فقه است که محدودیت ساختارهای سنتى فقه و ساختار مبتنى بر اصطلاح نامه فقه را ندارد. به همین جهت مى توان ب هسبب آن اطلاعات فقهى در این فضا را به بهترین شکل، مدیریت و سازمان دهى کرد و نیازهای کاربران را در این فضا به نحو مطلوبى پاسخ داد. برای دستیابى به این هدف، دو شیوه از شیوه های مهم مدیریت دانش یعنى شیوه اصطلاح نامه و آنتولوژی مقایسه گردیده و ثابت شده است که اساسا امکان تبادل دانش بین انسان و ماشین ازطریق اصطلاح نامه وجود ندارد، اما آنتولوژی فقه این امکان را فراهم م ىکند؛ یعنى سطح استانداردسازی داد ههای فقهى را تا اندازه ای بالا م ىبرد که داده ها برای ماشین نیز قاب لپردازش و درک کردن باشد و بدین طریق، داده ها هوشمندتر از گذشته م ىشوند.

 مثبت اندیشی در علم روان شناسی، به معنای تغییر نگرش نسبت به رویدادهای زندگی، با تبیین و تفسیرهای مثبت است و به عقیده روان شناسان مثبت اندیش، با توجه مثبت به خود و دیگران و آموزش آن، می توان به مدیریت زندگی پرداخت. در مقاله حاضر، مثبت اندیشی در فضای اخلاق عرفانی بررسی شده و تأثیر آن در تعاملات خانوادگی تحلیل شده است. سازوکار مثبت گرایی حاصل از رویکرد اخلاق عرفانی، تنها بر ابعاد شناختی درونی و فردی پایه گذاری نشده؛ بلکه بر ابعاد شناختی بیرونی، محیطی و الهی مبتنی است. مثبت اندیشی در اخلاق عرفانی، با تأسی از جهان بینی الهی و توحیدی، در سه محور توجیه الهی رویدادها، توجه مثبت و خوش بینانه به نعمت های الهی و انتظار مثبت به امداد الهی شکل یافته است. همچنین در مقاله حاضر، مبانی اخلاق عرفانی و نقش آن در تعامل زوجین بررسی شده است و نگاه توحیدی به وجود همسر در سه محور پذیرش همسر، توجه به ویژگی های مثبت همسر و مدارا، نمود پیدا کرده است.

شاهنامه به عنوان نماد همبستگی ایرانیان، کتابی زمینی انسانی است که هیچ مؤلفه ای از نیازهای زیستی بشر در آن به غفلت سپرده نشده است. این حماسه بزرگ ترین بازنمود فرهنگی ایرانیان در دنباله شیوع چند صد ساله مبارزه فکری با برتراندیشی و سیاست متعصبانه نژادی تازیان است که توانست با منظوم ساختن روایات کهن ملی، مهم ترین سرمایه فرهنگ ملی ایران را به بشریت تقدیم کند. ساختار این حماسه به گونه ای پرداخته شده که اولاً نمی توان جامعیّت آن را از حیث برخورداری از شرایط و عناصر یک آرمانشهر مطلوب نادیده گرفت و ثانیاً انفکاک و جداسازی روح حکمت اسلامی از آن غیر ممکن می نماید. اهمیت بزرگ حماسه ایرانیان در چگونگی یاد کرد جنگ هاست؛ مؤلفه های فراوان جنگ سخت (Hard war) و جنگ نرم (Soft war) و شیوه های متعدد مقابله با عملیات روانی دشمن در این اثر سترگ به وفور دیده می شود. این پژوهش یکی از نامدارترین جنگ های روانی شاهنامه، یعنی جنگ روانی رستم با اشکبوس کشانی را برپایه شگردهای جنگ نرم منطبق با تعاریف اندیشمندان معاصر ایرانی و خارجی مورد نقد و تحلیل قرار داده و بسامد بهره گیری صاحبان تمدن کهن ایران قبل از اسلام را از شیوه های نرم دفاعی و تهاجمی باز نموده است.

کشف نقطه آسیب پذیری قهرمانان بر پایه اصل حماسی نیرنگ استوار است و شیوه ای که برای این منظور پیدا می شود بر محور جادو و اطلاعاتی است که ژرف ساخت آن برتری یک پهلوان را در میدان نبرد رقم می زند. دست یابی به نقطه شکست پذیری قهرمان کار هر کسی نیست و جنگجویان معمولی نمی توانند به آن دست یابند. سیمرغ می تواند راز این قهرمانی را به قهرمان بیاموزد و در مورد آشیل نیز این گونه است یعنی کسی که راز رویینه نبودن پاشنه او را می داند او را گرفتار می سازد. در شاهنامه هم عامل پیروزی قهرمانان همیشه تیر و تیغ و شمشیر پهلوان نیست بلکه گاهی اوقات سلاحی ناپیدا که در وجود قهرمان است یعنی نیرنگ یگانه عامل شکست دشمن می شود. در این اثر بزرگ در غالب داستان ها، عقل و اندیشه و خردورزی غلبه دارد اما در عین حال فریب و نیرنگ و جادو نیز از ابزار جنگیِ قهرمانان و ضد قهرمانان است منتهی مزیت بزرگ شاهنامه در پرداخت داستان های خود چنان است که پهلوانان آن از این ابزار جنگی که در میدان نبرد گونه ای از فرا واقعیت را دارد به عنوان آخرین چاره و درست زمانی که تمام شیوه های دیگر آزموده شده و نتیجه ای نداشته اند استفاده می شود. نتایج حاصله حاکی از آن است که فردوسی در تمام ادوار شاهنامه (اساطیری، پهلوانی و تاریخی) بیش از پنجاه بار از این مختصه بهره برده در حالی که پیرنگ و توالی منظم حوادث داستانیِ آن به گونه ای است که از سایر مختصات پهلوانی به هیچ وجه غفلت نورزیده است.

بسیاری از آثاری که در حوزه اخلاق اسلامی نگاشته شده است ناظر به ارائه نظام اخلاقی نیست؛ برخی درصدد تبیین نظام اخلاقی اسلام برآمده و با همین عنوان آثاری نیز ارائه داده اند اما آنچه در عمل مشاهده می شود بیان کلیاتی مرتبط با نظام اخلاقی است و اثری از جزئیات و تفاصیل روابط درونی اضلاع یک نظام که لازمه قطعی آن می باشد به چشم نمی خورد. گرچه عده ای سعی کرده اند با بیان مؤلفه های نظام اخلاقی اسلام به حل این مشکل بپردازند؛ لیکن نقیصه ای که در تبیین نظام اخلاقی اسلام به چشم می خورد صرفاً با بیان کلیاتی از قبیل مؤلفه ها برطرف نمی شود بلکه آن نیازمند کشف همه ابعاد ، زوایا و روابط درهم تنیده میان آن است. در این مقاله تلاش بر این است با بهره گیری از ابزارهای مهندسی محتوا نظیر اصطلاح نامه و هستان شناسی، راهکاری منطقی جهت کشف نظام اخلاقی اسلام ارائه شود.

حقیق حاضر قصد دارد تا فرآیند جامعه پذیری و رابطه آن با تمایل به ترک خدمت کارکنان جدید الاستخدام را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور شرکت نفت و گاز پارس (مستقر در عسلویه) جهت جمع آوری داده ها انتخاب گردیده و داده ها از 171 نمونه آماری جمع آوری گردید( این شرکت در سالهای 91-1390 اقدام به جذب نزدیک به 1200 فارغ التحصیل دانشگاهی نموده است). ابزار جمع آوری داده در این تحقیق پرسشنامه می باشد. بدین منظور از دو پرسشنامه استاندارد جامعه پذیری کارکنان و تمایل به ترک خدمت کارکنان که در تحقیقات بسیاری روایی و پایایی آنها اثبات گردیده است، استفاده گردید. علاوه بر این، جهت تجزیه و تحلیل داده های آماری حاصله از آزمون همسبتگی اسپیرمن در محیط SPSS استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نمایانگر آن است که بین جامعه پذیری و ابعاد چهارگانه آن (آموزش کارکنان، ادراک سازمانی، حمایت و پشتیبانی شرکت، چشم انداز و دورنمای آتی شرکت) با تمایل به ترک خدمت کارکنان رابطه معنی دار منفی برقرار می باشد. علاوه بر این نتایج تحقیق نمایانگر آن است که تفاوت معنی داری بین کارکنان ممتاز و عادی از لحاظ تمایل به ترک خدمت وجود ندارد.

دعوای جمهوری اسلامی ایران علیه ایالات متحده آمریکا در سال 1992میلادی (1371 هجری شمسی) در مورد پرداخت غرامت به واسطه حمله ایالات متحده در سالهای 1366 و 1367 به چهار سکوی نفتی جمهوری اسلامی ایران (سکوهای رشادت، رسالت، سلمان و نصر) که در نهایت در 6 نوامبر 15) 2003 آبان 1382) منتهی به صدور رای شد، با فراز و نشیبهای فراوانی روبرو بوده است. ایراد ایالات متحده به عدم صلاحیت دیوان، در نهایت سال 1996 با رای دیوان بر صلاحیت خود خاتمه یافت و دعوای متقابل ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران سبب شد که فرآیند رسیدگی و صدور رای دیوان به طولانی ترین رسیدگی قضایی در دیوان بین المللی دادگستری تبدیل شود. پس از صدور رای دیوان بعد از گذشت یازده سال و چهار روز از تاریخ ثبت دادخواست، هنوز رای دیوان از پیچیدگیهای بسیاری برخوردار است به نحوی که علیرغم پذیرش بسیاری از استدلالهای جمهوری اسلامی ایران و برخی از استدلالهای ایالات متحده، نهایتا رایی صادر شد که برای هیچیک از طرفین دعوی حقی قائل نشده است. در این مقاله، ابعاد حقوقی رای دیوان را با توجه به قائل نشدن حقی برای طرفین دعوی، مورد نقد و بررسی قرار میدهیم.

هدف اصلی این تحقیق، بررسی رابطه علی ویژگیهای شخصیتی و تعهد سازمانی کارکنان و تبیین نقش سبک های رهبری در این رابطه است. در همین راستا، شعب منطقه 2 بانک ملت تهران، که تعداد آنها 850 نفر گزارش گردیده به عنوان جامعه آماری انتخاب و230 کارمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه بوده و از آزمون همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه مداری مولفه های تحقیق و از مدل معادلات ساختاری برای تایید یا عدم تایید رابطه علی بین متغیرها استفاده شده است. علاوه بر این، برای بررسی اثر تعدیلی متغیر تعدیلگر از آزمون رگرسیون استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین تمامی متغیرهای مستقل مدل(عصبانیت، باز بودن به تجربه، توافق پذیری، برون گرایی، با وجدان بودن) با سه متغیر وابسته تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری در تمامی موارد به جز رابطه متغیر باز بودن به تجربه با متغیر تعهد هنجاری رابطه وجود دارد که در خصوص متغیر عصبانیت این رابطه منفی بوده و در سایر موارد مثبت و مستقیم بوده است (لازم به ذکر است که تمامی متغیر ها دارای روابط غیر مستقیم نیز بوده اند). همچنین از بررسی اثر تعدیل کنندگی دو متغیر سبک رهبری تعاملگرا و تحولگرا نتایج تحقیق بیانگر آن است که متغیر سبک رهبری تعاملگرا در ارتباط با سه متغیر عصبانیت ، توافق پذیری و با وجدان بودن دارای اثر تعدیل کنندگی است و متغیر سبک رهبری تحولگرا این اثر را در ارتباط با سه متغیر برونگرایی و باز بودن به تجربه و با وجدان بودن دارا می باشد.

در این مقاله، ابتدا ضرورت یک تقسیم بندی و ساختار منطقی و مقبول برای فقه اسلامی، مورد تأکید قرار گرفته؛ سپس به صورت استقرا، ساختار و دسته بندی هایی که در طول تاریخ فقه اسلامی برای آن عرضه شده، بررسی وتحلیل شده است و در نهایت ساختاری که به نظر نگارنده با اشکال‏های کم‏تری مواجه است، پیش‏نهاد شده.

‌در این‌ مقاله‌ سعی‌ شده‌ است‌ اثبات‌ شود که‌ مسئله‌ی‌ تعدد قرائت‌ها از دین‌ با اجتهاد، کاملاً‌ فرق‌ دارد. برای‌ اثبات‌ این‌ مطلب‌ ابتدأً‌ مفهوم‌ اجتهاد و تعدد قرائت‌ها از دین‌ مورد بررسی‌ قرار گرفته‌ تا محل‌ نزاع‌ روشن‌ شود و سپس‌ اختلاف‌ فتاوای‌ فقها به‌ مقام‌ «هست» و «باید» تقسیم‌ شده‌ تا مشخص‌ گردد که‌ اگر چه‌ در مقام‌ «هست» نمی‌توان‌ تعدد فهم‌های‌ فقها را انکار نمود اما در مقام‌ «باید» هر تعدد فهمی‌ که‌ لازمه‌ی‌ اجتهاد است، مورد پذیرش‌ عقل، از بیرون‌ و نقل، از درون، نیست. و لذا اقسام‌ اجتهاد مورد تجزیه‌ و تحلیل‌ قرار گرفته‌ است‌ تا ثابت‌ شود که‌ فی‌الجمله‌ بعضی‌ از موارد هست‌ که‌ هم‌ شیعه‌ و هم‌ سنی، تعدد فهم‌ را دربارة‌ آن‌ قبول‌ ندارند، بنابراین‌ کلیت‌ ادعایی‌ که‌ در بحث‌ تعدد قرائت‌ها از دین، دنبال‌ می‌شود یعنی‌ اختلاف‌ فهم‌های‌ متعدد از متون‌ دینی‌ به‌ صورت‌ موجبه‌ کلیه، قابل‌ قبول‌ نیست. و نهایتاً‌ معیاری‌ برای‌ تشخیص‌ فهم‌ صحیح‌ از سقیم‌ ارائه‌ شده‌ است‌ تا ادعای‌ دیگر آن‌ها (نسبیت‌ در روش‌شناسی‌ فهم) نیز مخدوش‌ شود