محمد حسن زاده

دسترس پذیری یکی از مهمترین ارکان و پیش نیازهای وب سایت ها در راستای ارایه خدمات بهینه به کاربران و مخاطبان آنهاست. با توجه به مطرح شدن ایده دولت الکترونیک اهمیت دسترس پذیری در وب سایت های دولتی بیش از پیش آشکار شده است. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله تلاش شده است تا نتایج حاصل از ارزیابی دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های جمهوری اسلامی ایران (21 وزارتخانه) بر اساس شاخص های کنسرسیوم جهانی وب جهان گستر و مقایسه آن با نتایج حاصله از تجارب کاربران ارایه شود. نتایج نشان داد از لحاظ ارزیابی دستی، میزان دسترس پذیری وب سایت وزاتخانه های ایران پایین تر از متوسط می باشد و از لحاظ ارزیابی تجارب کاربر نیز میزان دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران کمی بالاتر از متوسط است. میانگین ارزیابی دستی بر اساس شاخص های کنسرسیوم وب جهان گستر، 32/46 درصد (پایین تر از متوسط) و میانگین ارزیابی تجارب کاربر، 4/64 درصد (کمی بالاتر از متوسط) ارزیابی شد. نتایج همچنین نشان داد که بین دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران بر اساس دو شیوه ارزیابی شاخص های استخراجی از کنسرسیوم وب جهان گستر و تجارب کاربران تفاوت معنی داری وجود ندارد.

اقتصاد نوین نه تنها دارای چالش هایی است بلکه فرصت هایی نیز پیش روی بخش خصوصی و همچنین بخش دولتی قرار می دهد. برای پاسخگویی به چالش ها و استفاده از فرصت ها، دولت می بایست اقدامات فعالانه ای برای اقتباس ابزارها، فناوری ها و فلسفه های نوین مدیریتی از بخش خصوصی انجام دهد و آنها را با شرایط موجود خود سازگار کند. مدیریت دانش یکی از حوزه هایی است که به منظور برخورداری کامل از منافع آن باید دربارة آن مرور و کنکاش بیشتری صورت پذیرد.

مقاله حاضر با اشاره به اینکه اساسی ترین تفاوت میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه فاصله علمی یعنی توانمندی در تولید ، کسب ، اشاعه ، و کاربرد دانش علمی و فنی است و دسترسی به موقع به اطلاعات یکی از مهمترین عوامل رشد اقتصادی به شمار می آید ، به کشور تایلند و اینکه در این کشور بیشتر کتابخانه های دانشگاهی اقدام به استقرار نظام های یکپارچه نوین کرده اند می پردازد . ...

هدف این مقاله، تحلیل فعالیت دانشمندان حوزه نانوفنّاوری ایران در قالب شاخص های پراستنادی، پرتأثیری، و پرکاری است. جامعه آماری این پژوهش کل مدارک پژوهشگران نانوفنّاوری ایران در نمایه استنادی علوم در سال های 1991 تا 7 آگوست 2011 (4605 رکورد) بوده است. یافته ها نشان داد که شاخص همکاری در هر مدرک 39/3 است. بیشترین شاخص همکاری در سال 1997 با 6 نویسنده در هر مدرک بوده است. درجه همکاری پژوهشگران نانوفنّاوری ایران 96/0 بوده که حاکی از گرایش بیشتر نویسندگان این حوزه به هم تألیفی است. با توجه به ضریب همکاری کلی (64/0)، نویسندگان این حوزه تمایل بالایی به تولید مدارک علمی مشارکتی دارند. سال 1997، بالاترین ضریب مشارکت (83/0) و سال 1991 کمترین ضریب مشارکت (5/0) را به خود اختصاص داده اند.

جریان اطلاعات سازمانی را می‌توان یکی از مهم‌ترین مباحث مدیریت اطلاعات در سازمان‌ها دانست. در این پژوهش جریان اطلاعات در قالب نحوه گردآوری، تولید و ذخیره، و اشاعه و انتشار اطلاعات، در پژوهشکده‌های دانشگاه تربیت مدرس مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش، پیمایشی بوده و داده‌های پژوهش از طریق پرسشنامه گردآوری شده. یافته‌های پژوهش نشان داد که به لحاظ میزان تأکید بر انواع منابع، شیوه و نحوه گردآوری اطلاعات در بین پژوهشکده‌های دانشگاه تربیت‌مدرس تفاوت معنا‌داری وجود دارد و میزان تأکید بر نوع و قالب تولید و ذخیره اطلاعات در پژوهشکدههای دانشگاه تربیت‌مدرس به‌صورت معناداری متفاوت است. اما به لحاظ میزان تأکید بر مخاطبان و قالب‌های اشاعه اطلاعات، در بین پژوهشکدههای دانشگاه تربیت مدرس تفاوت معنا‌داری وجود ندارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی زیرساخت مدیریت دانش در دولت جمهوری اسلامی ایران انجام پذیرفته است. پزوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را 21 وزارتخانه و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تشکیل می دهد. نتایج نشان داد: - در بیش تر موارد بین وزارتخانه های مختلف و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به لحاظ فراهم آوردن عوامل زیرساختی مدیریت دانش تفاوت معناداری وجود دارد. - میانگین کل نمره وزارتخانه ها و و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و همچنین هرکدام از آن ها پایین تر از نمره OECD است. - بین اولویت مدیریت دانش در راهبرد سازمانی و بودجه اختصاص یافته برای فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیریت دانش رابطه در جامعه مورد پژوهش وجود ندارد. - بین برنامه دولت الکترونیک و میزان بودجه اختصاص یافته برای فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیریت دانش در جامعه مورد پژوهش رابطه وجود ندارد. - بین اولویت مدیریت دانش در راهبرد سازمانی و دانش مداری مدیریت در جامعه پژوهش رابطه وجود ندارد. - بین فرهنگ سازمانی و سطح مدیریت دانش در سازمان ها رابطه وجود دارد. - بین سطح تحصیلات کارکنان و سطح مدیریت دانش در جامعه پژوهش رابطه وجود دارد. در کل وضعیت عوامل زیرساختی مدیریت دانش در وزارتخانه ها و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مناسب نیست.

هدف: تحلیل و بررسی میزان مشارکت متولیان در ترویج علم و رضایت مندی از عملکرد آنها از دید صاحبنظران حقیقی و حقوقی حوزه ترویج علم. روش/ رویکرد پژوهش: داده ها توسط تلفیقی از روش های اسنادی- کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته و روش نمونه گیری، هدفمند و گلوله برفی بوده است. جامعه پژوهش، شامل 30 نفر از صاحبنظران حقیقی و30 نفر از صاحبنظران حقوقیِ شاغل در نهادهای متولی ترویج علم در کشور است. یافته ها: از نظر «میزان مشارکت»، تنها «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (دانشگاه ها)» و «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» توانسته اند شاخص «متوسط به بالا» را از آنِ خود کنند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان مشارکت متولیان در فرآیند ترویج علم در حد کمی است و همچنین نحوه عملکرد آنها نیز رضایت بخش نیست. به منظور تقویت فرآیند ترویج علم در کشور و موفقیت سازوکار ملی آن، میزان مشارکت متولیان ترویج علم باید افزایش یابد.

هدف: پژوهش حاضر به مقایسه میزان ربط نتایج حاصل از محدودسازی عبارت جست وجو به عنوان و نشانی اینترنتی توسط کارشناسان گروه های فنی مهندسی، علوم پایه و اقتصاد در استانداری همدان می پردازد. همچنین میزان حضور کلیدواژه های مورد جست وجو در عنوان و نشانی اینترنتی وب سایت های این گرو ه ها را مورد مقایسه قرار می دهد. روش: جامعه آماری این پژوهش90 نفر از کارشناسان خبره استانداری همدان در سه گروه فنی مهندسی، علوم پایه و اقتصاد هستند که در حال انجام پروژه های تحقیقاتی و مطالعاتی برای توسعه استان بودند. آنان با استفاده از قسمت جست وجوی پیشرفته موتور کاوش گوگل، کلیدواژه های (یک و چند واژه ای) مورد نظر خود را، در قسمت نشانی اینترنتی و عنوان صفحات وب جست وجو کردند و میزان ربط نتایج بازیابی شده را در چک لیست هایی که به همین منظور تهیه شده بود، تعیین نمودند. برای دسته بندی و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد با افزایش تعداد کلیدواژههای مورد جست وجو، میزان هم خوانی عنوان و نشانی اینترنتی کاهش مییابد و هر چه هم خوانی بین عنوان و نشانی اینترنتی بیش تر باشد میزان ربط بالاتر می رود. بین تعداد کلیدواژههای موضوعی موجود در عنوان و نشانی اینترنتی گروه های مورد بررسی تفاوت معناداری وجود دارد. موتورهای کاوش با افزایش وزن دهی به کلیدواژه های موجود در نشانی اینترنتی می توانند نتایج مرتبط تری را رتبه بندی کرده و در اختیار کاربران قرار دهند.

کتابخانه دیجیتالی از جمله مهمترین ارمغان های وب برای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است. یکی از موانع عمده عدم حضور کارآمد کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی داخل کشور در وب، فقدان نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال است. وجود یک نرم افزار مناسب، بخش بزرگی از موانع و مشکلات مربوط به فرایند راه اندازی کتابخانه دیجیتال از جمله ذخیره سازی، مدیریت، سازماندهی، دسترس پذیری، و بازیابی اطلاعات را مرتفع خواهد کرد. هدف کلی طرح حاضر، بررسی امکان بهره گیری از نرم افزار های کد منبع باز با مطالعه موردی نرم افزار گرین استون برای راه اندازی کتابخانه های دیجیتال در ایران است. این پژوهش، به روش پیمایش کتابخانه ای و با استفاده از سیاهه وارسی 9 طیفی در دو مرحله انجام شد. دو گروه از متخصصان علوم کتابداری و اطلاع-رسانی و علوم کامپیوتر در مرحله اول، و سه گروه کاربری با مدارک دکتری و کارشناسی ارشد و کارشناسی در مرحله دوم، جامعه پژوهش را تشکیل می دادند. یافته ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین نظرات دو گروه از متخصصان در مورد قابلیت ها و امکانات نرم افزار گرین استون وجود ندارد. از طرفی، براساس نقطه نظرات سه گروه کاربری مشخص شد که قابلیت ها و امکانات نرم افزار گرین استون در سطح مناسبی است. مهمترین باگ های نرم افزاری و مشکلاتی که در راستای پردازش زبان فارسی در نرم افزار یافت شد عبارتند از: نظم الفبایی ناقص برای چهار حرف فارسی (پ، چ، ژ، گ)، عدم پشتیبانی از حروف فارسی در برخی از بخش های مختلف نرم افزار نظیر ایجاد نمایه توانمند کوئیک و درنهایت، رابط کاربر به نسبت ضعیف از لحاظ بصری و محتوایی.

در کشورهای پیشرو اقتصاد جهانی، تعادل بین دانش و سایر منابع به‌گونه‌ای به نفع دانش تغییر یافته است که دانش مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده استاندارد زندگی – حتی بیشتر از زمین و تجهیزات و نیروی کار – درآمده است. سند جامع بانک جهانی در مورد ارزیابی دانش ملی تصریح می‌نماید که: «ارزیابی دانش ابزاری است که به کشورها کمک می‌کند تا توانایی‌های خود برای مشارکت در انقلاب دانشی را تحلیل نماید. این ابزار بر جنبه‌هایی از اقتصاد و جامعه تمرکز می‌نماید که به‌صورت مستقیم از دانش و یادگیری بهره می‌برند». انگیزه اصلی تحقیق حاضر این است که دارایی‌های دانش‌ ملی را مفهوم‌سازی می‌کند و سنجش و ارزیابی آن را میسر سازد تا بدین‌وسیله به سیاستگذاری ملی و سازمانی کمک نماید. به‌طور کلی چنین برمی‌آید که کشورهایی که به لحاظ دارایی‌‌های دانشی و سرمایه‌ معنوی غنی هستند از نظر دستیابی به سطوح بالای رشد و توسعه بهتر عمل می‌کنند. شیوه‌های سیاستگذاری و پژوهش‌های تجربی کنونی دارایی‌های دانش ملی هنوز در مرحلة طفولیت خود قرار دارد و اخیراً فراتر از فرضیه‌ها و ساختارهای اقتصاد کشاورزی و صنعتی شروع به تکامل نموده است. پیش‌بینی می‌شود که فرآیند شکل‌دهی چارچوب‌ها و مدل‌های سنجش معتبر همچنین زمینه‌های شکل‌گیری درک نظری و مفهومی و همه جانبه را دربارة اقتصاد دانش به‌وجود خواهد آورد. تحقیق حاضر ابتداً پژوهش‌های تجربی در چارچوب‌های سیاستگذاری ملی و مدل‌های سنجش مورد استفاده سازمان‌های توسعه‌‌ای را مرور می‌کند. سپس براساس آنها مدل‌ها، چارچوب‌ها و روش‌شناسی‌های خاص سنجش تدوین می‌گردد تا ظرفیت‌سازی برای بخش دولتی در مورد سنجش و مدیریت دارایی‌های دانشی را تسهیل نماید. افق پیش روی تحقیق و توسعه برای ارتقای مدل‌های سنجش موجود دارایی‌های دانشی نیز ارائه شده است. علاوه بر آن، پیشنهادهایی برای تحقیق و توسعه نظریه‌های آتی ارائه شده است که به ارائه مدل‌های سنجش و مدیریت دانش بهتر می‌انجامد.