ناصر پورصادق

1 پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سرپرستی سوءاستفاده گرانه با طفره روی اجتماعی از دید کارکنان یک شرکت دولتی با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی به رشته تحریر درآمده است. جامعه آماری تحقیق 250 نفر از کارکنان شرکت می باشد. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه ای مشتمل بر 3 سوال مشخصات فردی و 15 سوال درخصوص آزمون فرضیه هاست. پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ 912/0 حاصل گردید. روش آماری نیز از آزمون کلموگروف – اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع داده ها، همچنین برای آزمون فرضیات تحقیق، آزمون ضریب همبستگی پیرسون و برای برازش مدل رویکرد تحلیل معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین سرپرستی سوءاستفاده گرانه و طفره روی اجتماعی کارکنان شرکت رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. و نتایج حاصل از ارزیابی برازش مدل ساختاری نشان می دهد که به ازای یک واحد تغییر در متغیر سرپرستی سوء استفاده گرانه، متغیر طفره روی اجتماعی 82/0 تغییر خواهد یافت.

هدف این مطالعه بررسی تاثیر رهبری اصیل بر یادگیری سازمانی با توجه به نقش میانجی هوش سازمانی بوده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نوع توصیفی و از نظر جمع آوری داده ها پیمایشی به شمار می آید. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، پرسشنامه استاندارد رهبری اصیل والومبا و همکاران (2006)، پرسشنامه هوش سازمانی آلبرخت (2001) و پرسشنامه یادگیری سازمانی دیان نیفه (2001) بوده است و برای سنجش متغیرها از طیف پنج تایی لیکرت استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق مشتمل بر 400 نفر از کارکنان رسمی پالایشگاه دوم مجتمع گاز پارس جنوبی بود. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 119 نفر به عنوان نمونه نهایی تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده، در بخش آمار توصیفی از نرم افزار SPSS و در بخش آمار استنباطی از آزمون معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که رهبری اصیل بر هوش و یادگیری سازمانی تاثیر معناداری دارد. همچنین نقش میانجی هوش سازمانی نیز با توجه به تاثیر معنادار بودن روابط مورد تایید قرار گرفت.

نوآوری چابک برای سازمان های صنعتی دفاعی به معنای مجموعه ای از فرآیندها، ابزارها و روش ها در جهت بهبود توانایی واکنش سریع به نیازهای متغیر بازار و مشتریان، تهدیدات بالفعل و بالقوه توأم با کنترل هزینه ها و بهبود سطح کیفیت محصولات و خدمات است و یک سیستم صنعتی نوآور چابک با قابلیت های فوق العاده (قابلیت های داخلی هم چون فناوری های سخت افزاری و نرم افزاری، نیروی انسانی و مدیریت ماهرانه) برای رسیدن به تغییرات سریع و آنی بازار (اعم از سرعت، انعطاف پذیری، مشتریان و پاسخ گویی) و تهدیدات بالفعل و بالقوه است. با عنایت به موارد فوق، پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی راهبردی نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی به رشته تحریر درآمده است و داده ها از طریق بررسی اطلاعات کتابخانه ای در ادبیات و مبانی نظری پژوهش و مصاحبه با 20 نفر خبره موضوع احضاء و پس از کدگذاری باز، محوری و انتخابی در سی و هفت مقوله تحت عنوان الگوی راهبردی نوآوری چابک تدوین شد و نظریه نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی در ده قضیه بیان گردید. همچنین به منظور بررسی روایی و پایایی مدل ارائه شده، نسبت به تدوین پرسشنامه محقق ساخته اقدام و یک نمونه آماری 110 نفره به سؤالات پاسخ دادند و به دلیل غیرنرمال بودن داده ها از نرم افزار اسمارت-پلاس برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید و در نهایت روایی و پایایی مدل نیز اثبات شدند. با عنایت به آنچه که در پژوهش حاضر گذشت می توان پیامد نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی را پایداری نوآوری جدید در محیط متغیر، استقرار نظام  صنعتی دفاعی هوشمند و کسب مزیت برتری بخش دفاعی بیان نمود.

هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر در توسعه اخلاق حرفه ای و ارائه مدلی در این زمینه بود. این پژوهش بر اساس هدف، اکتشافی-توصیفی و بر اساس نتیجه، کاربردی- توسعه ای بوده و از روش ترکیبی با ابزار پرسش نامه محقق ساخته و تحلیل محتوا به انجام رسیده است. در ابتدا، عوامل موثر در توسعه اخلاقِ حرفه ای به روش تحلیل محتوا از دیدگاه صاحب نظران شناسایی گردید. جامعه آماری شامل 220 نفر از کارکنان امور بین المللِ شرکت ملی نفت ایران بود که با استفاده از جدول مورگان، 136 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روایی پرسش نامه از طریق نظرسنجی از صاحب نظران و متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (با ضریب 0.7) بررسی و تایید شد. نتایج نشان داد که عوامل فرهنگی، پایه ای، ارزشی، سازمانی و مدیریتی در توسعه اخلاق حرفه ای موثر است و عوامل مدیریتی بر اساس تعیین ضریب مسیر (0.85) به عنوان متغیری قوی، در توسعه اخلاق حرفه ای موثر می باشد.

زمینه و هدف:در محیط پرتلاطم کسب و کار امروزی، موفقیت سازمان ها در گرو جهت گیری همه بخش های سازمان، در راستای مسیر راهبردی آن است. در چنین محیطی که بیشترین سرمایه گذاری سازمان ها بر روی فناوری اطلاعات و نظام های اطلاعاتی صورت می گیرد، سازمان ها در جهت رسیدن به اهداف راهبردی خود چاره ای جز استفاده از فناوری اطلاعات به عنوان یک منبع راهبردی ندارند و اینجاست که مفهوم همسویی راهبرد های فناوری اطلاعات و کسب و کار (همسویی راهبردی)، معنی پیدا می کند. همسویی راهبردی، به به کارگیری فناوری اطلاعات به شیوه ای شایسته و بهنگام و در توازن با راهبردها، اهداف و نیاز های کسب و کار اشاره دارد. تحقیقات انجام شده در زمینه همسویی راهبردی، وجود ارتباط مثبت و موثر بین راهبرد های رقابتی، فناوری اطلاعات و عملکرد سازمانی را نشان می دهد. مدیرانی که در سازمان هایشان موفق به ایجاد همسویی راهبرد های کسب و کار و فناوری اطلاعات شده اند، تاکید می کنند که ایجاد یکپارچگی برای بقا و موفقیت سازمان ها ضروری به نظر می رسد. این مقاله هم ردیفی را بر عملکرد کسب و کار که مطابق طبقه بندی مایلز و اسنو (سازمان هایی با راهبرد تدافعی، سازمان هایی با راهبرد تحلیلی و سازمان هایی با راهبرد پیش نگر) می باشد، ارزیابی کرده است. روش:روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی و از نظر هدف کاربردی می باشد. یافته ها:هم ردیفی یا هم افزایی بین راهبردهای کسب و کار و راهبردهای نظام های اطلاعاتی به طور کاملا شفافی با اثر بخشی و عملکرد سازمان ها در ارتباط است. سازمان هایی که بر فعالیت های بلند مدت تمرکز ندارند اگر سرمایه گذاری های سنگین بر روی نظام های اطلاعاتی که برای پیش بینی های بلند مدت طراحی شده انجام دهند، از منابع خود به درستی استفاده نکرده اند. نتیجه:در این تحقیق نشان داده شد: در سازمان هایی که بین راهبردهای کسب و کار آنها و راهبردهای نظام های اطلاعاتی آنها هم ردیفی بهتر یا هم افزایی بیشتری وجود داشته است از عملکرد بهتری برخوردار بوده اند

امروزه یکی از دغدغه های اصلی مدیران سازمان ها در بحث آموزش و توسعه کارکنان ، ارزشیابی اثر بخشی برنامه های آموزشی و چگونگی انجام آن است.  از این رو ، مقاله حاضر در صدد تبین اجمالی ارزشیابی آموزش ، دلایل ارزشیابی ، فرآیند ارزشیابی ، ستاده های مورد استفاده ارزشیابی آموزش در ارزشیابی آموزشی پرداخته و سپس با معرفی رویکردهای ارزشیابی آموزش و مقایسه آنها به نتیجه گیری می پردازد.

زمینه و هد ف: فرهنگ جهاد ی همان فرهنگ تحول، آیند ه ساز و انتظار است که به د نبال تحول د ر وضع موجود برای رسید ن به وضع مطلوب، د ر مقابله با حافظان وضع موجود که به یک معنا ضد تحول هستند ، قرار می گیرد . هد ف این پژوهش شناسایی و تبیین ابعاد ، مؤلفه ها و شاخص های فرهنگ سازمانی یکی از مراکز تحقیقاتی وزارت د فاع با رویکرد جهاد ی است. روش: پژوهش حاضر از نظر هد ف، کاربرد ی و از نظر روش، پیمایشی است. شیوه جمع آوری اطلاعات، آمیزه ای از روش های کتابخانه ای، مید انی و پیمایشی است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش کارکنان یکی از مراکز تحقیقاتی وزارت د فاع هستند . یافته ها: پنج بعد فرهنگی- اسلامی، انطباق پذیری با محیط، ساختاری، معنایی و انسانی د ر 27 مؤلفه و 133 شاخص شناسایی شد که پس از تأیید روایی و پایایی توسط خبرگان، د ر طراحی پرسش نامه با طیف پنج گزینه ای لیکرت به کار گرفته شد و د ر اختیار جامعه آزمون قرار گرفت. نتایج: با توجه به تجزیه و تحلیل د اد ه ها می توان نتیجه گرفت که د ر مرتکز تحقیقاتی مورد مطالعه، بعد «معنایی» د ارای کم ترین و بعد «انطباق پذیری محیطی» د ارای بیشترین امتیاز است. د ر پایان، برای بهبود وضعیت، سه نوع رویکرد و پیشنهاد های مبسوطی ارائه شد .

فرسودگی شغلی یک احساس ذهنی- درونی است که باعث ایجاد احساسات و نگرش های منفی فرد در ارتباط با شغلش و اختلال در عملکرد حرفه ای او می شود. در مقابل شرایط استرس زای شغلی، ظرفیت تاب آوری به عنوان یک پیش بینی کننده برای جلوگیری و کاهش فرسودگی شغلی محسوب می گردد. پژوهش حاضر برای تعیین رابطه بین فرسودگی شغلی و تاب آوری بین کارکنان فوریت های پزشکی شهر تهران در 1391 انجام شد.

نشانه های ضعیف، ابتدایی ترین اطلاعاتی هستند که شناسایی و تحلیل آن ها لازمه ی پیش نگری بهنگام تغییرات آینده و پیش گیری از غافل گیری راهبردی است. نشانه های ضعیف اولین بار توسط آنسوف و در ادبیات نظری مدیریت راهبردی مطرح شد اما دیری نپایید که وارد حوزه ی آینده پژوهی شد و مورد توجه آینده پژوهان قرار گرفت. لذا این سوال پیش می آید که مفهوم نشانه های ضعیف در حوزه های دیگر و بطور خاص در حوزه ی فناوری از چه جایگاه مفهومی و روش شناسی برخوردار است؟ باتوجه به نقش بی بدیل فناوری در تغییرات پرشتاب و همه جانبه؛ در این پژوهش ابعاد مفهومی و روش شناسی نشانه های ضعیف در حوزه ی فناوری و آینده پژوهی براساس رویکرد مطالعه ی مقایسه ای بررسی شد. این پژوهش از حیث روش شناسی، داده ها و نتایج، یک پژوهش کیفی و از حیث هدف یک پژوهش توسعه ای است. داده های پژوهش مشتمل بر مقالات علمی معتبر بر اساس چهارچوب روشی مرور سیستماتیک از پایگاه علمی ساینس دایرکت استخراج گردید. مقالات با رویکرد روشی تحلیل مضمون بررسی و مقوله های فنی کلیدی استخراج و بر اساس مضامین بدست آمده ابزار «جعبه ی نشانه های ضعیف فناوری» در حوزه ی آینده نگاری فناوری تولید و معرفی شده است. بررسی تعاریف و مفاهیم مرتبط با نشانه های ضعیف در هر دو حوزه ی آینده پژوهی و فناوری نشان می دهد که مفهوم نشانه های ضعیف از حیث مفهومی و روش شناسی در ادبیات علمی حوزه ی فناوری از تعریف و روش شناسی مشخصی برخوردار نیست. نتایج کیفی برآمده از بررسی مقالات حوزه ی فناوری های نوپدید و نشانه های ضعیف نشان می دهد توسعه ی روش شناسی نشانه های ضعیف در حوزه ی فناوری مستلزم انطباق الگوهای چرخه ی حیات فناوری بر اساس ساختار زمانی مناسب با ساختار و کارکرد مفهوم نشانه های ضعیف در حوزه ی آینده پژهی است. با توجه به ارتباط وثیق بین پیش گیری از غافل گیری راهبردی و شناسایی و تفسیر نشانه های ضعیف تغییر بویژه در حوزه ی حیاتی فناوری، مفهوم نشانه های ضعیف باید بر اساس مفاهیم حوزه ی فناوری، بازتعریف شده و روش شناسی یکپارچه و بهینه ای برای آن ارائه شود.

از سال 1392 و با ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری مدظله العالی، تلاش های متعددی در خصوص تدوین ارکان این الگوی اقتصادی صورت گرفته که در پژوهش های مختلف در قالب سیاست ها، رویکردها، اهداف، راهبردها، الزامات و شاخص ها ارائه شده اند؛ اما ترجمان این ارکان در بخش های مختلف ازجمله «صنعت دفاعی»، مستلزم رویکردی تفسیری و تعمیمی مبتنی بر مدلی یکپارچه ساز و عمل گرا است. این پژوهش تلاش می نماید ضمن مرور و گردآوری ارکان پیش گفته، الگوی اقتصاد مقاومتی را با استفاده از مدل لافلِی که مدلی توانمند در تدوین زنجیره یکپارچه انتخاب ها و نیل به پیروزی در شرایط رقابت است، باز تبیین نماید. در این فرایند نتایج مطالعات کتابخانه ای (ارکان اقتصاد مقاومتی) با استفاده از فن دلفی و با مشارکت خبرگان حوزه مدیریت، دفاع و اقتصاد و در قالب مدل لافلِی ساختاردهی شده و از طریق تشکیل میز اندیشه، صحه گذاری گردیده است. در پایان پژوهشگران سه موضوع پایایی سنجی، بازنگری ترکیب زنجیره انتخاب ها در صنعت دفاعی و تدوین راهبردهای بخشی متناظر با الگوی حاصله را برای تحقیقات آتی پیشنهاد می نمایند.

تحقیق حاضر به بررسی موانع انجام کار تیمی در مورد تیم های موجود در شرکت های تعاونی در قالب درجه اهمیت هر یک از موانع و مشکلات کار تیمی از دیدگاه صاحب نظران کار تیمی می پردازد. در این پژوهش از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی داده ها  AHPو در آن از پرسشنامه مقایسات زوجی معیارها و زیر معیارها استفاده شده است. برای تعیین مهم ترین مانع و اولویت بندی موانع انجام کار تیمی از نظرات مدیران تیم ها و به طور مشخص در تیم های راه برنده، از نظرات مدیران عامل و رؤسای هیأت مدیره شرکت های تعاونی، در تیم های اجراکننده، از نظرات مدیران تیم های فروش و بازاریابی و در تیم های پیشنهاد دهنده، از نظرات مدیران کار گروه ها و مدیران پروژه استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Expert Choice استفاده شد و پایایی پرسشنامه با استفاده از روش بازآزمایی و ضریب همبستگی اسپیرمن تایید شد.  بر اساس تحلیل داده های پژوهش، مهم ترین موانع انجام کار تیمی به ترتیب شامل زمینه و بافت تیم، مهارت های مدیریتی تغییر تیم، ترکیب و ساختار تیم و مشکلات موجود در شایستگی ها و قابلیت های تیمی می باشند.

زمینه و هدف: یکی از چالش های مهم سازمان های امروزی، ترک خدمت ارادی و داوطلبانه کارکنان است. ترک خدمت داوطلبانه، هزینه های مستقیم و غیرمستقیم فراوانی برای سازمان ها به همراه دارد. از این رو، سازمان ها همواره در پی یافتن و به کارگیری رویکردهایی برای حفظ و نگهداشت کارکنان خود هستند. یکی از رویکردهای نوین برای پیشگیری از ترک خدمت داوطلبانه کارکنان، درهم تنیدگی شغلی است و این پژوهش قصد دارد مدلی برای درهم تنیدگی شغلی کارکنان ارائه دهد. روش شناسی: پژوهش حاضر آمیخته از نوع متوالی اکتشافی و راهبرد آن، نظریه پردازی داده بنیاد است. مشارکت کنندگان در پژوهش، مدیران ارشد و معاونان منابع انسانی در صنعت بیمه کشور بودند که از طریق روش نمونه گیری هدفمند و رعایت قاعده اشباع نظری، با 13 نفر مصاحبه انجام شد. ابزار جمع آوری اصلی داده ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی، پرسش نامه محقق ساخته برای اعتبارسنجی مدل مفهومی به دست آمده بود. برای سنجش پایایی مصاحبه ها، از روش پایایی بین دوکدگذار و برای سنجش روایی، از روایی هفت مرحله ای بهره گرفته شد. یافته ها: مدل مفهومی در قالب الگوی پارادایمی، شامل عوامل علّی، پدیده اصلی، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای، سازوکارها و پیامدها تعیین شد که هر یک از عوامل، این ابعاد را دربرمی گیرند. عوامل علّی: شامل عوامل فردی، شغلی، سازمانی و عوامل برگرفته از جامعه. پدیده اصلی: دربرگیرنده پیوستگی، تناسب و فداکاری. شرایط مداخله گر: شامل نوع سازمان، فرهنگ فردگرا جمع گرا و جنسیت. شرایط زمینه ای: دربرگیرنده عوامل تسهیل کننده و عوامل محدودکننده. سازوکار ها: دربرگیرنده پیوندهای برون سازمانی، پیوندهای درون سازمانی، حفظ کرامت انسانی، اقدام های مدیریت منابع انسانی و برنامه های توانمندسازی و مشارکت. پیامدها: دربرگیرنده پیامدهای سطح فردی، سطح سازمان و سطح کلان (جامعه). شایان ذکر است که نتایج اعتبارسنجی مدل از طریق مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که از نظر خبرگان، مدل مفهومی از اعتبار کافی برخوردار است. نتیجه گیری: استفاده از این مدل و رعایت ملاحظات حاکم بر آن در هر مرحله، به سازمان ها، به ویژه شرکت های بیمه کمک می کند تا از خروج داوطلبانه کارکنان خود پیشگیری کنند و آنها را در سازمان نگه دارند. این موضوع برای پژوهش های آتی در خصوص نگهداشت کارکنان در سازمان بستر جدیدی است و توجه به جامعه در این زمینه را بیش از پیش فراهم می کند.

 رهبری، رویکردی است در حوزه سازمان و مدیریت که به دلیل تنوع در برداشت ها عمدتاً به گونه رهبر- محور ارائه شده و نقش پیروان و زمینه در معادله رهبری نادیده انگاشته شده است. هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل رهبری متناسب با سازمان های دولتی ایران است. این پژوهش به روش آمیخته انجام شده است. برای استخراج ابعاد و طراحی مدل از روش فراترکیب و مصاحبه با متخصصین موضوعی و برای آزمون مدل از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. در بخش کیفی، مفاهیم مشترک و مرتبط با رهبری در سه حوزه رهبر، پیرو و زمینه از ادبیات نظری، تحقیقات پیشین و مطالعات بومی و اسلامی در سه مرحله تلخیص، مقوله بندی و موجب شناسایی ۳۲۰ مضمون پایه و ۲۰ مضمون ثانویه گردید. درنهایت ۲۰ مضمون شناسایی شده در سه دسته اصلی رهبر، پیرو و زمینه طبقه بندی گردید. پیش از فراترکیب، برای استخراج مضامین از مطالعات بومی و اسلامی از مزیت روش کیفی تحلیل محتوا استفاده شد. در بخش کمی فرضیه های پژوهش بر روی نمونه ای شامل ۳۰۰ نفر از خبرگان سازمان های دولتی کشور شامل سازمان های دفاعی، فرهنگی اجتماعی و توزیعی بررسی شد. یافته های بخش کمی نشان داد، بُعد رهبر و بُعد پیرو به ترتیب با ضریب بتای ۰۹۶/۰ و ۰۹۴/۰ و بُعد زمینه با ضریب بتای ۰۸۲/۰ بر رهبری تأثیرگذار است. مفهوم سازی سازه رهبری با مفاهیم رهبر، پیرو و زمینه بر اساس آموزه های دین اسلام نوآوری پژوهش محسوب می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد با ملاحظه هم زمان هر سه سازه رهبر، پیرو و زمینه می توان به حل پیچیدگی ها و پویایی های محیطی پرداخت.