واژه نامه عربی-فارسیِ جُرجانی: دربردارنده واژه هایِ پزشکی، غیرپزشکی و گویشیِ گردآوریده از نوشته هایِ فارسیِ سیّد اسماعیل جرجانی

چکیده

اسماعیل بن حسین جرجانی از  پزشکان و نویسندگانِ شناخت هشده سده پنجم و ششمِ هجری است. نوشته هایِ فارسی جرجانی از نخستین نوشته هایِ علمی به زبانِ فارسی به شمار می رود. او، در سراسرِ این نوشته ها، از اصطلاحاتِ گوناگونِ پزشکی و غیرپزشکی بهره برده و برابرهایِ فارسی و گویشیِ آن ها را به دست داده است. گردآوری و بررسیِ این نمون هها برای بررسی هایِ گوناگون، از جمله در پژوهش هایِ تاریخیِ زبان و پیگیریِ سیرِ تحوّلِ فارسی، مطالعاتِ گوی ششناختی و نیز بررسیِ حدودِ نوآوری ها و بهره مندی هایِ زبانیِ جرجانی از برابرهایِ ساختهٔ پیشینیانِ او ارج مند است. در نوشتهٔ حاضر، این اصطلاحات و برابرِ آن ها از چهار کتابِ فارسیِ جرجانی )ذخیرهٔ غراض الطبیه والمباحث العلائیه، یادگار و خفیِ َ خوارزمشاهی، الا علائی( گردآوری و در هیئتِ واژ هنامه ای دوزبانه درآورده شده است. تصحیفاتِ این بخ شها تصحیح و برایِ مواردی نیز توضیحاتی آورده شد هاست. افزون بر این، واژه هایِ گویشی ب هگون های جداگانه آورده شده و نمون ههایی از کاربردِ این واژ هها در گویش هایِ امروزی به دست داده شده است.