آفاق امنیت

در این مقاله قدرت نرم و روش اندازه گیری آن برای کشورها به اختصار بحث می شود و سپس مفهوم شناسی و زمینه های قدرت نرم اقتصادی جمهوری اسلامی ایران به عنوان نظامی سیاسی منطبق بر اسلام ناب و برخاسته از اراده مردم، و مبتنی بر فرمایشات مقام معظم رهبری مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. آ نگاه پیش زمینه های نهادی ایجاد قدرت نرم اقتصادی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان مهم ترین سند بالادستی مورد کنکاش و یافته های آن دسته بندی شده است. نتایج حاکی از آن است که نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران با اهداف والای خود نیاز دارد که الگوی شایسته خود را بر محورهای رفاه مادی، عدالت اجتماعی، روحیه و آرمان انقلابی و برخورداری از ارز شهای اخلاقی اسلام تحقق بخشد و جاذبه خود را برای ترغیب سایر ملت ها به سمت اهداف متعالی اسلام تقویت نماید.

بررسی روندهای سیاسی در ایالات متحده آمریکا همواره نشانه هایی از تداوم حضور عناصر پایدار در بنیان های رفتاری در حوزه سیاست خارجی دارد. از این رو، رویکرد سیاست خارجی باراک اوباما را می توان در چارچوب فضای واقع گرایی امنیتی توضیح داد که اساس آن بر برقراری و حفظ «توازن قوا» مبتنی است. در مقاله حاضر نشان داده می شود که دولت اوباما چگونه تلاش می کند با پیشبرد نوعی توازن کنشی در حوزه سیاست خارجی، صحنه انقلاب های در حال شکل گیری در خاورمیانه را مدیریت کند.

یکی از تحولات عمده در جهان معاصر در حوزه مفاهیم و مطالعات امنیتی، تعریفی موسع از موضوعات امنیتی حتی فراتر از امنیت نظامی است. با توجه به تحولات امنیتی جهان معاصر و همچنین تحول نیازهای بشر، امنیت جنبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اطلاعاتی سایبری (رسانه ای) و... پیدا کرده است. یکی از ابعادی که نقشی قابل توجه در ایجاد چالش های جدی برای امنیت ملی هر کشور دارد، امنیت رسانه ای است. امنیت رسانه ای به لحاظ نقشی که در اشاعه اطلاعات و شکل دهی به افکار عمومی و جهتگیری آن دارد، در ارتقای امنیت فرهنگی و به تبع آن امنیت ملی هر کشور اهمیتی تاثیرگذار دارد. انقلاب اسلامی ایران که همواره هنجارهای جزم گونه ساختار نظام بین الملل را به نقد کشیده، با انواع محدودیت های ساختاری نظام بین الملل در حوزه سخت افزاری و هنجاری ارزشی مواجه بوده است. با توجه به تحول ماهیت تهدید از سخت افزاری به نرم افزاری در حوزه امنیت، ابزار رسانه امروز به عنوان مهمترین ابزار غرب و ایالات متحده در جهت جهانی سازی ارزش های لیبرال دموکراسی به کار می رود. با توجه به فضای ایجادشده به نظر می رسد کشورهایی که هنجارهایی متمایز از هنجارهای حاکم بر عرصه نظام بین الملل دارند، بیشترین مواجهه را با رسانه های غربی خواهند داشت. تحقیق حاضر به دلیل اهمیت موضوع یادشده به دنبال ترسیم فضای آینده رسانه با توجه به احتمال رقابتی شدن جدی فضای رسانه ای بر اساس روش تحقیقی مطالعات آینده پژوهی (روش دلفی) و ارائه راهکارهای لازم در سه حوزه ارشادی تبلیغی، اطلاعاتی آموزشی و تفریحی سرگرمی برای رسانه در حوزه های مختلف است.

حقوق امنیت ملی مجموعه موازین و هنجارهای ناظر بر تعریف و تعیین ابعاد، اهداف، مرجع، بایسته ها و چارچوب های نکوهیده و در نهایت حقوق و تکالیف دولت و ملت در این ارتباط و نحوه تضمین رعایت این چارچوب هاست. اینکه چگونه می توان امنیت ملی را قانونمند کرد و در قالب ضوابط مورد تعریف، اجرا و دفاع قرار داد، دل مشغولی اساسی این حوزه مطالعاتی است. دو قرن از گرایش دولت ها به تدوین مجموعه واحد یا متکثر از «قانون امنیت ملی» و تصویب آنها در مجالس قانون گذاری می گذرد. امروز شرح و تفسیر رابطه حقوق (مجموعه موازین موضوعه) با امنیت ملی در گسترده ترین معنای آن، خود روش و چارچوب پژوهش بین رشته ای است و برای آشنایی بیشتر نهادها و مراجع کشورمان با آن، این نوشتار به بررسی و تبیین عمده ترین محورهای آن می پردازد.

این مقاله با بررسی روابط گذشته و حال ترکیه ارمنستان، روند عادی سازی روابط، و مطالعه مهم ترین عوامل تاثیرگذار در مناسبات بین دو کشور، پیامدهای سیاسی اقتصادی عادی سازی این روابط را در گستره منطقه از دید ژئوپولیتیک تحلیل می کند. نتایج تحقیق نشان می دهد بهبود مناسبات ترکیه با ارمنستان تنها زمانی برای ترکیه مفید خواهد بود که در عادی سازی روابط منافع ملی سایر کشورهای منطقه را لحاظ کند، چون نادیده گرفتن آن موجب از دست رفتن منافع ترکیه در مناسبات با آذربایجان و گرجستان خواهد شد. از دید قدرت های صاحب نفوذ در منطقه نیز پیامدهای احتمالی بهبود روابط ترکیه ارمنستان با پیچیدگی هایی خاص همراه است. در پی بهبود مناسبات ترکیه ارمنستان احتمالاً شاهد نوعی توازن نفوذ بین قدرت های ذی منفعت در منطقه خواهیم بود.

جنبش اجتماعی و بهره برداری از آن در فعالیت های اجتماعی و اخیراً در اقدامات سیاسی سال هاست مورد توجه بازیگران اجتماعی و سیاسی است. آنچه را با عنوان انقلاب های رنگی در ادبیات سیاسی دنیا معروف شد می توان به کارگیری جنبش های اجتماعی و سازمان های مردم نهاد (سمن) با اهداف سیاسی برای جایگزینی نظام سیاسی دانست. در این مقاله ابتدا تاریخچه جنبش های اجتماعی، انواع، مراحل و نظریات آن و در ادامه وضعیت سمن ها در صربستان به عنوان پیشروی انقلاب رنگی بررسی و سرانجام چگونگی ایجاد جنبش اجتماعی اتپور، نقش آفرینی و کارکرد آن در صحنه سیاسی صربستان و نحوه مقابله رژیم با آن بیان می شود.

بسیج در اندیشه امام خمینی(ره ) و مقام معظم رهبری راهبرد بی بدیل در فرایند انقلاب اسلامی و تحقق اهداف و مقابله با مخاطرات و تهدیدهاست. در شکل گیری انقلاب، نگهبانی از دستاورد ها و تثبیت انقلاب و در جنگ نظامی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی تکیه امام(ره) بر بسیج مردمی نیرو های انقلاب در همه عرصه ها بوده است. در فرمان حضرت امام خمینی (ره) برای تشکیل بسیج دانشجو و طلبه و تاکیدات مکرر مقام معظم رهبری این نگاه به بسیج قشرها دیده می شود و ایشان خواستار پر کردن همه خلا ها از جمله خلاهای سیاسی، فکری، اجتماعی، عقیدتی و نظامی و... توسط بسیج است. در عصر تهدید نرم به عنوان مهم ترین مخاطره نظام اسلامی نقش بسیج دانشجو و طلبه واکاوی و با روش توصیفی تبیینی شاخصه های نقش آفرینی این دو قشر بر اساس اقدامات شان در گذشته و توجه به ابعاد مختلف تهدید نرم و قابلیت ها و توانمندی های بسیجیان، از مبانی نظری بررسی شده است. با تبدیل شاخص ها به سوال، مجموعه سوال هایی در قالب پرسشنامه در اختیار خبرگان و صاحب نظران قرار گرفت و پس از جمع بندی و تجزیه و تحلیل آماری داده ها و آزمون نقش ها نقش بسیج دانشجو و طلبه در تهدیدهای نرم در چهار زمینه بسیج، حوزه و دانشگاه، مردم و مسئولان بررسی شد.