رهبری آموزشی کاربردی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب زیسته اساتید دانشگاه علامه طباطبائی تهران از تدریس مجازی در دوره کرونا صورت گرفت. روش تحقیق حاضر با توجه به هدف از نوع مطالعات کاربردی و بر اساس رویکرد از نوع مطالعات کیفی بر اساس روش پدیدارشناسی بود. جامعه ی مورد مطالعه را کلیه اساتید دانشگاه علامه طباطبائی تهران که دارای سابقه ی آموزش تدریس مجازی بودند را شامل شد. در این پژوهش جهت انتخاب نمونه از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد که برای تعیین حجم نمونه پژوهشگر با تعداد 20 نفر به سطح اشباع نظری دست یافت. به منظور جمع آوری داده ها از مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شده است که پایایی ابزار از روش پایایی بین دو کدگذار به دست آمد که قابلیت اعتماد کدگذاری تائید شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری بر اساس تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج یافته ها نشان داد که موانع و مشکلات تدریس مجازی اساتید دانشگاه علامه طباطبائی تهران شامل ضعف در یادگیرنده، ضعف آموزش دهنده، ضعف محتوا ، ضعف امکانات آموزشی، ضعف زمان آموزش و ضعف ارزشیابی و بازخورد بود. بر اساس نتایج به دست آمده بیشتر مشکلات دوره های مواجه شده با شکست، مربوط به حیطه ی اجرایی است و مدیران دانشگاه باید توجه خود را به بخش اجرایی معطوف نمایند تا موانع یادگیری در مرحله ی اول و انتقال یادگیری در مرحله ی بعد برطرف شود.

هدف: هدف پژوهش بررسی نقش رهبری توانمند ساز مدیران مدارس در توسعه حرفه ای معلمان با میانجی گری یادگیری سازمانی بود. روش پژوهش: جامعه پژوهش کلیه معلمان مدارس ابتدایی (دخترانه و پسرانه) استان کردستان بودند که از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی و بر مبنای فرمول کوکران نمونه ای به حجم 364 معلم انتخاب شد. روش پژوهش کمی از نوع مطالعات همبستگی و رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری کوواریانس محور است. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های رهبری توانمند ساز Ahearn, Mathieu and Rapp (2005)؛ یادگیری سازمانی García Morales et al (2006) و توسعه حرفه ای Nova (2008) استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها با تکنیک آلفای کرانباخ برای رهبری توانمند ساز(94/0)، یادگیری سازمانی(89/0) و توسعه حرفه ای (95/0) گزارش شد و روایی سازه پرسشنامه ها بوسیله تحلیل عاملی تأییدی بررسی و تایید شد، جهت تحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار lisrel 10.20 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد رهبری توانمند ساز مدیران و یادگیری سازمانی اثر مستقیم مثبت بر توسعه حرفه ای معلمان در سطح 05/0 دارند؛ رهبری توانمندساز مدیران مدارس به واسطه یادگیری سازمانی اثر غیرمستقیم مثبت بر توسعه حرفه ای معلمان در سطح 05/0 دارد؛ همچنین رهبری توانمندساز مدیران مدارس و یادگیری سازمانی قادر به تبیین 51/0 واریانس توسعه حرفه ای معلمان هستند. نتیجه نهایی بیانگر میانجی گری معنادار یادگیری سازمانی در رابطه رهبری توانمندساز با توسعه حرفه ای معلمان بود.

هدف اصلی این مقاله واکاوی پیامدهای استقرار مدیریت موفق در مدارس شهر تهران است. روش پژوهش آمیخته اکتشافی و جامعه آماری شامل همه استادان رشته مدیریت آموزشی و نیزکلیه مدیران مدارس برتر در سال تحصیلی 1399-1398 شهر تهران بود. 8 نفر از استادان و 7 نفر از مدیران مدارس برتر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و از آن ها مصاحبه هایی نیمه ساختار یافته به عمل آمد. محققین با انتخاب این تعداد از افراد، به اشباع نظری در جمع آوری اطلاعات در مرحله مصاحبه رسیدند؛ جهت تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد. برای اطمینان از روایی پژوهش، از بررسی توسط اعضاء (مصاحبه) و روش چند سویه نگری منابع داده ها و برای محاسبه پایاییِ کدگذاری های انجام شده، از روش های پایایی باز آزمون و پایایی توافق درون موضوعی (توافق بین دو کد گذار) استفاده گردید. در نتیجه این مطالعه؛ پیامدهای استقرار مدیریت موفق در مدارس شهر تهران شامل شامل ابعاد: ارتقاء علمی، فرهنگی و اجتماعی جامعه؛ ارتقاء منزلت نظام آموزشی و مدیریت آن؛ تربیت شهروند مطلوب؛کاهش آسیب ها و معضلات؛ موفقیت مدرسه؛ احساس موفقیت و رضایت اولیاء، معلمان،کارکنان و دانش آموزان از عملکرد درست و منطقی مدرسه؛ پیشرفت و موفقیت تحصیلی و آموزشی و جلب حمایت از مدرسه می باشند. در مرحله کمی، چارچوبه شناسایی شده پیامدهای استقرار مدیریت موفق در مدارس مجددا در نمونه مصاحبه شده اجرا و پیامدهای شناسایی شده مورد تایید قرار گرفت.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اندازه اثر متغیرهای همبسته با موفقیت دانش آموزان در آزمون تیمز در ایران است. روش پژوهش حاضر از نوع فراتحلیل بود. از این رو با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی نسبت به یافتن و جمع آوری تمام گزارش های پژوهشی اقدام شد. نمونه مطالعات مورد استفاده شامل 13 مطالعه انجام شده از سال 1389 تا 1401 در سراسر ایران می باشد. داده های حاصل از این 13 مطالعه با روش اندازه اثرضریب همبستگی پیرسون برای مدل اثرهای ثابت مورد فراتحلیل قرار گرفتند. کلیه تحلیل های آماری با استفاده از ویرایش دوم نرم افزار جامع فراتحلیل انجام شد. یافته ها نشان داد که میانگین اندازه اثر کلی برای مدل اثرات ثابت برابر 605/0 و برای اثرات تصادفی برابر 597/0 است که هر دو در سطح 001/0 معنی دار هستند. بنابراین میانگین اندازه اثر پژوهش حاضر (605/0) را می توان اندازه اثر متوسط تا زیاد موفقیت دانش آموزان در آزمون تیمز تفسیر کرد. بین کیفیت تدریس معلم، جنسیت، انگیزش، فعالیت های آموزشی در مدرسه، برنامه آموزشی مدارس، خودپنداره،وضعیت اقتصادی- اجتماعی، ارتباط والدین با مدارس، نگرش، آموزش مهارتهای تفکر، جو مدرسه، محل مدرسه و پیشینه خانوادگی با موفقیت دانش آموزان در آزمون تیمز اندازه اثر معنی داری وجود دارد.

این پژوهش به بررسی شاخص های سازمان یادگیرنده در بین کارکنان غیر هیأت علمی دانشگاه اردکان، بر اساس پنج شاخص قابلیت های فردی، الگوهای ذهنی، آرمان مشترک، یادگیری تیمی و تفکر سیستمی از مدل پیتر سنگه می پردازد. جامعه آماری این تحقیق 44 نفر از کارکنان دانشگاه اردکان هستند که همه آن ها در این تحقیق مورد پرسش قرار گرفته اند. به منظور انجام این پژوهش، ابتدا پرسشنامه ی سازمان یادگیرنده تهیه و پس از تأیید روایی آن توسط متخصصان، پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ اندازه گیری شد که عدد 95/0 بدست آمد. پس از تکمیل پرسشنامه توسط کارکنان، داده ها وارد نرم افزار SPSS 26.0 شدند. ابتدا نرمال بودن داده ها، با استفاده از آزمون چولگی و کشیدگی مشخص شد. سپس براساس آزمون پارامتریک تی تک نمونه ای مشخص شد که دانشگاه اردکان از لحاظ تمام شاخص های سازمان یادگیرنده در وضعیت مطلوبی بوده و مورد تأیید قرار گرفت؛ به بیان دیگر، دانشگاه اردکان یک سازمان یادگیرنده محسوب می شود. در ادامه نتایج آزمون فریدمن نیز نشان دادند که رتبه هر کدام از این شاخص ها یکسان نبوده و شاخص تفکر سیستمی بهترین وضعیت و شاخص یادگیری تیمی بدترین وضعیت را دارد. نهایتاً با توجه به آزمون تی مستقل و ANOVA، مشخص گردید تنها متغیر جنسیت رابطه معناداری با سازمان یادگیرنده دارد.

وضعیت جدید ناشی از شیوع کرونا شرایط بی سابقه ای را بر سیستم آموزشی کشور تحمیل کرده است و آموزش دروس و از جمله تربیت بدنی بصورت مجازی و غیر حضوری انجام می شود. هدف این مطالعه بررسی تجربه زیسته معلمان از اثربخشی آموزش تربیت بدنی در طول بیماری کرونا می باشد. رویکرد این مطالعه کیفی بوده و استراتژی آن روش پدیدارشناسی می باشد. جامعه آماری آن را کلیه معلمان تربیت بدنی استان اردبیل تشکیل می دهند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری تعداد 15 مشارکت کننده انتخاب شدند. ابزار تحقیق مصاحبه نیمه ساخت یافته بود. با استفاده از نرم افزار مکس کیودا کد گذاری باز گردید و داده های جمع آوری شده به اجزای مفهومی کوچک تجزیه شدند. در این مطالعه برای بررسی روایی تحقیق از روش داور بیرونی استفاده شد و دو نفر داور بیرونی تحقیق را زیر نظر داشتند. برای بررسی پایایی با توجه به نظر سیلورمن سه نفر از متخصصین کدگذاری داده ها را انجام داده و نتایج کدگذاری بیش از 80 درصد کدهای باز با هم یکسان بودند. مطابق فرآیند روش شناختی نخست از دل داده های اولیه، تعداد 63 کد باز به دست آمد. در گام بعدی، کدهای ش ناسایی ش ده براساس میزان تشابه م فهومی، دس ته بندی و ترکیب شده و در قالب چهار مؤلفه سیستم آموزش تربیت بدنی در مدارس در دوران کرونا استخراج گردید که به ترتیب اهمیت شامل مؤلفه های فرآیند، خروجی سیستم، ورودی سیستم و بازخورد بودند.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و ارزیابی مدلی برای مدیریت آموزش مجازی انجام شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف، از نوع کاربردی می باشد و از نظرخانواده تحقیق، آمیخته اکتشافی می باشد. در قسمت کیفی با استفاده از روش پژوهش داده بنیاد، بر اساس مصاحبه از متخصصان حوزه مدیریت آموزشی و آموزش مجازی، داده ها گردآوری شده و گویه ها تعیین شد. سپس کدگذاری و مورد تحلیل قرار گرفتند. جامعه آماری در بخش کیفی، اساتید و متخصصان حوزه مدیریت آموزشی و آموزش مجازی دانشگاه تهران و دانشگاه محقق اردبیلی بودند. در مرحله کمی از پرسشنامه گردآوری شده بر اساس فاز کیفی استفاده شده است. جامعه آماری در بخش کمی شامل 172 دانشجویان سطح تحصیلات تکمیلی دانشگاه محقق اردبیلی هستند. داده ها از دانشجویان گردآوری شده و در قالب مدل ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت و اعتبارسنجی مدل طراحی شده در قسمت کمی انجام شد. در مرحله کمی تجزیه و تحلیل بر اساس نرم افزارهای SPSS و لیزرل انجام شد و شاخص های برازش بررسی شد. نتایج بیانگر این بود که متغیرهای عوامل علی، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر، عوامل راهبردی و گویه های تعیین شده می توانند پیش بین های معناداری برای مدیریت آموزش مجازی باشند. همچنین خروجی مدل به دست آمده از نرم افزار لیزرل بیانگر این بود که مدل از برازش مناسبی برخوردار است. بر طبق نتایج مطالعه، عوامل علی، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر، عوامل راهبردی بر طبق گویه های مؤثر آنها، اثر مستقیم و معناداری بر مدیریت آموزش مجازی دارند و می توان آنها را به عنوان عوامل اثرگذار برای طراحی مدل مدیریت آموزش مجازی مطرح کرد.

هدف از پژوهش حاضر ، شناسایی مولفه های شایستگی های فرهنگی مدیران آموزش عالی ایران بود. این پژوهش از نظر ماهیت کیفی و به روش تحلیل مضمون(مدل آتراید-استرلینگ) با رویکرد قیاسی انجام گردید. گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و با مطالعه کتب، مقالات و مطالب مرتبط در اینترنت و تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش اکتشافی انجام پذیرفت.برای سنجش روایی داده ها از روش کیفی(ممیزی کردن از سوی داوران) و نسبت روایی لاوشه استفاده شد. به روش پایایی بازآزمون و روش توافقی درون موضوعی برای محاسبه پایایی تحلیل و کدگذاری بهره برده شد. از نرم افزار AMOS برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. نتایج تحلیل ها نشان داد مضامین پایه استخراج شده شایستگی فرهنگی مدیران 122 مضمون بوده که با مضامین فراگیر در حوزه های پنج گانه مهارت فرهنگی، دانش فرهنگی، آگاهی فرهنگی، تعاملات فرهنگی و تمایلات فرهنگی شناسایی شد. در حوزه مهارت فرهنگی مضامین سازمان دهنده: مهارت پذیرش تفاوت های فرهنگی، مهارت قبولاندن تفاوت های فرهنگی، مهارت ارزیابی از شایستگی های فرهنگی، درحوزه دانش فرهنگی مضامین سازمان دهنده: هویت شناسی فرهنگ ذینفعان از سایر فرهنگ ها ،منبع شناسی فرهنگ ذینفعان از سایر فرهنگ ها ،شناخت شناسی فرهنگ ذینفعان از سایر فرهنگ ها و در حوزه آگاهی فرهنگی مضامین سازمان دهنده: هویت شناسی فرهنگ خودی با تأکید بر آموزش عالی، منبع شناسی فرهنگ خودی با تأکید بر آموزش عالی و شناخت شناسی فرهنگ خودی با تأکید بر آموزش عالی شناسایی شدند. با آگاهی از این یافته ها می توان مقیاس و شاخص هایی در انتخاب و انتصاب مدیران آموزش عالی بکار برد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه جو مدرسه و تعادل کار و زندگی معلمان آموزش ابتدایی با میانجی گری نقش استرس شغلی انجام شد. روش این پژوهش کمّی، بنیادی، همبستگی و به طور دقیق تر مدلسازی معادلات ساختاری بود. جامعه پژوهش شامل تمامی معلمان مدارس ابتدایی (دخترانه و پسرانه) شهر یزد در سال 1400-1399 به تعداد 1759 نفر بود. 317 معلم از جامعه مورد مطالعه به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار های گردآوری پژوهش، پرسشنامه جو مدرسه پاشیاردیس (1390)، پرسشنامه استرس کریاکو (1976) و ساتکلیف و پرسشنامه تعادل کار و زندگی وونگ وکو (2009) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Amos 24 انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد جو مدرسه به صورت منفی و معنادار استرس شغلی (42/0- = β) و به صورت مثبت و معنادار تعادل کار زندگی(54/0 = β) را پیش بینی می کند. یافته ها همچنین نشان داد استرس شغلی به صورت منفی و معنادار تعادل کار- زندگی (42/0- = β) را در معلمان مقطع ابتدایی پیش بینی می کند. نتایج آزمون بوت استراپ نشان داد که در رابطه بین جو مدرسه و تعادل کار- زندگی، متغیر استرس شغلی نقش میانجی دارد. در نهایت بررسی شاخص های برازش نشان داد که مدل پیشنهادی پژوهش از طریق داده های تجربی مورد تایید قرار می-گیرد. بنابراین با بهبود بخشیدن به ابعاد مختلف جو مدرسه می توان استرس شغلی معلمان را کاهش داد و در نهایت تعادل بین کار و زندگی را در این قشر از جامعه افزایش داد و بدین طریق موجبات افزایش رضایت شغلی و بهبود عملکرد شغلی را فراهم کرد.

هدف پژوهش بررسی اثر رهبری تأملی بر اثربخشی مدرسه با نقش های میانجی گرایش به یادگیری مادام العمر و خوش بینی تحصیلی معلمان بود. روش پژوهش توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه معلمان نوک آباد (استان سیستان و بلوچستان) در سال تحصیلی 1401-1400 بود (307N=). به شیوه نمونه گیری تصادفی- طبقه ای تعداد 171 معلم از طریق پرسشنامه های رهبری تأملی، اثربخشی مدرسه، یادگیری مادام العمر و خوش بینی تحصیلی معلم مورد مطالعه قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر مستقیم رهبری تأملی بر اثربخشی مدرسه مثبت و معنی دار است؛ همچنین اثر غیرمستقیم رهبری تأملی بر اثربخشی مدرسه با میانجی گری های گرایش به یادگیری مادام العمر و خوش بینی تحصیلی معلمان مثبت و معنی دار است. بنابراین مدیران مدارسی که برنامه های مدرسه را بر محور تفکر و اندیشیدن طراحی می کنند، معلمان را به شرکت در دوره های آموزش ضمن خدمت، مطالعات شخصی و تبادل تجارب با سایر همکاران ترغیب می کنند و باور دارند که معلمان در موفقیت و یادگیری دانش آموزان تأثیرگذار هستند، می توانند اثربخشی مدارس را بهبود ببخشند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش خودکارآمدی مدیران در یادگیری حرفه ای و اجتماعات یادگیری معلمان شهرستان چناران: سهم رهبری آموزشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش همه معلمان شهرستان چناران می باشد و روش نمونه گیری تصادفی ساده بود که طبق جدول مورگان تعداد 200 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد پرسشنامه خودکارآمدی (Sherer & Adamz 1982) ، پرسشنامه یادگیری حرفه ای قاسم زاده و همکاران (1397) ، پرسشنامه یادگیری اجتماعی قاسم زاده و همکاران (1397) و پرسشنامه رهبری آموزشی(Oliver, Hip & Leak, 2010) می باشد، نتایج جاصل از این پژوهش داد که خودکارامدی مدیران با یادگیری حرفه ای و اجتماعات یادگیری حرفه ای رابطه ای ندارد اما رهبری آموزشی با یادگیری حرفه ای و اجتماعات یادگیری رابطه مثبت و معناداری دارد همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که بین یادگیری حرفه ای و اجتماعات یادگیری حرفه ای رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و رهبری آموزشی رابطه بین خودکارامدی مدیران و اجتماعات یادگیری و همچنین رابطه بین خودکارامدی و یادگیری حرفه ای را واسطه گری می کند.

هدف از این پژوهش، تحلیل تاثیر مصلحت اندیشی سرپرست بر مصلحت اندیشی کارکنان با تاکید بر نقش تعدیل کننده مبادله رهبر-عضو و نقش میانجی گری تسامح غیراخلاقی کارکنان می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی – پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش (850نفر) کارکنان بیمارستان شهدای کارگر شهرستان یزد بوده که از طریق فرمول کوکران 265 به شکل تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های مصلحت اندیشی سرپرست Greenbaum et al (2018)، مصلحت اندیشی کارکنان Greenbaum et al (2018)، تسامح غیر اخلاقی کارکنان Froelich & Kottke (1991) و در نهایت مبادله رهبر-عضو Graen & Uhl-Bien (1995) بود. روایی (همگرا و واگرا) و پایایی (بار عاملی، ضریب پایایی مرکب، ضریب آلفای کرونباخ) پرسش نامه ها حاکی از آن هستند که ابزارهای اندازه گیری از روایی و پایایی خوبی برخوردار هستند. نتایج حاصل از آزمون فرضیات توسط نرم افزار SMART-PLS و با استفاده از آماره آزمون t و ضرایب مسیر (β)، نشان داد که مبادله رهبر-عضو و تسامح غیراخلاقی کارکنان می توانند به ترتیب نقش تعدیل گر و میانجی گری را داشته باشند. با وجود مدل طراحی شده می توان انتظار داشت که مدیران بیمارستان می توانند از طریق کاهش مبادله رهبر-عضو به کاهش سطح مصلحت اندیشی سرپرست بر مصلحت اندیشی کارکنان بپردازند اما با افزایش تسامح غیراخلاقی کارکنان سطح مصلحت اندیشی سرپرست و مبادله رهبر-عضو بر مصلحت اندیشی کارکنان را افزایش می دهند، و این شاید در کوتاه مدت جواب دهد اما در بلندمدت هرگز نخواهند توانست به مدیریت بیمارستان ادامه دهند و ضربه مهلکی را بر پیکره آن خواهند زد.