رهبری آموزشی کاربردی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش های شغلی مدیران مدارس روستایی اجرا شد. این پژوهش ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رویکرد کیفی پدیدارﺷﻨﺎﺳﯽ تفسیری (هرمنوتیک) اﻧﺠﺎم شد. میدان پژوهش شامل کلیه مدیران مدارس روستایی استان کرمان بود. جهت انتخاب مشارکت کنندگان از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. انتخاب مشارکت کنندگان تا رسیدن به اشباع نظری ادامه داشت. اشباع نظری در پژوهش حاضر تا مصاحبه مشارکت کننده شماره 26 حاصل شد. تجزیه و تحلیل داده ﻫﺎی مصاحبه های پژوهش ﺑﺎ رویکرد دیکلمن و ﻫﻤﮑﺎران (1989) اﻧﺠﺎم شد. یافته های پژوهش نشان داد چالش های مدیران مدارس روستایی شامل سه دسته چالش های فردی مدیر (زیست بومی بودن مدیران، شرایط علمی و تجربه مدیریتی، ارتباط بین فردی مدیر و ارزشیابی آموزشی مدیر از وضعیت مدرسه)، چالش های سازمانی (شرایط اقتصادی، تهیه و تخصیص بودجه مدرسه ای، بخشنامه ها، فضای و امکانات رفاهی مدرسه، نیروی انسانی کافی و مناسب، اختیارات مدیر، کلاس های ضمن خدمت، ملاک ها و نحوه اجرا ارزیابی ها در مدرسه)، چالش های فراسازمانی (مشکلات خاص آموزشی دانش آموزان مدارس روستایی، تأمین هزینه های تحصیل، مشکلات اخلاقی و خشونت، ناتوانی و عدم همکاری نهادهای موثر، ارتباط و تاثیر والدین بر مدرسه و دانش آموزان) می باشد. مدارس روستایی و متقابلاً وظایف مدیران این مدارس شرایط خاص را داراست. بنابراین تعیین ماموریت مدیران، اهداف مدرسه، ملاک های ارزیابی مدیران و مدارس بایت با شرایط یک مدرسه روستایی سازگار باشد.

این پژوهش با هدف معرفی و بومی سازی مقیاس تنش هویت حرفه ای در بین معلمان دوره ابتدایی شهر کرج در نیمه اول سال 99 انجام شد. روش پژوهش حاضر با تکیه بر روش های روانسنجی و ابزار مورد استفاده مقیاس تنش هویت حرفه ای هانا و همکاران (2019) بوده است. جامعه آماری کلیه معلمان دوره ابتدایی شهر کرج و نمونه آماری 340 نفر معلم بوده که به دلیل شیوع ویروس کرونا، به شیوه در دسترس انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل داده ها در تحلیل عاملی اکتشافی، چرخش واریمکس؛ در تحلیل عاملی تاییدی، حداکثر درست نمایی و در بررسی اعتبار، ضریب آلفای کرونباخ بوده است. نتایج نشان داد شاخص های برازندگی در ساختار عاملی بدست آمده طی تحلیل اکتشافی مطلوب بوده است. این مطلب بیانگر تایید روایی سازه نسخه فارسی ابزار مورد بررسی بوده است. ضریب آلفای کرونباخ نیز برای تک تک خرده مقیاس ها و نیز مقیاس کل بالاتر از 7/0 حاصل شد. به طور کلی نتایج نشان داد مقیاس مذکور از روایی و اعتبار قابل قبول برخوردار است.

این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر خودکارآمدی تحصیلی، انگیزش پیشرفت و راهبردهای مقابله با استرس در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر سرپل ذهاب انجام شد. مطالعه حاضر پژوهشی نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود که در سال 1398 در شهرستان سرپل ذهاب انجام شد. روش نمونه گیری خوشه ای و تعداد نمونه ها در دو گروه مداخله و کنترل 40 نفر بود (هر گروه 20 نفر). گروه مداخله در طول هشت جلسه60 تا 90 دقیقه ای، آموزش های گروه درمانی مبتنی بر حضور ذهن دریافت کردند. داده های مربوط به دانش آموزان در دو مقطع زمانی قبل و بلافاصله بعد از مداخله با استفاده از پرسشنامه های استاندارد انگیزش پیشرفت، خودکارآمدی تحصیلی مورگان-جینکز و راهبردهای مقابله با استرس جمع آوری شد. داده ها با آزمون های آماری t مستقل، t زوجی و آزمون کای دو و با استفاده نرم افزار SPSS 16 و سطح معنی داری 5٪ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که گروه درمانی مبتنی بر حضور ذهن، موجب بهبود معنادار نمرات خودکارآمدی تحصیلی، انگیزش پیشرفت و راهبردهای مقابله با استرس در دانش آموزان گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل گردید (0/001 > P ). به نظر می رسد مداخله گروه درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی با افزایش مهارت های ذهنی دانش آموزان منجر به بهبود خودکارآمدی تحصیلی، انگیزش پیشرفت و راهبردهای مقابله با استرس گردید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بازخور 360 درجه و عملکرد سازمانی با کیفیت زندگی کاری مدیران مدارس ابتدایی و متوسطه شهرستان سرایان انجام گردید. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش کلیه مدیران ابتدایی و متوسطه شهرستان سرایان در سال تحصیلی 99-1398 که 240 نفر می باشند و نمونه پژوهش که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام شد که با فرمول کوکران حجم نمونه 140 نفر بودند. ابزار پژوهش سه پرسشنامه استاندارد بازخور 360 درجه مورگان، کنان و کولینان (2005)، پرسشنامه هرسی و گلداسمیت (2009) و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری هوکول بریف (1996) بود. روایی پرسشنامه ها از نوع محتوایی و پایایی آن ها برمبنای ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0.83، 0.86 و 0.89 برآورد گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی تک نمونه ای، تی دوگروهی، F واریانس یکطرفه و رگرسیون) در محیط نرم افزاری spss نسخه 22 استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین نمونه پژوهش برای هریک از متغیرها دارای مطلوبیت می باشد. همچنین متغیرهای بازخورد 360 درجه، عملکرد سازمانی و کیفیت زندگی کاری برحسب تحصیلات برای تمام متغیرها و برحسب جنسیت برای متغیرهای بازخورد 360 درجه و کیفیت زندگی کاری معنادار بود. نتایج ضریب همبستگی نیز نشان داد که بین بازخورد 360 با کیفیت زندگی کاری و بین هریک از مؤلفه های عملکرد سازمانی با کیفیت زندگی کاری، نیز ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد.

عواقب تصمیماتی که مدیران در سازمانها اتخاذ می کنند نسبت به تصمیماتی که کارمندان می گیرند، گستره وسیعتری را متاثر می سازد. پژوهش حاضر با هدف اصلی تعیین اثر آموزش تریز بر توانایی حل مسئله جامعه مدیران هلدینگ تخصصی صنعت و معدن انجام گرفت. تحقیق از لحاظ نوع هدف کاربردی و از نظر ماهیت داده ها کمی است. برای این منظور از جامعه 110 نفری مدیران هلدینگ شامل مدیران ستاد، موسسات و پروژه های تابعه با روش نمونه گیری تصادفی و داوطلبانه نمونه ای به اندازه 86 نفر انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها پرسشنامه استاندارد حل مسئله هپنر و پترسون (1982) است. در این تحقیق روایی پرسشنامه توسط تعدادی از اساتید دانشگاهی تایید شده است. جهت تعیین اعتبار علمی پرسشنامه از شاخص روایی محتوی (CVI) و ضریب روایی محتوی (CVR) استفاده شد. همچنین میزان آلفای کرونباخ 77/0 بدست آمد که نشان از پایایی پرسشنامه دارد. فرضیه های تحقیق با استفاده از تحلیل کواریانس مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق از طرح آزمایشی پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد که متشکل از یک متغیر مستقلِ آموزش تئوری حل ابداعانه مسئله و متغیرهای وابسته اعتماد به حل مسائل، سبک گرایش - اجتناب و کنترل شخصی بود. یافته های این تحقیق نشان داد آموزش تریز باعث افزایش اعتماد به خود در حل مسایل، شیوه گرایش – اجتناب، کنترل شخصی و توانایی حل مسئله مدیران هلدینگ تخصصی صنعت و معدن گردیده است. با توجه به نتایج این پژوهش می توان آموزش تریز را در افزایش توانایی حل مسئله مدیران موثر دانست.

    این پژوهش با هدف واکاوی و شناسایی و تعیین صلاحیت های حرفه ای آموزگاران به منظور ارائه یک چارچوب مفهومی طراحی و اجرا شد. روش پژوهش، از نوع ترکیبی اکتشافی است. ابتدا در مرحله کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 20 نفر از متخصصان و صاحب نظران و آموزگارن دوره ابتدایی که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند،بعد از انجام مصاحبه و کد گذاری و دستیابی به زیر مؤلفه ها و مؤلفه ها، ابعاد صلاحیت حرفه ای آموزگاران  شامل 4 بعد دانشی، مهارتی، فردی و توانایی شناسایی شدند. در بخش کمی، جامعه آماری پژوهش کلیه آموزگاران استان البرز (7000 نفر) بودند که از بین آنها تعداد 364 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسش نامه محقق ساخته صلاحیت های حرفه ای آموزگاران استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد، در سطح معناداری 01/0 بین میانگین رتبه ابعاد صلاحیت حرفه ای آموزگاران در هر دو وضعیت موجود و مطلوب تفاوت معنی داری وجود دارد. در هر دو وضعیت، ابعاد صلاحیت حرفه ای آموزگاران به ترتیب عبارتند از :بعد دانشی، بعد مهارتی، بعد فردی، بعد توانایی. همچنین میانگین نمره این ابعاد بر حسب وضعیت موجود و مطلوب با هم تفاوت معنی داری دارد این تفاوت برای بعد دانشی، مهارتی و توانایی در سطح 99/0 (01/0˂p)، و برای بعد فردی در سطح 95/0 معنی دار است (05/0˂p). نتایج این پژوهش می تواند دریچه های جدیدی را برای توجه بنیادی به صلاحیت حرفه ای آموزگاران  و ایجاد تغییرات مطلوب در بازنگری برنامه بهسازی منابع انسانی بگشاید.

یکی از معیارهای قضاوت در خصوص میزان پویایی و اثربخشی یک سازمان، سنجش میزان حساسیت رهبران آن سازمان نسبت به رضایت ذینفعان و پاسخگویی مستمر یا انتظار ضمنی و غیرضمنی از آن ها برای توجیه عقاید، احساسات و رفتارهایشان در مقابل خدمات گیرندگان است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل روابط سبک رهبری تحولی با میزان پاسخگویی مدیران مدارس شهرستان ماهشهر از طریق متغیر میانجی هوش هیجانی اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه مدیران مدارس شهرستان ماهشهر با تعداد 320 نفر تشکیل دادند. بر اساس جدول کرجسی و مورگان نمونه ای با حجم 175 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های رهبری تحول آفرین باس و آولیو (1985)، میزان پاسخگویی هوچوارتر و همکاران (2007) و هوش هیجانی پترایدز و فارنهام (2001) استفاده شد و روایی این ابزارها توسط متخصصین تأیید شد. ضریب پایایی پرسشنامه رهبری تحول گرا به روش های آلفای کرونباخ ۹۰/۰، پایایی پرسشنامه پاسخگویی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 74/0 و پایایی پرسشنامه هوش هیجانی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 93/0 برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش های آماری ضریب همبستگی و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد که رابطه سبک رهبری تحولی از طریق متغیر میانجی هوش هیجانی با میزان پاسخگویی مدیران مدارس معنی داری است و فرضیه پژوهش تایید شد. پس می توان گفت بهره گیری از سبک های مدیریتی تحول گرایانه و شناخت و مدیریت هیجانات کارکنان توسط مدیران می تواند باعث بهبود کیفیت پاسخگویی کارکنان سازمان های آموزشی شود.