رهبری آموزشی کاربردی

پداگوژی حوزه ی وسیعی در علوم تربیتی است که در فرایند یاددهی و یادگیری تأثیر بسزایی دارد. این حوزه ی مطالعاتی در نیمه ی دوم قرن بیستم بعد از تحولات زیادی که مدیریت آموزشی طی کرد، همراه با پیشرفت دانش و فناوری به رهبری آموزشی تبدیل شد. مقاله حاضر باهدف بررسی تجارب نومعلمان فارغ التحصیل دانشگاه فرهنگیان از پداگوژی دانش محتوا در کلاس درس مدارس ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل مفهومی بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل نومعلمان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان اردبیل که در سال های تحصیلی 1397-1395 فارغ التحصیل تحصیل شده بودند، هست. تعداد حجم نمونه 25 نفر از نومعلمان پسر و دختر که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند، بوده است. حد کفایت نمونه نیز اشباع نظری و اطلاعاتی بود. ابزار اندازه گیری پژوهش از نوع فن مصاحبه عمیق بود که نحوه تجزیه وتحلیل داده ها بر مبنای کدگذاری عرفی بود. برای روایی و اعتبار پژوهش نیز ازنظر متخصصان و خود مصاحبه شوندگان کمک گرفته شد که نتایج مورد تائید آن ها بود. بر اساس یافته ها تدریس یک رویداد پداگوژیک تلقی می شود که پیشایندهای آن (تفکرات و ادراکات معلم)، چگونگی آموزش در قالب کنش ها و تعاملات انسانی در کلاس درس (نحوه عمل) و بروندادهای ناشی از آموزش (نتیجه تفکرات و عمل معلم) را دربرمی گیرد که بر اساس دیدگاه های فلسفی، روان شناختی و سواد چندگانه معنا پیدا می کند. درنتیجه، می توان گفت که پداگوژی دانش محتوا به عنوان تلفیق علم و هنر موردنیاز همه معلمان و مربیان تعلیم و تربیت در کشور محسوب می گردد.

هدف تحقیق حاضر، شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر توسعه رهبران جدید در مدارس دوره متوسطه شهر اردبیل به روش پژوهش آمیخته بود. جامعه آماری تحقیق حاضر مدیران و معلمان مدارس نمونه دوره متوسطه شهر اردبیل بود که در بخش کیفی و با استفاده از نمونه گیری هدفمند تعداد 15 نفر تحت مصاحبه قرار گرفتند و در مرحله کمی از بین جامعه 2210 نفری تعداد 202 نفر به صورت نمونه گیری چند مرحله ای و طبقه ای متناسب انتخاب شدند . برای تحلیل داده ها از روش تحلیل استقرایی استفاده شد و روایی یافته های پژوهش با استفاده از روش های بازبینی توسط اعضا، بررسی همکار، مشارکتی بودن پژوهش تضمین گردید. همچنین به منظور سنجش پایایی کدگذاری های انجام شده، از روش های پایایی باز آزمون و توافق درون موضوعی استفاده شد. به منظور تحلیل داده های کمّی از مدل معادلات ساختاری با نرم افزار PLS استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل موثر بر توسعه رهبران جدید در سازمان شامل عوامل سازمانی ( فرهنگ سازمانی، رضایت از سرپرست، پویایی سازمان، شرایط محیط کاری، همکاران، وجهه و برند سازمان، فرصت رشد، بها دادن به استعدادها، تناسب شغل و شاغل) و عوامل شغلی موثر (شامل تناسب شغل و شاغل، چالشی بودن شغل، اهمیت شغلی، استرس شغلی) می باشد. همچنین یافته دیگر پژوهش نشان داد که همه عوامل به جزء عامل استرس شغلی، اهمیت شغلی و چالشی بودن شغل تاثیر معناداری بر توسعه رهبران جدید در سازمان داشته اند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که برنامه ریزی برای استخدام ، نگهداری و توسعه رهبران در مدارس ضروری است.

جانشین پروری می تواند ابزاری قدرتمند برای تقویت و بهسازی استعدادها، کارآمدی نیروها، پویایی و تغییر سازمان به مسیرهای مثبت باشد. تعداد کمی از سازمان ها قادرند از برنامه جانشین پروری بهره ببرند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش های جانشین پروری در آموزش و پرورش، به شیوه کیفی و با استفاده از رویکرد اکتشافی انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه مدیران و معلمان آموزش و پرورش منطقه باینگان استان کرمانشاه در سال 1398 بود که با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری در مجموع 23 تن به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. داده ها به شیوه مصاحبه نیمه ساختار یافته و بررسی عمیق پیشینه و مبانی نظری جمع آوری و به شیوه کدگذاری تجزیه و تحلیل شدند. راهبرد کثرت گرایی،کنترل از سوی اعضا، تماس طولانی با محیط و مرور صاحبنظران برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده ها مورد استفاده قرار گرفت. همچنین پایایی بازآزمون برای مصاحبه ها 90/75 و پایایی بین دو کدگذار 64/71 به دست آمد. نتایج تحلیل داده ها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی حاکی از 16مقوله اصلی بود که در قالب مدل مفهومی شامل شرایط علی، پدیده محوری، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر و پیامدها پدیده جانشین پروری را تبیین و روابط بین آنها را نمایان می کند.

این پژوهش با هدف تأثیر اقتصاد رفتاری اولیای دانش آموزانی که فرزندان خود را از مدارس عادی به مدارس ابتدایی هیأت امنایی انتقال داده اند انجام شده است. برای گرد آوری داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی 15 نفر انتخاب و با این افراد مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. از اطلاعات گرد آوری شده در مصاحبه ها ، بر اساس فرآیند نظریه داده بنیاد ، طی مراحل سه گانه کدگذاری داده بنیاد (باز ، محوری و انتخابی) به ترتیب 101 کد باز ، 44 مفهوم و 23 مقوله مقوله استخراج گردید. در مرحله نهایی نیز مقولات در ذیل مؤلفه های اساسی نظریه داده بنیاد ( شرایط علی ، محوری ، مداخله ای ، راهبردی و پی آمدی ) قرار گرفتند و نهایتا مدل نهایی پژوهش شکل گرفت که نبود نیروی انسانی کافی و کمبود تجهیزات به عنوان مقوله های زمینه ای مشخص شدند و در پایان مشخص شد در صورت ایجاد شرایط و امکانات مناسب پیامدهایی مانند گسترش عدالت آموزشی ، مشارکت همه جانبه اولیا در مدارس ، افزایش کارایی مدارس ، جلوگیری از تراکم دانش آموزان در مدارس و بالابردن اعتماد اجتماعی به مدارس را به دنبال خواهد داشت.

پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش واسطه ای اشتیاق کارآفرینانه در رابطه بین حمایت تحصیلی با کارآفرینی مجازی دانشجویان علوم پزشکی شهر بوشهر انجام شد. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهر بوشهر (2136) بود که در سال تحصیلی 1397- 1396 مشغول به تحصیل بودند. نمونه موردمطالعه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی و به اندازه 326 نفر از جامعه آماری دانشجویان، انتخاب شد. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های حمایت تحصیلی ساندز و پلانکت، تمایل به کارآفرینی مجازی لینان و چن و اشتیاق کارآفرینانه برانبک و همکاران استفاده شد. تحلیل داده های این پژوهش، با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر به وسیله نرم افزارهای SPSS و LISREL انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که حمایت اساتید، خانواده و همسالان بر ابعاد اشتیاق کارآفرینانه (اشتیاق تأسیسی، ابداعی، توسعه ای) دارای اثر مستقیم و مثبت است. همچنین یافته ها نشان داد که بعد اشتیاق تأسیسی، ابداعی و توسعه ای بر تمایل به کارآفرینی مجازی دارای اثر مستقیم و مثبتی دارد. نتایج اثرهای غیرمستقیم متغیرها نیز نشان داد که ابعاد حمایت تحصیلی از طریق واسطه گری اشتیاق کارآفرینانه بر تمایل به کارآفرینی مجازی دارای اثر مثبت و معنی دار است؛ بنابراین به منظور ایجاد تمایل به کارآفرینی مجازی در دانشجویان پیشنهاد می شود که با حمایت تحصیلی از دانشجویان، اشتیاق کارآفرینانه را در آن ها تقویت کرد و به واسطه این اشتیاق کارآفرینانه گامی مثبت در جهت کارآفرینی مجازی آن ها برداشت.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش سبک های رهبری و فرهنگ سازمان یادگیرنده بر اثربخشی مدارس بوده است. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش کلیه ی مدیران دبیرستان های دخترانه ی شهر تبریز در سال تحصیلی 99-98 به تعداد 300 نفر بوده که از این تعداد 175 مدیر به روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ی سبک رهبری باس و اولیور(2013)، پرسشنامه اثربخشی هوی و میسکل(2013) و پرسشنامه فرهنگ سازمان یادگیرنده (2014) یانگ استفاده شد. با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی نتایج نشان داد که هر گونه تغییر در سبک رهبری تحول گرا و تبادلی همراه با تغییر در فرهنگ سازمان یادگیرنده خواهد بود و هرگونه افزایش در فرهنگ سازمان یادگیرنده همراه با افزایش در میزان اثربخشی مدارس خواهد بود. بیشترین ضریب همبستگی بین فرهنگ سازمان یادگیرنده و اثر بخشی و کمترین ضریب همبستگی بین دو متغیر سبک رهبری عدم مداخله و فرهنگ سازمان یادگیرنده دیده شد. همچنین رابطه ی بین سبک های تحولی و تبادلی با فرهنگ سازمان یادگیرنده و اثربخشی مدارس، معنا دار دیده شد. در عین حال بین دو متغیر سبک عدم مداخله و اثربخشی مدارس رابطه ی معنی داری دیده نشد. همچنین نقش میانجی فرهنگ سازمان یادگیرنده در رابطه ی بین سبک های رهبری و اثربخشی مدارس در مدل تایید شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر رهبری تحول آفرین بر چابکی سازمانی با میانجی درگیری شغلی است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه کارکنان درمانی و ستادی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه به تعداد 450 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران نمونه آماری این پژوهش( 208 نفر) به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های رهبری تحول آفرین بس و آوولیو(1995)، چابکی سازمانی اسپایدزر(2007) و درگیری شغلی شافلی و همکاران(2002) است. روایی ابزار از نظر متخصصین و پایایی مطابق آلفای کرونباخ گزارش شده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها مدل یابی معادلات ساختاری است. نتایج پژوهش نشان داد که اثر مستقیم رهبری تحول آفرین بر چابکی سازمانی (42/0) مثبت و معنادار است. ؛ اثر مستقیم درگیری شغلی بر چابکی سازمانی (39/0) مثبت و معنادار است. همچنین اثر مستقیم رهبری تحول آفرین بر درگیری شغلی (87/0) مثبت و معنادار است. اثر غیر مستقیم رهبری تحول آفرین بر چابکی سازمانی با میانجیگری درگیری شغلی(34/0) مثبت و معنادار است و اثر کل رهبری تحول آفرین بر چابکی سازمانی نیز (76/0) مثبت و معنادار است. براساس نتایج این پژوهش مشخص گردید که رهبری تحول آفرین به طور مستقیم بر درگیری شغلی و به طور غیر مستقیم بر چابکی سازمانی تأثیر می گذارد. لذا بهره گیری از ویژگی های رهبری تحول آفرین و تقویت آنها توسط مدیران توصیه می گردد.