پویش در آموزش علوم انسانی

پژوهش حاضر که با هدف اثربخشی آموزش مجازی بر کیفیت تدریس و خودکارآمدی معلمان دوره ابتدایی انجام شده است و از نوع نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان ابتدایی شهرستان آبدانان بود. که نمونه آماری این پژوهش شامل 30 نفر از جامعه آماری خواهد بود، که به دو گروه ،گواه (15 نفر) و آزمایش (15 نفر) جایگزین شده اند. روش نمونه گیری پژوهش به شیوه خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد و به صورت تصلدفی در گروه های آزمایش و کنترل جایگزین شدند. در این پژوهش از دو پرسشنامه کیفیت تدریس رسولی (1389) و خودکارآمدی اسچانن موران و وولفورک (2001) استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کوواریانس آنکوا و مانکوا استفاده شد.پایایی پرسشنامه کیفیت تدریس با استفاده از آلفای کرونباخ، 86/0 بود و پایایی پرسشنامه خودکارآمدی (اسچانن موران و وولفورک) 83/0 برآورد گردیده است، روایی پرسشنامه ها توسط متخصصین امر، مورد تأیید قرار گرفت. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار Spss نسخه 21 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد؛ آموزش مجازی باعث بهبود کیفیت تدریس و خودکارآمدی معلمان می گردد.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آﻣﻮزش ﻣﺴﺌﻮﻟیﺖ ﭘﺬیﺮی ﺑﻪ ﺷیﻮه واﻗﻌیﺖ درﻣﺎﻧی بر بحران هویت دانش آموزان دختر اسلام اباد غرب انجام شده است. روش تحقیق نیمه تجربی است و از طرح دو گروهی(گروه آزمایش و گروه کنترل) با پیش آزمون و پس آزمون استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دختر سال اول دوره متوسطه شهرستان اسلام اباد غرب در سال تحصیلی 1400-1399بودند. نمونه گیری به شیوه ی تصادفی طبقه ای چند مرحله ای بود. حجم جامعه 135 نفر بود که در نهایتت 100 نفر به عنوان حجم نمونه بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند. پرسشنامه بحران هویت بروی آنها اجرا گردید، آنگاه آزمون بحران هویت به دانش آموزان این دو دبیرستان داده شد. این دانش آموزان 30 نفر بودند که بصورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار تحقیق، پرسشنامه هویت یابی بود، نتایج تحلیل وابسته نشان داد که میانگین بحران هویت افراد مربوط به گروه آزمایش پس از آموزش کاهش یافته است. همچنین بین وضعیت اقتصادی خانواده؛ تعداد فرزندان خانواده و عملکرد تحصیلی دانش آموزان با بحران هویت رابطه معنادار بدست آمد، اما بین تحصیلات والدین با بحران هویت رابطه معنا دار بدست نیامد.

مشارکت و اعتمادسازی جدی بین خانه و مدرسه همیشه مورد توجه متخصصان امر آموزش و پرورش بوده است اما گاهی مواقع، به دلایل مختلف این امر میسر نمی گردد و باعث میشود اعتمادسازی و مشارکت واقعی بین خانه و مدرسه بدرستی انجام نشود، در حالیکه اعتماد و مشارکت واقعی زمانی صورت میگیرد که خانواده ها در امور مدرسه درگیر شوند و مدرسه نیز خانواده ها را همراه و همیار خود ببیند. بهمین جهت پژوهش حاضر، بصورت کیفی و با هدف « شناسایی موانع و ابعاد مغفول مشارکت و اعتمادسازی بین خانه و مدرسه» با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه اساتید دانشگاه فرهنگیان شهرستان اسلامشهر بودند که پانزده نفر از اساتید که در زمینه آموزشی و پرورشی فعالیت دارند با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته بهره گرفته شد تا ابعاد مغفول و موانع آن مشخص گردد. با توجه به یافته ها، موانعی همچون، عدم شناخت اولیا از اهداف و کارکردهای مدرسه و ناتوانی آنها در تطبیق خود با برنامه ها، تغییرات سریع برنامه های درسی و آموزشی، کمبود وقت، شاغل بودن، فاصله و درگیر بودن با کارهای روزمره، ساختار نظام آموزشی، وضعیت نامناسب اقتصادی خانواده ها، بی مهری کادر اجرایی و آموزشی مدارس نسبت به خانواده ها، عدم تبلیغات مناسب توسط رسانه های عمومی در ترویج فرهنگ مشارکت و اعتمادسازی بین خانه و مدرسه، و سه بعد مغفول فکری و نگرشی، ساختاری و منابع انسانی در بی اعتمادی و عدم مشارکت بین خانه و مدرسه شناسایی گردید.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل سوال های آزمون ورودی دانشگاه و عملکرد داوطلبان در پاسخگویی به آنها براساس سطوح حیطه شناختی بلوم. پژوهش از نوع کاربردی و تحلیلی- توصیفی است. جامعه آماری، داوطلبان آزمون ورودی در سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ بودند که بر مبنای جدول کرجسی- مورگان، 384 نفر از شهر تهران انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، کارنامه آزمون داوطلبان ورودی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷بود. پس از گردآوری داده ها، تجزیه و تحلیل آنها بر اساس کاپای کوهن و آمار توصیفی بود. ابتدا از طریق تحلیل محتوای سوال های آزمون سطح آنها براساس سطوح حیطه شناختی بلوم مشخص شد، سپس، عملکرد داوطلبان در سوال های هر یک از سطوح مورد تحلیل قرار گرفت. بدین منظور از آزمون های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ استفاده شد. یافته ها نشان داد سوال ها بالای 40 درصد در سطح فهمیدن است و عملکرد داوطلبان در هر یک از سطوح نامطلوب بود(کمتر از 50 درصد). از یافته ها نتیجه گیری شد غالب سوال های در حد پائین بود. پیشنهاد می شود سوال ها در سطوح بالای حیطه شناختی بلوم تدوین شود تا بتواند گزینش دانشجو در رشته های مختلف از جمله رشته های دانشگاه فرهنگیان به صورت مطلوب باشد.

نگاشته حاضر با رویکرد آینده پژوهی به شناسایی مهم ترین چالش های مؤثر بر دستیابی دانشگاه فرهنگیان به اهداف مدنظر خود در تربیت معلمان پرداخته و سعی در ترسیم چشم اندازهای مطلوب آن در افق زمانی 1410 دارد. این پژوهش از منظر ماهیت بر پایه روش های دلفی و تحلیل ساختاری استوار گشته و با استفاده از روش های اسنادی و پیمایشی دارای هدفی کاربردی می باشد. همچنین در پژوهش حاضر از طریق پرسشنامه از 17 نفر از اساتید دانشگاه فرهنگیان طرح مسئله صورت گرفته است که در این چهارچوب روایی پرسشنامه با دو روش اعتبار محتوا و نیز اعتبار سازه ای و پایائی با کمک آلفای کرونباخ (0.967) مورد تأیید قرار گرفت. داده های پژوهش با نرم افزار آماری SPSS نسخه 24 و آزمون های آماری در قالب جداول آماری و تعیین تاثیرات متقابل و موقعیت آنها و با استفاده از نرم افزار آینده پژوهی میک مک مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار داده شده است. یافته های پژوهش بیان می کنند که در میان چالش های اصلی به ترتیب چالش های آموزشی، مدیریتی و زیرساختی و در میان چالش های فرعی دو متغیر جذب اساتید کارآمد و کیفیت خدمات آموزشی نقش کلیدی را در میان دیگر متغیرها دارا می باشند. بر این اساس تأثیرات متغیرها بر یکدیگر و تأثیرپذیری آن ها و همچنین متغیرهایی که دارای تأثیرات غیرمستقیم و دارای پتانسیل بسیاری هستند، تعیین و شناسایی شدند. درنهایت نقشه جامعی در قالب افق پیشرو در سال 1410 ترسیم گشته است تا با بهره گیری از تمام ظرفیت ها، امکان تحقق اهداف استراتژیک دانشگاه فرهنگیان به عنوان دانشگاهی مأموریت محور در عرصه تعلیم و تربیت را فراهم سازد.

فصلنامه پویش در آموزش علوم انسانی، یکی از مهم ترین مجلات دانشگاه فرهنگیان می باشد که مقالاتی را در حوزه ی تعلیم و آموزش علوم انسانی و توسعه آن، چاپ و منتشر می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل محتوا و استنادهای مقاله های فصلنامه پویش در آموزش علوم انسانی است. روش تحقیق، تحلیل محتوایی و استنادی که با استفاده از نرم افزارهای اکسل و SPSS صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد که در 10 شماره این فصلنامه از شماره 16 تا شماره 25، تعداد 77 مقاله منتشرشده است که 48 عنوان مقاله به صورت گروهی و مابقی به صورت انفرادی تألیف شدند، تعداد تمامی استنادات 2256 و به طور میانگین برای هر مقاله 30/29 استناد بود. خوداستنادی نویسندگان 10 درصد و به طور میانگین 45/10 استناد خارجی، 1/1 استناد از سایت، 6/12 استناد از کتاب، 93/14 استناد از مقاله و 74/0 استناد از پایان نامه های ارشد و دکتری داشتند. 65 درصد از نویسندگان مقالات مرد و 35 درصد زن بودند. همچنین 9/42 درصد از نویسندگان دارای رتبه ی استادیاری بودند. مقالات با 1135 استناد و کتاب ها با 972 استناد بالاتر از سایر منابع قرارگرفته اند. روش های کیفی با 64 درصد کاربرد بیشتری داشتند و موضوعات برنامه درسی و فلسفه با 9/16 درصد نیز بیشترین طیف مقالات را به خود اختصاص داده بو. درنتیجه توجه بیشتر به اسنادات درونی، ارائه ی مقالات گروهی و بین رشته ای، افزایش کیفیت نشریه و توجه به حوزه های مغفول مانده ی آموزش علوم انسانی چون؛ تربیت بدنی، اقتصاد، تاریخ، حقوق و سایر رشته ها می تواند به ارتقای کیفیت نشریه منجر گردد.

هدف از این پژوهش شناسایی دلایل ایجاد احساس خستگی و کسالت در دانشجومعلمان طی آموزش های مجازی درسال تحصیلی 1400-1399 بود. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه مورد بررسی دانشجومعلمان پردیس شهیدهاشمی نژاد مشهد (1180 نفر) بودند که تعداد 25 نفر از آنها با روش هدفمند و مبتنی برملاک به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه ساختارنایافته بود. متن مصاحبه ها در سه گام تجزیه و تحلیل شد و اعتبار آنها توسط دوکدگذار دیگر بررسی شد. یافته ها منتهی به شناسایی 2 مضمون فراگیر، 5 مضمون سازمان دهنده و 14 مضمون پایه شد. نتایج پژوهش نشان داد که تقریبا همه مشارکت کننده ها احساس خستگی و کسالت را طی آموزش های مجازی در دوره کرونا، به میزان زیادی تجربه کرده اند. همچنین برای آموزش موثر دانشجومعلمان در فضای مجازی، برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان، نیازمند بازنگری جدی از نظر محتوا-حجم، زمان آموزش، شیوه تدریس و نیز ارزشیابی اساتید است.

هدف از انجام پژوهش حاضر، سنتزپژوهی آسیب ها و چالش های اجرای ارزشیابی کیفی توصیفی در دوره ابتدایی بود. روش پژوهش حاضر، کیفی و از نوع سنتزپژوهی می باشد که در 6 مرحله انجام گرفته است. برای این منظور، اسناد علمی نگاشته شده از سال 2011 به بعد برای بررسی مبانی نظری و عملی پژوهش حاضر، مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا، مطالعات انجام شده در خصوص ارزشیابی کیفی توصیفی طی سال های 1400-1385 در داخل و سال های 2021-1990 در خارج از کشور به عنوان جامعه آماری از طریق پایگاه های داخلی و خارجی جستجو شده و با بررسی های صورت گرفته و با توجه به معیارهای ورودی تعیین شده تعداد 74 مقاله و 3 کتاب استخراج شده و پس از انجام غربالگری سطح نخست از بین این تعداد، 25 مورد کتاب و مقاله داخلی و خارجی به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. در این راستا و بر اساس یافته های حاصل، آسیب ها و چالش های ارزشیابی کیفی – توصیفی در 5 دسته 1- آسیب های مربوط به نظام آموزش و پرورش، 2- آسیب های مربوط به افراد دخیل در فرآیند تعلیم و تربیت، 3- آسیب های مربوط به مدارس چندپایه دوره ابتدایی، 4- آسیب های مربوط به ابزارها و منابع آموزشی و 5- آسیب های مربوط به بازخورد توصیفی، طبقه بندی و بیان شد. نتایج نشان داد که عدم تامین زیرساخت های لازم در بروز این آسیب ها و چالش ها اثرگذار است و با توجه به اهمیت ارزشیابی کیفی - توصیفی در فرآیند یاددهی – یادگیری، ضروری است که راهکارهای مناسب جهت به حداقل رساندن آسیب های آن در پیش گرفته شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان شیوع و تفاوت های جنسیتی اهمال کاری تحصیلی در دانش آموزان کلاس های چندپایه مقطع متوسطه اول انجام شد. روش تحقیق از نظر استراتژی توصیفی و از نظر مسیر اجرا مطالعه موردی و از نظر هدف کاربردی بود. شرکت کنندگان تعداد 150 دانش آموز پایه نهم مشغول به تحصیل در کلاس های چندپایه استان خراسان جنوبی بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسش نامه اهمال کاری تحصیلی سواری (1391) انجام پذیرفت. نتایج بررسی آمار توصیفی نشان داد که 24 درصد دانش آموزان یک انحراف معیار بالاتر از میانگین قرار گرفتند و دارای اهمال کاری شدید تلقی شدند، 61.33 درصد بین یک انحراف معیار بالاتر و یک انحراف معیار پایین تر از میانگین قرار گرفتند و دارای اهمال کاری متوسط دسته بندی شدند و 14.66 درصد یک انحراف معیار پایین تر از میانگین را به خود اختصاص دادند و دارای اهمال کاری خفیف تشخیص داده شدند. هم چنین، دانش آموزان پسر میانگین نمره بالاتری در پرسش نامه اهمال کاری تحصیلی نسبت به دانش آموزان دختر کسب کردند و بررسی آمار استنباطی از طریق اجرای آزمون تی مستقل نشان داد که تفاوت مشاهده شده بین میانگین نمرات دو گروه به لحاظ آماری معنی دار می باشد. نتایج این پژوهش می تواند توسط متخصصین امر تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار گیرد.