پویش در آموزش علوم انسانی

عشق یک پدیده ی انسانی و فرهنگی است و می تواند حوزه مشترک مطالعه در روانشناسی و ادبیات قرار گیرد. در روانشناسی انواع مختلفی از تعاریف عشق وجود دارد، یکی از متمایزترین این تعاریف توسط استرنبرگ به نام نظریه مثلثی بیان شد که از سه مولفه صمیمیت، تعهد و شور تشکیل می شود. در ادامه استرنبرگ برای ارزیابی مجدد نظریه خود، عشق به مثابه یک داستان را معرفی می کند. استرنبرگ با رویکردی روانسنجی به طراحی دو پرسشنامه با هدف تشخیص نوع ارتباط عشقی و تخمین تداوم روابط زناشویی بر اساس تشابه داستان عشقی زوجین اقدام کرد. از آنجا که غزل حافظ به عنوان یکی از ستون-های ادبیات فارسی بسیاری از مفاهیم عاشقانه را خاطرنشان می کند و در اعجاز حروفش دوست داشتن را تجلی می دهد، این پژوهش با هدف تبیین امکان جایگزینی اشعار حافظ با مقوله های دو پرسشنامه ی تشخیص عشق استرنبرگ به شیوه ی تحلیل تطبیقی انجام شد. یافته ها امکان جایگزینی اشعار حافظ برای شناسایی عشق از طریق توصیف ویژگی های روانشناختی شعر حافظ از قبیل فرافکنی ذهنی، مرکز اراده، تخیل، عاطفه و امیدواری و هم ارز قراردان آنها با جوانب نظریه عشق به مثابه یک داستان را نشان می دهد. همچنین با ردیابی مضامینی چون وفای به عهد، اخلاص، بی تابی، وفاداری، همدلی، تقسیم دارایی ها با معشوق و .... مشخص شد که حافظ به عنوان یک روانشناس به عشق کامل توجه داشته است

امروزه آموزش از راه دور یک شیوه آموزشی نوین تلقی می شود که می تواند موانع اقلیمی و جغرافیایی فضاهای آموزشی، محدودیت های سنی و جنسیتی فراگیران را از میان بردارد. در ایران نیز برنامه های آموزش از راه دور طراحی و استقرار یافته است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی آسیب ها و ضعف های موجود در اجرا و برگزاری دوره های آموزش از راه دور با تمرکز بر استان کردستان بود. برای نیل به چنین هدفی، از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی استفاده شد. جامعه پژوهش تمامی مدیران و مربیان مراکز آموزش از راه دور در استان کردستان بودند که با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی و با در نظر داشتن مبنای اشباع نظری داده ها، تعداد 21 نفر از آنان (7 نفر مدیر و 14 نفر مربی) در گروه نمونه در پژوهش قرار گرفتند. برای گردآوری داده های مربوطه، پرسشنامه های بازپاسخی بین آن ها توزیع شد. به منظور تحلیل داده ها نیز از روش تحلیل محتوای استقرایی مبتنی بر کدگذاری باز استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که موانع فناوری و ارتباطی، موانع برنامه ریزی آموزشی، موانع اداری و ساختاری و موانع مالی، مهمترین آسیب های پیش روی این دوره ها بوده و برای از میان برداشتن آن ها لازم است که مراکز مذکور و همچنین نهادهایی که از این مراکز حمایت می کنند، زیرساخت های فناوری و مالی بهتری برای این مراکز فراهم ساخته و بازنگری هایی نیز در برنامه ها و استراتژی ها مربوطه اعمال کنند.

با گسترش وکاربرد وسیع فناوری های جدید و تغییر سبک زندگی افراد ،پدیده انزوای اجتماعی بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفت و در سطح فردی و اجتماعی پیامدهایی به همراه داشته است. هدف اصلی این پژوهش مطالعه نظری و تجربی انزوای اجتماعی و بررسی ارتباط آن با عوامل جامعه پذیری در میان شهروندان شهرستان کاشان است .در این پژوهش که از روش پیمایش استفاده شده است جامعه آماری کلیه زنان و مردان 18 تا 45 ساله شهرستان کاشان را شامل می شود که تعداد آنها برابر با 164124 است و براساس فرمول کوکران حجم نمونه 400 نفری به دست آمده است و پرسشنامه ها به روش نمونه گیری طبقه بندی در نقاط جغرافیایی مختلف شهرستان توزیع شده است .برای متغیر انزوای اجتماعی 12 سوال مطرح شده است و به بررسی تاثیر متغیرهایی چون جنس،سن، وضعیت تاهل، پایگاه اقتصادی اجتماعی ، میزان دینداری ،وسایل ارتباط اجتماعی،تربیت خانوادگی ،میزان ارتباطات اجتماعی پرداخته شده است. نتایج حاصل از بررسی نشان می دهد که به استثنای متغیرهای سن،جنس، وضعیت تاهل،پایگاه اقتصادی اجتماعی بقیه متغیرها با انزوای اجتماعی رابطه معناداری در سطح اطمینان 95% دارند، نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد که متغیرهای مورد نظر در این تحقیق می تواند 8/75% از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی کنند.

کتاب های فارسی دوره متوسطه دوّم به عنوان کتاب های اثرگذار و فرهنگ ساز بسیار با اهمیّت هستند؛ زیرا زبان ، فرهنگ و هویّت ملّی ما را به دانش آموزان منتقل می کنند. شناخت سبک یک اثر ادبی در این کتاب ها، فکر غالب و اندیشه های شاعران و نویسندگان را در هر دوره برای خواننده آشکار می سازد. در پژوهش حاضر، نگارنده به دنبال آن است تا ضمن بررسی میزان حضور سبک های ادبی در کتاب های فارسی دوره دوّم متوسّطه، نشان دهد که مؤلّفان کتاب های فارسی دوره دوّم متوسّطه در گزینش متون مختلف از همه سبک های ادبی در کتاب های فارسی تا چه حد اهتمام داشته اند و در مقام قیاس، از نظر میزان حضور سبک های ادبی در کتاب های فارسی نونگاشت با کتاب های ادبیّات فارسی نظام پیشین، چه تفاوت هایی وجود دارد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی، تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، کتاب فارسی دهم و یازدهم نظام جدید با کتاب دوم و سوم انسانی نظام قدیم است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که در نظام قدیم بیشترین توجه به سبک نو با 08/45 بوده و کم ترین توجه به سبک هندی با 96/1 بوده است و در نظام جدید بیشترین توجه به سبک نو با 22/40 و کم ترین توجه به سبک مشروطه با 17/3 می باشد؛ هم چنین در نظام جدید، سبک عراقی نسبت به قدیم بیشتر مورد توجه قرارگرفته است.

بُعد شخصیّت یکی از ابعاد مهّم، وسیع و جذّاب وجود آدمی می باشد. هنگامی که انسان، تحت تأثیر تنش های درونی و بیرونی، دچار اضطراب و ناآرامی شود، این ناآرامی ها به ساختار شخصیّت وی نفوذ می کنند و موجب خواهند شد که ساختار شخصیّتی فرد مختل شود. غاده السّمان، نویسنده زن معاصر عرب، نیز به علّت زندگی در اوضاع جنگ و آشوب، دچار اضطراب واقع شده و سال های پرآشوب بیروت را با تمام وجود لمس کرده است. به همین علّت این آشفتگی های درونی در نوشته های او نمود یافته اند. بیروت ۷۵ نخستین رمان غاده السّمان، تصویری از بیروت در آستانه ی جنگ داخلی است. از آنجایی که نظریه شخصیّت خانم کارن هورنای، یکی از مهمّ ترین نظریه های شخصیّت است که مورد توجّه پژوهشگران حوزه ادبیّات قرار گرفته است، پژوهش حاضر به شیوه توصیفی - تحلیلی و در چهارچوب این نظریه به بررسی و تحلیل شخصیّت های اصلی رمان بیروت 75، فرح، یاسمینه، طعان، ابوالملا و ابوالمصطفی، پرداخته است. بر اساس یافته های پژوهش، فرح دارای شخصیّت روان رنجورانه پرخاشگر هورنای است. یاسمینه راهبه که به سرنوشتی تلخ دچار می شود دارای شخصیت مطیع نظریه هورنای است. ابوالملا که برای آزادی دخترانش دست به دزدی می زند نیز دارای شخصیّتی مطیع است. طعان که ابتدا فاقد شخصیّت های روان رنجور است، به جرم باسواد بودن مجبور به جدایی از قبیله اش می شود؛ دارای شخصیتی جدا شد. ابومصطفی هم که برای رسیدن به اهدافش دست به انتحاری می زند دارای شخصیت پرخاشگر ازنظر نظریه کارن هورنای می باشد.

این پژوهش باهدف بررسی رابطه بین اضطراب ناشی از ویروس کرونا و حمایت اجتماعی و اثر آن بر انگیزش تحصیلی در سال تحصیلی 1400-1399 اجرا شده است. روش پژوهش توصیفی- همبستگی است که به شیوه پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر مدارس نمونه دولتی دوره اول متوسطه شهر سنندج به تعداد 180 نفر تشکیل می دهد. روش حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان متشکل از 118 نفر و به شیوه تصادفی ساده انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از سه نوع پرسشنامه استاندارد اضطراب ویروس کرونا (CDAS) علی پور و همکاران (1398)، پرسشنامه انگیزش تحصیلی (AMS) وارلند (1992) و پرسشنامه حمایت اجتماعی (1390) که روایی صوری و محتوایی آن ها توسط متخصصان مورد تائید و پایایی آن ها نیز به ترتیب 91/0، 88/0 و 85/0 می باشد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام تجزیه وتحلیل شدند. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد بین اضطراب ویروس کرونا با حمایت اجتماعی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان رابطه معکوس و معناداری وجود دارد، اما بین حمایت اجتماعی با انگیزش تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (p= 0/05). همچنین 14 درصد از انگیزش تحصیلی دانش آموزان را اضطراب اجتماعی می کاهد. در حالی که، 19درصد انگیزش تحصیلی از طریق حمایت اطلاعاتی و حمایت عاطفی قابل پیش بینی است. درنتیجه، با فراهم سازی مداخلات مشاوره ای و روان شناختی با نقش حمایت اجتماعی از سوی مشاوران و مربیان مدرسه جهت کاهش اضطراب ویروس کرونا، می توان شاهد بهبود انگیزش تحصیلی در دانش آموزان شد.

عزت نفس یکی از مهم ترین مولفه های شخصیت انسان است و عامل مهمی در رشد و شکوفایی او به شمار می رود.توجه به این مولفه، به ویژه در کودکان دارای اختلالات یادگیری اهمیت دارد.هدف این مطالعه بررسی رابطه ی اختلال یادگیری ریاضی و عزت نفس دانش آموزان پسر دوره ابتدایی است.روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل 301 دانش آموز پسر دوره ی ابتدایی است که در سال تحصیلی ۹۷-۹۸ در مدرسه ی امام حسین واقع در منطقه ی ۲ تهران مشغول به تحصیل است و نمونه ی آن 30 نفر از این دانش آموزان است که ۱۵ نفر از آن ها دارای اختلال یادگیری ریاضی و ۱۵ نفر بدون اختلال بوده و در گروه کنترل جاگماری شدند.گروه دارای اختلال شامل کلیه ی دانش آموزان دارای اختلال این مدرسه می باشد که از طریق پرونده ی روانشناختی و توسط متخصص اختلالات یادگیری تشخیص داده و به روش هدفمند انتخاب شدند و گروه کنترل نیز به صورت تصادفی از جامعه انتخاب شدند و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ی عزت نفس پوپ و همکاران(۱۹۸۹) است.تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمونt استیودنت) انجام شد. نتایج نشان داد که بین اختلال یادگیری ریاضی و عزت نفس رابطه ی معنادار وجود دارد. یعنی اختلال یادگیری ریاضی باعث کاهش عزت نفس در گروه دانش آموزان دارای اختلال شده و عزت نفس در گروه بدون اختلال بالاتر است.با توجه به نتایج پژوهش حاضر و اهمیت افزایش عزت نفس در کودکان دارای اختلالات یادگیری، می توان با شناسایی این کودکان و بهبود این اختلالات، عزت نفس آن ها را ارتقا نمود.

هویت ملی از مفاهیم کلیدی در نظم بخشی به واحدهای سیاسی است که با کار ویژه های مهمی چون: ملت-سازی، همبستگی و اتحاد ملی، زمینه های بقای یک موجودیت سیاسی (کشور) را فراهم می کند. از این رو، دولتمردان تلاش می کنند با ابزار و روش های مختلفی، زمینه های تقویت همبستگی ملی و در نتیجه قدرتمندی و بقای کشورشان را فراهم آورند. در این میان، نقش آموزش و پرورش به عنوان تنها نهاد رسمی که تربیت شهروندی را با ارایه عناصر آموزشی همچون محتوا و تصاویر کتاب های درسی و فضای فیزیکی آموزشی بر عهده دارد، در شناخت مولفه های هویت ملی بسیار حائز اهمیت است. یکی از کتاب های درسی که می تواند نقش بسیار مهمی در هویت و همبستگی ملی داشته باشد، جغرافیای پایه دهم است که با عنوان جغرافیای ایران به تمام دانش آموزان تدریس می شود. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیل محتوا، تلاش کرده است محتوا و تصاویر این کتاب را در سال 1399-1400 مورد بررسی قرار دهد. نتایج نشان داد، از سه عنصر مهم هویت ساز، در این کتاب 687 مورد (84 درصد) به عنصر کشور و مؤلفه های آن؛ 75 مورد (9 درصد) به عنصر جمعیت و مؤلفه های آن و 53 مورد (7 درصد) نیز به عنصر حکومت و مؤلفه های آن پرداخته شده است. اما؛ هر چند عنوان کتاب «جغرافیای ایران» است، در این کتاب مهم، تنها به ذکر اسامی و ارایه تصاویر بسنده شده و هیچ تمرین، رفتار یا محتوایی مبنی بر هویت سازی و همبستگی ملی به ویژه در بُعد جمعیتی، فرهنگی و سیاسی در این کتاب وجود ندارد.

خواندن و نوشتنِ زبان رسمی و مادری، نیاز اساسی و غیرقابل انکاری برای هر فرد و فراگیری است؛ اما در این مسیر همواره مشکلاتی بروز می کند که مانعی پیش روی یادگیری می شوند. پژوهش حاضر به رفع مشکلات خواندن و نوشتن یکی از دانش آموزان پایه دوم دبستان بهار روستای کنت صورت گرفته است.این پژوهش کیفی و از نوع اقدام پژوهی است و داده های آن از طریق مشاهده، مصاحبه با والدین، جلسه با همکاران و جستجو در پایگاه های اطلاعاتی جمع آوری و تنظیم شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، عمده ترین علل اختلالات خوانداری و نوشتاری، عدم آشنایی دقیق با حروف فارسی، ناتوانی در ترکیب حروف با یکدیگر، اشتباه در هجی کردن و صدا کشی، جاانداختن حروف یا کلمه، عدم فعالیت در خانه، اشتباه شنیدن و نادرست نوشتن کلمات هم صدا، وارونه نویسی، کاهش اعتماد به نفس، بی توجهی در دندانه کلمات و نقطه ها و کم کردن حروف و کلمات در نوشتن دیکته تشخیص داده شد. در مرحله بعد تکنیک های مناسب شنوایی، بینایی و لامسه در طول سال تحصیلی ارائه شد و نتایج نشان داد که میزان توانایی خواندن و نوشتن دانش آموز به میزان بالایی بهبود یافته است.