مدیریت تولید و عملیات

مدیریت تولید و عملیات

مدیریت تولید و عملیات سال سیزدهم تابستان 1401 شماره 2 (پیاپی 29) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

به کارگیری تکنیک تاپسیس و مدل برنامه ریزی عدد صحیح چندهدفه برای انتخاب و تخصیص کارکنان ارشد به کارگاه های تولیدی براساس ترجیحات آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تخصیص مدل برنامه ریزی عدد صحیح چندهدفه تاپسیس کارکنان ارشد ترجیحات رضایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۰
منابع انسانی در سازمان ها و مؤسسات، یکی از مزایای رقابتی سازمان ها تلقی می شوند و هرچه کارکنان جایگاه اجرایی بالاتری در سازمان ها داشته باشند، به همان میزان اهمیت نسبی مزیت رقابتی افزایش می یابد؛ به طوری که مدیران اجرایی، سرپرستان و کارکنان ارشد به ویژه در خطوط تولید، اهمیت خاصی برای صاحبان شرکت دارند. انتخاب سرپرستان شایسته و متعهد و همچنین حفظ آنها براساس تأمین رضایت ایشان در سیستم، یکی از مؤلفه های کلیدی در موفقیت سازمان هاست؛ بنابراین در این پژوهش، انتخاب کارکنان ارشد برای مدیریت ایستگاه های اصلی تولیدی، براساس شایستگی ایشان و همچنین تخصیص آنها به ایستگاه ها بنابر ترجیحات خود کارکنان مطالعه شده است. به این منظور، تعدادی از کارکنان به عنوان گزینه های بالقوه برای سرپرستی کاندید شدند و ترجیحات ایشان برای مدیریت چند ایستگاه تولیدی با رویکرد تاپسیس [i] محاسبه شد، سپس یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح چندهدفه توسعه داده شد که علاوه بر انتخاب کارکنان از بین کاندیدها، با توجه به معیارهای شایستگی، منتخبان با توجه به ترجیحاتشان به ایستگاه ها تخصیص داده شوند. داده های موردنیاز از طریق پرسشنامه و مصاحبه با گزینه های بالقوه جمع آوری شده است. نتایج حاصل از حل مدل پیشنهادی نسبت به نتایج سنتی کنونی، مبتنی بر نظر مدیران و کارشناسان برتری دارد.   [i] Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS)
۲.

مدلسازی تأثیر استرس کووید19 و تاب آوری بر فرسودگی شغلی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی RBF، موردمطالعه شرکت های دانش بنیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحقیق در عملیات ویروس کرونا تاب آوری فرسودگی شغلی شبکۀ عصبی مصنوعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۰
پژوهش حاضر با هدف مدلسازی تأثیر استرس کووید19 و تاب آوری بر فرسودگی شغلی در شرکت های دانش بنیان انجام شد.. روش پژوهش، کمّی- مقطعی و هدف آن کاربردی بود. جامعۀ آماری، مدیران لایه های اول و دوم و کارکنان شرکت های دانش بنیان نوپا بودند که براساس فرمول حجم نمونۀ آماری از جامعۀ نامحدود، 384 نفر از آنها ارزیابی شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد مسلش و تاب آوری و پرسشنامۀ محقق ساختۀ کووید19 استفاده شد. براساس یافته ها، 65درصد از مدیران و کارکنان شرکت های دانش بنیان نوپا سطح تاب آوری متوسط و پایین تر و 61درصد از نمونۀ آماری، فرسودگی شغلی داشتند. همچنین، میزان استرس ناشی از کووید 19 در میان زنان متأهل بیش از دیگران بوده است. برای طراحی شبکۀ عصبی مصنوعی از روش توابع پایۀ شعاعی استفاده شد. بر این اساس، تعداد نورون ها در لایۀ ورودی برابر با 10، تعداد نورون ها در تنها لایۀ پنهان برابر با 35، تعداد نورون لایۀ خروجی برابر با 1 و سیگما برابر با 10 بود. 70% از داده ها برای آموزش و 30% برای تست به کار گرفته شد. در شبکۀ عصبی مصنوعی طراحی شده، همۀ داده های آزمون به جز یک نمونه و تمامی داده های آزمایش به استثنای دو نمونه، صحیح پیش بینی و خطای RMSE کمتر از 3/0 محاسبه شد. درنهایت، مدل ارائه شده مبتنی بر نتایج به دست آمده تأیید شد.
۳.

استراتژی های توسعۀ بازی های دیجیتال بومی؛ تلفیق رویکردهای تحلیل مضمون و برنامه ریزی ریاضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استراتژی برنامه ریزی آرمانی بهینه سازی تحلیل مضمون صنعت بازی های دیجیتال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۳۸
بازی های دیجیتال با ظهور عصر دیجیتال و تکنولوژی، پا به عرصۀ وجود نهاده اند و تأثیر بسزایی در عرصه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در اقصی نقاط دنیا داشته اند. استفاده از بازی های جدی و واقعیت مجازی در زمینه های درمان و پزشکی، این صنعت را از حوزۀ سرگرمی صرف خارج و به یکی از صنایع کاربردی تبدیل کرده است. این مقاله درصدد بهینه سازی ترکیب استراتژی های توسعۀ این صنعت است و مدل ریاضی استفاده شده نیز جایگزین مناسبی برای دیگر روش هایی است که در مدیریت استراتژیک، برای ارزیابی و انتخاب استراتژی ها استفاده می شود. همچنین متغیرها و پارامترهای موردنیاز این مدل نیز با تلفیق و کاربرد تکنیک های مختلفی همچون تحلیل مضمون، ماتریس خانه کیفیت، AHP و SAW فراهم شده اند، برای جمع آوری داده های موردنیاز، برای کاربرد در روش های اشاره شده نیز علاوه بر مطالعات کتابخانه ای و مرور پژوهش های پیشین، از مصاحبه های عمیق با 12نفر از خبرگان و متخصصان صنعت بازی های دیجیتال استفاده شد. طی فازهای متوالی پژوهش، پارامترهای موردنیاز در مدل برنامه ریزی آرمانی تأمین شد و پس از فرموله سازی و حل آن، استراتژی های بهینه ای استخراج شد که در رفع موانع و چالش های صنعت بازی مؤثر است. دستیابی به اهداف، توسعۀ بازی ها را تسهیل می کند و قابلیت های مناسبی در اجرا دارد. چهار استراتژی بهینه عبارت بودند از: توانمندسازی و توسعۀ قابلیت های متخصصان بازی ساز، هدفمندی و غنی سازی محتوای بازی های ساخت داخل، تأمین مالی و تسهیل سرمایه گذاری و افزایش سطح رقابت پذیری گروه های بازی ساز
۴.

مکان یابی نقطۀ تفکیک سفارش مشتری مبتنی بر گونه شناسی زنجیرۀ تأمین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقطۀ تفکیک سفارش مشتری گونه شناسی زنجیرۀ تأمین تولید فشاری تولید کششی پلیمر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۱۷
سازمان ها برای موفقیت زنجیرۀ تأمین در بازارهای رقابتی، ب ه فراین دهایی سریع، منعطف و با قابلیت انطباق پذیری بالا نی از دارند. دستیابی به این مهم مستلزم رویکردهای ترکیبی است که زنجیرۀ تأمین را به یک سیستم یکپارچ ۀ م شتری مح ور مبدل کند. در این راستا رویکرد گونه شناسی زنجیرۀ تأمین ابزار طبقه بندی شده ای است که از آن برای تنظیم نظام مند مشاهدات کمی و کیفی در قالب توصیف های مختلف استفاده می شود. هدف از این پژوهش، مکان یابی نقطۀ تفکیک سفارش مشتری براساس رویکرد گونه شناسی زنجیر ۀ تأمین، برای محصولات استاندارد و ابداعی در صنعت پلیمر استان بوشهر است؛ به گونه ای که هزینه های تولید انبوه (سیستم فشاری)، تولید سفارشی (سیستم کششی) و هزینۀ انتقال محصولات پلیمری کمینه شود. برای حل مسئلۀ پژوهش از دو مدل برنامه ریزی ریاضی تک هدفۀ خطی استفاده شده است که این مدل ها با نرم افزار بهینه سازی ( MATLAB R2019a ) شبیه سازی شده اند؛ به گونه ای که ابتدا مفروضات تولید انبوه و سفارشی تبیین شده است، سپس مقادیر بهینۀ متغیرها برای تعیین نقطۀ بهینه محاسبه شده است که شامل شش مرحله (ریخته گری، قالب ریزی، اکستروژن، اتصال، برش و تشکیل) ورق های پلیمری است. نتایج حاصل از حل مدل های مذکور نشان می دهد با توجه به گونه شناسی زنجیرۀ تأمین محصولات پلیمری، موقعیت بهینه در ناحیۀ تولید انبارشی و در مرحلۀ برش و قالب گیری قرار گرفته است. موقعیت به دست آمده در این پژوهش بیان می کند تولیدکنندۀ مدنظر قطعات پلیمری، کمترین هزینۀ تولیدی را در این مرحله برای تولیدات انبوه آتی خود خواهد داشت.
۵.

یک مدل جدید DEA شبکه ای فازی با اندازه های امکان و الزام برای ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیرنده با ارتباطات شبکه ای و داده های فازی (مطالعۀ موردی: صنعت برق ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محدودیت های مساوی اندازه های امکان و الزام مدل DEA شبکه ای فازی بر مبنای متغیرهای کمکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۷۳
در تئوری امکان، به عنوان یکی از پرکاربردترین رویکردها در منطق فازی، تاکنون رابطه ای برای حل مدل هایی با محدودیت هایی از نوع مساوی و بر مبنای ریاضیات تئوری امکان ارائه نشده است؛ بنابراین از اهداف اصلی این تحقیق معرفی روابط دی فازی سازی محدودیت هایی به صورت مساوی، با اندازۀ الزام در نوع خاصی از مدل DEA شبکه ای-فازی، به منظور ارزیابی عملکرد و اندازه گیری کارایی های کلی و مرحله ای در صنعت برق ایران است. در این تحقیق با ترکیب مدل SBM فازی مبتنی بر تئوری امکان و مدل SBM شبکه ای ( N-SBM) ، مدل های تحلیل پوششی داده های شبکه ای فازی را توسعه و بهبود داده و چهارچوبی مناسب و قابل کاربردی برای شرایط با داده های غیرقطعی و با ساختار چندمرحله ای و شبکه ای ایجاد شده است. در پژوهش حاضر، ابتدا روابط دی فازی سازی محدودیت های مساوی با اندازۀ الزام ارائه شده است، سپس به کمک روابط پیشنهادی، مدل جدیدی از تحلیل پوششی داده های شبکه ای-فازی مبتنی بر تئوری امکان ارائه شده است. به منظور اعتبارسنجی مدل شبکه ای فازی پیشنهادی و با توجه به نقش زیربنایی صنعت برق در اقتصاد کشور، ماهیت شبکه ای آن و عدم قطعیت موجود در بعضی از متغیرها و داده های موجود در صنعت برق، از مدل پیشنهادی در ارزیابی عملکرد و محاسبۀ کارایی های مرحله ای و کلی واحدهای تصمیم گیرنده در صنعت برق ایران بهره برده شده است که با توجه به نتایج حاصل، رویکرد پیشنهادی می تواند ابزاری کارآمد در فرآیندهای مشابه با ارتباطات شبکه ای-فازی در نظر گرفته شود. همچنین در این مقاله و برای اولین بار به یکی از چالش های اصلی موجود در پژوهش های موضوعی تئوری امکان، که همان نبود روابط دی فازی سازی محدودیت های مساوی با اندازۀ الزام است، اشاره و راهکار ارائه شده است.
۶.

مدل سازی مسئلۀ زمان بندی تک ماشین با تولید دسته ای و خرابی تصادفی و حل آن به وسیلۀ روش شاخه و کران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زمان بندی تک ماشین تولید دسته ای خرابی زودکرد دیرکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۹۷
در این مقاله مسئلۀ زمان بندی تک ماشین با تولید دسته ای و خرابی تصادفی ماشین بررسی می شود. در این مسئله هر کار متعلق به یک خانوادۀ کار است و هر خانوادۀ کار زمان آماده سازی معلوم و مستقل از توالی دارد. همچنین فرض می شود یک خرابی ماشین در طول افق برنامه ریزی اتفاق می افتد و زمان شروع و طول تصادفی با توزیع احتمال دلخواه و از قبل مشخص دارد. تابع هدف مسئله حداقل سازی مجموع حداکثر زودکرد و حداکثر دیرکرد موردانتظار کارهاست. تاکنون در پژوهش های گذشته مطالعه ای بر این مسئله مشاهده نشده است. برای این مسئله یک مدل جدید برنامه ریزی عدد صحیح خطی مختلط توسعه داده شده است. با توجه به NP-hard بودن مسئله برای حل بهینۀ آن، یک الگوریتم شاخه و کران جدید با اصول غلبه و یک حد پایین کارا ارائه شده است که از یک الگوریتم ابتکاری جدید برای به دست آوردن حد بالا استفاده می کند. به منظور ارزیابی عملکرد الگوریتم های معرفی شده، تعداد 2520 عدد مسئلۀ نمونه طراحی و با الگوریتم های ارائه شده، حل شده است. نتایج محاسباتی نشان می دهد 98% مسائل نمونه در محدودۀ زمانی مشخص شده با الگوریتم شاخه و کران به صورت بهینه حل شده اند و میانگین درصد انحراف از جواب بهینه در الگوریتم ابتکاری ارا ئه شده کمتر از 30% است. این موارد کارایی الگوریتم های ارائه شده را تأیید می کند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۴