مدیریت تولید و عملیات

مسئله پایداری سیستم تولید گندم برای تغذیه نسل کنونی از منابع موجود، به صورتی که تغذیه نسل های بعد به خطر نیفتد، یکی از مسائل مهم عصر حاضر است. در این پژوهش، عوامل مؤثر بر سیستم تولید گندم در ایران و پایداری آن با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم بررسی شد. نمودارهای علّی-حلقوی ارتباط این عوامل با تولید گندم، با توجه به سابقه رفتار آنها و پژوهش های مرتبط، ترسیم و تجزیه وتحلیل شده است؛ سپس با ترسیم نمودار جریان، مسئله شبیه سازی شد و بعد از اعتبارسنجی، سناریوهای مختلفی، ازجمله افزایش استفاده از کودهای ارگانیک و کاهش استفاده از کودهای معدنی برای افزایش کیفیت خاک و افزایش سطح تکنولوژی کشاورزی و نوسان های حجم بارش سالیانه برای مشاهده تأثیر آنها در پایداری سیستم تولید گندم، شبیه سازی و بحث و بررسی شد. با توجه به حساسیت زیاد تولید گندم به نوسان های بارشی و سطح تکنولوژی، افزایش برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای استفاده بهتر و مؤثرتر از این دو منبع توصیه می شود.

در سال 1980، ناسا از سطح آمادگی تکنولوژی (TRL) به عنوان ابزاری برای ارزیابی بلوغ یک فنّاوری خاص و مقیاسی برای مقایسه فنّاوری ها استفاده کرد. مقیاس TRL اندازه گیری بلوغ یک فنّاوری منحصربه فرد با توجه به کاربرد عملیاتی در محیط یک سیستم است. مجموعه جامع تر از ارتباطات هنگامی برقرار می شود که این ارزیابی از فنّاوری ای منحصربه فرد به بستر یک سیستم منتقل شود که ممکن است باعث تعامل بین چندین فنّاوری شود. از آنجا که سطح آمادگی سیستم (SRL)، ترکیبی ریاضی از TRL و سطح آمادگی یکپارچه سازی (IRL) است و معیاری برای ارزیابی بهبود در توسعه سیستم های اصلی و زیرساختی است، این پژوهش با استفاده از روش میانگین خطا و بهره گیری از TRL و IRL سطح آمادگی سیستم برقی یک صندلی پرّان از یک جنگنده را بررسی و برآورد می کند. برای تسهیل در محاسبه، از ماتریس ساختار طراحی (DSM) برای تجسم مؤلفه ها و انجام دادن محاسبات ضروری استفاده می شود. درانتها، با توجه به مقدار تخمین زده شده از سطح آمادگی سیستم (95/3)، این نتیجه به دست آمد که سیستم مدنظر در ورودی مرحله توسعه ساخت است و با انجام دادن آزمایش های متنوع و مکرر سیستم در این فاز تثبیت می شود و با دستیابی به توانایی و قابلیت عملیاتی شدن، نیازهای مأموریت را برآورده می کند.

یکی از چالش های مدیران در دنیای کسب وکار، محدودیت منابع و چگونگی استفاده بهتر از آن است. بر این اساس، به تازگی، مدیران سیستم های تولیدی به مفهوم اقتصاد اشتراکی[i] توجه کرده اند که این امر به استفاده بهتر از منابع با اشتراک گذاری و درنهایت، ارتقای بهره وری در سطح ملی منجر می شود. برای پیاده سازی مفهوم اقتصاد اشتراکی در سیستم های تولیدی باید ابعاد و مؤلفه های آن به طور کامل تبیین شود؛ بنابراین، پژوهشگر بر آن است که ابعاد و مؤلفه های اقتصاد اشتراکی را استخراج کند و آن را به سیستم تولیدی تعمیم دهد؛ بر این اساس، ابتدا تعاریف اقتصاد اشتراکی از متون علمی گردآوری، سپس از رهگذر تحلیل محتوا، مؤلفه های هشت گانه ای به این شرح شناسایی شد: اشتراک گذاری منابع، طرفین اشتراک گذاری، اَشکال اشتراک گذاری، نظام تبادل اطلاعات و ارتباطات، شرایط مالکیت و دسترسی، ظرفیت های مازاد، منافع مبادلات و سرانجام مباحث اجتماعی در اشتراک گذاری. سپس برای تعمیم این مؤلفه ها به سیستم های تولیدی، از آرای خبرگان در بخش تولید و عملیات استفاده شد که با فرایند اشتراک گذاری آشنا بودند. پس از انجام فرایند مصاحبه، ابعاد و مؤلفه های اقتصاد اشتراکی و مصادیق آن در سیستم های تولیدی ارائه شد که به کارگیری آن، تأثیر بسزایی در افزایش بهره وری سیستم های تولیدی با اشتراک گذاری منابع خواهد گذاشت.

انبار عبوری، استراتژی ای در مدیریت لجستیک است که در آن، محصولات از یک یا چند تأمین کننده به طور مستقیم به مشتریان با حداقل زمان بارگیری و یا ذخیره سازی توزیع می شود. انبار عبوری، بیشتر از اینکه نقش ذخیره کننده داشته باشد، به عنوان هماهنگ کننده موجودی ها عمل می کند. یکی از مسائل مهم در حوزه انبارهای عبوری، مکان یابی مناسب این انبارهاست. الگوریتم رتبه بندی صفحات در شبکه های اجتماعی، ازجمله روش هایی است که برای مکان یابی نقاط پرتردد در شبکه نقاط شهری استفاده شده است؛ با این حال، در کاربرد الگوریتم رتبه بندی صفحات در مسائل مکان یابی فقط به ملاک دسترسی مکان ها به سایر نقاط شبکه توجه شده است؛ در حالی که در احداث انبارهای عبوری، فاصله این انبارها به صورت مستقیم و غیرمستقیم با توجه به یک طرفه بودن برخی مسیرها و متوسط نزدیکی این انبارها به طور کلی به همه نقاط شبکه نیز اهمیت بسیاری دارد؛ بنابراین، در این پژوهش کوشیده شده است مدل رتبه بندی صفحات در مسائل مکان یابی با لحاظ کردن فاصله نقاط و در نظر گرفتن ماتریس مجاورت ارزشی و متوسط نزدیکی و دسترسی آنها به نقاط مختلف شبکه توسعه یابد. بدین منظور، از شاخص های رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی، مانند مرکزیت نزدیکی و مرکزیت بردار ویژه نیز برای توسعه مدل بهره گرفته شده است. درنهایت، مدل مکان یابی حداکثر پوشش در شبکه با لحاظ کردن خروجی الگوریتم توسعه یافته رتبه بندی صفحات به عنوان ورودی مدل ایجاد و برای یک نمونه کاربردی حل شده است.

از ویژگی های بارز دنیای رقابتی امروز، گسترش استفاده از فناوری اطلاعات است. کسب وکار الکترونیک - که در سال های اخیر، رشد زیادی داشته است - مزایای فراوانی برای سازمان ها، مشتریان و جامعه به همراه دارد. هدف این پژوهش، شناسایی سیاست های تأثیرگذار بر نرخ پاسخ به تقاضا در کسب وکار الکترونیکی است. بدین منظور، با بهره گیری از روش پویایی شناسی سیستم، متغیرهای اصلی یک سیستم توزیع اینترنتی غذای خانگی، شناسایی و روابط آنها در قالب حلقه های علت و معلولی و مدل حالت- جریان ایجاد شده است. داده های لازم برای شبیه سازی سیستم از مصاحبه با مدیران کسب وکار مذکور و همچنین جست وجو در منابع اینترنتی به دست آمده و مدل در نرم افزار ونسیم برای مدت 72 ماه شبیه سازی شده است. پس از انجام آزمون های مناسب برای اعتبارسنجی مدل، سیاست های پیشنهادی، اجرا و نتایج آنها با عملکرد فعلی سیستم مقایسه شده است. مطابق یافته های این پژوهش، سیاست های برگزاری دوره آموزشی، تولید غذا به اندازه ظرفیت تولید و همچنین ترکیب این دو سیاست، در سطح اطمینان 95 درصد، تفاوت معنادار در نرخ پاسخ به تقاضا به عنوان متغیر عملکردی سیستم ایجاد می کند. به این ترتیب، با استفاده از روش پویایی شناسی سیستم، روابط علّی بین متغیرهای مختلف سیستم کسب وکار اینترنتی به مدلی پویا تبدیل و تأثیرات متقابل متغیرهای مختلف در طی زمان شبیه سازی می شود. این مدل، ابزار مناسبی برای مدیران فراهم کرده است تا نتایج سیاست های پیشنهادی خود را پیش از اجرا در عمل، ارزیابی و سیاست اثربخش را انتخاب کنند.

مدیریت زنجیره تأمین به علت ایجاد مزیت های رقابتی، همچون کاهش هزینه ها و افزایش سطح خدمات به مشتری، همواره مدنظر پژوهشگران بوده است؛ با این حال، مدل های ریاضی ای که شرایط خاص زنجیره تأمین امروزی را در نظر بگیرد، بسیار اندک است. تأثیر عواملی همچون سطح کیفیت تولید بر نرخ اقلام بازگشتی، ازجمله موضوعاتی است که کمتر به آن توجه شده است. در این پژوهش، مدل ریاضی مسئله زنجیره تأمین حلقه - بسته با در نظر گرفتن انتخاب تأمین کننده و تأثیر سطح کیفیت مواد اولیه تولیدی بر نرخ بازگشتی توسعه داده شده است. زنجیره تأمین مدنظر، زنجیره ای دوسطحی و حلقه - بسته است که به صورت چنددوره ای مدل سازی شده است. مورد مطالعاتی نیز مسئله واقعی تولید و بازیافت لامپ های LED است. مشتریان در صورت معیوب بودن کالا می توانند کالا را به مراکز جمع آوری تحویل دهند و کالای نو دریافت کنند. مقدار بازگشتی در هر دوره، به سطح کیفیت تولید مربوط است؛ اما سطح کیفیت تولید نیز به کیفیت مواد اولیه ای وابستگی دارد که تأمین کنندگان تهیه کرده اند و بدین ترتیب، نرخ کالاهای بازگشتی به طور غیرمستقیم از کیفیت مواد اولیه تأثیر می گیرد که براساس مطالعات انجام شده، به این موضوع در پژوهش های پیشین توجه نشده است. مدل سازی نهایی به صورت برنامه ریزی عدد صحیح خطی انجام شده و برای اعتبار سنجی مدل، تحلیل حساسیت و مقایسه نتایج با وضع موجود به کار رفته است.