۱.
کلید واژه ها:
قدرت نرم بسیج اساتید دانشجویان نخبگان سیاسی دانشگاه های شیراز
هدف اصلی مقاله حاضر، ارزیابی تأثیر بسیج اساتید بر تولید قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران از طریق تربیت نخبگان سیاسی است. در این راستا، پرسش اصلی مقاله این گونه تدوین شده است که «شیوه های ممکن برای افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی از سوی اساتید بسیجی در جریان تربیت نخبگان سیاسی کدام اند؟» برای این منظور از رویکرد پیمایشی استفاده شده است که جامعه آماری آن را کلیه اعضای هیأت علمی تمام وقت دانشگاه های شیراز تشکیل می دهد و حجم نمونه شامل 375 نفر (314 مرد و 61 زن) است که با استفاده از روش نمونه گیری سهمیه ای به نسبت تعداد و جنسیت اساتید هر مرکز دانشگاهی انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته با مقدار ضریب آلفای کرونباخ برابر با 98/0 است. داده های گردآوری شده از این طریق با استفاده از نرم افزار آماریSPSS در دو سطح تجزیه وتحلیل شده اند: در سطح نخست با استفاده از روش های آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و در سطح دوم با استفاده از روش های آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه ای و آزمون رتبه بندی فریدمن). برپایه یافته های پژوهش، میانگین نقش بسیج اساتید در افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران از رهگذر تربیت نخبگان سیاسی 44/5 و بیشتر از مرز شدت پایین برای این عامل (4) است که نقش تعیین کننده اساتید بسیجی در افزایش قدرت نرم ایران را تأیید می کند. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که اساتید بسیجی بیشترین تأثیر را با رتبه میانگین 7/4 بر مؤلفه «تقویت ولایت پذیری دانشجویان» و کمترین تأثیر را با رتبه میانگین 73/2 بر مؤلفه «افزایش بنیه علمی دانشجویان» داشته اند.
۲.
کلید واژه ها:
هویت ملی قدرت نرم اسلامیت مدرنیته غربی سیاست خارجی
نگاره حاضر بر آن است تا به این مهم پاسخ دهد که چگونه هویت ملی و مکانیسم اثر آن می تواند به عنوان قدرت نرم در نظر گرفته شود و اسلامیت و مدرنیته غربی به عنوان دو بال هویت ملی چگونه در تکوین و تدوین سیاست خارجی ایران در بازه زمانی مورد بررسی نقش داشته اند؟ در این پژوهش کوشیده می شود که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اطلاعات مبتنی بر کتابخانه ای، ضمن تبیین «هویت ملی و قدرت نرم»، این مفهوم را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال های 1384-1392 مورد مداقه و کنکاش قرار دهد. هویت ملی که در اینجا اسلامیت و مدرنیته غربی به عنوان دو بال از سه بال آن مورد بررسی قرار می گیرد کانون و دال مرکزی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قالب قدرت نرم را تشکیل می دهد. اسلام و اسلام گرایی در قالب آموزه های اسلامیت در قانون اساسی و مدرنیته غربی به عنوان دگر(other) پلتفرمی را ایجاد کرده اند که بازی سیاست خارجی بتواند در کشاکش این دو مفهوم مورد پردازش، تدوین و تکوین قرار بگیرد.
۳.
کلید واژه ها:
قدرت نرم رسانه کرونا ایران امریکا
رسانه به عنوان یکی از مهمترین ابزار ایجاد و نمایش قدرت نرم نقش مهمی در اقناع و جذب مخاطب ایفاء می نمایند.رسانه ها با ماهیت وکارکردی دوگانه متضاد و متناقض می توانند باعث آگاهی بخشی،معرفت افزایی و امید بخشی در بحران کرونا شوند یا از سوی دیگر باعث گسترش اطاعات نادرست،وحشت،ترس و اضطراب شوند. رسانه ها به درک و فهم ما از فضا،حجم،شدت، گستره و عمق بحران را شکل می دهند. هدف این مقاله بررسی نقش و کارکرد رسانه در پاندومی کرونا و تاثیر آن بر افکار عمومی کشورهای ایران و امریکا می باشد. در ایران رسانه های خارجی مخالف نظام، شیوع کرونا در ایران را فرصت علیه تهاجم رسانه ای علیه جمهوری اسلامی القاء کتمان واقعیت، ارائه تصویری نامطلوب از نقش مذهب و بی توجهی به نقش علم در مواجهه با این بیماری قلمداد کردند. اما پس از مبتلاشدن کشورهای قدرتمند غربی با تغییر شیوه تهاجم،تلاش بر ایجاد شبهه نزد مخاطب ایرانی در مورد اطلاعات و آمار ارائه شده توسط ستاد ملی مبارزه با کرونا داشتند. رسانه های داخلی تلاش بر آگاهی بخشی و تحلیل های کارشناسی درصدد ایجاد آرامش در جامعه ایران بودند.اما به استناد مراکز نظر سنجی در امریکا،در ابتدای بحران در عرصه داخلی رسانه ها درصدد آگاهی بخشی به مخاطب، چگونگی مواجهه با این بیماری و در عرصه خارجی درصدد تخریب وجهه و تصویر چین نزد افکار عمومی بودند اما با توجه به ماهیت و کارکرد حزبی رسانه ها، به تدریج به سمت استفاده از این بحران جهت انتقاد از رقیب حزبی سوق داده شدند.
۴.
کلید واژه ها:
جنگ اطلاعات روسیه آمریکا ایدئولوژی روایت
این مقاله بر مبنای روش واکاوی توصیفی و پژوهش انگاری تحلیلی روی جنبه های ارتباطی – اطلاعاتی تنش های ژئوپلیتیکی تمرکز کرده و به همین منظور مورد روسیه را در زمینه جنگ اطلاعاتی انتخاب می کند. سوال اساسی این مقاله این است که غرب چگونه و از طریق چه ابزارهایی روس هراسی را در گفتمان آکادمیک علوم اجتماعی روسی و غیر روسی گسترش داده است؟ بستر تحلیلی این مقاله نظریات برخی از ایدئولوگ ها و اندیشمندان روسی است و فرضیه اساسی این مقاله این است که غرب از طریق شش حوزه موضوعی – روایت محور توانسته است جنگ اطلاعاتی موفقی را بر علیه روسیه مدیریت کند و از این طریق روس هراسی را در فضای آکادمیک گسترش دهد. هدف اساسی این مقاله تجزیه و تحلیل روایت ها و نزاع های اطلاعاتی و ایدئولوژیک غرب بر علیه روسیه در گفتمان آکادمیکی این کشور بر مبنای روایتهای متضاد و پارادکس های ایدئولوژیکی - ژئوپلیتیکی است. بر همین اساس در گفتمان نخبگان و ایدئولوگ های روسی، روسیه در اکثر مواقع قربانی اصلی غرب در جنگ اطلاعاتی- رسانه ای بوده است و بر همین مبنا امروزه نیز روسیه سعی می کند تا با طراحی یک نگاه و روایت جدید ایدئولوژیک و گسترش نفوذ رسانه ای – اطلاعات محور در برابر ایالات متحده، به مقابله به مثل و موازنه با غرب بپردازد، هر چند توان و ظرفیت روسیه در این زمینه در برابر غرب محدود بوده است.
۵.
کلید واژه ها:
سیاست جهانی همه گیری کرونا دیپلماسی قدرت نرم نظام بین الملل
ظهور همه گیری کرونا در اوایل سال 2020 به موضوع اصلی نگرانی ها و فعالیت های ملی و بین المللی تبدیل شده است که آگاهی از علل و تاثیرات جهانی و واکنش های متناسب بین المللی نسبت به این پدیده نوظهور را اجتتناب ناپذیر می نماید. آنچه که تاکنون به عنوان چالش های سیاست جهانی مطرح شده است مربوط به مسایل سخت مثل گسترش هسته ای و مسایل نرم مانند محیط زیست بوده اند، اما هیچ گاه یک بیماری، که همه گیری جهانی پیدا کرده باشد، در شمول مسایل سیاست جهانی قرار نگرفته است. سوالی که مطرح می شود این است که: آیا همه گیری کرونا می تواند در دستورکار سیاست جهانی قرار گرفته و به عنوان یکی از مسایل نرم سیاست جهانی مطرح شود؟ در پاسخ می توان چنین فرض نمود که: اگر چه همه گیری کرونا جامعه جهانی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، اما هنوز واجد شرایط لازم برای قرار گرفتن در دستورکار سیاست جهانی نیست و این بستگی به میزان تاثیرگذاری، تداوم و واکنش های دیپلماتیک قابل ملاحظه نظام بین الملل به این پدیده دارد. لذا هدف از نوشتار حاضر بررسی امکان و یا عدم امکان طرح همه گیری کرونا به عنوان دستورکار سیاست جهانی و ارزیابی وضعیت پس از آن می باشد. ابتدا با ارایه چارچوب نظری به چگونگی تعیین موضوعات دستورکار سیاست جهانی پرداخته می شود، سپس همه گیری کرونا به عنوان یک مساله نرم بین المللی و امکان تحول در دستورکار سیاست جهانی، با توجه به تحولات اخیر، مورد ارزیابی قرار می گیرد.
۶.
کلید واژه ها:
بازنمایی قدرت نرم داعش رسانه مجله دابق
جهان امروز عرصه ی رقابت رسانه هاست. رسانه ها با توجه به ابعاد کاربردی خود توانایی شکل دهی به اذهان را دارند. داعش اهمیت زیادی به انواع رسانه ها می دهد و نقش رسانه را در جهان امروز به خوبی درک کرده است. هدف مقاله حاضر تحلیل بازنمایی قدرت در رسانه های داعش با تاکید بر دابق می باشد. مقاله حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که در رسانه های داعش، قدرت چگونه بازنمایی شده است؟ در این راستا با درنظرگرفتن تعاریف و مقولات مربوط به قدرت نرم به بازخوانی مجله دابق پرداخته شده و با لحاظ کردن این مقولات شیوه بازنمایی رسانه ای داعش برخاسته از مفهوم و مقولات قدرت با استفاده از روش تحلیل مضمون بررسی شده است. بررسی مجله دابق نشان می دهد که داعش با اعلام خلافت اسلامی، از چند طریق توانست اعمال قدرت کند؛ با استفاده از روایات و اسطوره های دینی، خلافت اسلامی را احیا کرده و با تقویت قدرت معنوی و متقاعدسازی، طیفی از مسلمانان سراسر جهان را با خود همراه سازد تا با «بیعت» و «هجرت» تحت لوای خلیفه قرار گرفته و جهاد کنند و یا با انجام عملیات های تروریستی قدرت داعش را در سراسر جهان به نمایش بگذارند. از دیگر مقولات مهم در این بررسی توجه زیاد داعش در بازنمایی قدرت نظامی و امنیتی، قدرت تنبیهی و مجازات، قدرت اقتصادی و خدمات اجتماعی و رفاهی بوده است.
۷.
کلید واژه ها:
دیپلماسی پارلمانی سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دیپلماسی عمومی گروه های دوستی پارلمانی
یکی از شاخصه های دیپلماسی عمومی، افزایش اعتماد عمومی به نقش پارلمان در حوزه سیاست خارجی است. عناصری چون صداقت، رعایت ارزش ها و شفافیت عملکرد نمایندگان، اعتماد عمومی به قانون گذاران را افزایش می دهد. توجه به عناصر دیپلماسی عمومی، نفوذ قدرت نرم حاکمیت در هر دو بعد داخلی و خارجی را تقویت می کند. مقصود از منابع نرم افزاری قدرت، آن طیف از منابع قدرت اند که در نهایت استعداد و توان جذب بازیگر را شکل می دهد و جذابیت و پذیرش اقناعی سیاست های حاکمیت از طرف بازیگران داخلی و خارجی را افزایش می دهد. دراین چارچوب، دیپلماسی عمومی پارلمانی بیشتر بر جنبه های هویتی و نرم افزاری قدرت تأکید دارد. این نوشتار که با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، تلاش دارد نقش قوه مققنه جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی را آن گونه که هست و آن چه که باید باشد را با توجه به هدف اصلی سیاست خارجی که همان تأمین منافع و امنیت ملی است، مورد بررسی قرار دهد. یافته های تحقیق نشان می دهد که با توجه به وسعت و دامنه موضوعاتی که در روابط دوجانبه یا چند جانبه جمهوری اسلامی ایران در نظام بین الملل در جریان است، در کنار دولت و نهادهای سیاسی وابسته، قوه مقننه توانسته است از طریق دیپلماسی عمومی - پارلمانی در حل و فصل مسائل بین المللی و توسعه روابط، نقشی اساسی و بی بدیل ایفا نماید.
۸.
کلید واژه ها:
تعاون سیاسی - اجتماعی تکافل شفقت بحران اجتماعی شبکه معنایی
در مکتب اسلام، بر تعاون و همکاری داوطلبانه، تاکید فراوان شده است که یکی از نقش ها و کارکردهای اساسی آن، همیاری شهروندان و نظام سیاسی در حل بحران ها است. این نوشته، به بررسی نقش تعاون سیاسی-اجتماعی در رویارویی با بحران ها از منظر اخلاق اسلامی می نگرد. در فرضیه بر این امر تاکید شده است که نقش اصل اخلاقی تعاون سیاسی-اجتماعی را می توان در اموری مانند شفقت به شهروندان، افزایش همبستگی، احساس برادری، گشایش گری در بحران ها، گسترش روحیه مسئولیت شناسی و مسئولیت پذیری و همکاری شهروندان و دولت اسلامی در دستیابی به عدالت اجتماعی جستجو کرد. این امر با بهره از روش فهم موضوعی استخراجی بر اساس چهار محور «واژگان مستقیم» تعاون، «واژگان ضمنی و التزامی»، «دلالت های سیاقی و معنایی-مفهومی» و «مفاهیم مخالف» انجام شده که به فهم شبکه معنایی و همه جانبه تعاون سیاسی-اجتماعی به عنوان یکی از مفاهیم عمده در اخلاق سیاسی اسلامی یاری می رساند، امری که تا کنون کمتر مورد توجه بوده است.
۹.
کلید واژه ها:
امام خمینی جوزف نای قدرت هوشمند قدرت نرم قدرت سخت
اگرچه قدرت نرم و هوشمند در طول تاریخ منابع مهم نفوذ یا تاثیرگذاری بوده اند، تغییر در سیاست دنیای مدرن بیش از پیش بر سودمندی آنها افزوده است .در حالیکه قدرت در قرن هجده میلادی احتمالا توسط کسی که بهترین منابع قدرت سخت را در اختیار داشت تعیین می شد، در قرن بیست و یکم، انقلاب اطلاعات و ابداعات فزاینده در ساحت فن آوری منابع جدیدی برای قدرت تولید کرده اند. از دید جوزف نای، قدرت هوشمند عبارت است از "ترکیب قدرت نرم و سخت به شیوه موثر". هدف این پژوهش بررسی قابلیت کاربست نظریه قدرت هوشمند جوزف نای در اندیشه امام خمینی می باشد. فرضیه پژوهش حاضر آنست که بسیاری از شاخص های قدرت هوشمند جوزف نای قابلیت کاربست در اندیشه سیاسی امام خمینی را دارد. پس از جمع آوری منابع از طریق فیش برداری از اسناد مرتبط، داده های جمع آوری شده به روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که آندسته از شاخص های قدرت هوشمند که ریشه در مبانی آموزه های غربی دارند قابلیت کاربست در اندیشه امام خمینی را ندارند، در حالیکه بسیاری از شاخصا این قابلیت را دارند.
۱۰.
کلید واژه ها:
ایالات متحده آمریکا یازده سپتامبر حقوق بین الملل قدرت مولد
ایالات متحده آمریکا در راستای بازیابی شأن و منزلت بین المللی خود پس از یازده سپتامبر 2001، به طرح ریزی و اجرای راهبردهایی در راستای بازتولید قدرت خود اقدام کرد و در این مسیر تلاش بسیار نمود تا هم منابع تولید قدرت خود را کارآمدتر نماید و هم منابع جدید قدرت را پی ریزی کند. بنابراین ایالات متحده در کنار قدرت اجباری، قدرت ساختاری و نهادی سعی در فعال سازی بعد جدیدی از قدرت به عنوان قدرت مولد ساخت. اما سوالی که پیش می آید آن است منبع تولید قدرت مولد ایالات متحده در عرصه بین المللی چیست؟ درراستای پاسخ به این سوال، فرضیه مقاله آن است که حقوق بین الملل مهمترین منبع تولید قدرت مولد ایالات متحده آمریکا پس از یازده سپتامبر است. در راستای فهم هرچه بیشتر این فرضیه نیز تحول مفهوم حقوق بین الملل توسل به زور در قالب تحول اصل دفاع مشروع، مداخله بشردوستانه و مسئولیت بین المللی حمایت پس ازیازده سپتامبر به عنوان مطالعه موردی در این مقاله مورد واکاوی قرار میگیرد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در راستای اثبات این فرضیه گام برمی دارد.
۱۱.
کلید واژه ها:
پساداعش مقاومت پراگماتیسم ایران آمریکا مجموعه امنیت منطقه ای
نتایج تحقیقات فراوانی نشان می دهد که راهبرد آمریکا در سال های اخیر در قبال منطقه غرب آسیا دچار تغییرات گوناگونی شده است. خلق تروریسم نوپدید داعش و حمایت های مالی، اطلاعاتی، نظامی و لجستیک از آن، از نمودهای بارز این راهبرد جدید است. ادبیات تحقیق حاکی از آن است که رابطه بین داعش و منافع آمریکا به تفصیل موردمطالعه قرارگرفته است اما بعد از حذف فیزیکی داعش توسط قدرت های منطقه ای و محور مقاومت، تحقیق نظام یافته ای بر روی راهبرد آمریکا در فضای پساداعش صورت نگرفته است. ازاین رو تحقیق حاضر تلاشی است تا با اتخاذ مبانی نظریه مجموعه امنیت منطقه ای و روش تحقیق سند پژوهی ، مؤلفه های قدرت مقاومت و خلافت مجازی آمریکا در پسا-فیزیک داعش را به صورت مقایسه ای بررسی کند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در فضای پساداعش، ساختار سازی مقاومت در مقایسه با ائتلاف سازی آمریکایی تفوق داشته است. همچنین ماهیت پراگماتیک مقاومت توانسته است کنش های لژیون سینتیک نظامی آمریکا را با شکست راهبردی مواجه کند. علاوه بر آن، تلاش آمریکا برای احیای خلافت مجازی داعش از طریق رسانه و پروپاگاندا در مقایسه با واقعیت های هلال شیعی شکست خورده است. نتایج این تحقیق برای محققان رشته های علوم سیاسی و مطالعات منطقه ای و راهبرد سازان نظری و نظامی کاربرد دارد.
۱۲.
کلید واژه ها:
قرآن کریم جهاد جهاد کبیر قدرت نرم
قرآن کریم یک بار و در آیه 52 از سوره فرقان به مفهوم جهاد کبیر اشاره کرده است. با توجه به ویژگی هایی که برای این نوع از جهاد در قرآن، روایات و آرای تفسیری بیان شده، جهاد کبیر، بسته جامعی از فعالیت های غیرنظامی مقابله با دشمن است.در علوم سیاسی نیز از مفهوم قدرت نرم نام برده شده که به معنای استفاده از ابزارهای غیرسخت در زمان مناسب و به صورت ناملموس است که بر ضد گروه مقابل به کار گرفته می شود.شباهت استفاده از ابزارهای غیرنظامی در دو مقوله جهاد کبیر و قدرت نرم، تداعی گر هم سانی و مطابقت این دو مفهوم است، اما با بررسی انجام شده و بیان تفاوت های آنها، به نظر می رسد حداکثر باید به هم خوانی و مشابهت جهاد کبیر با قدرت نرم حکم کرد. تفاوت هایی که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد: وابستگی قدرت نرم به قدرت سخت در حالی که جهاد کبیر چنین پشتیبانی ندارد، کاربرد قدرت نرم در آسیب رسانی به طرف مقابل در حالی که جهاد کبیر دفاعی، بازدارنده و مصونیت بخش است.برای رسیدن به این نتایج از روش تحقیق تطبیقی میان دو مفهوم و روش تحقیق میان رشته ای با استفاده از منابع کتابخانه ای بهره برده شده است.
۱۳.
کلید واژه ها:
قدرت نرم کارکرد سازمان ملل سیاست خارجی آمریکا 11 سپتامبر 2001
نوشتار حاضر با طرح این سؤال که سازمان ملل متحد با توجه به نظریه قدرت نرم در مقطع بعد از 11 سپتامبر 2001، چه کارکردی در سیاست خارجی ایالات متحده داشته است، به این پاسخ رسیده است که سازمان ملل از ابتدای تأسیس بهترین وسیله اعمال ارزشهای آمریکا و حفاظت از منافع این کشور در عرصه بینالمللی است و جایگاه مهمی در راستای قدرت نرم، تحقق اهداف موردنظر و مشروعیت بینالمللی در سیاست خارجی ایالات متحده داشته است. ایالات متحده در این مقطع پس از خروج نیروهای خود از عراق، توانست در سطوح مختلف این کشور نفوذ و حضور داشته باشد. به طوری که، همانند بسیاری از کشورهای خاورمیانه، تحت تأثیر قدرت نرم ایالات متحده قرار گرفت و سیاست خارجی ایالات متحده در آینده نیز از قدرت نرم عقب نشینی نکرد. راهبرد امریکا بعد از خروج نظامی از عراق تغییر یافت و از سمت و سوی جنگ سخت به جنگ نرم سوق پیدا کرد و با نفوذ مؤسسات و نهادهای مدنی و اجتماعی و عمدتاً با ابزارهای دموکراسیسازی و حمایت از حقوق بشر و ترویج فکر آزاداندیشی صورت گرفت. در واقع آمریکا پس از 11 سپتامبر 2001 تاکنون، برای پیشبرد ارزشهای خویش در قالب برقراری دموکراسی و حقوق بشر و مبارزه با تروریسم خود را هژمون خیرخواه معرفی کرده است تا جایگاه و نقش سازمان ملل در سیاست خارجی آمریکا بصورت ابزاری برای دست یابی به اهداف و منافع ملی آن کشور براساس مداخلهگرایی گسترش یابنده و چندجانبهگرایی سمبلیک دربیاید.
۱۴.
کلید واژه ها:
انقلاب اسلامی قدرت مشروع معنویت اقتدار ملی
رفتار سیاسی جمهوری اسلامی ایران هم در صحنه داخلی و هم در عرصه بین المللی موید نوعی خاص از منزلت و قدرت است که مدل آن در عرصه حکومتداری در جهان بی نظیر است. در این مدل، حکومت صرفا بر انباشته های مادی خود متکی نیست و فراتر از داشته های مادی، بر قدرتِ مشروع ملهم از معنویت تاکید می کند. این تاثیر شگرف در حوزه رفتار سیاسی از فردای پیروزی انقلاب اسلامی هویدا گشت و این امر حکایت از تولد آن همزمان با وقوع انقلاب اسلامی دارد. بنابراین انقلاب اسلامی منجر به بازتعریفی عمیق در حوزه اقتدار شده است و حکومت اسلامی ایجاد شده از دل انقلاب، فعالیت سیاسی خود را با ملاک ها و مولفه های جدیدی از اقتدار مطابقت می دهد. اقتدار در جمهوری اسلامی ایران گستره ای فراتر از ابعاد رایج آن از جمله قدرت نرم، علم و دانش، نیروهای مسلح می یابد و پشتوانه نظری پیدا می کند. این مقاله بدنبال پاسخ به این پرسش است که اقتدار در جمهوری اسلامی دارای چه مولفه هایی است و منشاء و خاستگاه این مولفه ها چیست؟
