مطالعات قدرت نرم

بحث امنیت و پیشرفت از جمله موضوعات مهم میان رشته ای در مطالعات امنیتی به شمار می آید که عموماً با عنوان کلی امنیت و توسعه به آن پرداخته شده است. در این حوزه مطالعاتی معمولاً دو دسته از پرسش مطرح بوده که عبارت اند از: تأثیرات ناشی از اصول امنیتی بر روی الگوی توسعه و پیشرفت؛ و تأثیرات ناشی از اهداف توسعه ای بر روی راهبرد امنیت. در مقاله حاضر محقق از منظر امنیت به موضوع نگریسته و تلاش دارد تا تأثیرات امنیت را در چارچوب گفتمان اسلامی بر الگوی پیشرفت بیان نماید. در نتیجه سؤال مشخص مؤلف آن است که:ملاحظات امنیتی ناظر بر الگوی ایرانی اسلامی پییشرفت کدامند؟ برای این منظور محقق با اتخاذ رویکردی توصیفی تحلیلی و با استفاده از روش اسنادی تلاش نموده تا پاسخی بومی به این پرسش بدهد. در این راستا نخست نظریه منتخب (امنیت ایجابی) معرفی و بر اساس آن تعامل امنیت و پیشرفت تحلیل شده است. یافته های تحقیق حکایت از آن دارد که الگوی پیشرفت مورد نظر در گفتمان اسلامی در دو سطح انفعالی و فعال با امنیت در ارتباط است؛ که می توان آن ها را در قالب گزاره های زیر بیان نمود: اول، در الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، عناصر تربیت، فرهنگ عمومی، و ترویج آموزه های دینی از آن حیث که به استقرار نظام امنیتی باز (و مردم سالار) کمک می کنند؛ باید مورد توجه قرار گیرند. دوم، در الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت از آنجا که اصل بومی گرایی پذیرفته شده؛ بازسازی فلسفه پیشرفت، اصلاح الگوی رفتاری و بالاخره پالایش سیاست های تجویزی متناسب با تاریخ، هویت و مقتضیات جامعه ایران، ضرورت دارد؛ تا از این طریق امنیت پایدار در جریان تحقق پیشرفت مطلوب محقق گردد. واژگان کلیدی: امنیت، گفتمان های امنیتی، اسلام، پیشرفت، توسعه.

از مؤثرترین راه های رسیدن به توسعه پایدار، جلب مشارکت مردم در فرایند توسعه از مرحله تصمیم گیری تا اجرا است. رفتار انتخاباتی بیانگر الگوی خاصی از رفتار سیاسی است که مبتنی بر مجموعه نگرش ها، ارزش ها، ایستارها، هنجارها و آداب و رسوم یک جامعه می باشد. هدف از نگارش این مقاله بررسی رابطه میان دینداری و رفتار انتخاباتی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز می باشد. روش تحقیق پژوهش در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روش پیمایشی می باشد. این مطالعه بر روی 155 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه تبریز صورت گرفته است؛ برای جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه استفاده شده است که اعتبار آن، به روش صوری، و پایایی آن، به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شده است و داده ها از طریق نرم افزار SPSS تحت محیط ویندوز تجزیه و تحلیل شدند. با تقسیم دینداری به چهار بعد اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی، به همراه در نظر گرفتن سه وجه از رفتار انتخاباتی یعنی ابعاد تماشاگرانه، متوسط و فعال مشاهده می شود که همبستگی های معناداری میان ابعاد دینداری و رفتار انتخاباتی پاسخ گویان وجود دارد. واژگان کلیدی: دینداری، دانشگاه تبریز، رفتار انتخاباتی، دانشجو، سیاست.

در دوره جنگ سرد مقابله با کمونیسم هدف اصلی دیپلماسی عمومی آمریکا در قبال شوروی تلقی می شد اما با فروپاشی شوروی علت وجودی برنامه های دیپلماسی عمومی آمریکا از بین رفته و این کشور فاقد راهبرد مشخصی در حوزه دیپلماسی عمومی در قبال روسیه بود. این مقاله تلاش دارد با رویکردی تحلیلی، دیپلماسی عمومی ایالات متحده در قبال آمریکا ستیزی روسیه در دوره پس از جنگ سرد را بررسی نماید. چارچوب نظری این مقاله، نظریه دیپلماسی عمومی نوین خواهد بود. در این مقاله آمریکا ستیزی به عنوان چالش اصلی دیپلماسی عمومی ایالات متحده در قبال روسیه بررسی شده و نتیجه گیری می شود که برخلاف دوره جنگ سرد که اقدامات دیپلماسی عمومی آمریکا در چارچوب دیپلماسی عمومی سنتی این کشور دنبال می شد، در سال های اخیر این کشور با بهره گیری از دیپلماسی عمومی نوین درصدد مقابله با این چالش برآمده و با تشکیل کمیسیون مشترک ریاست جمهوری ایالات متحده و روسیه، تمهیدات و سیاست های جدید ایالات متحده در چارچوب دیپلماسی نوین این کشور و از طریق برنامه هایی نظیر همکاری در زمینه های رسانه، آموزش، امور ورزشی و تبادلات فرهنگی طرح ریزی و پیگیری شده است. واژگان کلیدی: دیپلماسی عمومی، دیپلماسی عمومی نوین، آمریکاستیزی، روسیه، ایالات متحده.

حضور گروه ها و جریان های سیاسی در دو جهان واقعی و مجازی علی رغم تفاوت های اساسی به یکدیگر وابسته است. فعالیت سیاسی در فضای مجازی قواعد خاص خود را دارد و جریان های سیاسی مختلف ممکن است هرکدام به گونه ای با این ویژگی ها مواجه شوند. این مقاله در مسیر پاسخ گویی به سؤال اصلی تحقیق یعنی «میزان و کیفیت بهره گیری جریان های سیاسی ایران از فضای وبلاگی»، با انتخاب 200 وبلاگ سیاسی به صورت نمونه گیری تصادفی، به تحلیل محتوای وبلاگ ها اقدام می نماید. تحلیل و بررسی نتایج تحلیل محتوا نشان می دهد جریان چپ بیشترین تعداد وبلاگ را داراست. وبلاگ نویسان جریان راست علیرغم در اختیار داشتن کمترین تعداد، فعالیت بیشتری در مقایسه با سایر جریان ها انجام داده اند. وبلاگ نویسان جریان راست بیشتر دوست دارند تا با مطالبی که در فضای مجازی درج می کنند شناخته شوند. در میان جریان چپ دغدغه های خبری بیشتر از بقیه است و دغدغه های تحلیلی کمتر از سایر جریان هاست. بررسی ها نشان از موج جدید وبلاگ نویسی در میان تمام جریان های سیاسی (بجز بی طرف) دارد. ارتباط اینترنتی و اطلاعاتی مناسبی در میان وبلاگ های جریان راست (در مقایسه با سایرین) ایجاد شده و وبلاگ های جریان اپوزیسیون از این حیث در ضعیف ترین وضعیت قرار دارند. وبلاگ های جریان اپوزیسیون مخاطبان کم یا مخاطبان بی تفاوت و جذب نشده ای دارند و در مقابل وبلاگ های جریان راست از مخاطبان زیاد و یا فعال و جذب شده برخوردارند. واژگان کلیدی: فضای مجازی، دوفضایی شدن، وبلاگ، جریان های سیاسی، ایران، تحلیل محتوا.

تغییر رویه غرب در مقابله با نظام اسلامی جمهوری اسلامی ایران از جنگ سخت به جنگ نرم مبتنی بر القاء تفکرات ضد ایدئولوژی اسلامی در بین مردم، انتخاب دفاعی مناسب و متناسب را ضروری می نماید؛ دفاعی که با بهره گیری از ظرفیت های ملی، تأکید بر تقویت ظرفیت های فرهنگی و توجه به نگاه ایجابی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به مقوله فرهنگ امکان پذیر خواهد بود. این تحقیق که از نظر هدف کاربردی است تلاش دارد در چارچوب نظری فرمایشات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در خصوص اهداف جنگ نرم غرب و قابلیت های ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران به این سؤال پاسخ دهد که چه ارتباطی بین مؤلفه های فرهنگ اسلامی و دفاع در مقابل جنگ نرم غرب وجود دارد؟ در این راستا از نظرات استادان دانشگاه ها که از سوی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به عنوان فرماندهان جنگ نرم معرفی شده اند به عنوان جامعه آماری بهره گرفته شده که برای انجام تحقیقی پیمایشی و با توجه به گستردگی مراکز علمی دانشگاهی، اعضای هیئت علمی 9 دانشکده و دانشگاه دولتی کشور که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده و از بین آن ها 131 نفر با استفاده از فرمول کوکران به شیوه تصادفی- طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب و بین آن ها پرسشنامه توزیع شد. از تحلیل داده های کمی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آماری اسپیرمن این نتیجه به دست آمد که با ضریب همبستگی 75/0 و با 99 درصد اطمینان می توان ادعا نمود رابطه بسیار قوی و معنی داری بین مؤلفه های فرهنگ اسلامی و دفاع ملی در مقابل جنگ نرم غرب وجود دارد. واژگان کلیدی: دفاع ملی، جنگ نرم، امنیت، قدرت نرم، جمهوری اسلامی ایران.

امروزه استفاده از مؤلفه های قدرت نرم در سیاست های داخلی و خارجی کشورها بیش از گذشته مورد تأکید قرار گرفته است. درحالی که در مفهوم سازی اولیه از قدرت نرم مؤلفه هایی مثل فرهنگ، ارزش های سیاسی و مطلوب های سیاست خارجی بیان گردیده است، در این مقاله مؤلفه های قدرت نرم از منظر اسلام و مؤلفه های نرم افزاری این قدرت در جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین ارزیابی کاربرد مؤلفه های قدرت نرم در جمهوری اسلامی ایران نیز در ادامه مقاله مورد تأکید قرار دارد. بر این اساس مؤلفه های قدرت نرم آن گونه که در اسلام مطرح می باشد متفاوت از آن چیزی است که در مفهوم سازی اولیه از این قدرت ارائه شده است. علت این تفاوت در نوع نگاه به قدرت، انسان، اخلاق و خدا است. منابع قدرت نرم اسلامی آنگونه که در جمهوری اسلامی ایران ظاهرشده اند بر ارزش هایی چون شهادت طلبی، معنویت گرایی، عدالت باوری و استقلال طلبی استوار است به گونه ای که ضمن ایجاد تحول فرهنگی در سطح داخلی بر روند تحولات خودباوری دینی و بیداری اسلامی در حوزه پیرامونی خود نیز تأثیرگذار بوده است. واژگان کلیدی: قدرت نرم، فرهنگ، منابع اسلامی، اخلاق محوری، جمهوری اسلامی ایران.