علوم سیاسی

علوم سیاسی

علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و سوم پاییز 1399 شماره 91 (مقاله پژوهشی حوزه)

مقالات

۱.

نیروهای پیشران در وضعیت آینده ی شیعیان اندونزی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: شیعیان اندونزی اهل سنت شیعه هراسی افراط گرایی مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 858 تعداد دانلود : 593
هدف پژوهش حاضر بررسی و شناخت نیروهای پیشران کلیدی در ارتقای وضعیت شیعیان اندونزی است. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. نتایج نشان می دهند که ارتقای وضعیت شیعیان اندونزی، نیازمند شناسایی و تعامل صحیح با نیروهای کلیدی دخیل در آینده ی اندونزی است. پیشران های شناسایی شده را به دو دسته ی «نیروهای محیطی» و «اقدامات نهادی» می توان طبقه بندی کرد. «استراتژی پذیرش» از سوی نیروهای سیاسی، «استراتژی پذیرش و مهار» در میان نیروهای مذهبی و «استراتژی انکار شیعیان» توسط نیروهای فرامنطقه ای در مواجه با شیعیان اندونزی اتخاذ شده است. روش مناسب برای مواجهه با سناریوهای رقبا، طراحی «سناریوی رشد و ارتقا» است؛ بدین منظور ازیک سو باید راهبرد «هم گرایی استراتژیک» با نیروهای سیاسی را در پیش گرفت و به ائتلاف سازی با نهادهای اهل سنت پرداخت؛ ازسوی دیگر نیز باید در قبال افراط گرایان سعودی، راهبرد «تهاجمی» را اتخاذ کرد.
۲.

بازخوانی مقایسه ای سطح تحلیل سیاست خارجی در خاورمیانه از منظر نظریه های روابط بین الملل(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نظریه ی گفتمان روابط بین الملل سیاست خارجی خاورمیانه سیاست بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 80 تعداد دانلود : 413
هدف این پژوهش بررسی مقایسه ای سطح تحلیل سیاست خارجی در خاورمیانه از منظر نظریه های روابط بین الملل با تاکیدبر نظریه ی گفتمان است. دراین راستا با روش توصیفی-تحلیلی، مبانی و گزاره های نظریه های پساساختارگرایانه و به صورت خاص نظریات گفتمانی، نسبت میان گفتمان و تحلیل سیاست خارجی و امکانات تحلیل گفتمان در توضیح تحولات و سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه را بررسی خواهیم کرد. نتایج حاکی از آن است که نظریه های پساساختارگرا و به صورت خاص تحلیل گفتمان، با تاکیدی که بر ساخت معنایی واقعیت دارند، در تحلیل سیاست خارجی دولت ها به نقش عوامل معنایی، زبانی و گفتمانی توجه می کنند؛ لذا چه به لحاظ نظری و چه در توضیح تحولات عملی و عینی خاورمیانه و سیاست خارجی کشورهای این منطقه، در مقایسه با نظریه های جریان اصلی روابط بین الملل، امکانات بیش تری را در اختیار پژوهش گران قرار می دهند.
۳.

جایگاه و اهداف مقاومت اسلامی از دیدگاه مفسران؛ با تاکید بر آیات جهاد(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قرآن کریم جهاد مقاومت اسلامی جبهه ی مقاومت جریان های تکفیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 265 تعداد دانلود : 128
هدف پژوهش حاضر، تبیین جایگاه و اهداف مقاومت اسلامی از نگاه مفسران است تا نگاه هم گرایانه ی اسلامی به موضوع مقاومت روشن گردد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. بنابر نتایج به دست آمده، مجموعه ی اهداف مقاومت اسلامی در قرآن کریم (استقرار حکومت اسلامی؛ دفاع از نظام اسلامی مستقر؛ بازدارندگی دشمن از اقدامات نظامی، سیاسی و اقتصادی علیه امت اسلامی؛ دفاع از مستضعفان؛ تامین امنیت و آزادی دینی و عدالت اجتماعی) نه تنها به هم پیوسته اند و یک حقیقت را شکل می دهند، بلکه برخی اهداف (مانند استقرار نظام اسلامی) نسبت به برخی دیگر، جنبه ی مقدمی و ابزاری دارند. لذا جبهه ی مقاومت باید هم زمان برای تحقق همه ی اهداف تلاش کند تا از افراط و تفریط مصون بماند. مضاف بر این، براساس دیدگاه یادشده به وضوح می توان ناسازگاری دیدگاه ها و اقدامات جریان های تکفیری را با آموزه های قرآن و حقیقت اسلام اثبات کرد
۴.

بنیادهای صهیونیسم و ناامنی هستی شناختی اسرائیل(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: امنیت هستی شناختی سرزمین موعود صهیونیسم قوم برگزیده اسرائیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 971 تعداد دانلود : 741
هدف پژوهش حاضر بررسی زمینه های درونی ناامنی هستی شناختی رژیم صهیونیستی است. پژوهش بر این فرض استوار است که مورخین جدید و جامعه شناسان انتقادی در قالب جنبش پساصهیونیسم، با تردیدافکنی در بنیان های دو اسطوره ی «سرزمین موعود» و «قوم برگزیده» - که شیرازه هویت صهیونیسم محسوب می شود - امنیت هستی شناختی این رژیم را به مخاطره افکنده اند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان می دهند که رژیم صهیونیستی در مواجهه با ناامنی هستی شناختی، به سوی سیاست «امنیتی کردن هویت» روی آورده است تا با استفاده از یک روایت اصلی انتخابی و یکنواخت، ناامنی هستی شناختی و مشکله ی هویتی خود را حل کند
۵.

مساله ی «مشروعیت» در اندیشه و کارنامه ی اسلام گرایانِ پیرو ولایت فقیه در افغانستان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مشروعیت اسلام سیاسی اسلام گرایی خط امامی ها افغانستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 663 تعداد دانلود : 894
هدف از پژوهش حاضر، بررسی اسلام سیاسی ولایت فقیهی (خط امامی) در افغانستان است. به این ترتیب به تشریح این فرضیه خواهیم پرداخت که در افغانستان، اسلام گرایانِ پیرو نظریه ی ولایت فقیه در سه دهه ی پایانی قرن بیستم، هرچند در مشروعیت زدایی از مخالفان توفیقاتی داشتند، اما در امر مشروعیت سازی نهایتا ناکام ماندند. یافته های پژوهش که در چارچوب روش تحلیل «تاریخ فکری» هیوز انجام می شود، نشان می دهد که اسلام گرایان ولایت فقیهی در افغانستان، در زمینه های تاریخی، اعتقادی، سیاسی و بیرونی معطوف به مساله ی مشروعیت قد علم کردند و در حوزه ی مشروعیت زدایی و مشروعیت سازی روندهای خاصی را پیمودند. آنان در رشد آگاهی فکری شیعیان و افزایش نقش سیاسی ایشان، تاثیرات مهمی برجای گذاشتند و در رابطه با «صدور انقلاب» و معرفی «ولایت فقیه» در افغانستان گام های مهمی برداشتند. درعین حال، در برخی موارد به دلیل بی تجربگی و خودمحوری، در محاق جنگ های درون فرقه ای قرار گرفتند و در خلق مشروعیتی پایدار ناکام ماندند.
۶.

امکان سنجی بازگشت داعش به لیبی در پرتو جنگ داخلی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: داعش لیبی جنگ های داخلی بحران سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 627 تعداد دانلود : 790
هدف این پژوهش، بررسی تاثیر وضعیت آشوب زده ی فعلی لیبی بر بازگشت داعش به این کشور است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. نتایج نشان می دهند که بحران سیاسی و چالش امنیتی حادث شده در لیبی از سه سطح فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی- سیاسی و نیز ژئوپولیتیکی نشات می گیرد. در سطح فرهنگی- اجتماعی عنصر و شاه کلید «قبیله محوری»، در سطح اقتصادی- سیاسی عنصر «نفت»، در سطح سیاسی «خلاء قدرت داخلی» و در سطح ژئوپلیتیکی «رقابت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای» حائز اهمیت هستند. خشونت های داخلی بین هویت های متعارض نه تنها مانع شکل گیری اقتدار مدنی فراگیر بوده، بلکه فضا را برای مداخلات قدرت های خارجی از طریق پشتیبانی از هر یک از هویت های درگیر را فراهم کرده است. بحران داخلی لیبی، راه حل نظامی ندارد و مذاکره با هدف به تعادل رساندن گروه های درگیر، تنها راه حل قابل تصور برای پایان این بحران است. درغیر این صورت گروهایی هم چون داعش، امکان و انگیزه ی بسیار بالایی برای کنش گری در لیبی دارند.
۷.

«کاربست های سیاسی» نهضت علمی دوره ی صدر اسلام براساس روش «چرخه ی مدیریت دانش»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نهضت علمی اسلامی حکمرانی اسلامی امامین صادقین8 مدیریت دانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 946 تعداد دانلود : 710
هدف پژوهش حاضر بازخوانی تجربه ی نهضت مبارزاتی امامین صادقین8و پیامدهای آن در شکوفایی تمدنی دوره ی صدر اسلام است. سوال اصلی این است که چه رابطه ای میان شکوفایی سیاسی و اجتماعی این مرحله ی تاریخی، با نهضت علمی امامین صادقین8وجود دارد؟ در پاسخ با استفاده از چارچوب نظری «چرخه ی مدیریت دانش»، ابعاد علمی، فرهنگی و سیاسی این نهضت بررسی شده و با احصای شاخص های هرکدام از ابعاد یادشده، نحوه ی «تولید» و «توزیع» و «به کارگیری» دانش مشخص خواهد گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که این نهضت جامع ضمن ایجاد یک فضای تعاملی میان سه عرصه ی علم، فرهنگ و سیاست، در پی ریزی رشد سیاسی همه جانبه برای شتاب بخشی و جهت دهی به تاسیس تمدن اسلامی – در حد مقدورات تاریخی – نقش مهمی ایفا کرده است. اندیشه ی سیاسی امامین صادقین8که در بعد «فرهنگی» بر پایه ی «نظریه ی امامت سیاسی» استوار بود، به توسعه ی کلام سیاسی شیعه دامن زد. ایشان در بعد سیاسی، علاوه بر ویژگی های حاکم، به جنبه های حکمرانی و نظام سیاسی نیز توجه داشتند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۱