مشاوره و روان درمانی خانواده
مشاوره و روان درمانی خانواده سال اول تابستان 1390 شماره 1 (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزه های تخصصی:
مقدمه: راهبردهای تنظیم شناختی هیجان اثرات قابل توجهی بر هیجاناتی که هر فرد تجربه می کند دارند. هدف از این پژوهش، مطالعه ی رابطه ی بین راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و مشکلات هیجانی(افسردگی، اضطراب، خصومت و حساسیت بین فردی) با توجه به عوامل فردی و خانوادگی است. روش: در این مطالعه ی همبستگی، از بین دانشجویان دانشگاه اصفهان 300 نفر که در رشته های مختلف تحصیل می کردند، به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. دو آزمون راهبردهای شناختی تنظیم هیجانCERQ و آزمون SCL-90 به همراه فرم اطلاعات دموگرافیک روی گروه نمونه اجرا شد. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS-11.5 و همچنین ضریب همبستگی پیرسون، همبستگی زیر بنایی و رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. یافته ها: نشان دادند که دو راهبرد شناختی تنظیم هیجان، از جمله، مصیبت بار تلقی کردن و نشخوار فکری، می توانند پیش بینی کننده ی مشکلات هیجانی باشند. به علاوه، از بین عوامل فردی و خانوادگی، وجود استرس اخیر در زندگی دانشجویان با تمامی مشکلات هیجانی و وجود حوادث شدید در زندگی فردی با خصومت رابطه دارد. نتایج: نتیجه ای که از این پژوهش به دست آمد این بود که با توجه به یافته های تحقیق حاضر، حذف راهبردهای غیر مؤثر و آموزش راهبردهای مؤثر تنظیم شناختی هیجان بهتر است بعنوان بخشی از مداخله در مشکلات هیجانی مدنظر قرار گرفته شود.
بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس خانوادگی تفکیک خویشتن(DSI-2)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
و مقدمه: ﻫﺪف ﻋﻤﺪه تحقیقﺣﺎﺿﺮ اﻋﺘﺒﺎریاﺑﯽ مقیاس خانوادگی تفکیک خویشتن روی زنان و مردان متاهل شرکت کننده در کلاسهای آموزش خانواده مدارس راهنمایی در شهرستان سنندج بود. روش:طرح تحقیقازنوعتحقیقهمبستگی است( تحلیل عاملی به شیوه ی چرخش متمایل از نوع ابلیمین مستقیم و تحلیل عامل تاییدی بود). حجم نمونه512 نفر بود که در دو مرحله (مرحلة اول 321 و مرحلة دوم 191) و از بین ﮐﻠیة زنان و مردان متاهل شهرستان سنندج در سال 1390 بودند، که ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺳﺎده اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و مقیاسهای خانوادگی تفکیک خویشتن و پرسشنامه های ملاک را تکمیل ﻧﻤﻮدﻧﺪ. داده ها به روش تحلیل ﻋﺎﻣﻠﯽ به شیوه ی ﭼﺮﺧﺶ متمایل از نوع آبلیمین مستقیم و تحلیل عامل تاییدی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از روش تحلیل ﻋﺎﻣﻠﯽ به شیوة چرخش متمایل از نوع ابلیمین مستقیم، چهار ﻋﺎﻣل تفکیک خویشتن را ﻧﺸﺎن داد و با تحلیل عامل تائیدی آنها برازش شدند. ضرایب پایاییﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ از ﺟﻤﻠﻪ آﻟﻔﺎیﮐﺮوﻧﺒﺎخوتصنیف ﺑﺮای43ﻣﺎده و چهار ﻋﺎﻣﻞ (به ترتیب با مقدار 89/0 و 83/0) رﺿﺎیت ﺑﺨﺶﺑﻮدﻧﺪ. همچنین، ضرایبروایی همگراو واگرا تفکیک خویشتن با پرسشنامه های عاطفه ی مثبت و منفی، پرسشنامه اعتماد به نفس، مقیاس بازنگری چک لیست علایم 90 (بعد اضطراب و حساسیت بین فردی) به ترتیب (38/0، 41/0- ، 39/0، 42/0- و 36/0-) بدست آمده است که در سطح (0001>p) معنادار است. ﺑﻪ ﻋﻼوه،تحلیل آزمونT ﻧﺸﺎنداد ﮐﻪ بین زنان و مردان در عاملها ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد ﻧﺪارد و همچنین تحلیل واریانسﭼﻨﺪ ﻣتغیری نشان داد که بینﮔﺮوهﻫﺎیﺳﻨﯽﭘﻨﺞﮔﺎﻧﻪ از ﻟﺤﺎظ میزانتفکیک خویشتن ﺗﻔﺎوت وﺟﻮد ﻧﺪارد. نتایج: ﻧﺘﺎیج ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از تحلیل ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺎ تحقیقات پیشین ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗوّﺟﻪ ﺑﻪ روایی و پایایی ﭘﺮﺳشنامه ی تفکیک خویشتن از آن ﻣﯽ ﺗﻮان در ﻣﺤیط ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸﯽ خانوادگی#,
بررسی رابطه ایدئولوژی های جنسیتی، نقش های زناشویی، هوش هیجانی و کیفیت زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: زندگی افراد متاهل متاثر از کیفیت زندگی آن ها است که شامل درک افراد از موقعیت خود در زندگی از نظر فرهنگ، سیستم ارزشی که در آن زندگی می کنند، اهداف، انتظارات، استانداردها و اولویت هایشان می باشد. روش: این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین ایدئولوژی جنسیتی، نقش های زناشویی، هوش هیجانی و کیفیت زندگی کارکنان متاهل اداره های دولتی شهر شیراز بود. 250 کارمند متاهل (125 مرد و 125 زن) از بین کارکنان اداره های دولتی شهر شیراز با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های ایدئولوژی های نقش های جنسیتی بروگان و کاتنر، نقش های زناشویی محقق ساخته، هوش هیجانی شاته و کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی پاسخ دادند. ویژگی های روانسنجی ابزارهای مورد استفاده همگی رضایت بخش بودند. یافته ها: نتایج همبستگی های مثبت بین 23/0 تا 52/0 بین متغیرهای ایدئولوژی جنسیتی، نقش های زناشویی، هوش هیجانی و کیفیت زندگی را نشان داد. تحلیل رگرسیون هم نشان داد که از بین متغیرهای پیش بین (ایدئولوژی های جنسیتی، نقش های زناشویی و هوش هیجانی) متغیر های نقش های زناشویی و هوش هیجانی پیش بینی کننده متغیر ملاک (کیفیت زندگی) است.
بررسی اثربخشی روان درمانی شناختی - رفتاری مذهب محور برافسردگی زنان مطلقه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: طلاق از استرس زاترین فقدان ها می باشد و موجب آشفتگی های هیجانی و مشکلات رفتاری در افراد می شود،دراین میان آسیب پذیری زنان از پیامد های طلاق بیشتر از مردان است. هدف از پزوهش حاضر بررسی اثربخشی شناخت درمانی مذهب محور برافسردگی زنان مطلقه بوده است. روش: پژوهش حاضراز نوع آزمایشی با پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل و دوره ی پیگیری بوده است.جامعه ی آماری این پژوهش شامل 30 زن مطلقه است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به طور همتاسازی انتخاب شدند. این افراد از نظر سن ، وضعیت اقتصادی- اجتماعی، عدم ابتلا به بیماریهای جسمانی ، دارا بودن یک انحراف معیار بالاتر از میانگین در پرسشنامه افسردگی بک وسایر متغیرهای مورد نظر در پژوهش کاملاً همگون بودند. سپس آزمودنی ها به طورتصادفی به دو گروه آزمایش وکنترل تقسیم شدند. در مورد گروه آزمایش 12 جلسه 45 دقیقه ای روان درمانی شناختی- رفتاری مذهب محور اجرا گردید اما در مورد گروه کنترل هیچ مداخله ای صورت نگرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه ی افسردگی بک ویراست دوم بود. یافته ها: نتایج حاصل آشکار ساخت که بین گروه آزمایش و کنترل پس ازاجرای روان درمانی شناختی- رفتاری مذهب محور تفاوت معنی داری وجود داشت) 001/0(p#,
مطالعه ای بر تعارض تکالیف کار با تکالیف خانواده در مراحل رشدی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سهدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تعارض تکالیف کار با تکالیف زندگی خانوادگی در مراحل رشدی و تحصیلی مختلف بوده است. زمینه ی نظری این پژوهش مبتنی بر برخورد مراحل رشد روانی اجتماعی اریکسون (سه مرحله ی آخر) با دنیای کار و تأثیر آن بر زندگی خانوادگی بوده است. روش: جامعه ی آماری این پژوهش، شامل تمام کارکنان ایستگاه های منطقه ی دو عملیات انتقال گاز (اصفهان) مشتمل بر 613 نفر بوده است که در سال 1389 مشغول به کار بودند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 150 نفر از کارکنان ایستگاه های منطقه ی دوعملیات انتقال گاز انتخاب شدند که در نهایت 124 پرسشنامه جمع آوری شد (نرخ بازگشت 83 درصد) که به پرسشنامه ی تداخل کار- خانواده پاسخ دادند. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها بیانگر آن بودند که با افزایش سن و با توجّه به مقتضیات مراحل تحوّل روانی اجتماعی اریکسون، سرریز شدن مسایل کاری به زندگی خانوادگی کاهش می یابد. همچنین یافته های پژوهش نشان دادند که با افزایش سطح تحصیلات، تداخل خانواده- کار تشدید می گردد. نتایج: همبستگی منفی مراحل سنی و ادراک تداخل کار-خانواده، با استفاده از نیازمندی ها و منابع در دستر افراد برای برآورده کردن این نیازمندی ها در مراحل تحوّلی متفاوت، قابل تبیین است. همچنین در تبیین همبستگی مثبت سطح تحصیلات و ادراک تداخل کار-خانواده می توان به افزایش آگاهی از مسؤولیّت های خانوادگی و افزایش مسؤولیّت های شغلی در اثر افزایش سطح تحصیلات اشاره کرد. با توجّه به نتایج تحقیق به نظر می رسد با مدیریت صحیح، نیازمندی های مراحل تحوّل فرد و همچنین برنامه های مداخله ای برای افراد با سطح تحصیلات بالا بتوان از سطح تداخل کار- خانواده کاست. این پژوهش زمینه ی توجیه کاربردی این مسأله را فراهم کرده است. محدودیّت عمده ی این پژوهش نوع بررسی مقطعی آن است که دلایل آن ذکر شده است و البته با پیشنهاد یک پژوهش طولی راهی برای غلبه بر آن ارایه شده است.
بررسی ارتباط میان ابعاد مثبت و منفی عزّت نفس با سلامت روانی از طریق نقش میانجی-گر فرسودگی شغلی در زنان متأهّل و مجّرد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی میان دو بعد عزّت نفس (خودارزنده سازی و خودناارزنده سازی) با سلامت روانی با میانجی گری فرسودگی شغلی است. روش: جامعه ی آماری شامل کلّیه ی معلّمان زن مدارس شهرستان شادگان بودند که از میان آنها یک نمونه ی تصادفی چند مرحله ای به تعداد 120 نفر انتخاب شدند. در این پژوهش -که یک طرح توصیفی از نوع همبستگی بود- سه آزمون عزّت نفس روزنبرگ (1963)، فرسودگی شغلی مسلش (1981) و سلامت عمومی گلدبرگ (1978) استفاده گردید. یافته: به منظور تحلیل داده ها، از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد و تجزیه و تحلیل مدل پژوهش با نرم افزار Amos18 انجام گرفت. شاخص های برازش مدل یابی معادلات ساختاری، مدل کلّی پژوهش را تأیید کردند؛ به عبارت دیگر، نتایج نشان دادند دو بعد خودارزنده سازی و به ویژه خودناارزنده سازی از طریق یک ساختار زیربنایی (متغیّر مکنون) فرسودگی شغلی بر متغیّر مکنون ابعاد سلامت روانی اثر می گذارد. نتایج: نتایج حاصل از روش خودراه انداز و فاصله ی اطمینان حاصل از آن نشان داد که اندازه ی اثر غیرمستقیم خودناارزنده سازی بر سلامت روانی از طریق فرسودگی شغلی برابر با 33/0 است که در سطح 002/0 p= معنی دار است. تلویحات نظری مهمی از کارکرد متفاوت ابعاد مثبت و منفی عزّت نفس بر سلامت روانی از طریق فرسودگی شغلی در معلّمان زن حاصل شده است که در متن مقاله به آن پرداخته می شود.
بررسی رابطه ی الگوهای ارتباطی خانواده بر کیفیّت زندگی نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: به لحاظ اهمیت و دامنه ی فراگیر کیفیت زندگی، عوامل موثر بر آن همواره بررسی شده است. در این میان، نقش خانواده و نحوه ی ارتباطات اعضای آن با یکدیگر در شکل گیری کیفیّت زندگی بسیار اساسی به نظر می رسد. لذا این مطالعه با هدف بررسی تأثیر الگوهای ارتباط خانوادگی بر کیفیت زندگی نوجوانان انجام شد. روش: این مطالعه مقطعی (توصیفی-تحلیلی) است که در شهر زاهدن در سال89 انجام شد. جامعه ی آماری پژوهش، 439 نوجوان دبیرستانی است که با روش نمونه گیری تصادفی وارد مطالعه شدند. جهت بررسی الگوی ارتباطی خانوادگی از ابزار تجدید نظر شده ی الگوی ارتباطات خانوادگی و جهت بررسی کیفیت زندگی از پرسشنامه ی استاندارد Kidscreen – 52 استفاده شد. یافته ها : یافته ها نشان داد که از نظر الگوهای ارتباط خانوادگی، الگوهای ارتباطی کثرت گرا و توافق کننده بیشترین فراوانی را در خانواده ها به خود اختصاص داده بودند. نتایج تحلیل رگرسیون به روش همزمان بین متغیّرهای مستقل الگوهای ارتباط خانوادگی با ابعاد کیفیت زندگی در تمام ابعاد، به جز بین الگوی ارتباط خانوادگی و بعد پذیرش اجتماعی رابطه ی معنی دار را نشان داد. الگوی ارتباط خانوادگی، قویترین پیش بینی کننده ی بعد رابطه ی خانوادگی (45/0= β) بود. همچنین نتایج تحلیل واریانس یک طرفه، رابطه ی معنی داری را بین کیفیت زندگی نوجوانان با نوع الگوهای ارتباطی خانواده نشان داد (01/0>P). نتایج: بر طبق نتایج، هر چه محیط خانواده شرایط گفتگوی راحت را بیشتر فراهم آورد، سلامت و زندگی غنی تر فرزندان را در پی دارد.
اثر بخشی آموزش روان درمانی مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر شادکامی همسران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: محققان حوزه های روان شناختی، علوم زیستی و علوم اجتماعی به اهمیت نقش شادی در بهداشت روانی، سلامت جسمانی، کارآمدی، بهره وری و مشارکت اجتماعی اشاره نموده اند و به ارائه ی انواع روشهای افزایش شادی پرداخته اند. این پژوهش به بررسی تاثیر آموزش روان درمانی مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر شادکامی زنان و مردان متأهل شهر اصفهان پرداخته است. روش: این پژوهش تجربی از نوع میدانی است. جامعه آماری این پژوهش زنان و مردان مراجعه کننده به مرکز مشاوره الفبای زندگی در بهار و تابستان سال 1389 بودند. نمونه ی پژوهش شامل 32 زن و مرد متأهل بودند که به روش نمونه گیری داوطلب با جایگزینی تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. زنان و مردان متأهل گروه آزمایش، به مدت 8 جلسه در هشت هفته تحت آموزش به شیوه ی کیفیت زندگی درمانی قرار گرفتند و بر روی گروه کنترل مداخله ای صورت نگرفت. در پایان از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. ابزار اندازه گیری در این پژوهش، پرسشنامه شادکامی آکسفورد بود. یافته ها: تحلیل یافته ها مبتنی بر آزمون تی برای گروه های مستقل نشان داد که تفاوت معنادار بین نمرات شادکامی گروه آزمایش و کنترل در مرحله ی پس آزمون وجود دارد. به این معنی که کیفیت زندگی درمانی بر شادکامی زنان و مردان متأهل مؤثر بوده است#,