جلوه هنر

بنای تئاتر که یونانیان پدیدآورنده آن بودند ازجمله قدیمی ترین مکان های اجتماع مردم، باانگیزه ی مشترک است. این بندرها طول دوران متفاوت با توجه به رشد فنّاوری و ساخت به عوامل انگیزشی دوران در هرزمانی به شکلی متکامل از گذشته خویش جلوه می کند. دلیل اهمیت این پژوهش نیز همین سیر تکاملی این گونه از ابنیه است که ردپای آن تا دنیای معاصر نیز قابل بررسی است. در این مقاله سعی بر این است که شباهت ها و تفاوت های بناهای تئاتر، آمفی تئاتر و استادیوم های عصر فنّاوری موردبررسی قرار گیرد. پژوهش به روش تحلیلی – تطبیقی و روش گردآوری اطلاعات آن به شیوه ی اسنادی (کتابخانه ای) است. هدف اصلی این پژوهش جستجوی ریشه های شکل گیری این گونه بناها در یونان، ارتقاء سطح فنی آن درروم باستان و نهایتاً استحاله ی آن در استادیوم های امروزی است و تلاش بر این است تا در حد امکان ویژگی های انگیزشی و دلایل پیدایش آن بیان شود. در بررسی این روند ابتدا ویژگی و انگیزه های ساخت بنای تئاتر یونانی و خصوصیات معماری آن به عنوان پایه ای بر شکل گیری آمفی تئاتر و استادیوم موردبررسی قرارگرفته است. با توجه به آنکه رومیان میراث دار هنر یونان بوده اند، ویژگی های این بناها به واسطه ی رشد و کشف مواد نو و درعین حال تفاوت های نهفته در بستر جامعه ی رومی متحول و موجب پیدایش آمفی تئاتر گردید و این روند با تکامل، واسطه ی شکل گیری بناهای معاصر شد. درنهایت استادیوم های امروزی که پس از انقلاب صنعتی ساخته شدند به عنوان ادامه روند ساخت آمفی تئاتر موردتوجه قرارگرفته است. شایان توجه است که این ابنیه علی رغم پیروی از الگوی رومی به لحاظ انگیزشی، ورود مواد جدید و بهره مندی از علوم نوین با ابنیه گذشته تفاوت چشمگیری دارند. به طورکلی در این پژوهش موضوع از دو منظر انگیزه و فن ساخت بنا با اشاره به نمونه های معروف و قابل توجه موردبررسی قرارگرفته است.

مسئله پژوهش در این مقاله، ابتدا بررسی پدیده خلاقیت و سپس جستجوی رابطه میان بهره گیری از تکنیک های دیجیتالی، با خلاقیت در آگهی های مطبوعاتی از سال 1370 تا سال 1386 مصادف با استفاده فراگیر از تکنیک های دیجیتالی در طراحی تبلیغات در ایران است. سؤال اصلی این پژوهش این است: خلاقیت در طراحی آگهی چیست و آیا استفاده از تکنیک های دیجیتالی بر بروز خلاقیت در طراحی آگهی های تبلیغاتی از سال 1370 تا سال 1386 و درنتیجه بر مخاطب در ایران تأثیر داشته است؟ در این جستار ابتدا به بررسیِ کتابخانه ای ملاک های خلاقیت پرداخته شده سپس تحقیق میدانی بر اساس معیارهای به دست آمده از بخش اول پژوهش در نمونه های موردنظر به عمل آمده است. آنگاه صحت یافته ها با توزیع و جمع آوری 480 پرسشنامه بین مخاطبین احتمالی، موردبررسی قرارگرفته است. هدف از این تحقیق ابتدا شناخت معیارهای خلاقیت در تبلیغات و به دنبالِ آن بررسی چگونگی تأثیر تکنیک های دیجیتالی بر بروز خلاقیت در طراحی آگهی های مطبوعاتی دوره موردنظر است. نتیجه حاصل این است که بین تکنیک های دیجیتالی و بروز خلاقیت در آگهی های مطبوعاتی از سال 1370 تا 1386 در ایران رابطه ای معنادار وجود ندارد. ازاین رو این آگهی ها علیرغم زیبایی و حسن اجرا عمدتاً برانگیزاننده نبوده و بر مخاطب مؤثر واقع نمی شوند.

در این مقاله به بررسی و شناخت عملکرد صنعت قالی بافی در توسعه اقتصاد روستایی در منطقه وزوان (استان اصفهان) پرداخته شده و در این راستا نقش گسترش صنایع دستی به عنوان اقتصاد پایدار مورد توجه واقع شده است. اهمیت این فعالیت و نقش آن در توسعه اقتصادی و فرصت های شغلی ایجاد شده با الگوی اجرایی در کشورهای در حال توسعه مانند هندوستان و چین مطابقت داده شده است. توسعه اقتصادی در کشورهای فوق الذکر با تکیه بر دانش و فن آوری بومی و نقش آن در فرآیند توسعه، محوریت موضوع را به خود اختصاص داده است. لذا در این پژوهش توصیفی وتحلیلی به عنوان نمونه فعالیت زنان روستایی بخش شمال استان اصفهان (میمه، وزوان) در نظر گرفته شده است. تجزیه و تحلیل نظرات و ارایه راهکارها و الگوهای کارکردی از اهداف اصلی این پژوهش است. نتایج حاصل نشان می دهد، برنامه کارآفرینی این زنان در حوضة قالی بافی موجب توسعة اقتصاد روستایی شده و حدود هشتاد درصد در توسعه و گسترش صنایع دستی نقش مهی را ایفا نموده است. این روند منطبق بر الگوهای کارکردی می باشد که در هندوستان و چین سبب بالا بردن موقعیت آنها در اقتصاد جهان شده است.

دنیا به سمت فنّاوری اطلاعات درحرکت است. فنّاوری های هوشمند در بیشتر محصولات فردا به کاررفته خواهند شد و درنتیجه افزایش عملکردها و فعالیت ها، خطر از دست دادن کاربران وجود خواهد داشت. در حال حاضر متأسفانه نوعی جانب داری مردانه در طراحی و تولید محصولات پیشرفته فنّاورانه نهفته است. این در حالی ست که بسیاری از این مشتریان را زنان تشکیل می دهند. بسیاری از کمپانی های راهبر همچون Nokia, Danfoss, Grundig, htc و ... دریافته اند که بازار زنان فرصت فوق العاده ای است که نمی توان از آن چشم پوشی نمود و به همین دلیل است که تولید محصولات با تمرکز بر ارزش های زنانه را، در صدر فعالیت های اقتصادی خود قرار داده و نوآوری های جدید در توسعه محصولات فنّاورانه را جستجو می کنند. رویکرد تعامل زنانه، یک نوآوری قدرتمند و پویا در طراحی ست که بر پایه تحقیقات کاربر، پروفایل کاربر و سناریوی استفاده از محصول استوارشده است. این پایه های مفهومی واقعی بوده و می توان آن را به ساختار، اصول اولیه گرافیک صفحه و طراحی آیکون ها تبدیل نمود. با همکاری محققین، کمپانی ها، طراحان و بازاریابان، دانسته های تئوری به راه حل های عملی مؤثری تبدیل شده که می توانند در طراحی و توسعه محصول به کار روند. در این نوشتار یافته های مطالعاتی تیم تعامل زنانه[i] جهت انتخاب، توسعه مدل ها و روش های تولید محصول تدوین شده است.

قالی ایرانی همواره تجلی گاه نقوش متعددی است. هر یک از این نقوش، به گونه ای از ابراز احساسات هنرمند طراح و یا بافنده بهره جسته و از زندگی اجتماعی، اعمال آیینی و تمایلات فرهنگی آنان تأثیر گرفته و ازاین رو حامل مفاهیم کثیری همانند بهشت عدن، جاودانگی، خیر و شر است. در میان نقوش متنوع، نگاره خورشید خانم که قدمتی دیرینه دارد، از نگاره های رایج در قالی است که در فرم های شکسته، گردان و در نقاط گوناگون جلوه گری می کند و توسط بسیاری از بافندگان روستایی، عشایری و یا شهری مورداستفاده قرار می گیرد. لذا در پژوهش حاضر، چرایی کاربرد نقش مایه موسوم به خورشید خانم در قالی ایرانی به عنوان مهم ترین هدف موردبررسی قرار می گیرد. بدین جهت در راستای پاسخگویی به سؤال مذکور، ابتدا به بررسی و تبیین جایگاه خورشید و زن که دو عنصر تلفیقی در نگاره موردبحث است، طی ادوار گوناگون پیش و پس از اسلام در فرهنگ ایرانی پرداخته می شود. سپس با بررسی مفاهیم نقش مذکور، جایگاه آن در قالی و معانی حاکم بر آن و تأثیرپذیری آن از مناطق گوناگون موردتوجه قرار می گیرد. نتایج بررسی ها مبین آن است، نقش مایه خورشید خانم علاوه بر کاربرد تزئینی و فیگوراتیو در قالی، از مفاهیم معنوی و نمادین، نظیر الوهیت پروردگار، اقتدار، تعالی و نشانه هایی از او اشاره دارد. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی و تحلیل محتوا بوده و گردآوری اطلاعات علاوه بر شیوه میدانی، به صورت کتابخانه ای نیز انجام گرفته است.

تحولات قرن حاضر، موجب دگرگونی ها و تغییراتی در بین برخی جلوه های زندگی و فرهنگ جامعه ایرانی و کم توجهی به معماری سنتی گردید. از طرفی سرعت وقوع این تحولات، مانع تطبیق آن ها بافرهنگ جامعه شد. درحالی که این تحولات در کشورهای اروپایی گام به گام صورت گرفته بود و آن ها تا حد زیادی تغییرات را به راحتی جایگزین کردند. حال اگر برای باززنده سازی فرهنگ و معماری اصیل ایرانی، عوامل اساسی آن شناخته شود، این هنر به حیات خود ادامه خواهد داد. معماری فقط مجموعه ای از سبک ها و فرم ها نیست و حتی به صورت کامل شرایط اجتماعی و اقتصادی خود را مشخص نمی کند، بلکه مجموعه ای از موارد یادشده است. معماری به عنوان یک سیستم ارتباطی، با فرهنگ در تعامل است و برای دریافت پیام موجود در آن، باید زمینه فرهنگی ای که معماری در مسیر آن به وجود آمده، مورد شناخت و مطالعه قرارداد. در غیر این صورت، مفاهیم آن به خوبی قابل درک نخواهد بود. موزه هنرهای معاصر تهران، حاصل هم نشینی مفاهیمی است که از یک سو، با اصل و درون مایه ی نگرش مدرن در معماری پیوند دارند و از سویی دیگر، به عمیق ترین لایه های تفکر معماری ایرانی مرتبط است. در این مقاله سعی بر آن است که موزه هنرهای معاصر، از جهت رابطه فرهنگ و معماری موردبررسی و تحلیل قرارگیرد. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی وگردآوری اطلاعات با استفاده از سایت های اینترنتی و کتاب های مرتبط با موضوع و تحلیل های میدانی بوده است. در آخر، با بهره گیری از استدلال شهودی و استنتاجی شواهد و اسناد موجود، نتیجه ای کلی استنباط گردیده است. تحلیل ها نشان می دهد، برخی از مفاهیم اصیل فرهنگ و معماری سنتی ایران به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر طراحی موزه ی هنرهای معاصر مؤثر بوده است به گونه ای که این مفاهیم با کانسپت های شکل گیری بنا هم پوشانی دارد.

یکی از تحولات بزرگ در تاریخ بشر، زمانی به وقوع پیوست که انسان دریافت می تواند طبیعت مواد را تغییر دهد. سفال اولین نتیجه این تغییر ساختار مواد غیر آلی است که خاک با سه ماده دیگر آب، هوا و آتش صورت می دهد. گلی نرم که به واسطه آتش تبدیل به سنگی سخت می شود. این کیمیای ترکیب در طول تاریخ موجب خلق حجم ها، طرح ها و نقش های گوناگون شده است. تحولات سفال نه تنها در فرم ها، تزیینات، روش ها و فنون ساخت بوده، بلکه در محتوا و معنای آثار نیز تغییراتی در طول زمان های متمادی ایجادشده است. از نیمه دوم قرن بیستم شاهد آثاری از هنرمندان هستیم که رویکردی معناگرا به این هنر دارند. در این میان، برخی از این آثار نگاهی به ساختار این ماده داشته و تداعی کننده مفاهیم آفرینش و مرگ بوده که از برخی جهات مرتبط با مادیت گل نیز است. ازاین رو، این مقاله باهدف معرفی و تحلیل بخشی از تحولات سفال معاصر غرب با طرح این سؤال که آثار سفالین شکل گرفته در هنر معاصر غرب با موضوعیت آفرینش و مرگ چگونه بوده و چه هنرمندانی در این زمینه به خلق اثر پرداخته اند؟ و با این فرضیه که برخی از هنرمندان معاصر در به کارگیری سفال به ارتباط بین ماده و محتوای اثر هنری توجه داشته اند، به کاوش و تحلیل در آثار هنرمندانی می پردازد که توجهی عمیق به رمز و راز این گل تغییر شکل یافته نموده اند. این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی- تحلیلی بوده و یافته اندوزی آن به روش کتابخانه ای صورت پذیرفته است. در این روند با شناختی که از هنرمندان این حوزه حاصل گردید به معرفی و تحلیل آثار هنرمندان آرت پوورا، آثار میمو پالادینو و میکل بارچلو پرداخته شده است. نتایج تحقیق علاوه بر معرفی بخشی از تاریخ معاصر سفال که تحقیقات بسیار اندکی در خصوص آن وجود دارد، نشان می دهد که توجه به ماهیت ماده و قابلیت آن در خلق آثار هنری چگونه بوده است. بعلاوه تأملی در جهان و قدرت خاک در این آثار دیده می شود که آن را از آثار گذشته متمایز می سازد.

پارچه های دستبافت ایرانی باوجود سابقه ی دیرینه سیر تحول و تکمیل و اوج این هنر در دوره صفوی که روزگاری باعث رونق اقتصادی بازار پارچه بافان ایرانی بوده است، متأسفانه روبه فراموشی می رود. واردات بی رویه انواع پارچه های خارجی و تغییر روند مد به صورت غیربومی، تأثیرات زیادی را بر روی تولید پارچه های دستبافت و اشتغالزایی هنرمندان این هنر- صنعت داشته است. هدف این پژوهش، طراحی لباس مشاغل بر اساس دست بافته ی سنتی ایران جهت شناسایی و ترویج هرچه بیشتر محصولات دستباف در صنایع دستی و ارائه نظم در مدیریت سازمان مربوطه بوده است. روش تحقیق، از جهت هدف کاربردی و ازنظر ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی و میدانی است. اهمیت موضوع در این مقاله، رشد و توسعه دستباف های صنایع دستی ایران در جامعه و اشاعه لباس و پوششی است که با هنجارها و ارزش های حاکم بر جوامع گره خورده باشد. این محصولات هم فرهنگ، تاریخ، جغرافیا، آداب و رسوم یک ملت را دربردارند و هم راهبردی درجهت اشتغال زایی اند که در آن، این هنر - صنعت از مقوله ای انتزاعی و صرفاً هنری به مقوله ای کاربردی و ثروت ساز تبدیل می گردد. تحقیق حاضر بارویکرد رونق محصولات دستبافت، بر اساس طبقه بندی موقعیت های زمانی - مکانی طراحی لباس، به لباس مشاغل با کارکردی اجتماعی پرداخته است. لباسی که توسط اعضای یک نهاد استفاده می شود. مشابه بوده و باعث بازشناسی آسان تر اعضای نهاد توسط خود آنان یا توسط دیگران می شود. بر اساس اولویت، طراحی پوشش کارکنان در بخش سازمان های میراث فرهنگی نظرسنجی صورت گرفت. در نتایج حاصل از آن اکثر کارمندان واکنش ارباب رجوع را در مواجه با طرح جدید لباس کارکنان توأم با احترام و احساس وجود نظم در سازمان مربوطه توصیف کردند.