پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی

هدف: مطالعه حاضر کاهش بار شناختی و افزایش کارایی آموزش در یک محیط یادگیری چندرسانه­ای مبتنی بر رایانه بود. مطالب آموزشی در دو وجه­حسی (گفتار در برابر متن بر صفحه) و کنترل سرعت ارائه­ی مطالب (یادگیرنده سرعت در برابر سیستم سرعت) ارائه شد. روش: روش محتوا زنجیره­ی علّی قطعه­های معنا­دار شکل­گیری صاعقه بود که طی 16 مرحله در قالب یک انیمیشن آموزشی به 100 دانش­آموز دختر پایه دوم متوسطه­ی شهر تهران در قالب 4 گروه آزمایشی ارائه شد. ابزار گردآوری اطلاعات، آزمون­های یادسپاری و انتقال و برگه­های سنجش بارشناختی بودند. پژوهش به­صورت کاملاً آزمایشی (یک طرح عاملی2×2) انجام شد. یافته­ها: یافته­ها نشان داد که گروه گفتاری بار شناختی کمتر و در نتیجه کارایی بالاتری نسبت به گروه متن بر صفحه داشتند. اثر متقابل وجه حسی و کنترل سرعت ارائه آموزش در کارایی عملکرد نیز معنادار بود. نتیجه­گیری: نتیجه­گیری یافته­های بدست آمده اثر تعدیل­کنندگی کنترل سرعت ارائه مطالب بر وجه­حسی در یک محیط یادگیری چندرسانه­ای را تائید کردند. یافته­ها بر پایه نظریه بار شناختی و نظریه شناختی یادگیری چندرسانه­ای تبیین شدند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه باورهای انگیزشی (ارزش تکلیف، خودکارآمدی تحصیلی و اهداف پیشرفت) و درگیری شناختی در رابطه بین پیشرفت تحصیلی قبلی و پیشرفت تحصیلی فعلی دانشجویان بود. است روش: برای این منظور 473 نفر (305 دختر و 168 پسر) از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور استان فارس در سال تحصیلی 90-89 با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله­ای انتخاب و به پرسشنامه­های خودگزارشی متشکل از خرده مقیاس­های ارزش تکلیف، خودکارآمدی تحصیلی، اهداف پیشرفت، و راهبردهای یادگیری پاسخ دادند. از معدل تحصیلی پایان ترم دانشجویان به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی فعلی و از معدل تحصیلی ترم قبل آنان به عنوان شاخص عملکرد تحصیلی قبلی استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که ارزش تکلیف، خودکارآمدی تحصیلی و اهداف پیشرفت از طریق واسطه­گری راهبردهای یادگیری سطحی و عمیق بر پیشرفت تحصیلی ریاضی اثر غیرمستقیم دارند به علاوه پیشرفت تحصیلی قبلی نیز هم دارای اثر مستقیم و هم غیرمستقیم بر پیشرفت تحصیلی ریاضی بود. در بخش بحث و نتیجه­گیری به طور تفصیلی پیرامون یافته­های حاصله صحبت خواهیم کرد.

هدف: هدف این پژوهش بررسی تأثیر موسیقی­درمانی بر توجه انتخابی کودکان دارای اختلال نقص­توجه ـ بیش­فعالی شهر شیراز در سال تحصیلی88-89 بود. روش: این پژوهش که از نوع مطالعات تجربی ـ مداخله­ای بود به صورت پیش­آزمون ـ پس­آزمون با گروه کنترل انجام شد، 30 دانش­آموز پسر پایه­های چهارم و پنجم دارای اختلال نقص­توجه ـ بیش­فعالی بر اساس ملاک­های تشخیصی DSMIV با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی تعادلی به دو گروه مساوی تقسیم گردیدند و مداخله فعالیت­های موسیقیایی (شامل برنامه موسیقی­درمانی بر اساس نظریه ارف شولورک) در گروه آزمون به مدت 12جلسه 90 دقیقه­ای اجرا گردید. برای هر دو گروه قبل و بعد از اجرای مداخلات، آزمون توجه پایدارCPT))که به صورت نرم­افزار تهیه شده بود به منظور سنجش توجه پایدار اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده­ها برحسب روش آماری تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تی وابسته صورت گرفت. یافته­ها: در توجه پایدارنیز مقایسه میانگین­ها در پس­آزمون و پیش­آزمون حاکی از آن بودکه در نمرات صحیح (002/0P<) و خطای ارائه (02/0P<) بین دو گروه تفاوت معنادار وجود دارد. اما اگرچه اختلاف میزان خطای حذف (نشاندهنده بی­توجهی به محرک) در گروه آزمایش دارای میانگین بالاتری بود و میزان خطای حذف در پس­آزمون نسبت به پیش­آزمون کاهش داشت؛ اما تفاوت معنادار ایجاد نشد. نتیجه­گیری: با استناد به داده­های بدست آمده می­توان نتیجه گرفت، اجرای برنامه موسیقی­درمانی، بر توجه پایدار دانش­آموزان دارای اختلال نقص­توجه ـ بیش­فعالی اثر مثبت دارد.

فلسفه پساساختارگرایی به عنوان فلسفه حاکم بر جوامع غربی با ارائه مبانی فلسفی و معرفت شناسی نوین در گسترش روزافزون استفاده از فناآوری اطلاعات و ارتباطات و شبکه ای در آموزش مجازی می تواند تاثیر گذار باشد . مقاله حاضرضمن معرفی مختصر معرفت شناسی مکتب پسا-ساختارگرایی به عنوان زمینه رشد ایده ساختارشکنی درصدد است ، با سه برداشت ضمنی از این ایده فلسفی ، کاربرد آن را در آموزش مجازی تشریح نماید. برداشت اول ، اینکه ساختارشکنی بر پرسشگری تاکید دارد که متضمن نوعی از تعامل است ، البته تعاملی که فرد نه با دیگران بلکه با خویشتن دارد ، برداشت دوم بر نوعی از خوانش متن تاکید می کند که پیامد آن امکان وجود قرائت ها یا تفسیرهای چند گانه از متن/محتوا توسط یادگیرنده می باشد. این امر با وجود عنصری بنام فرا متن درفضای مجازی تشدید می شود به طوری که تفسیر های چند بعدی جایگرین تفسیر های تک بعدی می شود . برداشت سوم براساس ، تأکید دریدا بر نوشتار است ، بر اساس آن یادگیرنده در آموزش مجازی می تواند با استفاده از ارتباط نوشتاری (متن) نقطه نظرات خود را به صورت نوشتار منعکس نماید. در نتیجه بار دیگر نوشتن از منزلت خاصی در تعلیم وتربیت برخوردار می گردد .

در این پژوهش محتوای کتابهای درسی دوره ابتدایی تحلیل شده است موارد مورد نظر در این تحلیل محتوا شامل آموزش شهروندی، آموزش سلامت، آموزش چند فرهنگی، آموزش محیط زیست و آموزش حقوق بشر، صلح و برابری بوده است. جامعه آماری کتابهای دوره ابتدایی و نمونه، کتاب فارسی (بخوانیم و کتاب کار) دوره ابتدایی است که بصورت هدفمند انتخاب شده است. روش پژوهش تحلیل محتوا از نوع کمی است. معیار توصیف، توجه به مؤلفه های جهانی شدن و واحد تحلیل در قسمت متن، پرسش و فعالیتها، به صورت جملات موجود در متن کتاب درسی و در قسمت تصاویر، هر تصویر بر اساس شاخص های که در آن مورد اشاره قرار گرفته به واحدهای تقسیم شده و بعد شمارش شده است ابزار تحقیق سیاهه تحلیل محتوا است که روایی و پایایی آن توسط اساتید مجرب بدست آمده است، نتایج حاصل از تحلیل محتوا نشان می دهد که در محتوای کتابهای درسی دوره ابتدایی به مؤلفه آموزش سلامت بیشترین میزان توجه و به آموزش شهروندی ، آموزش چند فرهنگی و آموزش محیط زیست تقریباً به یک نسبت پرداخته شده است وبه آموزش صلح وبرابری کمترین توجه شده است. در درون هر مؤلفه نیز مفاهیم متعدد به صورت یکسان مورد توجه قرار نگرفته و بعضی بیشتر و برخی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. نتایج تحقیق همچنین نشان می دهد بیشترین میزان توجه به مؤلفه های جهانی شدن در کتاب فارسی سال سوم دبستان و کمترین میزان توجه در محتوای کتاب فارسی سال ششم دبستان می باشد.

1مژگان حیدری ؛ 2احمد علیپور؛ 3ولی اله فرزاد؛ 4عیسی ابراهیم زاده؛ 4بهمن زندی

هدف:آسیب جدی در شناخت اجتماعی و مشکلات هیجانی به عنوان ویژگی­های آشکار افراد اتیستیک بویژه اتیستیک با عملکرد بالا، محسوب می شوند. نقایص شناختی-اجتماعی؛ مجموع مشکلاتی در درک حالات و عواطف خود و دیگری است و نقص در کارکرد اجتماعی؛مشکل در شروع، ایجاد، حفظ و توسعه روابط اجتماعی مثبت و سازنده است و به عبارتی، نقص در تعامل با دیگران است.چنین نقایصی در طی دوران کودکی ظهور و تا بزرگسالی می مانند. تحقیق حاضر با هدف طراحی آموزش برنامه شناخت اجتماعی، به منظور بهبود و افزایش مهارت های تشخیص، تفسیر و ابراز حالات های هیجانی کودکان اتیستیک با عملکرد بالا انجام شده است. روش: تحقیق حاضر از نوع مطالعات آزمایشی، با سری های زمانی همراه با گروه کنترل است.جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانش­آموزان با اختلالات طیف اتیسم، در مدارس ­ویژه اتیسم شهر تهران است. مشارکت کنندگان به عنوان، آزمودنی­های این تحقیق، بعد از غربالگری اولیه با استفاده از مقیاس گیلیام، در آزمون تفکیک اتیسم عملکرد بالا از سایر طیف­ها، شرکت کردند بعد از کسب نمره قابل قبول، به عنوان جامعه هدف، تعیین شدند. تعداد 14 دانش آموز(پسر) اتیستیک با عملکرد بالا، که دارای ملاک های ورود به آزمایش بودند، به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و سپس از بین آنها، تعداد هفت نفر در گروه آزمایش و هفت نفر دیگر در گروه کنترل، به طور تصادفی جایگزین شدند. برنامه آموزش شناخت اجتماعی با محتوای مهارتهای هیجان خوانی، به عنوان برنامه مداخله ای، در 14 جلسه آموزشی، به مدت دو و نیم ساعت، در کلینیک روانشناسی دانشگاه تهران، برای گروه آزمایش، اجرا شد. از آزمون بازشناسی هیجانات بارون و کوهن، به منظور بررسی توانایی تشخیص، تفسیر و ابراز حالات هیجانی مشارکت کنندگان استفاده شد. یافته­ها: نتایج حاصل از اجرای برنامه آموزشی، با استفاده از آزمون­های پیشرفته آماری، تحلیل واریانس و اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. هر سه فرضیه این پژوهش، در سطح الفای 001/0 یا (1%p<) معنی دار شدند. نتیجه­گیری: یافته های حاصل نشان دادند که برنامه آموزش شناخت اجتماعی (SCT-A)، موجب بهبود و افزایش معنادار توانایی تشخیص، تفسیر و ابراز حالات هیجانی مشارکت -کنندگان در گروه آزمایش شد. اما این بهبودی در مشارکت- کنندگان گروه کنترل که مداخله را دریافت نکرده بودند، دیده نشد. در مجموع یافته های حاصل نشان داد که برنامه آموزش شناخت اجتماعی، می­تواند به عنوان یک راهبرد درمانی- مداخله ای اثربخش برای بهبود مهارت های هیجانی افراد اتیستیک با عملکرد بالا، که نقش بسیار مهمی در ارتباطات و تعاملات اجتماعی دارند، به کار برده شود.