پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی

امروزه طرح مسئله یکی از موضوعات مهم در تحقیقات آموزش ریاضی است. یکی از چالش های پژوهشگران پس از بررسی مهارت های طرح مسئله و بررسی فرآیندهای تفکر، چگونگی ارزیابی آنها است. پژوهش حاضر به بررسی محتوا و روش شناسی این پژوهش ها می پردازد تا ساختار آنها را مشخص کند. این مطالعه، فرا تحلیلی کیفی از چارچوب های عمده ای که پژوهشگران برای ارزیابی مسائل طرح شده استفاده کرده اند، ارائه می کند تا تصویر جامعی از سیمای این پژوهش ها را نشان دهد. برای این منظور 25 پژوهش در مورد ارزیابی مهارت های طرح مسئله از بین 83 پژوهش در بین سال های 1994 تا 2020 انتخاب و تحلیل توصیفی و ابزاری شده است. یافته های فراتحلیل 9 معیار مشترک را در بین پژوهش ها مشخص می کنند که عبارتند از ارائه یک حل توسط دانش آموز، سازگاری، عبارت ریاضی، دانش زبان شناختی و بیان، قابلیت حل پذیری، کمیت و کیفیت داده ها، مسائل بازپاسخ و قابل تعمیم، استراتژی های حل و راه حل های چندگانه. همچنین با بررسی پژوهش ها چارچوبی شامل 11 معیار و با تأکید بر طرح مسئله و حل مسئله ریاضی ارائه شده است. این چارچوب توسط متخصصین ریاضی و آموزش ریاضی و معلمان هر سه مقطع تحصیلی و با کمک نظریه تعمیم پذیری مورد اعتباربخشی قرار گرفته و در دو مرحله آزمون شده است.

پژوهش حاضر با هدف ساخت مقیاسی برای سنجش شادکامی مدرسه ای دانش آموزان ابتدایی انجا م شد. بدین منظور مبتنی بر روش پژوهش آمیخته اکتشافی از نوع ساخت ابزار، دو مطالعه به انجام رسید. در مطالعه اول، شرکت کنندگان مبتنی بر نمونه گیری ملاکی، انتخاب شده و مصاحبه فردی با 29 نفر از معلمان و دانش آموزان مدارس شهر تهران انجام شد. برای گردآوری داده ها از مقیاس تک سوالی محقق ساخته و مصاحبه نیمه ساختارمند، و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کُلایزی استفاده شد. تحلیل داده ها به شناسایی شش مضمون شامل «اجرایی مدیریتی»، «فرهنگی»، «محیطی»، «دوستان»، «تدریس و اخلاق معلم» و «فردی» منجرگردید. در مطالعه دوم و بخش کمّی، از میان دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر تهران تعداد 387 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای سه مرحله ای انتخاب شد. ویژگی های فنی ابزار با استفاده از روایی محتوایی، تحلیل گویه ها، روایی سازه و تعیین اعتبار بررسی شد. ضریب روایی محتوایی هر یک از گویه ها بالاتر از مقدار معیار 54/0 و شاخص روایی محتوایی (روایی کلی) ابزار 735/0 به دست آمد. اعتبار مقیاس نیز با استفاده از آلفای کرونباخ و برآورد ضریب همسانی 86/0 تایید گردید. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به استخراج شش عامل منجرگردید. منحنی ویژگی گویه ها نشان داد که اکثریت گویه ها از وضعیت قابل قبول و بعضاً بسیارخوبی برخوردارند. بطور کلی در مورد کیفیت ابزار می توان گفت از آنجا که در دامنه قابل توجهی از پیوستار توانایی (2- تا 1+)، آگاهی بالایی را فراهم می سازد، از کیفیت مطلوبی برخوردار است. بررسی ویژگی های فنی ابزار نشان داد که می توان از آن به عنوان ابزاری روا و معتبر برای سنجش شادکامی مدرسه ای دانش آموزان ابتدایی استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه تاثیر آموزش خطی و غیرخطی بر الگوی هماهنگی مهارت دراپ فورهند بدمینتون دختران نوجوان شهر تهران انجام شد. روش پژوهش نیمه تجربی بود و به صورت پیش آزمون و پس آزمون انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دختران نوجوان10 تا 12 سال باشگاه شیرودی منطقه هفت شهر تهران تشکیل دادند. نمونه آماری این پژوهش را 30 نفر از دختران مبتدی در رشته بدمینتون که سابقه فعالیت کمتر از 3 ماه در رشته بدمینتون داشتند، تشکیل دادند که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه آموزش خطی و غیرخطی تقسیم شدند. 30 شرکت کننده مهارت دراپ فورهند را با استفاده از دو روش آموزش خطی و غیرخطی آموزش دیدند. روش خطی بر پایه روش های سنتی و مرسوم و در مقابل روش غیرخطی برگرفته از پویایی های بوم شناختی با استفاده از قیود تکلیف (قوانین مربوط به فعالیت و تجهیزات) طرح ریزی و اجرا شد. برای تحلیل اطلاعات از روش های آماری توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون t زوجی و تحلیل کوواریانس) بر روی نرم افزار آماری Spss نسخه 22 استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که دو گروه در الگوی هماهنگی و دقت مهارت دراپ فورهند تفاوت معناداری با هم داشتند و گروه آموزش غیرخطی نسبت به گروه خطی از عملکرد بهتری برخوردار بود (05/0>p). نتایج پژوهش حاضر نشان داد که آموزش غیرخطی روش مناسبی در جهت بهبود الگوهای هماهنگی مهارت دراپ فورهند بدمینتون در نوجوانان می باشد.

هدف از پژوهش حاضر ارائه مدل آموزش ترکیبی زبان فارسی به خارجیان است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت تحلیلی و به شیوه اسنادی انجام شد. نخست با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به مرور نظام مند و تحلیل دقیق مدل های موجود آموزش ترکیبی درخصوص فعالیت های یاددهی-یادگیری، ویژگی های زبان آموزان، مدرسان، محتوا، رسانه های آموزشی و ارزشیابی پرداخته شد. در این مرحله جامعه آماری شامل کلیه مدل های مختلف آموزش ترکیبی در پایگاه های اطلاعات علمی ساینس دایرکت، اسکوپوس، اسپرینگر، پایگاه امرالد وگوگل اسکالر، بستر اینترنتی شبکه پنج فرانسه موسوم به (TV5)، محتوای آموزش زبان سایت BBC بود و ابزار گردآوری داده ها نیز شامل فیش برداری، جدول و کارت بود. سپس مدل پیشنهادی آموزش ترکیبی زبان فارسی به خارجیان تدوین شد و با استفاده از نظر متخصصان دو حوزه زبان شناسی و آموزش از دور، اعتبار مدل مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری در مرحله دوم شامل کلیه خبرگان دو حوزه زبان شناسی و آموزش از دور بود که 15 نفر از متخصصان آموزش از دور و 15 نفر از متخصصان حوزه زبان شناسی به صورت هدفمند انتخاب شدند و درخصوص اعتبار مدل ارائه شده، اظهارنظر کردند. ابزار پژوهش نیز شامل پرسش نامه محقق ساخته بود با ده گویه و طیف چهاردرجه ای لیکرت (خیلی زیاد، زیاد، کم، خیلی کم) که روایی آن توسط متخصصان تعلیم و تربیت و زبان شناسی مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسش نامه نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ 89/0 به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی (تی تک نمونه ای) جهت اعتباریابی مدل استفاده شد. نتایج به دست آمده از آزمون تی تک نمونه ای که جهت بررسی اعتبار درونی مدل آموزش ترکیبی زبان فارسی به خارجیان به کار گرفته شد، حاکی از آن است که مدل ارائه شده بر اساس آموزش ترکیبی از نظر متخصصان هر دو گروه آموزش از دور و زبان شناسان، مبتنی بر رویکردهای جدید زبان آموزی بوده، به انگیزه یادگیری در زبان آموزان توجه دارد، همچنین به تعاملات مدرس، زبان آموز و محتوا تاکید داشته و متناسب با اصول روان شناختی زبان آموزی است. علاوه بر آن به میزان کافی به ترکیب انواع فعالیت های یاددهی-یادگیری (حضوری و الکترونیکی) پرداخته است، همچنین به ویژگی های مدرس، محتوا، رسانه و ارزشیابی نیز توجه کافی دارد؛ لذا مدل ارائه شده درخصوص آموزش ترکیبی زبان فارسی به خارجیان دارای اعتبار مناسب است.

این تحقیق به دنبال بررسی روابط ساختاری بین تکانش گری و عملکرد تحصیلی بر اساس نقش واسطه ای انگیزش تحصیلی بود. روش پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی دانش آموزان دختر 16 تا 18 سال در شهر تهران در سال تحصیلی 1399-1398 بود. نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 350 نفر انتخاب شدند و به پرسش نامه های عملکرد تحصیلی فام و تیلور (1999) انگیزش تحصیلی والرند و همکاران (1995) و تکانش گری بارت (1995) پاسخ دادند. داده های حاصل از پرسش نامه ها در دو بخش آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، چولگی و کشیدگی) و استنباطی مانند ضریب همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار آماری SPSS و AMOS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که بین تکانش گری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان با توجه به نقش میانجی گر انگیزش تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد (01/0>p) و انگیزش تحصیلی، این رابطه را به طور معنادار میانجی گری می کند (01/0>p). بنابر یافته ها می توان نتیجه گرفت که ارتقاء انگیزش تحصیلی می تواند راه حلی برای کاهش تکانش گری و در نتیجه بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان به حساب آید.

کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری گروه ناهمگونی را شکل می دهند. وجه اشتراکی که در بین همه آنها وجود دارد این است که همه آنها در یادگیری دروس مشکل دارند. هدف پژوهش حاضر، تعیین جهت اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری بر کاهش مشکلات نوشتاری دست خط و ریاضی دانش آموزان مبتلا به ناتوانی های خاص یادگیری بود. تحقیق حاضر یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع سوم ابتدایی شهر ایلام در سال 1400 است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 20 نفر (10 نفر در گروه آزمایشی و 10 نفر در گروه کنترل) به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه کوسنج و همکاران (2012)، سیاهه بررسی مشکلات دست خط و آزمون تشخیص حساب نارسایی و آزمون عملکرد ریاضی برای اختلال ریاضی و پروتکل بازی درمانی شناختی- رفتاری بود. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که بازی درمانی شناختی رفتاری بر کاهش مشکلات نوشتاری دست خط و ریاضی و مؤلفه های ریاضی دانش آموزان مبتلا به ناتوانی های خاص یادگیری مؤثر بوده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که آموزش بازی درمانی شناختی رفتاری در بهبود مشکلات نوشتاری دست خط و ریاضی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری اثر بخش است و آنها را برای مقابله با مسائل دوران تحصیل آگاه می سازد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی توان بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر نارسایی های شناختی کودکان نارساخوان انجام گرفت. روش این پژوهش آزمایشی و طرح آن پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان نارساخوان پایه های چهارم و پنجم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1397-1398 تشکیل دادند. نمونه پژوهش شامل 40 دانش آموز نارساخوان بود که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. بعد از اجرای پیش آزمون با استفاده از مقیاس تجدیدنظر شده کنترل هدفمند بر روی هر دو گروه، برنامه توان بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی در 12 جلسه و هر جلسه به مدت 60 دقیقه به صورت دو بار در هفته برای گروه آزمایش ارائه شد، ولی گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. سپس هر دو گروه به مقیاس فوق به عنوان پس آزمون پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنا داری بین دو گروه آزمایش و کنترل در نارسایی های شناختی حواس پرتی، تمرکز ضعیف، تغییر دادن ضعیف توجه و تکانش وری وجود دارد. این نتایج نشان می دهد که ابزار رایانه ای توان بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی به بهبود نارسایی های شناختی کودکان نارساخوان منجر شده لذا این مداخله می تواند برنامه توان بخشی شناختی مفیدی برای کودکان نارساخوان باشد.