۱.
کلید واژه ها:
اسلام امر به معروف و نهی از منکر نظارت اهداف نظام سیاسی کنترل قدرت کارکرد ها اصلاحگری
نظارت در نظام اسلامی و منابع دینی از جایگاهی عالی برخوردار است و منابع اسلامی در این مبحث آموزه هایی روشن و کاربردی دارد، همچنان که نظارت عمومی و مسئولیت همگانی از تکالیف دینی و وظایف عامة مردم و حقوق عمومی آن ها است که رابطه و تعامل تنگاتنگی با فریضة امربه معروف و نهی ازمنکر دارد. با توجه به این اهمیت، موضوع اصلی در نوشتار حاضر اهداف و کارکرد های نظام نظارتی در نظام سیاسی اسلام است و تلاش شده تا حد مقدور با استناد به آیات الهی و روایات، به گونه ای مستند تبین و گستردگی، متعالی و مترقی بودن این اهداف و کارکرد ها از جوانب مختلف دینی، سیاسی، اجتماعی و ... اثبات شود.
۲.
کلید واژه ها:
انقلاب اسلامی ایران مصر اهل بیت (ع) الازهر شیعیان مجمع تقریب مذاهب الدرینی الوردانی
تاریخ مصر به دلایلی چند، این کشور را همواره مهد چالش ها و کانون رویدادهای تاریخ ساز کرده است. رویدادهای تاریخی مصر را به کانون جریان های نظری و عملی تبدیل کرده است. تشکیل خلافت نیرومند فاطمی، فعالیت و حیات شیعیان، فرهنگ تشیع، تاریخ معاصر حضور شیعیان در مصر، وضعیت کنونی شیعیان مصر، شخصیت های همسو با تشیع، و سازمان های شیعی در این مقاله بررسی شده اند تا به این پرسش اصلی مقاله پاسخ داده شود: شمار (فراوانی) شیعیان مصر چقدر است و جامعة مصر تا چه میزان پذیرای فرهنگ تشیع است؟
۳.
کلید واژه ها:
دموکراسی سیاست دریدا واسازی دموکراسی آینده
فلسفة واسازانه نمونه ای مطلوب برای نشان دادن چگونگی سازگاری نظامی فلسفی، با دموکراسی است. واسازی با نقد خودگرایی و دیگرستیزیِ سنت اندیشة فلسفی در صدد بنیان نهادن اصول فلسفی متناسب با اصل دیگرپذیری و دموکراسی برمی آید. از طرف دیگر، مباحث دریدا در حوزة دموکراسی اجتماعی ـ سیاسی، مانند دموکراسی آینده و چالش های پیش روی دموکراسی نیز ریشه در اندیشة فلسفی او دارند. بدین ترتیب، دموکراسی و واسازی دو روی یک سکه اند، و فهم یکی بدون توجه به دیگری میسر نیست. این ارتباط، ناگسستنی و ضروری است، و تفکر دریدا در باب فلسفه و سیاست بر مدار آن شکل می گیرد. دموکراسی آینده نیز به عنوان نتیجة این ارتباط آیینة فلسفه و سیاست دریدایی است.
بررسی نحوة پیوند فلسفه و دموکراسی واسازانه و چگونگی تأثیر و تأثر متقابل این دو برسازندة خطوط اصلی این مقاله خواهد بود.
۴.
کلید واژه ها:
محمد رضا پهلوی کارن هورنای اضطراب اساسی نیازهای ده گانه و خودشیفتگی
برخی از ضروری ترین سؤالات سیاسی در خصوص اشخاص، نهادها و نظام سیاسی به حوزة روان شناسی مربوط می شوند و بسیاری از محققان با اتخاذ این رویکرد، به بررسی ابعاد شخصیت و روان کاوی رهبران سیاسی برای تحلیل و بررسی وضعیت گذشته، حال و آینده روی آوردند.
نگارنده با تطبیق نظریة روان شناسی کارن هورنای بر رفتار محمدرضا پهلوی، بر این باور است که عوامل ناهمگون محیطی و اجتماعی دوران کودکی محمدرضا شاه، و نگرش سلطه گرایانه و فقدان حمایت و محبت در زندگی منجر به شکل گیری راون رنجوری و اضطراب اساسی وی شد و شخصیت نابهنجار متأثر از گذشته باعث شد تا در دورة حکومت، با خودشیفتگی، تملق دوستی و عقدة خودبزرگ بینی، به دنبال سلطه بر دیگران باشد. در نهایت، ضعف شخصیتی وی باعث شد که نتواند با بهره گیری از قدرت موجود داخلی و حمایت های خارجی، نظام شاهنشاهی پهلوی را از فروپاشی نجات دهد.
۵.
کلید واژه ها:
حکومت اسلامی ولایت فقیه عصر غیبت آیت الله میرزاجواد تبریزى اجرای حدود
معمولاً عالمان دینی متأثر از مبانی دین شناختی و نیز شرایط اجتماعی ـ سیاسی که در آن به سر می برند، نگرش های متفاوتی به عرصة سیاست پیدا می کنند. برخی نگرش سلبی به سیاست دارند و به جریان زندگی سیاسی شیعیان در عصر غیبت اعتقاد ندارند و پاره ای دیگر با نگرشی ایجابی به سیاست، معتقد به اقامة وظایف امام معصوم (ع) در کلیت عصر غیبت اند. آیت الله تبریزی از جمله عالمان سنتی است که نگرشی ایجابی به سیاست در سال های پیش از ظهور دارد، اما برخلاف کسانی که به ادلة ولایت فقیه تمسک می کنند از مسیر دیگری حق فقیه در اقامة حکومت اسلامی را به رسمیت می شناسد.
۶.
کلید واژه ها:
اسلام مدرنیته غرب جمهوری اسلامی ایران شرق شناسی جهان اسلام 11 سپتامبر القاعده راست مسیحی اسلام گرایی
پدیدة اسلام هراسی حاکی از نوعی تصور بدبینانه و نفرت از اسلام و مسلمانان است که به بروز رفتارهای تبعیض آمیز و آزاردهنده علیه آن ها منجر می شود. اگرچه این پدیده در گذشته های دور ریشه دارد، با گذشت زمان و به خصوص طی سده های اخیر با مسائل و موضوعات تازه ای همراه شده است. طی سال های پس از 11 سپتامبر 2001 مصادیق اسلام هراسی و اسلام ستیزی در جهان غرب افزایش محسوسی داشته است. بسیاری از فعالان سیاسی و رسانه های غربی از حملات 11 سپتامبر به مثابة ابزاری برای ترویج اسلام هراسی استفاده کردند. مسیحیان راست آمریکا یکی از گروه های فعال در این زمینه بودند. به رغم این که جریان های مختلف اسلام گرا غالباً مخالف حملات القاعده بوده اند، مداخلات مکرر دولت های غربی در امور جوامع اسلامی را عامل واکنش های رادیکال القاعده می دانند. جمهوری اسلامی، که از پیشروان مقاومت اسلامی در برابر سلطه گری غرب است، ضمن رد توسل به ابزار ترور، بر آن است که اسلام هراسی پروژه ای برای تسهیل استمرار مداخلات سلطه گرانة قدرت های غربی است.
۷.
کلید واژه ها:
پوزیتیویسم پارادایم گسست بی قاعد گی ها علم هنجاری علوم اجتماعی و سیاسی
در این مقاله برآنیم تا به تأثیر پارادایم کوهن در علوم سیاسی بپردازیم. کوهن، با مطرح کردن پارادایم به منزلة باورها و ارزش هایی که اعضای جامعة علمی در آن با یکدیگر شریک اند و نیز در حکم سرمشقی که به حل معماها می پردازد، به نقد دیدگاه های رقیب، یعنی اثبات گرایی و تجربه گرایی، پرداخته است. از سوی دیگر، اندیشمندان علوم سیاسی، با استفاده از پارادایمِ کوهنی، اولاً به پراکندگی مطالعات و فقدان یک پارادایم اشاره و سعی کرده اند تا با استفاده از مفهوم پارادیم به علمی شدن سیاست بپردازند و ثانیاً برخی نیز با توجه به آرای کوهن به اندیشة سیاسی پرداخته اند، یعنی نظریة سیاسی برآمده از بحران های سیاسی است.
در نقد این دیدگاهِ اندیشمندان علوم سیاسی می توان گفت آنان به جای توجه به بی قاعد گی های اندیشه و علم، به واقعیت اجتماعی وسیاسی توجه کرده اند. در واقع، تغییر در علم هنجاری ناشی از تغییرات در جهان اجتماع و سیاست است و نه خودِ علم هنجاری.
