فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۸۱ تا ۹۰۰ مورد از کل ۷٬۵۲۷ مورد.
بازشناسی تاریخی مفاهیم «شیعه»(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
واژة «شیعه»، که نامی شناخته شده برای پیروان مکتب اهل بیت علیه السلام است، در بستر تاریخ اسلام، کاربردهای متعدد لغوی داشته، و سپس به یک اصطلاح تبدیل شده است. در این نوشتار، بر اساس روش تاریخی، کاربردهای شیعه توصیف و تحلیل، و مفاهیم آن بازشناسی می شود. بر پایة یافته های این نوشتار، ترکیب «شیعة علی علیه السلام»، مبتنی بر احادیث نبوی و مورد تأیید و تقدیس اهل بیت علیه السلام بوده، و چون در مقایسه با دیگر کاربردهای مضاف، استعمالش فزونی (غلبه) یافته، «الشیعة» (شیعه) آن متبادر و به یک اصطلاح برای آن تبدیل شده است. این اصطلاح افزون بر مفهوم خاص اعتقادی، در برخی مقاطع تاریخی، مفهوم عام داشته، اما با گذشت زمان، به مفهوم اعتقادی مختص گشته است. در این مفهوم، اصطلاح «شیعه» تمامی پیروان امام علی علیه السلام و فرزندان او را، که پیروی شان بر پایة اعتقاد به امامت منصوص آنان پس از پیامبر علیه السلام بوده، پوشش می داده است. از سوی دیگر، عنوان «مُتَشَیّع» برای کسانی که صرفاً دوستدار اهل بیت علیه السلام بوده اند، کاربرد یافته است.
نقد آرای عثمان خمیس در کتاب نگرشی نو به تاریخ صدر اسلام در پندارانگاری واقعه غدیر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
غدیر را باید ثمره نبوت و میوه رسالت و تعیین کننده خط مشیّ مسلمانان تا قیامت دانست، نه فقط یک واقعه تاریخی؛ اگرچه برخی همواره برآنند که از فروغ این حقیقت تابناک، کاسته و با طرح پرسش هایی بی اساس، آن را مخدوش و یا به گونه ای مورد پسند خود تفسیر کنند. پژوهش حاضر در راستای نقد آرای عثمان خمیس در کتاب نگرشی نو به تاریخ صدر اسلام و پاسخگویی به اصلی ترین پرسش های پیرامون غدیر، همانند : موقعیت جغرافیایی غدیر، آیه ولایت و دلالت معنای واژه «مولا»، ادعای عدم حضور امام علی (ع) در مکه و غدیر، استناد به آیه شورا در موضوع جانشینی، متن صحیح حدیث ثقلین و سبب و مکان نزول آیه اکمال، نگاشته شده و با استناد به براهین عقلی و نقلی، مستندات شیعه را در مواجهه با پندارانگاری این واقعه تاریخی تبیین کرده است.
رهیافتی تاریخی به کاربردی نشدن مفاهیم اسلامی در عرصه ی عمل مطالعه ی موردی: امر به معروف و نهی از منکر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مساله ای که در کانون توجه این نوشتار قرار دارد، «امر به معروف و نهی از منکر»، است که مانند بسیاری دیگر از مفاهیم اسلامی کاربردی نشده است؛ در این پژوهش، علاوه بر تبیین چیستی و اهمیت این مفهوم، تلاش می شود تا به لحاظ تاریخی این پرسش مطرح شود که چرا امر به معروف و نهی از منکر در جوامع اسلامی کمرنگ شده و کمتر مورد رجوع قرار گرفته است؟ «رویکرد تاریخی» در اینجا به معنای تحلیل مساله به شکل انضمامی و در بسترهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. در پاسخ، عمده ترین مشکل در شکل گیری ساختارهای متصلب و بسته سیاسی یا همان نظام های استبدادی پی گیری می شود؛ زیرا مفهوم مستتر در امر به معروف و نهی از منکر، متضمن آزادی فردی و اجتماعی در مواجهه با حکومت است. از این رو به رغم تاکید در متون مذهبی، در عمل و در قالب آنچه که تاریخ می نامیم، پرداختن بدان کمتر مشاهده می شود.
تعاملات سیاسی زیدیان و حسنیان (درقیام های مشترک176-145 ه.ق / 792-762 م )(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زیدیان پس از قیام زید و یحیی، پیوستن به جنبش حسنیان را در راستای باورهای خود دیدند و با نفس زکیه بیعت کردند. با روی کارآمدن عباسیان، بزرگان حسنی، که از پیش خود را لایق حکمرانی می دانستند و در این مدت صاحب پیروانی شده بودند، حکومت آنان را نامشروع خواندند و فعالیت سیاسی خود را ادامه دادند. ثمره حمایت زیدیان از جنبش حسنی، پنج قیام مهم در قرن دوم بود. نوشته حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با هدف دست یابی به چگونگی مناسبات سیاسی این دو گروه، به وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آنان پیش از قیام نفس زکیه و سپس تعاملات آنان در قیام های یاد شده می پردازد. نتایج حاکی از آنست که مناسبت زیدیان و حسنیان در دو نمود همگرایی و واگرایی قابل پیگیری است و نشان از دو جریان مستقل و به هم آمیخته دارد.
رثاء الحسین (ع) فی شعر عبدالعظیم الربیعی (الآبادانی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
الشاعر الآبادانی عبدالعظیم الربیعی من طائفة شعراء رثاء الحسین (ع) وهم لایقرضون الشعر إلّا لذکرمناقبِ أهل البیت (ع) التزاما بما لدیهم من الشعور الدینی، فالبحث هذا یرید أن یُعرّف هذا الشاعر البارع حیاتَه وآثارَه أولّا وهو الذی لایعرفه إلا نزرٌ من العرب الإیرانیین ویُلقی الضوء على أسلوبه فی الرثاء الحسینی ثانیا. من أهم ما حصل علیه هذا البحث هو أنّ الربیعی اختار القصیدة العربیة العمودیة لقول الشعر خلافا للتیار التجدیدی الذی عاصره کما استحسن قول الشعر والبیان عن الأفکار العابرة اللطیفة فی قالب الرباعیة التی تخصّصها الفرس لهذا الغرض. أما أسلوب الربیعی فی القصائد فأسلوب جدید من حیث تقدیم المعانی والأفکار فله دائماً بدایات ومطالع خلابة لافتة للانتباه کما له الهیکل الشعری المنسق المطبوع بطابع المقابلة والحوار ونهایات مصبوغة بصبغة الدعاء والاستشفاع هذا ونراه فی الرباعیات یُبدی استدلالات شعریة (نوع من حسن التعلیل) تثبت عظمة الحسین (ع) ومجده بأسلوب المقابلة.
بررسی انعکاس مطالب مربوط به سیره پیامبر(ص) در کتاب های درسی دوره دبیرستان (تجربی و ریاضی سال تحصیلی 1392 1391)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
توجه به سیره پیامبراعظم (ص)، یکی از اهداف عالی وزارت آموزش و پرورش در تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان ایران شمرده می شود. در نظام آموزش رسمی، کتابهای درسی بستری مناسب برای زمینهسازی و انتقال آموزه های دینی به شمار میآید. نوشته حاضر می کوشد با استفاده از روش های کمّی و فراوانیسنجی به بررسی میزان انعکاس داده های مربوط به سیره نبوی در کتابهای درسی دوره ی دبیرستان رشته های تجربی و ریاضی در سال تحصیلی 92 91 بپردازد. در این تحقیق میزان فراوانی داده ها، نوع روایت و نوع ارجاعات مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد، بیشترین مطالب مرتبط با سیره در کتاب های درسی نیز «بدون ذکر منبع» بوده اند. همچنین در نوع روایت سیره، غلبه با «حدیث» بوده است و «روایت داستانی» با وجود ظرفیت آموزشی زیاد، کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.
تأثیر شرایط اقلیمی و سیاست گذاری های اقتصادی بر انحطاط اقتصادی شهر بغداد در عصر خلافت عباسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
عوامل متعدد سیاسی، اجتماعی، مذهبی و... در روند انحطاط اقتصادی بغداد در عصر دوم خلافت عباسی تأثیر داشته است. این پژوهش، دو متغیّر شرایط اقلیمی و سیاست گذاری های اقتصادی را به دلیل تأثیر مستقیم بر انحطاط اقتصادی بغداد بررسی کرده و با رویکردی تاریخی و با استفاده از داده های برگرفته از منابع تاریخی و جغرافیایی و با روش تحلیلی تبیینی، در صدد پاسخ گویی به این پرسش است که شرایط اقلیمی و همچنین سیاست گذاری های اقتصادی بر انحطاط اقتصادی بغداد چه تأثیری داشت؟.
نتایج بررسی حاکی از آن است که شرایط اقلیمی بغداد، که در دوران ثبات سیاسی خلافت عباسی و تحت نظارت دقیق حاکمیت، از عوامل اصلی رونق اقتصادی دارالخلافه بود، در دوره های پرآشوب حضور امیرالامرایان، دیلمیان و سلجوقیان در بغداد، عامل نابسامانی کشاورزی و تجارت شد. شاخصه های اقلیمی چون طغیان و نقصان رودها، تغییرات آب وهوایی و... آسیب های جدی به زمین های کشاورزی زده یا موجب خشکسالی، قحطی، کمبود محصولات زراعی، گرانی نرخ اجناس و زمینه ساز انحطاط اقتصادی بغداد شد. از سوی دیگر، سیاست گذاری های ناکارآمد اقتصادی در زمینه اخذ خراج و مالیات، مصادره اموال، نبودِ نظارت بر بازار، بی توجهی به خطوط ارتباطی بغداد، که گذرگاه های اصلی واردات و صادرات بودند، موجب اختلال در امر تجارت و رکود اقتصادی بغداد شد.
مبانی متافیزیکی علوم طبیعی در تمدن اسلامی؛ بررسی موردی تأثیر آموزه های قرآنی بر دانش جغرافیا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تأثیرپذیری علم از مبانی متافیزیکی از مسائل بنیادین فلسفه علم است که ارتباط نزدیکی با مسئله اسلامی سازی علوم دارد. مقالة حاضر با تکیه بر دیدگاه های فیلسوفان جدید علم مانند پوپر، لاکاتوش، کوهن و برت و با الهام از آرای سید حسین نصر درباره ابتنای علوم اسلامی بر اصول دین اسلام، در بررسی موردی دانش جغرافیا کوشیده است بخشی از این اصول را که ملهم از قرآن است، شناسایی کند. با توجه به فراوانی چشمگیر منابع جغرافیایی در گسترة تمدن اسلامی، در این مقاله سه کتاب صوره الأرض، معجم البلدان و تقویم البلدان واکاوی شده اند. افزون بر نگاه خاص قرآن به سودمندی علم که بر کارکردهای دینی و اجتماعی دانش جغرافیا اثر گذاشت، به نظر می رسد این آموزه ها نیز بر دانش جغرافیا تأثیرگذار بوده اند: سلسله مراتب هفت گانه هستی، پیوند جغرافیا با تاریخ و وجه عبرت آموزی آن، اماکن مقدس مذکور در قرآن و مؤلفه های جغرافیایی این جهانی قرآن مانند آب، گیاهان، حیوانات، کوه ها و راه ها.
بررسی سیر تحولات منصب قاضی از عصر جاهلیت تا سال چهلم (ق)
حوزه های تخصصی:
دادرسی در عصر جاهلیت به دلیل شرایط زندگی اعراب بادیه نشین تحت قوانینی همچون «جار» و «ثار» قرار داشت. وجود پیمان هایی که بین قبایل عرب با یکدیگر و بین بادیه نشینان با حکومت های همجوار وجود داشته نیز موید این مطلب است که اعراب در قبل از اسلام یک چهارچوب مشخصی برای خود فرض کرده بودند و در سایه آن، اختلافات و نزاع های خود را رفع می کردند. قضاوت با تغییراتی به دوران پیامبر رسید. شکی نیست که قضاء به معنی قضاوت کردن در اختلافات، در روزگار پیامبر وجود داشت و در اختلافاتی که به ایشان مراجعه می شد، قضاوت می کرده اند. هر کجا قرآن دستور دادرسی و داوری می دهد واژگان «قسط» و «عدل» را به کار می برد، واژگانی که در عرب جاهلی چندان قالبی در داوری برای خود نگشود. قضاوت در دوران خلفای راشدین با تغییراتی مواجه شد. برای نخستین بار منصب دادرسی رسماً از وظایف خلافت در عصر خلافت عمر به دلیل فتوحات جدا گردید. تبلور داوری های مبتنی بر عدالت و آموزه های اسلامی را می توان در عصر خلافت علی(ع) ملاحظه کرد. اسلام نهاد قضاوت را تغییری اساسی داد و قانون احکام اسلامی مبنای قضاوت قرار گرفت هر چند در دوره خلفای راشدین در کنار قرآن و سنت، رأی قاضی نیز ملاک عمل قرار گرفت.
نقش سادات علوی در تحولات سیاسی ماوراءالنهر در قرن ششم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سادات علوی ساکن در ماوراء النهر در قرن ششم هجری، نقش قابل توجهی در تحولات سیاسی اجتماعی آن منطقه، به ویژه غلبه قراختاییان بر آنجا داشتند که به خاطر سکوت منابع تاریخی، تا کنون مغفول مانده؛ ولی به رغم قلّت داده های تاریخی، می توان حضور فعال سادات علوی در عرصه سیاست و جامعه ماوراءالنهر در قرن ششم را ردّیابی و مطالعه کرد. این مقاله در صدد است، با روش توصیفی تحلیلی به فعالیت سادات و نقش آنها در تحولات سیاسی ماوراءالنهر در قرن ششم وضوح بیشتری ببخشد. یافته های پژوهش، نشان می دهد که پایگاهِ قویِ اجتماعیِ سادات در منطقه، فرصتی برای آنها پیش آورد تا ضمن ستیزه با قدرت قراخانیان، به نحوی زمینه ی غلبه ی قراختاییان، برآن ناحیه را فراهم کردند؛ امّا در ادامه، ظاهراً به هدف تشکیل حکومت علوی، به تقابل با سلطه قراختاییان برخاسته و برخی رخدادهای اثر گذار سیاسی و اجتماعی را در آن ناحیه موجب شدند.
تبیین فلسفه احکام در خطبه فدکیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
خطبه فدک حضرت زهرا (س) مانند نهج البلاغه امیر، بیان حضرت علی (ع)، در اوج هنر و عظمت و از میراث های عظیم الهی برای بشر است. یکی از فرازهای مهم خطبه فدکیه، تشریح فلسفه احکام است که با بیان رسایی در آن مجلس مطرح شده اند. احکامی همچون ایمان با فلسفه طهارت از شرک، نماز برای پیراستن از کبر، زکات برای توسعه رزق، روزه برای اخلاص، حج برای تقویت دین، عدالت مایه آرامش قلوب، امامت مانع از تفرقه، جهاد عزت اسلام، صبر برای طلب مغفرت، امر به معروف برای مصلحت عامه، نیکی به والدین برای حفاظت از غضب الهی، صله رحم مایه رشد نسل، قصاص و حفظ دماء، وفای به نذر برای مغفرت، کیل و وزن و جلوگیری از کم فروشی، قذف و لعنت الهی، رابطه سرقت و عفت نفس، عدالت در قضا، رابطه حرمت شرک و اخلاص الهی.
در این مقاله، ضمن تبیین این احکام و فلسفه آنها که برگرفته از این خطبه اند، به فراز پایانی خطبه که دعوت به تقوای الهی است اشاره می کنیم و در صدد شرح و توضیح آن بر می آییم.
سیره ائمه: در مراسم و مواسم دینی؛ بررسی سبک زندگی امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام در ماه رمضان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مراسم و موسم های اجتماعی جلوه ای از آداب، رسوم، تاریخ، فرهنگ و دیگر مؤلفه های فکری و مذهبی یک جامعه هستند. یکی از نکاتی که موجب اهمیت بررسی تاریخی مراسم و مواسم دینی می شود واکاوی اصالت و بدعت گرایی در شعائر و نمادهای دینی است؛ زیرا امکان دارد برخی با رویکردی نص گرایانه به مخالفت با هر نماد و آیین نوپیدای تصریح نشده از سوی معصومان: بپردازند و برخی دیگر با استناد به کلیات و نکته های عمومی دلایل، دست خود را در ابداع آیین های خودساخته منسوب به دین، باز ببینند. بر اساس درک چنین ضرورتی، این مقاله می کوشد با این فرض که مواسم و مراسم دینی، یکی از منابع مهم تقویت باورهای دینی است، رفتار امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام را در محدوده زمانی ماه رمضان به عنوان یک مناسبت و موسم دینی در سه محور اصلی سیرة شخصی، سیرة اجتماعی و سیرة سیاسی بررسی کند. سیرة شخصی امیرالمؤمنین علیه السلام نشان دهندة اهتمام به نظافت، آراستگی، بهداشت، سلامت، خضوع، خلوص، خیرخواهی، اعتدال و هدف گذاری معنوی در زندگی مادی است. سیرة اجتماعی آن حضرت، آموزه هایی مانند همگرایی و تعامل، اهتمام به تبلیغ و مسئولیت اجتماعی، توجه به مساجد به عنوان یک نهاد مؤثر اجتماعی سیاسی، جانمایی شعائر مذهبی در حقوق اجتماعی، تأکید بر نتایج اعتقادی و عرفانی و اخلاقی تکالیف دینی، مبارزه با بدعت ها و توجه به جنبه های اقتصادی شعائر مذهبی را نشان می دهد. توجه به جهاد، مسئولیت پذیری سیاسی و استفاده از عوامل و محرک های معنوی در تدابیر سیاسی در سیرة سیاسی آن حضرت علیه السلام جایگاه ویژه ای دارند.
دارالسیاده زمینه های شکل گیری، جایگاه و کارکرد آن در عصر ایلخانان مغول(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
بی تردید، احترام به سادات و ذریة رسول خدا صلی الله علیه و آله سابقه ای به قدمت دین مبین اسلام دارد. تأسیس «دیوان نقابت» در نیمة قرن سوم هجری در عصر دوم عباسی، که وظیفه اش رسیدگی به امور سادات بود، حاکی از اهمیت اجتماعی این قشر تأثیرگذار در تحولات سیاسی اجتماعی است که با حملة مغول در دهة دوم سدة هفتم هجری برای چند دهه به فراموشی سپرده شد. پس از موج دوم حملات مغول به ایران و جهان اسلام و تشکیل حکومت ایلخانان مغول در ایران و در پی آن، مسلمان شدن برخی حاکمان مغول، همچون غازان خان، جایگاه اجتماعی سادات احیا شد. آنان با تأسیس بنایی فرهنگی به نام «دارالسیاده»، برای کسب مشروعیت حکومت خود تلاش کردند. بی شک، حضور علمای سنی و شیعه در کنار ایلخانان، تأثیر سترگی در این زمینه داشت. به رغم اهمیت این موضوع، هنوز کار عمیق و نسبتاً جامعی در این باره انجام نشده است. این پژوهش بر آن است تا اندک گزارش های موجود را از لابه لای منابع استخراج و با پالایش آنها، به پرسش های ذیل پاسخ دهد: زمینه ها و عوامل مؤثر بر شکل گیری دارالسیاده ها چه بود؟ پراکندگی جغرافیایی دارالسیاده ها و کارکرد آنها چگونه بود؟ فرضیة مقاله آن است که مغولان برای کسب مشروعیت و تثبیت حکومتشان اقدام به ساخت آن کردند. محدودة زمانی موضوع از سال 694 736 هجری است.
نقش مدارس عصر صفویه در گسترش تشیع دوازده امامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر به بررسی نقش مدارس در گسترش تشیع در ایران عصر صفوی پرداخته است و هدف آن نشان دادن تأثیر مدرسه بر روند گسترش تشیع دوازده امامی در ایران است. احداث مدارس در عصر صفوی از رشد صعودی و از حمایت حکومت صفوی برخوردار بود. در وقف نامه های مدارس به ویژه مدارسی که از موقوفات و امکانات مالی بیشتری برخوردار بودند، به برگزاری شعائر مذهبی شیعه توجه می شد. مدارس در این دوره تا حد ممکن به مذهب رسمی کشور و معارف شیعه اختصاص داشت. مدرسه از طریق تعلیم یافتگان خود نقش مهمی را در ترویج و گسترش تشیع در جامعه ایفا کرد. آنان پس از تعلیم در مدارس به ویژه مدارس شهرهای بزرگ در سمت های مختلف رسمی و غیررسمی در تثبیت و گسترش تشیع تأثیرگذار بودند.
بررسی جایگاه اجتماعی سادات سیفی حسنی قزوین در عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سادات سیفی حسنی به گواهی شواهد تاریخی پیشینه درازی در تاریخ محلی قزوین دارند. این گروه پس از پیروزی و تأسیس دولت صفوی با پذیرش مذهب رسمی جامعه، تعامل نزدیکی با حکومت جدید برقرار ساختند. این پیوند مذهبی همراه با برخورداری از اقتدار معنوی سیادت، پایگاه اجتماعی آنان را در جامعه ایران به طبقه ای اشرافی و شهروندانی برتر مبدل کرد. اینان در همه حال رابطه ایمانی و وفاداری خود را نسبت به سلاطین صفوی حفظ کردند، و همین شیوه رفتار موجب شد تا موقعیت آن ها در تمامی آن سده ها ثابت و پایدار بماند. حضور نسبتاً فراگیر سیفیان حسنی در تشکیلات دینی و دیوانی صفویان، آن هم در مناصبی همچون وزارت، صدارت و قضاوت، نشان از اعتماد و اطمینانی است که زمامداران صفوی نسبت به توانمندی نخبگان آنان داشته اند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و همچنین با تکیه بر منابع معتبر تلاش شده تا علاوه بر توجه به تبارشناسی این گروه، تصویر دقیق و مستندی از جایگاه و فعالیت های اجتماعی سادات سیفی در عصر صفوی ارائه شود.
دلایل تاریخی مخالفت با خلافت منصوص از دیدگاه نقیب ابوجعفر (613ق.)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
عوامل مخالفت با نص خلافت از موضوعاتی است که قرن ها، ذهن و اندیشه صاحب نظران مسلمان را مشغول ساخته است. بررسی دیدگاه های گوناگون درباره چرایی مخالفت ها می تواند بخش هایی ناپیدا از تاریخ را ترسیم کند. نقیب ابوجعفر(613ق.)، عالم و متکلم شیعی، یکی از افرادی است که در این زمینه، اندیشه هایی ناب دارد امّا تا کنون آرای او درباره خلافت بررسی نشده است. مجموعه دیدگاه های او را می توان در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی(656ق.) جست وجو کرد. در یک نگاه کلی، مجموعه دلایل مخالفت با خلافت منصوص از دیدگاه او را می توان در تفاوت بینش ها و نگرش های اهل سنت درباره خلافت، وجود زمینه های مخالفت در زمان حیات پیامبر3 که موجب جرأت مخالفان شده بود، عذر تراشی هایی علیه امیرالمؤمنین حضرت علی1 و نوع نگاه به شخصیت آن حضرت و نیز ابوبکر ترسیم کرد.
نگاه اهل حدیثی ابن سعد به تاریخ صدر اسلام؛ بررسی موردی شرح حال امام علی (ع) در کتاب الطبقات الکبری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
الطبقات الکبری اثر محمد بن سعد بصری (د230ق) از کتاب های مهم و کهن درشرح حال پیامبر (ص)، صحابه، تابعین و روات حدیث تا آغازین سال های سده سوم هجری است. پژوهش حاضر با بررسی موردی زندگانی امام علی علیه السلام در این کتاب، به تبیین تفاوت گزارشهای محدّثان و مورّخان درباره حوادث صدر اسلام اختصاص دارد. یافته های آن نشان می دهد که ابن سعد به عنوان یک محدث- مورخ به سبب پایبندی به رعایت ضوابط و باورهای اهل حدیث، در توضیح وقایع صدراسلام، گاه سیر حوادث را به گونه ای متفاوت از مورخان نشان داده است.
زمینه های اقتصادی قدرت گیری عثمانیها
حوزه های تخصصی:
با سقوط امپراطوری ایلخانان ایران و برآمدن عثمانیان در آناتولی، مسیر و نحوه بازرگانی این منطقه دچار دگرگونی زیادی شد. عثمانیها شهر بروسه را به بهترین و استراتژیک ترین نقطه در تجارت آن روزگار تبدیل کردند. روشن است که در ادامه موفقیتهای عثمانی، نقش اقتصاد در بالاترین درجه در کنار عوامل مذهبی چون غزا، قرار داشت. ترکان و ترکمانان، که شالوده سپاه عثمانی را در ابتدا تشکیل می دادند، در آغاز به عشق غارت و فتوح قدم در این راه پرخطر گذاشتند. البته باید به این نکته مهم اشاره کرد که امنیتی که عثمانیان به وجود آوردند، عاملی تأثیرگذار در پیشرفت بازرگانی و ترقی آسیای صغیر بود.