فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۴۸۱ تا ۱٬۵۰۰ مورد از کل ۷٬۵۲۷ مورد.
۱۴۸۱.

بررسی انواع بازیها و سرگرمیها و علل رواج آنها در دربار خلافت عباسی (سال 552 ـ 232 ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خلفای عباسی نرد ش‍طرن‍ج چوگان اسب دوانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب تاریخ بنی عباس
تعداد بازدید : ۲۲۳۲ تعداد دانلود : ۸۷۷
فرهنگ و تمدن اسلامی با میراث های فرهنگی دیگر ملل، تأثیر و تأثراتی داشته است. از آن جمله بازی ها و سرگرمی ها که یا از سرزمین های همسایه اخذ شدند و یا ریشه در آداب و رسوم قبیله ای اعراب داشته اند. نگاه خلفای عباسی در دوره دوم به این بازی ها و بررسی علل رواج آنها، موضوعی این نوشتار است. شواهد حکایت از تاثیر شرایط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در نوع بازی ها دارد. علاوه بر این، رواج مکاتب فکری عقل گرایی و جبرگرایی و حمایت خلفا از هرکدام، در نوع تفریحات درباریان نقش داشت. علاقه خلفا به خوش گذرانی نیز در این امر مؤثر بوده است؛ به طوری که ندیمانی برای سرگرم کردن خلفا تربیت می شدند و مؤلفان، آثاری در شرح و آموزش بازی ها می نگاشتند. علاوه بر این، اهمیت برخی از بازی ها در تقویت فنون نظامی گری، موجب توجه مضاعف خلفا بدانها گردید.
۱۴۸۳.

روی کردی هدف شناختی به نهضت عاشورا (نقد دیدگاه ها)(مقاله ترویجی حوزه)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲۹
به دنبال بررسی دیدگاه‏های گوناگونی که پیرامون نهضت عاشورا ارائه شده است، یک جستجوگر دقیق، در می‏یابد که پاره‏ای از آنها به خاطر ذهنیت‏های غایت شناختی است که نویسنده‏ی مقاله به اهم آنها اشاره نموده، در مورد هر کدام توضیح و سپس نقدی ارائه می‏دهد: 1) نخستین موردی که از آن بحث می‏شود، هدف تشکیل حکومت است. این دیدگاه بر آن است که امام برحسب تکلیفی که داشت برای برگرداندن حق به مدار اصلی آن قیام نمود و شرط اصلی تحقق چنین منظوری کسب قدرت و دست‏یابی به حکومت است. 2) کسانی هم معتقدند که امام علیه‏السلام حرکتی اصلاحی انجام داده است و برحسب وظیفه‏ی دینی امر به معروف و نهی از منکر، در مقابل فسق دستگاه حکومت و فساد آن قیام نموده است، لیکن مؤثر واقع نشده، کار به قتل امام و یارانش منتهی گردیده است. 3) دیدگاه بسیار قدیمی فدای گناهان امت شدن، به همراه تز جدید آن که فدا را به مثابه ایثار خود برای ارائه‏ی الگوی قیام و مبارزه معرفی می‏نماید، در این قسمت مقاله مطرح و بررسی می‏گردد. 4) احیاگری ارزش‏های به ظلمت خفته‏ی الهی و انسانی، بیدار نمودن روحیه‏ی غیرت دینی، دمیدن دوباره‏ی روحیه‏ی شهادت خواهی و حسّاس نمودن افراد جامعه‏ی خود و آیندگان نسبت به آسیب‏هایی که از این رهگذر بر اسلام وارد می‏شود، آخرین دیدگاهی است که مورد بررسی و بحث قرار می‏گیرد.
۱۴۸۵.

انواع منجنیق های دورة اسلامی بر اساس سازوکار، ساختار، کارکرد و نوع پرتابه های جنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جنگ مکانیزم منجنیق محاصره حصار پرتابه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲۵ تعداد دانلود : ۳۱۱۶
مسلمانان در طول تاریخ خود، تا پیش از ابداع توپ، از سلاح های گوناگونی در نبردها بهره می جستند. برای نمونه، در نبردهای محاصره ای، ادوات ویژه ای را به کار می گرفتند که کارکرد آن، ویران کردنِ حصار شهر بود. سلاح مَنجَنیق را می توان مهم ترین و تأثیرگذارترینِ این ادوات دانست. در سده های میانة اسلامی، انواع مختلفی از این سلاح همچون منجنیق های تعادلی و کششی، هجومی و تدافعی و دریایی، عربی و فرنگی و سلطانی و ترکی و...، کارگشای مسلمانان در جنگ ها بود و سیر تحول و تکاملِ آن، به موازات مستحکم ترشدن دیوارهای دفاعی شهرها پیش می رفت؛ تا آن جا که گونه های مختلفی از این سلاح، در جهان اسلام طراحی و ساخته شد. تاکنون، تقسیم بندی های منظم و مشخصی از انواع ِ منجنیق ارائه نشده است. در نوشتار حاضر، بر آنیم تا انواع مختلف منجنیق را بر اساس مکانیزم و شیوة عمل، نوع ساخت، کارکرد و نوع پرتابه ها تقسیم بندی کرده و عملکرد و تأثیرات هر یک را تبیین نماییم.
۱۴۸۶.

تحولی روش شناختی در فقه سیاسی شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: روش شناسی ولایت نظارت فقه سیاسی مصلحت نظام فردمحوری نهادمحوری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی
تعداد بازدید : ۲۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۳۸
به موازات تحول سیاست مدرن در گذار از فردمحوری به نهادمحوری و چگونگی اعمال قدرت، به نظر می رسد در فقه سیاسی شیعه نیز گرایشی مشابه در حال وقوع است. مقاله حاضر در صدد است این تغییر پارادایمی (paradigm shift) را با واکاوی کلمات سه فقیه برجسته جمهوری اسلامی به بحث گذارد. تغییر پارادایمی هرچند ممکن است تا حدی به شکل ناخودآگاه رخ دهد، اما تحلیل خودآگاهانه و روش شناسانه آن می تواند دستاوردهای جدیدی به همراه داشته باشد. امام خمینی با طرح مسئله «مصلحت نظام» به نهاد حکومت محوریت داد و آغازکننده این حرکت به حساب می آید. «نظریه ولایت» با فردمحوری و «نظریه نظارت» با نهادمحوری تناسب بیشتری دارد.
۱۴۸۸.

بررسی تاریخی نقش اجتماعی بانو حمیده مصفا؛ مادر امام کاظم علیه الیلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام صادق (ع) امام کاظم (ع) حمیده مصفا مادر امام کاظم (ع) خاندان امامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱۸ تعداد دانلود : ۸۲۴
مادران ائمه:، از جمله انسان­های تأثیرگذار در عصر ائمه: به­شمار می­آیند و از آن­جا که مصداق بارز ""ارحام مطهره"" هستند، جایگاه بسیار والایی دارند. در این میان، بررسی زندگانی بانو حُمَیده، مادر امام کاظم علیه السلام از آن روی که امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام در مورد وی سخنان مهم و ارزشمندی داشته­اند، و نیز از آن جهت که در سایة آشنایی با تاریخ زندگی او می­توان بخش­هایی از تاریخ اسلام را با نگاهی نو مرور کرد ضرورت و اهمیت ویژه­ای دارد. نوشتار حاضر، افزون بر واکاوی روایات مربوط به بانو حمیده و آشنایی با ویژگی­های شخصی و شخصیتی و جایگاه این بانو در خاندان امامت، به بررسی نقش اجتماعی ایشان با توجه به گزارش­های موجود در دوران زندگی امام صادق علیه السلام و امام کاظم علیه السلام پرداخته ­است. مهم­ترین این گزارش­ها مواردی است که حاکی از وکیل قرار دادن این بانو برای ادای حقوق مردم مدینه و ارجاع امام صادق علیه السلام به ایشان برای پاسخ­گویی به سؤال فقهی و نیز وصی قرار گرفتن وی از سوی امام صادق علیه السلام است.
۱۴۹۷.

نسبت حقیقت و روش

نویسنده:

کلید واژه ها: روش شناسی حقیقت هرمنوتیک و فهم‏تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰۷
دانش‏هاى تاریخى همواره در پى شناخت حقیقتى در زمان گذشته‏اند و براى این منظور، تدبیر روش شناختى فراوانى اندیشیده‏اند و همواره به اصلاح و بازبینى آن‏ها مشغول‏اند. اما پرسش اصلى، آن است که آیا این روش‏ها و تدابیر تنها در رساندن ما به حقیقت سهیم‏اند؟ یا چه بسا ما را در بى‏راهه‏هاى معرفت شناختى در انداخته و حقیقتى نو فرارویمان بیافرینند؟ بررسى این مسئله، نیاز به انجام مطالعه درجه دومى دارد که نه پدیده خارجى، بلکه خود فرایند فهم را مطالعه و بررسى کند. هرمنوتیک متکفل این نوع مطالعه است که به نقد مستمر فرایند شناخت مى‏پردازد و تاکنون بسان یک سونامى در گستره دانش‏هاى انسانى، امواجى ویران‏گر آفریده است. در این مقاله، در صدد معرفى این رویکرد مطالعاتى و ارائه گزارش تاریخى از دیدگاه‏ها و مواضع هرمنوتیست‏ها در مورد چالش حقیقت و روش هستیم. البته این نوشتار کوتاه تنها درآمدى آغازین براى آشنایى تاریخ پژوهان با زمینه بحث است و بررسى تحلیلى و تطبیقى دیدگاه‏ها مجال دیگرى مى‏طلبد.
۱۴۹۸.

زمینه ها و علل موفقیت گردانندگان سقیفه در تصاحب منصب خلافت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خلافت امام علی(ع) ابوبکر سقیفه پیامبر اکرم(ص) غدیرخم عمر بن خطاب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۲۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۱۲
جانشینی پیامبر(ص) از قرن ها پیش مورد بحث و گفتگو میان مسلمانان بوده و در این میان شیعه دلایل محکم و متقنی در اثبات باور مبنی بر نص و جانشینی علی(ع) ارائه کرده است. در خدشه به این باور و تواتر غدیر مخالفان تشیع می گویند: «اگر چنین است که هزاران صحابه در غدیرخم حضور داشتند و همه شنیدند که رسول خدا(ص) علی(ع) را به عنوان جانشین خود بعد از وفاتش تعیین کرد؛ پس چرا از هزاران صحابه یکی نیامد و به خاطر غصب شدن حق علی(ع) اعتراض نکرد.» در نوشتار حاضر با استناد منابع تاریخی و گاه منابع حدیثی و از منظرهای مدیریتی، سیاسی، نظامی، فرهنگی و اقتصادی به بررسی دلایل موفقیت گردانندگان سقیفه در تصاحب منصب جانشینی رسول خدا(ص) می پردازیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان