درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۵٬۹۲۱ تا ۱۵٬۹۴۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۵۹۲۱.

انواع ذکر در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 311 - 332

کلید واژه ها: ذکر یاد خدا قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۷۶
از نظر قرآن مراحل شناختی و توجه یابی انسان به خداوند، متعدد و دارای درجات مختلفی است که پایین ترین مراتب آن ذکر زبانی، دومین مرتبه آن ذکر قلبی و عالی ترین نوع آن، ذکر عملی است. مقصود از ذکر عملی، رسیدن به درجه ای از ایمان و اعتقاد است، که انسان بر اثر آن، پیوسته خود را زیر نظر خدا دانسته و در نهان و آشکار، او را شاهد و ناظر اعمالش بداند و از زشتی ها دوری گزیده و وظایف خود را در برابر او انجام دهد. آثار و برکات چنین ذکری، دستیابی به آرامش روحی و اطمینان دل است. در این جستار انواع ذکر و فواید آن ها و آثار اعراض از ذکر خدا مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. پژوهش بر اساس نحوه کاربرد انواع ذکر در قرآن کریم و ملاحظه دیدگاه های صاحبنظران و دریافت بی واسطه از آن ها به روش تحلیل محتوای این آثار صورت گرفته است. نتیجه کلی مقاله این است که ذکر و یاد خداوند در سازندگی روحی و اخلاقی انسان مؤثر بوده و در نهایت موجب تعالی و کمال آدمی می شود.
۱۵۹۲۲.

نظریه صرفه در کتاب الموضح سیدمرتضی پژوهشی درباره اهمیت، مبانی و روش اثبات آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 35 - 65

کلید واژه ها: اعجاز قرآن صرفه سیدمرتضی علم الهدی الموضح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۸ تعداد دانلود : ۵۴۳
اگرچه در اندیشه غالب در الهیات اسلامی، نظریه «صرفه» کمتر محل توجه بوده و به عنوان وجهی از وجوه اعجاز قرآن مقبولیت چندانی نیافته است، سیدمرتضی علم الهدی (د. 436)، عالم سرشناس امامی قرن چهارم و پنجم، از مدافعان جدّی این نظریه بوده و در کتاب الموضح عن جهه اعجاز القرآن (الصرفه) به تفصیل آن را اثبات کرده است. در پژوهش حاضر، که به بررسی ابعاد گوناگون این نظریه در الموضح سیدمرتضی اختصاص دارد، نشان داده شده است که سیدمرتضی، به عنوان یکی از مدافعان سرسخت این نظریه، برخلاف نقد مشهور بر معتقدان به صرفه، به هیچ روی منکر اصل اعجاز قرآن نیست و همچنین، به رغم برخی تلاش ها برای مبرّا کردن او از اعتقاد به صرفه، او در این کتاب به جد مدافع نظریه صرفه است، و این امر خود اهمیت و ضرورت بررسی علمی و دقیق این نظریه و این کتاب را نشان می دهد. در این پژوهش، رویکرد کلی عقل گرایانه سیدمرتضی و استدلال های مبسوط او تبیین شده و مبانی متفاوت او در بیان معجزه، تحدّی و معارضه معرفی شده است. همچنین روش کلی سیدمرتضی در اثبات نظریه صرفه، که ردّ دیگر وجوه پیشنهادشده از جانب عالمان مسلمان برای اعجاز قرآن است، به تفصیل شناسانده شده است.
۱۵۹۲۳.

تحقیق در اسناد و متن حدیث «جف القلم بما هو کائن» با روش تحلیل محتوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹ 173-206

کلید واژه ها: احادیث جف القلم اختیار تحلیل کیفی تحلیل کمی رخداد توأم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶۷ تعداد دانلود : ۸۵۸
احادیث «جف القلم» که در منابع حدیثی شیعه و سنّی با اسناد متعدد نقل شده، از جمله مستندات صوفیه، عرفا و برخی از مفسران است که تلاش کرده اند این احادیث را هماهنگ با موضوع جبر نشان دهند. برای رازگشایی مدلول اصلی، با استفاده از روش تحلیل محتوا که از ویژگی عینیت برخوردار است، حدیث مشترک در منابع شیعه و سنّی، مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل کمّی نشان می دهد که توصیه های اخلاقی و مسئولیت انسان در قبال اعمال خود، در روز قیامت که دلالت بر مسئله اختیار انسان دارد، بیشترین موضوعات مطرح شده در حدیث هستند و بیانگر دغدغه اصلی پیامبر اکرم 2 در ایراد آن است. نمودارها و جداول بخش قیاس منطقی با شواهد مستقل نشان می دهد افعال منتسب به انسان نسبت به افعال منتسب به خدا و ضریب رخداد توأمی افعال انسان و ضمایر مربوط به او که به نقش آفرینی انسان در اعمال خود دلالت دارد، میزان بالاتری دارد وگویای وجود اختیار انسانی در انگیزه پیامبر اکرم 2 در بیان حدیث است. تحلیل کیفی نشان می دهد که عبارت «فجری القلم بما هو کائن» بیانگر تدبیر نظام علّی و معلولی عالم تکوین توسط خداوند در لوح محفوظ است. افزون بر آن، ارزش ها و رذایل اخلاقی و اختیاری می توانند به عنوان مانعی در برابر علل ناقصه در لوح محو و اثبات باشند و اثر نیک یا بد علت تامه(اسباب عامه) در لوح محفوظ را از بین ببرند.
۱۵۹۲۴.

علیه برنامه درسی معنوی بشریت گرا؛ نقد آرای میلر براساس دیدگاه شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 59 - 29

کلید واژه ها: معنویت آموزش و پرورش برنامه درسی معنوی میلر شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۸ تعداد دانلود : ۴۰۳
این مقاله با هدف بررسی و نقد دیدگاه میلر درباره برنامه درسی معنوی براساس دیدگاه شهید مطهری انجام شد. برای این منظور آرای این دو اندیشمند درباره معنویت واکاوی شد. در بخش اول این مقاله، ویژگی های معنویت در دیدگاه میلر و در بخش دوم ویژگی های معنویت در دیدگاه شهید مطهری بررسی و تشریح شد و در بخش سوم نیز به نقد دیدگاه میلر درباره برنامه درسی معنوی براساس دیدگاه شهید مطهری پرداخته شد. نتایج آشکارگر دو نوع نگاه متفاوت نسبت به معنویت است: نگاه نخست معنویت اومانیستی که رویکردی غربی است و نگاه دوم معنویت الهی که رویکردی دینی و اسلامی است. معنویت از نگاه میلر ذیل نگاه نخست است، که ریشه در آموزه های مکتب اومانیستی دارد؛ ازاین رو انسان و ابعاد (نیازهای) دنیوی او هسته مرکزی و غایت آن را تشکیل می دهد که در پرتو گزینش رویکرد تلفیقی از آیین های الهی و غیرالهی دسترس پذیر است؛ درحالی که شهید مطهری با رد دیدگاه اومانیستی صاحب نظرانی همانند میلر، معنویت را امری فطری و الهی دانسته، که بر محوریت حق مبتنی است و جز با آموزه های الهی و دینی به دست نمی آید؛ ازاین رو دست اندرکاران تعلیم و تربیت باید آگاه باشند که نه تنها رویکرد جدید غرب درباره معنویت، از روی اشتباه و تصور نادرست، معنویتی ناب و حقیقی تلقی نشود، بلکه از پیامدها و آثار پیدا و پنهانِ به کارگیری این رویکرد بر مخاطبان نظام آموزشی نیز آشنایی داشته باشند.  
۱۵۹۲۵.

مقایسه دو قاعده «بسیط الحقیقه» و«صرف الشیء» در اثبات مراتب توحید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۳

کلید واژه ها: قاعده صرف الشیء قاعده بسیط الحقیقه توحید ذاتی توحید صفاتی توحید افعالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۷ تعداد دانلود : ۴۷۲
هدف این مقاله اثبات مراتب توحید( ذاتی، صفاتی و افعالی) نیست بلکه نقش دو قاعده صرف الشیء و بسیط الحقیقه بر اساس مبانی فلسفی خود یعنی اصالت وجود و اصالت ماهیت در اثبات مراتب توحید است.در این نوشتار سعی شده است به روش تحلیلی و استدلالی، تفاوت دو قاعده صرف الشیء و بسیط الحقیقه در اثبات مراتب توحید از دو منظر اصالت وجود و اصالت ماهیت مورد بررسی قرار گیرد. فرضیه این است که مراتب توحید بر اساس قاعده «صرف الشیء» در صورت باور به اصالت ماهیت قابل اثبات نیستند. با کمک قاعده بسیط الحقیقه، که ناظر به اصالت وجود و اطلاق وجودی حق تعالی است، علاوه بر صرافت وجود حق، می توان بساطت او را اثبات کرد و غبار کثرت وجودی ناشی از نگرش اصالت ماهوی و تباین حقایق را در ساحت توحید ذاتی، توحید صفاتی و افعالی زدود، و به اثبات وجود واحد حقیقی پرداخت. و نیزاثبات نمود که نه تنها صفات و کمالات ماسوای او بلکه همه افعال و آثار موجودات انتساب حقیقی بدو داشته و همگی مراتب و تجلیات آن وجود واحد می باشند.
۱۵۹۲۶.

«نماز در معابد اهل کتاب» از نگاه فقه اسلامی دیدگاه ها و نظریه معیار امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره چهاردهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 55 - 81

کلید واژه ها: اهل کتاب طهارت و نجاست اهل کتاب معابد مکان نماز نماز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۲۹۶
در فقه اسلامی جواز تصرف، خلو از نجاست و تصویر از جمله شرایط مکان نمازگزار محسوب می شود؛ برابر رویکرد برخی از فقهیان اهل سنت و شیعه، این شرایط در معابد اهل کتاب مفقود است؛ زیرا از یک سو این اماکن وقف عبادت اهل کتاب و معمولاً دارای تصویر هستند و از سوی دیگر مبنای نسخ شرایع و نجاست اهل کتاب، مانع اعتبار این اماکن برای انتفاع معنوی است؛ از این رو اقامه نماز در آنها خالی از اشکال نیست. در پژوهه حاضر به تقریر و ارزیابی ادله و مستندات این دیدگاه می پردازیم و نظر به ضعف آن، دیدگاه جواز را به عنوان نظریه معیار فقه امامیه در مسئله اقامه نماز در معابد اهل کتاب اثبات خواهیم کرد. این نظریه همسوی با رهیافت قرآنی، روایات اهل بیت (ع)، اصول عملیه و رأی مشهور فقیهان امامیه است و کاستی های رویکرد منع را ندارد.
۱۵۹۲۷.

کشف و شهود در مشرب عرفانی روزبهان بقلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره هجدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۶۹ 29 - 52

کلید واژه ها: کشف و شهود روزبهان بقلی مشاهده رؤیت الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۶۹۸
علوم مختلف مانند فلسفه، کلام، حکمت و عرفان همه در جستجوی راهی برای دست یابی به معرفت الهی هستند، اما آن چه عرفان را از آن ها متمایز می کند؛ استفاده از روش کشف و شهود به عنوان ابزار به کارگرفته شده، برای رسیدن به مقصد نهایی عارف است.، روزبهان بقلی عارفی است که تجارب عرفانی خود را به طور مستقل در کتابی به نام کشف الاسرار به تفصیل بیان کرده است و این کتاب از این جهت منحصر به فرد است. او بیش تر از عارفان دیگر بر کشش و جذبه الهی و کمتر از دیگر عارفان بر کوشش تأکید دارد. علاوه بر موضوعات بحث برانگیزی که در کشف الاسرار خود بیان می کند، دیدگاه او در مورد مسئله کشف و شهود نیز قابل توجه است. در این مقاله مبانی نظری و دیدگاه روزبهان در مورد کشف و شهود بررسی شده است. تقسیم بندی مکاشفه توسط روزبهان به سه دسته مکاشفه ذات و صفات و افعال الهی و مصادیق و نشانه های آن و پس از آن طرح مبحث مشاهده و مقدمات و نتایج آن از مهم ترین مسایل مطرح در این تحقیق است. هم چنین مقوله رؤیت خداوند از دیدگاه روزبهان مورد توجه قرار گرفته و ابزارهای رؤیت یعنی روح و قلب و نفس و سرّ و سرّ السرّ و محل رؤیت هر یک از آن ها مطرح شده است.
۱۵۹۲۸.

نقش دینداری در ارتقای سلامت نظام اداری

نویسنده:
منبع: معارف فقه علوی سال چهارم اردیبهشت ۱۳۹۷ «ویژه نامه همایش ملی نماز، تعالی فردی و اجتماعی»

کلید واژه ها: دینداری کیفیت زندگی کاری سلامت اداری نظام سلامت اداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۶۴۷
هدف از این پژوهش بررسی نقش دینداری در ارتقای سلامت نظام اداری در دانشگاه های سراسری استان آذربایجان شرقی می باشد. بر این اساس از طریق مرور ادبیات نظری و پیشینه تحقیق مدل مفهومی و فرضیه های تحقیق ارایه شدند. با توجه به جامعه ی آماری مورد پژوهش و با کمک جدول دمورگان، حدود 322 نفر به عنوان نمونه انتخاب و سپس داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه از کارکنان دانشگاه های آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی جمع آوری شدند. بنابراین بر حسب هدف، تحقیق کاربردی است و از نظر گردآوری و تحلیل داده ها به روش توصیفی پیمایشی می باشد . بدین منظور پس از انجام بررسی های میدانی و کتابخانه ای الگوی مفهومی تحقیق ترسیم شد. جامعه آماری درنظر گرفته شده، دانشگاه های آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی، می باشد.. اعتبار شاخص کلی دینداری و سلامت نظام اداری (0.94 و 0.75 ) بدست آمد. اطلاعات بدست آمده با انجام محاسبات آمار توصیفی و آمار استنباطی به کمک نرم افزار spss مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
۱۵۹۲۹.

نقد و بررسی ساختاری و محتوایی کتاب «الفکوک فی شرح الشکوک»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره هشتم بهار و تالستان ۱۳۹۷ شماره ۱۶ (پیاپی ۷۴)

کلید واژه ها: کافیه جاربردی الفکوک فی شرح الشکوک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۳۷۰
کتاب کافیه ابن حاجب (646ق) با وجود حجم کمی که دارد، از دیرباز توجه دانشمندان بسیاری را به خود جلب کرده و عده ی زیادی به شرح و نقد آن پرداخته اند. به طوری که افزون بر شرح های فارسی و ترکی، صد و چهل و دو شرح به زبان عربی دارد. بعضی از این شرح ها شهرت فراوانی دارد و بعضی دیگر از شهرتی که شایسته ی آن است بهره مند نشده و گمنام باقی مانده اند. از جمله شروح گمنام «کافیه» شرح احمد بن حسن جاربردی به نام «شکوک علی الحاجبیة» است که پسرش ابراهیم جاربردی در کتابی با عنوان «الفکوک فی شرح الشکوک» آن را شرح داده است. تحقیق حاضر به شیوه ی نگارش کتاب «الفکوک فی شرح الشکوک» در عرضه ی مطالب و تعلیلات و شواهد و موضع نویسنده در اختلافات نحوی پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد هنگامی که جاربردی از تعلیل های منطقی استفاده می کند دچار اطناب و پیچیدگی در کلام شده، بیشتر از تمثیل های نثری استفاده کرده و پیرو مکتب بصره یا کوفه نبوده بلکه پیرو قیاس صحیح و نقل بسیار بوده است.
۱۵۹۳۰.

کاربست مؤلفه های مدیریت جهادی در سازمان های آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۱ 5 - 27

کلید واژه ها: مدیریت جهادی ساخت جهادی مجاهدت محوری تفکر پیشرو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۶۳۸
هدف از تدوین مقاله حاضر، شناسایی و طبقه بندی مؤلفه های مدیریت جهادی به منظور به کارگیری آن ها در سازمان های آموزشی بود. روش انجام پژوهش از نوع مطالعات کیفی با استفاده از روش تحلیل متن بود. جامعه آماری پژوهش، تمام مقالات برگرفته از پژوهش های کیفی مرتبط با حوزه مدیریت جهادی بود. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. همچنین با مروری بر نتایج پژوهش های کیفی در زمینه مدیریت جهادی، به شناسایی و طبقه بندی مؤلفه های احصاشده حاصل از نتایج این پژوهش ها پرداخته شد. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که مؤلفه های مدیریت جهادی احصاشده در پژوهش های مورد نظر، در قالب 11 مقوله ساخت جهادی، انعطاف پذیری، رابطه ولایی، مجاهدت محوری، مشارکت پذیری، تکلیف مداری، شایسته سالاری، تفکر پیشرو، معنویت محوری، رشدگرایی و استکبارستیزی با زیرمقولات مختلف طبقه بندی می شوند. نتایج این پژوهش می تواند در قالب راهبردهای تربیتی به منظور ارتقای عملکرد سازمان های آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.
۱۵۹۳۱.

بررسی و تبیین اصول و قواعد شهرسازی از منظر فقه اسلامی

نویسنده:
منبع: معارف فقه علوی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۶

کلید واژه ها: فقه تمدنی قواعد فقهی شهرسازی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۶۹۴
دولت ها بیشترین سعی خود را مبذول می دارند تا با تکیه بر اصول و مبانی مهندسی شهرهایی زیبا را به نمایش بگذارند. برخی دولت ها خود را ملزم به رعایت هنجارها، ارزش ها و اصول دینی می دانند و معتقدند در حوزه شهرسازی باید این اصول مد نظر قرار گیرد. دولت جمهوری اسلامی ایران نیز سعی بر آن دارد تا در حوزه شهرسازی، اصول و ارزش های اسلامی را مد نظر قرار دهد، از این روی تبیین اصول و هنجارهای شهرسازی از دیدگاه اسلام ضروری می نماید. «فقه شهرسازی» که یکی از زیر شاخه های «فقه تمدنی» است، این رسالت را بر عهده دارد تا با روش اجتهادی اصول مد نظر اسلام را در حوزه شهرسازی از منابع معتبر اسلامی استخراج و در اختیار مجریان امر قرار دهد. بر این اساس پرسش اصلی پژوهش آن است که «اصول و قواعد شهرسازی از منظر فقه اسلامی چیست؟» فرضیه پژوهش آن است که از منظر فقه اسلامی اصول و قواعدی همچون: لزوم عمران و آبادی زمین، مصلحت، عدم اضرار به انسان ها و محیط زیست، حرمت اتلاف و...بر مقوله شهرسازی حکم فرما است. برای بررس این فرضیه با روش اجتهادی به بررسی منابع اصیل اسلامی می پردازیم.
۱۵۹۳۲.

تبیین و تحلیل ربط صفات فعل با ذات خداوند از دیدگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۵۴ 7-26

کلید واژه ها: ملاصدرا صفات فعلیه قیومیت اضافه اشراقیه بسیط الحقیقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۳۹۵
در بحث ربط ذات با صفات خداوند، کمتر از رابطه صفات فعلی خداوند با ذات الهی سخن گفته شده است. مسئله این است درحالی که ذات خداوند، ثابت و لایتغیر است و صفات فعلی خدا حادث، متغیر و محدودند، چگونه ذات ثابت الهی با صفات فعلی متغیر مرتبط می شود که خللی بر بساطت خداوند لازم نیاید؟ این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی تبیین ملاصدرا از رابطه صفات فعلیه با ذات خداوند می پردازد. ملاصدرا با توجه به مبنای تشکیک در وجود، صفات خداوند را ذو مراتب می داند که این صفات از مرتبه ذات تا مرتبه فعل خداوند را شامل می شوند و در هر مرتبه، احکام خاص همان مرتبه را دارند. ایشان با تمسک به «قیومیت الهی» و «اضافه اشراقیه» و قاعده «بسیط الحقیقه»، صفات فعلیه را به گونه ای با ذات خداوند مرتبط می کند که گردی از کثرت بر ذات بسیط خداوند نمی نشیند. در پایان، به بعضی از نتایج کلامی بحث اشاره می شود.
۱۵۹۳۳.

نگرش تاریخی به تشریع جهاد ابتدایی در پرتو تحلیل مواجهه حضرت سلیمان (ع) با ملکه سبا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال پنجاهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۱۵

کلید واژه ها: جواز جهاد ابتدایی جهاد ابتدایی برای رفع موانع دعوت حضرت سلیمان (ع) ملکه سبأ سوره نمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۳۸۵
یکی از مباحث مطرح شده در فقه اسلامی «جهاد ابتدائی» است. این جهاد دارای چهار مولفه «جنگیدن با اذن امام معصوم»، «علیه کفار»، «ابتداءاً بدون هیچ حرکت ایذائی از جانب کفار نسبت به مسلمانان»، «برای دعوت آنان به اسلام» است. محققان در تحلیل این جهاد دو رویکرد متفاوت دارند. فقهای زیادی آن را در سطح ضروری دین و از مسلمات فقه می دانند. اما از نظر برخی متفکران، اثبات این جهاد علاوه بر نداشتن مقتضی، مبتلا به موانع عقلی و نقلی است. بررسی دو رویکرد نشان می دهد هیچ کدام از آن ها در مباحث خود نفیاً یا اثباتاً اشاره ای به داستان حضرت سلیمان (ع) و ملکه سبأ نداشته اند. این در حالی است که به نظر می رسد این داستان قابلیت زیادی را برای زدودن موانع و ابهامات تئوریک این گونه جهاد، دست کم در نگاه تاریخی در خود دارد. بررسی مولفه های جهاد ابتدایی نشان می دهد این داستان می تواند سندی برای نفی استبعاد و استظهار اصل مشروعیت این جهاد به منظور رفع موانع دعوت به اسلام باشد؛ زیرا چهار مولفه این جهاد در آن وجود دارد و موانع عقلی و نقلی مورد ادعا هم با توجه به عملکرد حضرت سلیمان (ع) قابل رفع هستند.
۱۵۹۳۷.

آگاهی معصومان علیهم السلام از تأویل قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هفتم تیر ۱۳۹۷ شماره ۲۴۷ «ویژه علوم قرآنی»

کلید واژه ها: تأویل قرآن کریم راسخان در علم معصومان علیهم السلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۵۰۳
پرسش اساسی این مقاله آن است که آیا آگاهی از تأویل قرآن تنها در انحصار خداوند است، یا معصومان علیهم السلام نیز از تأویل قرآن آگاهند. در این مقاله، به منظور اثبات آگاهی معصومان علیهم السلام از تأویل قرآن، ابتدا به روش توصیفی تحلیلی، دلالت آیة هفتم از سورة مبارکة «آل عمران»، که مستند عمده و دلیل قرآنی مخالفان است، بررسی و اثبات شده که اولاً، این آیه به طور مسلم می تواند دلیلی بر آگاهی راسخان در علم (و از جمله معصومان علیهم السلام) از تأویل قرآن محسوب شود، و ثانیاً، اگر بتواند مستند گروه مقابل نیز قرار گیرد، وجود ادلة دیگر، در مجموع ما را به این نتیجه می رساند که راسخان در علم (و در رأس آنان معصومان علیهم السلام) از تأویل قرآن آگاهند. در ادامه، به چند دلیل قرآنی و روایی دیگر نیز، که مدعای این مقاله را اثبات می کند اشاره شده است.
۱۵۹۳۸.

خداجویی فطری آدمی؛ بررسی و مقایسه آراء اندیشمندان معاصر اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هفتم مرداد ۱۳۹۷ شماره ۲۴۸ «ویژه کلام»

کلید واژه ها: فطرت امام خمینی ره آیت الله مصباح علامه طباطبایی آیت الله شاه آبادی شهید مطهری آیت الله جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۴۰۷
«فطرت»، امری تکوینی و جزئی از سرشت انسان است که به بعد روحی و معنوی او مربوط می شود. در وجود این فطرت الهی، که زمینه ای برای خداجویی و خداشناسی فطری است، در میان متفکران اسلامی اختلافی نیست. به نظر می رسد، اختلاف بر سر چگونگی راهکارها، و روش ها، در اثبات فطرت و ویژگی های امور فطری و رابطه آن با دین است. ازاین رو، تقریرهایی متنوع و تا حدی متفاوت در آثارشان وجود دارد. این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی بر آن است که با استناد به دیدگاه اندیشمندان معاصر اسلامی ، که برگرفته از قرآن و سنت الهی است، به اثبات وجود فطرت و جایگاه آن بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که اندیشمندان اسلامی، برای وجود فطرت در آدمی، از راهکارهایی همچون شهود باطنی و عرفانی، شواهد تاریخی و تجربی، ادله عقلی و نقلی استفاده کرده اند که مهم ترین آن، استدلال عقلی است و سایر راهکارها تأییدی بر آن محسوب می شود.
۱۵۹۳۹.

مناویل الهومونیمی وتجلیاته فی اللغة العربیة(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹ 69-90

کلید واژه ها: الهلومونیمی اللغه العربیه املشرتک اللفظی املثلثات التضاد الجناس الاستخدام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۴۱۳
عد اهلومونیمی من أهم التقنیات الیت تنصب الوجوه الداللیة یف خانتها، وهو یتمظهر أکثر ما یتمظهر یف الدراسات التقلیدیة للغة العربیة یف إطار املشرتک اللفظی، إال أن هذه التقنیة الیت تستوعب مساحة الئقة یف اللغة العربیة، تتوغل یف خفایا الغموض واإلبهام ومل تعرف حق املعرفة؛ ذلک أن اهلومونیمی حیتظی یف اللغة العربیة مبظاهر شتى ال یعرف منها إال ما مسی باملشرتک اللفظی من غری بسط املرایا املتواجدة فیه. وهذه املعرفة ال تضمن جناعة تکفل مهمة اإلضاءة التامة والکشف عما یتوارى من هذه الظاهرة اللغویة. بذلک یستهدف البحث رصد أهم مظاهر اهلومونیمی یف اللغة العربیة وإزاحة الستار عن مدى فاعلیته یف النصوص. فتخطو هذه الدراسة خطواتها على أساس املنهج الوصفی التحلیلی مبینة مظاهر اهلومونیمی یف اللغة العربیة مضیئة متفصالته ودهالیزه املختفیة، وذلک یف إطارین: األول التعریف بأنواع اهلومونیمی ومناویله یف اللغة العربیة، والثانی: إزاحة الستار عن مدى فاعلیة اهلومونیمی یف التعامل اللغوی واستفسار النصوص أدبیة کانت أم غری أدبیة والتعبری عن کیفیات وظائفه الیت ختلق شحنة داللیة جدیدة یف اللغة. وما توصل إلیه البحث یکشف عن أنواع اهلومونیمی یف اللغة العربیة من التام واجلزئی والرتقیمی، واللغوی، والنحوی، والصوتی، والرتکییب، واملضاد والسیاقی ویبین أن مظاهر اهلومونیمی تتوزع یف نطاق ما یسمى باملشرتک اللفظی احلقیقی املعجمی واملثلثات، واجلناس، والتضاد، والتوریة واالستخدام، واملشاکلة، وهذه الظاهرة تقد قمیص الرتاتب یف النصوص أحیاناً ویف أحاینی أخرى ختلق طقساً أدبیاً بدیعاً یتمتع به املتلقی متتعاً ال مثیل له.
۱۵۹۴۰.

مسئولیت مدنی و اخلاقی دولت در اعمال سیاست های مالی بر مبنای ضابطه تقصیر سنگین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلید واژه ها: سیاست های مالی مسئولیت مدنی تقصیر سنگین دولت اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۱۲
مسئولیت مدنی دولت امری است که از بدو تشکیل دولت های مدرن محل چالش بوده و فراز و فرودهای فراوانی را تجربه کرده است. یکی از عرصه های نسبتا جدیدتر در این زمینه، مسئولیت مدنی ناشی از سیاست های مالی دولت می باشد. این سیاست ها به نحو قابل توجهی بر سرنوشت افراد جامعه و فعالان اقتصادی موثر بوده و بعضا موجب خسارت های فراوانی به ایشان شده است. بر این اساس لازم است تا ضمن بررسی ماهیت این سیاست ها از حیث قرارگیری در دسته اعمال حاکمیتی یا تصدی، امکان جبران خسارات ناشی از آن و مبنای این جبران خسارت مورد بررسی قرار گیرد. در انتهای این تحقیق مشخص خواهد که اعمال سیاست های مالی، در صورتی که به موجب تقصیر سنگین دولت و یا مامورین آن باشد، می تواند موجب مسئولیت مدنی دولت باشد. مبنای این جبران خسارت بر اساس نظریه عمومی تقصیر استوار است. لذا در مصادیق تقصیر سنگین دولت در زمینه سیاست های مالی همچون اعمال سیاست های مالی بدون در نظر گرفتن وضعیت کشور و یا عدم اعمال نظارت بر اجرای سیاست ها و مواردی از این دست، نباید هزینه های اینچنین اقدامات دولت را بر افراد بار نمود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان