فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۳٬۰۰۱ تا ۱۳٬۰۲۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۳۰۰۱.

بررسی دیدگاه مفسران فریقین در تفسیر آیه «إِنَّکَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتی » با تکیه بر پاسخ گویی به شبهات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 80 نمل تفسیر کلامی سماع موتی وهابیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۵ تعداد دانلود : ۵۹۰
سلفیان وهابی، بر أساس فهم ظاهرگرایانه از آیه 80 نمل، منکر شنیدن مردگان و به تبع آن، منکر هر گونه توسل و إستغاثه به آنان شده اند. حال آنکه، تفسیر همه جانبه و بر أساس شواهد قرآنی و سیاق این آیه، نشان می دهد آیه در صدد تشبیه کافران به مردگان است؛ کافران به مانند مردگان از شنیده های خود بهره ای نمی برند و هدایت نمی شوند و این آیه دلالتی بر نفی سماع أموات ندارد. این تفسیر، جواب مناسب و کامل بر شبهاتی است که سلفیان وهابی بر این آیه و بر روایت مشهور به روایت بدر که از مهم ترین أدله روایی در إثبات سماع موتی است وارد می کنند. همچنین پاسخ و ردّ تأویل عایشه از روایت بدر است؛ تأویلی که بر أساس برداشت ظاهری وی از همین آیه بوده و از مهم ترین إستناد مخالفان سماع است. بنابراین مخالفان سماع، دلیلی از قرآن و سنت در إثبات ادعای خود ندارند؛ حال آنکه برخی از آیات همچنین روایات فراوان، سماع موتی را إثبات می کنند.
۱۳۰۰۲.

رابطه بین باورهای دینی و بحران هویت با گرایش به مصرف مواد مخدر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باورهای دینی بحران هویت عواطف دینی مواد مخدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۴۹۳
هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان باورهای دینی و بحران هویت با گرایش به مصرف مواد مخدر است. این پژوهش به روش کمی و از نوع مطالعات همبستگی است که در آن تغییرات متغیر ملاک )گرایش به مصرف مواد مخدر(، براساس متغیرهای پیش بین )باورهای دینی و بحران هویت( مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان دانشگاه تبریز مشغول به تحصیل در سال 94-1393 هستند که از جامعه مورد نظر حدود 200 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه دین داری خدایاری فرد، پرسش نامه اعتیاد میرحسامی و پرسش نامه بحران هویت احمدی استفاده شده است. همچنین برای تحلیل آماری داده های پژوهش از شاخص های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه) استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین باورهای دینی و گرایش به مصرف مواد مخدر رابطه معنی دار و منفی وجود دارد و بین بحران هویت و گرایش به مصرف مواد مخدر رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد. لازم به ذکر است که باتوجه به نتایج تحلیل رگرسیون از بین متغیرهای پیش بین، فقط متغیر بحران هویت است که به طور معنی داری در پیش بینی گرایش به مصرف مواد مخدر نقش دارد.
۱۳۰۰۳.

روش فهم حقایق سیاسی بر اساس فلسفه صدرایی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: روش فلسفی حقایق سیاسی کنش های سیاسی صدرالمتألهین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۳۷۲
فلسفه سیاسی سرشتی فلسفی دارد و از این رو روش فهم حقایق آن، همان روش فهم حقایق فلسفی است. روش فلسفه اسلامی عقلی و برهانی است و اگر صدرالمتألهین روش خود را اشراقی خوانده، منظورش استفاده از شهودات خود در تحلیل های فلسفی به منظور ارتقای توان عقل است. ایشان در کنار روش اشراقی، شیوه ای را برای استفاده ضابطه مند از آموز های دینی و عرفانی ارائه داده است که می تواند کمک فراوانی در تبیین و ارزش یابی حقایق سیاسی داشته باشد. مقاله پیش رو، با شیوه توصیفی و تحلیلی، به روش فهم حقایق سیاسی بر اساس مبانی فلسفی صدرالمتألهین پرداخته و درصدد نشان دادن روشی فلسفی برای فهم حقایق سیاسی است. این نوشتار، نخست اشاره ای کوتاه به روش حکمت متعالیه دارد و آن گاه به روش ادراک، تحلیل و توصیف، تعریف، و در نهایت به روش تبیین و ارزش یابی حقایق امور سیاسی، بر اساس فلسفه صدرایی پرداخته است.
۱۳۰۰۴.

بازشناسی ساختار مباحث توحید در کلام امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختار کلام امامیه توحید توحید نظری ثبوتی سلبی مراتب توحید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱ تعداد دانلود : ۶۰۱
متکلمان امامیه با توجه به جایگاه ویژه مبحث «توحید»، همواره با عنایت خاصی به این بحث پرداخته اند. گستردگی مباحث توحید، و چالش مستمر امامیه با اندیشه های دینی و فرقه ای رقیب، موجب شده است تا موقعیت طرح این بحث و شیوه ساختاربندی آن از اهمیت بسزایی برخوردار گردد. هدف دانش کلام در دو ساحت «آموزش» و «دفاع از معتقدات» خلاصه می شود. در این دو ساحت، خوش ساخت بودن مطالب به لحاظ جامعیت، مانعیت و رعایت ضوابط منطقی تقسیم، جایگاه ویژه ای دارد. بدین لحاظ، در این مقاله با روش «کتابخانه ای» و «تحلیلی»، ساختار شمار قابل توجهی از آثار کلامی امامیه، در دو بخش «ثبوتی یا سلبی بودن توحید» و «مراتب توحید» بررسی شده است. در نتیجه این تحقیق، روشن می شود که اصطلاح «توحید» دارای چند معنای متفاوت بوده است؛ ساختار مباحث توحیدی، همواره در حال تطور و تکامل بوده و ساختارهای متنوعی ارائه شده است. در این ساختارها، گاه برخی مراتب توحید مغفول واقع شده و گاه مقتضیات منطقی تقسیم رعایت نشده است. در ساختار پیشنهادی، تلاش شده است تا ضمن توجه به مراتب توحید، سازمان منطقی نیز رعایت شود.
۱۳۰۰۵.

اثبات الهی بودن متن قرآن کریم با استفاده از تحلیل فرایند ساخت معنا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الهی بودن قرآن بشری بودن قرآن فرایند انتقال معنا قرآن و معناشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۶ تعداد دانلود : ۵۱۷
الهی یا بشری بودن متن قرآن کریم، توجه دین پژوهان را به خود جلب کرده است. هر یک از آنان دیدگاه خود را دراین باره به بخشی از آیات قرآن کریم مستند می کند. پژوهش حاضر به دنبال کشف دیدگاه خود قرآن کریم است و در این مسیر، با استفاده از تحلیل «فرایند ساخت معنا» در یک ارتباط موفق، براساس دانش زبان شناسی و با توجه به تدریجی بودن نزول آیات قرآن کریم و همزمانی آن با دریافت واکنش های مخاطبان از سوی پدیدآورنده متن، چنین به دست آمد که متن قرآن کریم الهی است. ضرورت استفاده از روش مذکور بدین سبب است که طرف داران هر یک از این دو دیدگاه، یعنی الهی یا بشری بودن متن قرآن کریم، آیاتی از قرآن کریم را، که گروه مقابل آنها را به عنوان شاهدی بر دیدگاه خود ذکر کرده است، به تأویل برده و به نوعی رد می کنند، اما به نظر می رسد با توجه به تعامل قرآن کریم با مخاطبان و روش «تحلیل فرایند انتقال معنا» در زبان شناسی در این پژوهش، بتوان نتیجه مذکور را به خود قرآن کریم و نه دیدگاه صاحب نظران نسبت داد.
۱۳۰۰۶.

امام علت اربعه عالم نقد و بررسی نظریه شیخیه در مورد جایگاه امامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شیخیه احسائی علل اربعه علت غیرمستقل علت معدّه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۱ تعداد دانلود : ۴۰۰
فرقه شیخیه، در مسئله جایگاه امامت، همان گونه که از ظاهر بسیاری از عباراتشان برمی آید، ائمه اطهار علیهم السلام را علل اربعه کائنات؛ یعنی علت فاعلی، مادی، صوری و غایی جهان هستی معرفی کرده اند و بر همین مبنا معتقدند اهل بیت علیهم السلام کمک کار خدا در امر خلقتند. هدف این پژوهش آن است که آیا این نگاه، یعنی علل اربعه دانستن وجود ائمه علیهم السلام، با آیات قرآن کریم و یا رهنمودهای خود ائمه اطهار علیهم السلام سازگاری دارد؟ آیا با مفاهیم عقلی و فلسفی در تناقض نیست؟ اساساً چه جایگاهی را برای امامان معصوم علیهم السلام در عالم هستی باید قائل شد؟ این مقاله به روش توصیفی اسنادی برای رسیدن به پاسخ های مذکور، ابتدا با استناد به منابع شیخیه و انعکاس دیدگاه آنها، درصدد تبیین مفهوم علل اربعه از قول شیخیه و در نهایت ابطال این باور بوده و سپس بر اساس ادله نقلی و عقلی، به دنبال اثبات جایگاهی غیرمستقل و مأذونه از سوی علت العلل برای علل اربعه می باشد.
۱۳۰۰۷.

رابطه الفاظ، معانی و حقایق قرآن در نظام معرفتی تفسیری صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الفاظ قرآن معانی قرآن حقایق قرآن تأویل انسان و قرآن صدرالمتألهین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۳۲۷
الفاظ قرآن که آخرین صور نازله حقایق آن هستند، دارای قواعد زبان شناختی و وجودشناختی خاص خود می باشند. میان الفاظ، معانی و حقایق قرآن ارتباط وجود دارد، و وجود انسان، هستی و قرآن با یکدیگر تناسب دارند. با دریافت این تناسب فلسفه تأویل و نیز روش تفسیری صدرالمتألهین روشن تر می شود و نیز افق هایی از روش استفاده از قرآن گشوده می شود. هدف پژوهش تبیین جایگاه لفظ، معنی و حقیقت در قرآن از نظر صدرالمتألهین است، و روش آن، توصیفی همراه با تحلیل در مباحث وجودی است. از مهم ترین یافته های پژوهش توجه به تمایز ماهوی قرآن از سایر متون (اعم از وحیانی و بشری) است؛ چراکه قرآن متنی نازل یافته از حقیقت و رقیقه آن حقیقت و متناظر با وجود انسان کامل و هستی است. لذا لفظ، معنی (مفهوم) و حقیقت آن، سه مرتبه وجودی مرتبط باهم و هماهنگ با کل هستی است. با تلفیق اجزای این نگاشته به چگونگی راه یافتن به منطق تأویلی قرآن از خلال آثار صدرالمتألهین اشاره شده است.
۱۳۰۰۸.

مطالعه معناشناختی دیدگاه یحیی بن سلام در باب واژگان قرآنی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: یحیی بن سلام واژگان قرآنی تفسیر معناشناسی زبان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۳۲۰
فهم معنای واژگان قرآنی، گام نخست و بنیادی در تفسیر قرآن است، چنان که تألیف آثار متعدد در این حوزه از سده های نخستین اسلامی شاهدی بر این مدعاست. یحیی بن سلّام ازجمله قرآن پژوهان سده دوم هجری است که نزدیکی روزگار وی با عصر نزول، اهمیت روش شناسی آثار وی را در حوزه معناشناسی مفردات قرآن مضاعف می کند. بنابراین در مقاله حاضر به بررسی دو اثر وی پرداخته ایم: اثر نخست کتاب تصاریف با موضوعِ وجوه معناییِ واژگانِ قرآنی است، و اثر دوم کتاب تفسیر اوست. این دو اثر سرشار از معناشناسی مفردات قرآنی است. تردیدی نیست که یکی از ویژگی های سنت تفسیری در سده های نخستین اسلامی، سیطره نقل است که در دو اثر پیش گفته به روشنی دیده می شود. بااین حال به نظر می رسد یحیی بن سلام در موارد متعدد خود به معناشناسی واژگان قرآنی پرداخته است. بنابراین هدف مقاله حاضر آن است که با تطبیق و کاربست برخی مفاهیم و اصطلاحات حوزه معناشناسی، به توصیف و تحلیل معناشناسی واژگان قرآنی در دو اثر پیش گفته بپردازد تا روش یکی از متقدم ترین قرآن پژوهان را در این حوزه آشکار کند. این پژوهش نشان می دهد که یحیی بن سلام در تبیین معنای واژگان قرآنی، به «بافت موقعیت»، «ریشه شناسی»، «روابط هم نشینی و جانشینی»، «واژگان هم نویسه»، «شمول معنایی» و «تقابل معنایی» توجه داشته است. همچنین وی در معناشناسی واژگان قرآنیِ متعلق به امور ناملموس، به مفهوم استعاری این واژگان اشاره می کند که یادآور «استعاره های مفهومی» در دانش زبانشناسی است.
۱۳۰۰۹.

تحلیل انتقادی مبانی تفسیری سلفیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سلفیه تکفیری مبانی تفسیر ظاهرگرایی صحابه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۸ تعداد دانلود : ۳۸۶
سلفیه تکفیری در حوزه تفسیر قرآن با استناد به ظواهر آیات، روایات و سیره پیامبر و اصحابش، به آنچه از قدیم مانده سخت پایبندند و عقاید صحیح اسلامی را منحصر به «ظواهر» قرآن و سنت می دانند و از هرگونه تفسیر، ژرف نگری و بهره گیری از عقل، علم و فلسفه در تعالیم دین و تطبیق آن با مقتضیات زمان اجتناب می ورزند. ورود مجاز در قرآن را انکار کرده و با تفسیر گزینشی آیات، به دنبال تفسیر آیات قرآن نبوده، بلکه به دنبال پیدا کردن عقاید خویش در قرآن و رد دیدگاه های مخالفان هستند؛ اما ظاهرگرایی علاوه بر عدم کفایت در تفسیر قرآن، مخالف با آیات قرآن است. تأکید افراطی بر نقل و روایت موجب راهیابی احادیث ضعیف به منابع و دوری از عقل گرایی در تفسیر شده و با پیش داوری های گرایشی، آیات به شیوه نادرست بر روایات تطبیق داده می شوند.
۱۳۰۱۰.

بررسی مبانی و ادله دام گستری در متون دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دام گستری مبانی قرآنی ادله فقه مشروعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۰۰
 از موضوعات مهم در حقوق کیفری، مسأله کشف و اثبات جرم و تحصیل دلیل از طریق مشروع و قانونی است به گونه ای که مهم ترین دلیل در کشف و اثبات یک واقعه مجرمانه چنانچه در تحصیل آن ضوابط قانونی لحاظ نشود، فاقد اعتبار است. هدف ما در این نوشتار این است که اولاً عدم رعایت اصل مشروعیت دلیل و مقدمات آن می تواند ادله تحصیلی را در معرض بی اعتباری قرار دهد. ثانیاً چنانچه پلیس از شیوه های متعارف نتواند با جرائم پیچیده و سازمان یافته و امنیتی برخورد کند، می تواند به شیوه دام گستری عمل نماید؟ سؤال این است که در صورت لزوم با چه توجیه شرعی و قانونی می تواند اقدام نماید؟ آیا فقه امامیه پاسخگوی این سؤال هست؟ در اینجا ما با مطالعه منابع موجود و بررسی ادله و تأسیس اصل قانونی بودن تحصیل دلیل، به این نتیجه می رسیم که فقط در برخورد با دشمنان و مجرمین حرفه ای و امنیتی این هم تا رفع ضرورت می توانیم به این شیوه عمل کنیم و در سایر موارد مجاز به دام گستری نیستیم. پس اصل عدم مشروعیت دام گستری است، مگر در موارد خاص و استثنائی که در این مقاله به آن می پردازیم.
۱۳۰۱۱.

بازخوانی معناشناسی سوگندها در سوره فجر با محتوای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم قسم سوره فجر بلاغت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۲۶۳
قرآن کتاب هدایت بشر، برای ارتباط با مخاطبان خود روش های متعددی را برگزیده  است. به کار بردن سوگند یکی از این روش ها است که در بسیاری از نمونه ها کاربرد این اسلوب برای از بین بردن شک و تردید مخاطب است. هرچند کلام خدا حق است و تردیدی درآن نیست، زمانی که با سوگند همراه شود، هدایت پذیرتر است. در هرکدام از سوره هایی که با قسم آغاز می شوند، خداوند قسم هایی یاد کرده است که از نظر محتوا و معنا با قسم های آن سوره بی ارتباط نیست. در این مقاله سعی شده است برای نمونه ارتباط معنایی قسم در سوره فجر با موضوعات مطرح در همان سوره بررسی شود تا شاهد این مدعا باشیم که در این سوره نیز مانند سوره های دیگر، بین مصادیق قسم و موضوعاتی که پس از آن آمده، تناسب و هماهنگی معنایی برقرار است.
۱۳۰۱۲.

همانندی تأویل های منشوری عطار از هبوط آدم و سقوط ابلیس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آثار عطار تأویل هرمنوتیک تأویل منشوری سقوط ابلیس هبوط آدم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۵۵۱
نویسندگان و شاعران عارف مسلک در مواجهه با قرآن و حدیث، نگاهی تأویلی داشته اند؛ برای نمونه، از نگاه عطار، آدم با بندگی خود مایه زینت هستی می شود و ابلیس مظهر قهر الهی. ازاین رو، یکی از موضوعات برجسته در آثار او تأویل هایی است که در خصوص «آفرینش آدم و هبوط او از بهشت» و «تمرد ابلیس و سقوطش از مقامی ارجمند» ارائه کرده است. در این پژوهش بر آن هستیم که بر پایه نظریه هرمنوتیک (hermeneutic) و با روش توصیف و تحلیل محتوا، پاسخی برای این پرسش بیابیم: شکل، روش، ساختار و تأویل های عطار از هبوط آدم و رانده شدن ابلیس از درگاه حق چگونه است؟ در این پژوهش خواهیم دید که او در مواجهه با این دو موضوع با نگاهی منشوری و مشابه، به تأویل دست زده است که بی شک این رفتار، بیانگر نگاه خاص او به تقابل میان آدم و ابلیس است.
۱۳۰۱۳.

حدیث در گام دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۶۶
رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدّ ظلّه العالی)، در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی بیانیه ای صادر کردند که به «بیانیه گام دوم» معروف شد. این متن را می توان الهام بخش پیشرفت برای همه عرصه های کشور دانست. گستره فعالیت های حدیثی هم با الهام گرفتن از این بیانیه، می تواند مسیر آینده خود را بازسازی کرده و استوار سازد. نگاشته حاضر با الهام از «بیانیه گام دوم» چهل سال تلاش حدیثی را گام نخست تلقّی کرده و گزارشی گذرا امّا روشن از آن ارائه می کند. سپس، آینده را گام دوم دانسته و پیشنهادهایی برای رشد فعالیت های حدیثی، عرضه نموده است.
۱۳۰۱۴.

ضریح نگین نشان مرقد امام رضا (علیه السلام)؛ موقوفه ای از دوره افشاریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ضریح نگین نشان مرقد رضوی حرم امام رضا (ع) دوره افشاریه موقوفات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۰ تعداد دانلود : ۵۷۱
ضریح نگین نشان، یکی از چند ضریح نصب شده بر مرقد مطهر رضوی است که تاریخ ساخت آن به دوره افشاریه می رسد. با وجود قدمت طولانی، تاکنون درباره این ضریح، پژوهش مستقل و دقیقی مبتنی بر مستندات علمی به انجام نرسیده است. این پژوهش می کوشد با بهره گیری از ظرفیت های اطلاعاتی موجود و استفاده از روش توصیفی تحلیلی، ضمن تشریح ویژگی های این ضریح، به ابهام ها و پرسش های مطرح در زمینه تاریخ ساخت، تاریخ وقف و بانی نصب ضریح مرصّع، پاسخ مستدل دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد اگرچه روایت منابع تاریخی بر وقف و نصب این ضریح توسط سیدمیرزا محمد (شاه سلیمان ثانی) تأکید دارد؛ بررسی و انطباق این روایات با دیگر منابع و مستندات تاریخی، بر این نظر قوّت می بخشد که ضریح مرصّع در ابتدا برای مقبره نادرشاه ساخته شده امّا پس از فوت وی در دوره اوّل حکومت نوه اش، شاهرخ افشار (1161-1163ق) به حرم رضوی منتقل و توسط وی بر مضجع مطهر رضوی وقف و نصب گردیده است.
۱۳۰۱۵.

تأملی بر جایگاه حقوق طبیعی در منظومه فکری استاد مطهری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: طبیعت گرایی حق طبیعی آزادی آزادی مثبت آزادی منفی مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۵۹۸
استاد مرتضی مطهری از فیلسوفانی است که به دیدگاه طبیعت گرایی در فلسفه حقوق گرایش دارند. در طبیعت گرایی به عنوان نظریه ای که در طول تاریخ طرفداران زیادی داشته، طبیعت و حقایق وجودی انسان ملاک استنباط احکام حقوقی و قانون در جامعه است. استاد مطهری در تحلیل حقیقت وجود انسان به یک سلسله ویژگی های طبیعی و فطری معتقد می شود که این ویژگی ها مبنای توجیه حقوق اساسی انسان در اجتماع و تفاوت های حقوقی زن و مرد در زندگی خانوادگی می شود. غایت اندیشی به عنوان شاخصه دیگری در طبیعت گرایی مطهری بسیار بارز است و همین شاخصه است که دیدگاه ایشان را از طبیعت گرایانی مانند هابز جدا می سازد. در منظومه فکری مطهری، آزادی جایگاه خاصی دارد. ایشان به تلفیقی از آزادی مثبت و منفی قائل است و به باور ایشان در صورت تحقق چنین معنایی از آزادی در متن حیات آدمی، کمال واقعی فردی و اجتماعی تضمین می شود.
۱۳۰۱۶.

روش شناسی اخلاقی تشریع و اجرای حدود در اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: روش شناسی اخلاقی تربیت اسلامی تربیت تدریجی تشریع حدود اجرای حدود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۴۶
اسلام در مواجهه با برخی جرائم، راه هایی را در نظر گرفته که یکی از آنها، قوانین کیفری است. این قوانین، بر پایه تربیت افراد و اجتماع صورت می گیرد و دارای مراحل متعددی است. از جمله آنها، گذراندن مقدماتی است که در مقام قانون گذاری باید طی شود. پس از این مقدمات، نوبت به اجرای حدود می رسد که دارای الزامات اخلاقی مخصوص به خود است. این پژوهش، تلاش می کند تا با تحلیل روش اسلام در معرفی و چگونگی طی مقدمات تربیتی و پس از آن، تشریع حدود، الگویی مناسب از روش قانون گذاری ارائه کرده، با روش شناسی اجرای حدود در اسلام، بایسته های اخلاقی انجام حدود را تشریح و تحلیل کند. نتایج به دست آمده در اصل پیشگیری، درمان، تربیت تدریجی در مرحله تشریع حدود، از طریق آگاهی به انسان ها مناسب است. همچنین، اصل تربیت، توجه به حقوق و شرایط مجرم و بخشش اسلامی، در مرحله قانون گذاری اسلامی و اجرای حدود، از دیگر نتایج آن به شمار می رود.
۱۳۰۱۷.

بازخوانی دلیل تعظیم شعائر؛ حکم ، موضوع و متعلق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: شعائر اسلامی شعائر الله تعظیم شعائر مسجد حج آستان های مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۰۵
دلیل تعظیم شعائر اسلامی ، به رغم پشتوانهٔ قرآنی و روایی معتبر و ظرفیت بهره دهی در فروعات متعدد فقهی و ابعاد مختلف آن در آثار موجود ، شفاف و منقّح نیست. کاربرد «دلیل تعظیم شعائر» در استنباط احکام موضوعات حج ، نماز ، مساجد و آستان های مقدّس، نمونه هایی از کارایی این دلیل فقهی است که ضرورت بحث و بررسی درباره آن را به خوبی نشان می دهد. بررسی جامع ابعاد این دلیل در سه بخش حکم ، موضوع و متعلق، از نوآوری های مقاله حاضر است. نتیجه این که به لحاظ حکم ، وجوب تعظیم شعائر، حُکمی است مستقل و فراتر از «حرمت اهانت به شعائر». شعائر، به لحاظ موضوع ، همه نمادهای منسوب به پروردگار عالَم اعم از حقیقی و اعتباری را در بر می گیرد. به لحاظ متعلق ، صِرف الوجود تعظیمِ عرفی کافی است، ولی دست کم در برخی موارد ، این صرف الوجود، باید همواره حفظ شود که به معنای وجوب نیاوردن ضد آن خواهد بود.
۱۳۰۱۸.

سنت اسلامی و حجیت تجربه ی دینی: بررسی تبیین غزالی از معرفت بخشی ذوق و مقایسه ی آن با دیدگاه آلستون درباب حجیت معرفتی تجربه ی دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجربه ی دینی ادراک خدا غزالی آلستون سنت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۴۰۰
استناد به تجربه ی دینی برای توجیه باور به خدا، و از آن مهم تر، کسب معرفت درباره ی خدا و صفات و افعال او، یکی از نظریه های مهمی است که در فلسفه ی تحلیلی دین، به نفع خداباوری و توجیه باور به وجود خدا عرضه شده است. ویلیام آلستون با اتکا به حجیت تجربه ی دینی و تأکید بر جنبه ی معرفتی آن، کوشید برای توجیه باور به خدا، مبنایی تعریف کند و با استناد به همانندی های تجربه ی دینی با تجربه ی حسی، حجیت این نوع تجربه را اثبات کند. برخلاف نظریه ی آلستون، ویلیام جیمز بر جنبه ی احساسی تجربه ی دینی تأکید می کند و به تأثیر عملی آن در بهبود زندگی صاحب تجربه توجه دارد. جیمز در تعریف خود از تجربه ی دینی، به نمونه هایی از سنت اسلامی نیز اشاره کرده و دراین باره مخصوصاً به آرای غزالی استناد کرده است. بعضی از محققان معاصر با رد نظر جیمز، برآن اند که اساساً در سنت اسلامی، تجربه ی دینی مصداق معینی ندارد و در آرای غزالی نیز نمی توان این نوع تجربه را یافت و به همین ترتیب، نظریه ی آلستون درباره ی تجربه ی دینی نیز در سنت اسلامی، به ویژه نزد غزالی، مصداقی ندارد. در مقاله ی حاضر، با بررسی آثار غزالی نشان می دهیم که آنچه غزالی با اصطلاح ذوق از آن یاد کرده، می تواند مصداق مشخصی از تجربه ی دینی و به خصوص جنبه ی معرفتی آن باشد و از این منظر، با طرح آلستون کاملاً هماهنگ شمرده شود.  
۱۳۰۱۹.

تأملی در نظریه بازی های زبانی ویتگنشتاین متأخر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ویتگنشتاین بازی زبانی نظریه ی معنا کاربرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰ تعداد دانلود : ۴۹۱
ویتگنشتاین درباره ی ماهیت معنا و سرشت زبان دو نظریه دارد: دیدگاه نخست، معنا را با مسمای الفاظ و کارکرد زبان را با تسمیه یکی می داند و دیدگاه دوم، معنای الفاظ را با کاربرد آن ها پیوند می زند. زبان فعالیتی اجتماعی و شبیه شرکت در بازی است که برای فهم معانی و قواعد آن، باید در آن بازی زبانی زیست. بازی های زبانی هیچ اشتراکی با یکدیگر ندارند و قواعد آن ها نیز مختص به خود آن هاست. دیدگاه ویتگنشتاین نقایصی دارد؛ ازجمله اینکه در تحلیل ماهیت وضع، نقش قصد، نقش کاربرد در کشف یا تأسیس معنا مبهم است. مرز بازی های زبانی روشن نیست و مشخص نیست یک بازی در کجا آغاز می شود و در کجا پایان می یابد. همچنین دیدگاه او گذشته از آنکه خودمتناقض است، جامع و مانع نیست و مثال های نقض مکرر دارد. علاوه بر همه، این دیدگاه به نفی فرامعیار منتهی می شود که دراین صورت، اعتبار خود این نظریه را نیز مخدوش می کند. نفی امکان گفتگو میان اعضای دو بازی نیز از دیگر اشکالات این نظریه است.
۱۳۰۲۰.

امکان تدبر موضوعی در قرآن کریم برای عموم مردم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امکان تدبر موضوعی انس با قرآن تدبر موضوعی عموم مردم فهم قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۲۸۶
خداوند برای هدایت همه اقشار مردم تنها یک قرآن نازل کرده و همگان را مکلف به تدبر در آیات آن اعم از ترتیبی یا موضوعی نموده است. برخی محققان تحقیق و تدبر موضوعی در قرآن را مختص عالمان و مفسران ذکر کرده اند. این پژوهش با جست وجو در روایات معصومان (ع) به ذومراتب بودن معارف قرآن اشاره کرده است؛ سپس دلایل قابل فهم بودن ظاهر قرآن کریم برای همگان را برشمرده و با درنظر داشتن هدف از نزول قرآن هدایت عموم مردم و عام بودن وظیفه تدبر در قرآن، انجام تدبر موضوعی توسط افراد غیرمتخصص را با کسب مقدمات لازم امکان پذیر می داند. ارتباط مستمر و انس با آیات قرآن موجب افزایش اطلاعات دایره المعارفیِ قرآنیِ قاری می گردد و وی را قادر می سازد با مدد گرفتن از نرم افزارهای قرآنی و جست وجوی کلیدواژه و جست وجوی موضوعی در معاجم الفاظ و اَعلام، در ظاهر قرآن کریم تدبر موضوعی داشته باشد. آموزش و ترویج روش صحیح تدبر موضوعی به عموم، انجام این فریضه همگانی را تسهیل می نماید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان