فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۷۲۱ تا ۱۲٬۷۴۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۲۷۲۱.

پولس و انحرافات او در مسیحیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عیسی پولس انحرافات پطرس عهد جدید الوهیت تجسید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴۲ تعداد دانلود : ۷۴۲
پولس، ازجمله چهره های مؤثر در مسیحیت است، که ابتدا شخصی یهودی مسلک بوده، و بنا بر اتفاقی که در راه تبلیغ یهودیت برای او افتاد به مسیحیت روی آورد و خود را از رسولان مسیحی معرفی کرد. وی براساس مسیحیتِ مطابق افکار خود نامه هایی در غالب دستوراتی برای اداره کلیسا، موعظه و گاهی توبیخ برای مسیحیان نوایمان نوشته است. در این نوشتار با بررسی سفرها، نامه ها، افکار و عقاید نام برده، به دنبال این هستیم که چه اندازه آن نامه ها مطابق دستورات حضرت عیسی علیه السلام است تا بتوان آن را به عنوان زیربنای عقاید مسیحیت پذیرفت. در این تحقیق، به روش توصیفی تحلیلی، به این نتیجه رسیدیم که عقاید وی نه تنها مخالف تعلیمات مسیح است، بلکه انحرافاتی است که برگرفته از عقاید ادیان غیرآسمانی پیش از مسیحیت است، که پولس قبل از روی آوردن به مسیحیت، با آنها آشنا بوده و در نتیجه مسیحیان را از تعلیمات حضرت عیسی علیه السلام و حواریان جداکرده است.
۱۲۷۲۲.

حضور منافقان در غزوه بدر از منظر مفسران و مورخان،با تأکید بر آیه 49 انفال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 49 أنفال غزوه بدر منافقان در بدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۳۶۳
زمان پیدایی منافقان در اسلام از موضوعات مهم پژوهشگران است. تعیین زمان پیدایی می تواند در تحلیل حوادث و رویداد های تاریخی دوران رسول اکرم| تأثیر بسزایی داشته باشد. مقاله حاضر در صدد بررسی حضور یا عدم حضور منافقان در غزوه بدر از نگاه مفسران با ابتناء به آیه 49 أنفال و مورخان است. بدیهی است در صورت اثبات حضور منافقان در غزوه بدر، باید در تحلیل رویدادهای آن مقطع، عنصر نفاق را نیز دخیل دانست. یافته این پژوهش بر حضور منافقان در لشکر مسلمانان در غزوه بدر از منظر تعدادی از مفسران شیعه و سنی دلالت دارد. گرچه مورخان درباره حضور منافقان در دو لشکر اسلام و کفر سخن نگفته اند، اما بنا به شواهدی می توان استنباط کرد که آنان نیز به حضور منافقان در لشکر مسلمانان اذعان نموده اند.
۱۲۷۲۳.

تحلیل ماهیت الزامات عدالت و نتایج آن در نظریه واقع گرایی و ناواقع گرایی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: عدالت واقع گرایی ناواقع گرایی عقلانیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۱۳
یکی از مباحث مهم در موضوعات حکمت عملی و به طور خاص فلسفه سیاسی، بحث درباره چگونگی دستیابی به محتوای این دسته از دانش ها و گزاره های مرتبط با موضوعات این بخش از دانش هاست. در دانش معرفت شناسی، بحث واقع نمایی یا غیرواقع نمایی گزاره های علوم بررسی می شود. نظریات مطرح در حوزه عدالت سیاسی را می توان در این تقسیم مورد ارزیابی قرار داد و به قضاوت درباره درستی یا نادرستی آنها نشست. این مقاله تلاش دارد تا ضمن بررسی چگونگی دستیابی نظریه های عدالت مبتنی بر واقع گرایی و ناواقع گرایی و نتایج مترتب بر این دسته از نظریه ها، به این نتیجه دست یابد که نظریه عدالتِ برآمده از واقع گرایی مورد قبول اندیشمندان اسلامی، علاوه بر توانایی پاسخ به نیازهای فردی و اجتماعی انسان و توانایی ساخت اجتماعی، از این ظرفیت برخوردار است که زندگی و ساخت اجتماعی و سیاسی انسان را در جهت نیل به کمال و سعادت واقعی رهنمون سازد. بر این اساس، حکومت های استبدادی، حتی در شکل خوب آن که دغدغه اجرای عدالت در جامعه را داشته باشند و حتی بر فرض، نسبت به حکومت های مردم سالار، امکان تحقق عدالت در بستر جامعه بیشتر فراهم باشد فاقد ارزش خواهد بود؛ چراکه تحقق عدالت در بستر جامعه زمانی ارزشمند است که همراه با مشارکت و خواست عمومی جامعه باشد. به این معنا، حکومت مردم سالار اسلامی مطلوب ترین شکل حکومت از حیث سازگاری و بسترسازی تحقق عدالت در جامعه اسلامی است.
۱۲۷۲۴.

ارتباط لیله القدر و حجت معصوم الهی با رویکرد تاویلی و محوریت سوره دخان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لیله مبارکه شب قدر حجت الهی امر دخان رویکرد تاویلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۳۵۰
وحی و نزول قرآن در شبی مبارک و تفریق همه امور در همان شب، از جمله مسائلی است که در آیات ابتدایی سوره دخان از سور حوامیم سبعه ذکر شده است. با قرینه سازی نزول قرآن در شبی مبارک و آیات ابتدایی سوره قدر مشخص می شود که « لیله مبارکه » همان « لیله القدر » است که شبی از شبهای ماه رمضان است که خود ظرف زمانی نزول قرآن است. (البقره، 185) فراتر از تفسیر آیات ابتدایی سوره های دخان و قدر، این آیات با رویکرد تاویلی نیز حامل حقایق مهمی است. از جمله آنکه بر طبق برخی از روایات « حم » بر رسول خدا (ص)، « کتاب مبین » بر حضرت امیر (ع) « لیله مبارکه » بر حضرت زهرا (ع) و « کل امر » در آیه: « فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ » بر حجج معصوم الهی انطباق یافته اند. در این تاویلات ارتباط قرآن با اهل بیت (ع) مورد تاکید قرار می گیرد که در بیانات صریح رسول خدا(ص)، حدیث ثقلین بازگو کننده آن است. چگونگی ارتباط « لیله مبارکه » و « حجت معصوم الهی » با رویکرد تاویلی موضوعی است که در مقاله حاضر و با استناد به اشارات آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۲۷۲۵.

کاوشی تازه پیرامون سنت های الهی رایج در تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کاوش سنت ها الهی تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۱۳
آدمی، « آزاد » آفریده شده تا در بزنگاه های سرنوشت ساز رها از زنجیرهای خرافه و کج فهمی از نعمت « اختیار » ، بهره گرفته و « رستگار » شود. سنت های الهی رایج در تاریخ که در آیات قرآن نیز بازتابی ویژه دارند، ابزاری کارآمد برای آزمایش بندگان و نمایاندن فرجام روشن یا تاریک آنان است. در این راستا، پس از واژه شناسی « سنت » در قرآن کریم و پرداختن به نگاه پیشوایان معصوم b و دانشوران فریقین، سه ویژگی برجسته « فراگیر » و « خدایی » بودن سنت های تاریخی و پیوند آن ها با آزادی و اختیار را شناسانده و در پایان نیز سنت هایی همچون « زمامداری شایستگان » ، « پیروزی پیامبران و باورمندان » و « بیداد؛ نابودگر امت ها » را بررسی کرده ایم. دستاورد پژوهش پیش رو نیز آن است که شناخت سنت های رایج در تاریخ پیشینیان، همچون شمعی روشن، فراروی راه آیندگان است تا دنیا و آخرت خویش را آباد سازند.
۱۲۷۲۶.

مساعدت پزشک در مرگ مشرف به موت از منظر فقه امامیه و حقوق

کلید واژه ها: خودکشی خودکشی مساعدت شده پزشکی مسئولیت کیفری پزشک جرم انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۹۷
همواره خودکشی به عنوان عمل مستقیم یا غیر مستقیم فرد برای مرگ خود عنوان گردیده و اینکه دیگران مانند پزشکان به دلیل صعب العاج بودن یا وضعیت وخیم بیمار به درخواست خودش اقدام به مساعدت نمایند به عنوان یک مسئله فقهی و حقوقی همیشه مطرح  میباشد. بر این اساس بررسی مساعدت پزشک در مرگ مشرف به موت از منظر فقه امامیه و حقوق ایران در این تحقیق به عنوان هدف اصلی مورد نظر  میباشد. این تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی انجام پذیرفته و اطاعات مورد نیاز با استفاده از اسناد و مدارک معتبر و دست اول گردآوری گردیده و با طبقه بندی و تحلیل اطاعات نسبت به تجزیه و تحلیل در راستای اثبات یا رد فرضیه های تحقیق اقدام شده است. در نتیجه تحقیق ضمن تایید تمامی فرضیه ها میتوان عنوان نمود که بر اساس فقه اسامی با توجه به شناخت حق کرامت انسان ،حق حیات، انحصاری بودن حق مرگ برای خداوند، خودکشی مساعدت شده پزشکی جایز نیست و انسان ها از حق انتخاب زمان و شیوه مرگ خود، برخوردار نیستند. همچنین از منظر حقوق کیفری ایران جرم انگاری مستقل خودکشی مساعدت شده پزشکی امری ضروری است و به عنوان معاونت در خودکشی مطرح  میباشد.
۱۲۷۲۷.

الفضاء الروائی فی روایه "کان لی قلب" لفوزی الطائی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: السرد الفضاء الروائی روایه کان لی قلب السردانیه العربیه فوزی الطائی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۶
نّ الإنسان غیر منفصل عن فضائه بل إنه هذا الفضاء ذاته. وقد یکون احساس المبدع والفنان دون غیره بالفضاء احساساً عمیقاً. من هنا کانت علاقه الفضاء بالأدب وطیده، بل هو الماده الجوهریه للکتابه الروائیه علی وجه الخصوص، إذ لا یخلو أی عمل من استحضار هذا المکون الذی یعدّ السند الأساس له والملحوظ الرئیس المشکّل لنسیجه. إنه إحدی هویاته التی لایمکن إغفالها أو اختزالها وإلّا عُدّ العمل ناقصاً ومبتوراً. ففی هذا البحث وضمن دراسه الفضاء الروائی فی روایه کان لی قلب للکاتب العراقی فوزی الطائی، ومن أجل التعامل مع المعطیات النظریه لجعلها فی خدمه التحلیل والتأویل للکشف عن دلالات الفضاء الروائی واستکناه معانیه نبحث عن أجوبه لهذین السؤالین: ما أبعاد الفضاء الروائی فی روایه کان لی قلب؟ ما أثر المکان على مضمون السرد الروائی وهیکلیته وأسالیبه البلاغیه وعناصره الجمالیه؟ إن هذا البحث یتطرق إلی الفضاء الجغرافی لأنه المکوّن الأکثر حضوراً وتجسداً فی الروایه وهو السمه التی تطبع مقوله الفضاء ویقدم فیه الروائی حداً أدنی من الإشارات الجغرافیه التی تحرّک خیال القارئ لاکتشاف المکان الذی تصوره القصه الخیالیه. وحسب أشهر الدراسات التی تطرقت إلی مستویات المکان نبحث فی الأماکن الثابته المغلقه والمفتوحه والمتنقله فی الروایه. سیکون المنهج المتبع فی البحث هو المنهج التحلیلی الوصفی مترافقاً مع تحلیل المحتوى واستنباط النتائج من خلال دراسه النماذج المستخرجه من نصّ الروایه. والنتیجه التی توصل إلیها البحث ،هی أن الفضاء الروائی فی روایه کان لی قلب له تأثیرات معنویه ودلالیه ورمزیه ولفظیه على بنیه السرد الروائی.
۱۲۷۲۸.

نقد رویکرد معرفتی چرچلندها در بحث از ماتریالیسم حذف گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ماتریالیسم حذف گرا فیزیکالیسم دوگانه انگاری تقلیل گرایی قیاس ناپذیری نفسِ غیرمادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۱۱
ماتریالیسم حذف گرا تبیین رفتار بر اساس حالت های ذهنی را نمی پذیرد و تأکید دارد که رفتار انسانی را صرفاً باید بر اساس رویدادهای عصبی تبیین کرد. طرفداران این دیدگاه برای کنار گذاشتن باور به حالت های ذهنی، آن را دیدگاهی عرفی می نامند که در برابر علم عصب شناسی قرار دارد. مقاله پیش رو با تحلیل مبانی معرفتی ماتریالیسم حذف گرا نشان می دهد که این دیدگاه نوعی انحصارگرایی وجودشناختی است که در تبیین سرشت ذهن، ناتوان است. همچنین استدلال خواهد شد که با انکار وجود حالت های ذهنی نه تنها جایی برای روان شناسی به عنوان یک حوزه معرفت بخش علمی و کاربردی باقی نمی ماند، بلکه جایی برای مفاهیم محوری علوم اجتماعی نیز نمی ماند. روان شناسی علمی با فرض وجودِ اشخاص در زیست جهانی اجتماعی پیش می رود و این فرض که اساس تشکیل روان شناسی علمی است نمی تواند فیزیکالیستی تعبیر شود. ادعای ایجابی مقاله این است که صرفاً با تعامل دو علم روان شناسی و عصب شناسی است که امکان فهم دقیق هویت انسان فراهم می شود. باور به حالت های ذهنی غیرمادی هیچ منافاتی با علم عصب شناسی یا سایر علوم تجربی ندارد و تعریف انسان بر اساس نفس مجرد، مبنای وجودشناختی بی بدیل و منسجمی برای دفاع از روان شناسی علمی است.
۱۲۷۲۹.

روش شناسی خواجه نصیرطوسی در تدبیرمنزل و تأثیر آن در سبک زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش شناسی تدبیرمنزل حکمت عملی سبک زندگی و خواجه نصیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۰
مبانی معرفتی و زمینه های غیرمعرفتی، شیوه شکل گیری و روش شناسی بنیادین نظریه ها و ان دیشه های ان دیشمندان را تعیین م ی کنند. خ واجه نصی رالدین ط وسی، پس از ابن سینا مفصل ترین مباحث را درباره تدبیر منزل بیان کرده است؛ اگرچه در آثارش به طور مستقیم به مبانی معرفتی و روشی تدبیرمنزل نپرداخته است.هدف این نوشتار، تبیین روش شناسی معرفتی خواجه نصیر در تدبیرمنزل است و به این پرسش پاسخ می دهد که حکمت منزلی خواجه نصیر برمبنای چه روش شناسی معرفتی استوار است؟ تدبیرمنزل خواجه با تکیه بر مبانی و روش های متنوع مانند دین مداری، مدنیت گرایی، عقل گرایی، اخلاق گرایی، سنت گرایی و غایت نگری روش شناسی بنیادینی را مطرح می کند که در آن مجموعه ای از احکام، بایدها و نبایدها و تکالیف برای ساماندهی زندگی سعادتمند و ایده آل ترسیم می شود. روش شناسی معرفتی او، یاریگری مدبِّر برای هدایت منزل و دستیابی به سعادت دنیوی و اخروی است و بر سبک زندگی اسلامی و سنتی تأکید می کند. این نوشتار، به روش تحلیلی- توصیفی، روش شناسی معرفتی خواجه نصیر در تدبیرمنزل را بررسی و به تأثیر آن در سبک زندگی می پردازد.
۱۲۷۳۰.

حوزه معنایی اسم و صفت در ساخت نوع ادبی عرفانی (حدیقه سنایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوع نوع عرفانی حوزه های معنایی اسم و صفت حدیقهالحقیقه سنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۴۵
نوع (genre) در اساس اشاره به سنخ (type)های ادبی دارد. درواقع مجموعه ای از قواعد انتزاعی است که نویسندگان در خلق آثارشان خود را ملزم به رعایت آن می دانند. از همین رو دسته ای از متون ادبی که دارای شباهت های ساختاری، محتوایی، بلاغی و... هستند نیز نوع ادبی نامیده می شوند. بخش عمده ای از عوامل موثّر در ایجاد نوع ادبی، مربوط به حوزه های معنایی است. در این زمینه، واژگان در قالب اسم ها و صفات به صورت ساده، مشتق یا مرکّب نقش اساسی ای در خلق نوع ادبی و تمایز ان ها با یکدیگر دارند. یکی از انواع مهم در حوزه ادبیّات ایران، نوع عرفانی است. حدیقهالحقیقه سنایی از جمله آثاری است که در زیرمجموعه این نوع قرار می گیرد. ما در این مقاله در پی آن هستیم که ضمن بررسی 50 واژه در این کتاب، نشان دهیم که حوزه های معنایی (اسم و صفت) چگونه در ایجاد نوع عرفانی موثّرند. نتایج به دست آمده نشان می دهد حوزه های معنایی غالب این دسته از واژگان با توجه به مطالعات درزمانی و هم زمانی و هم چنین تغییراتی که در دو سطح واژگانی و مفهومی آن ها پیدا می شود، با بسامد بالا در خدمت نوع عرفانی قرار گرفته اند؛ چنانکه از این میان، سهم اسم های مکان، زمان و برخی واژگان دیگر که ما از آن ها تحت عنوان واژگان خاص نام برده ایم، بیشتر است. این پژوهش کاملا نوآورانه است و با نگاهی جدید از حیث کمّی و کیفی به توصیف دقیق متن می پردازد.
۱۲۷۳۱.

دیوان شمس تبریزی، آینه بازتاب شعورمندی کائنات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعورمندی کائنات مولانا دیوان شمس تبریزی عرفان اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۶۱
دیوان شمس تبریزی، اثر معروف مولانا جلال الدّین محمّد بلخی، عارف بزرگ مسلمان قرن هفتم هجری، مانند اثر ارزشمند دیگر وی، مثنوی معنوی و همچنین همه آثار عرفانیِ اسلامیِ فارسی، آینه بازتاب باورهای خاصّ عارفان بزرگ مسلمان است. یکی از این باورها، «شعورمند دانستن کائنات» است که الهام بخش اصلی ایشان در این خصوص، آیات قرآن کریم و روایات اسلامی است. عارفان بزرگی چون مولوی، با تأثیرپذیری از این گنجینه های ارزشمند دینی، به ویژه آیاتی که به تسبیح موجودات یا مورد خطاب قرارگرفتن آن ها از سوی خالق خویش اشاره دارند، همه عالم وجود را حیّ و ناطق و دارای شعور می دانند. علاوه بر این، رسیدن به این باور، آن گونه که خود اذعان نموده اند، از طریق کشف و شهود نیز بر ایشان محقّق شده است. در این مقاله که از روش سندکاوی در جمع آوری اطّلاعات، استفاده گردیده، سعی شده است تا نمونه های برجسته بازتاب شعورمندی کائنات، از دیوان شمس تبریزی، استخراج و تحلیل و توصیف گردد. از مهم ترین نتایج مقاله حاضر، آن است که مولوی در انعکاس این باور عرفانی اسلامی در دیوان شمس تبریزی، هم از نظر میزان، هم صراحت بیان، گوی برتری را از دیگران ربوده است
۱۲۷۳۲.

میقات موسی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجلی تقاضای دیدار رؤیت عدم رؤیت شهود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۸۸
هنگامه تقرب به پروردگار در اصطلاح عارفان قرآن پژوه «میقات» نام دارد، میقات حضرت موسی در سوره اعراف طی دو قالب «ساختاری: گزارش میقات مقدماتی به مدت سی شب و تکمیلی به مدت ده شب» در آیه 142 از سوره اعراف، و مرحله محتوایی گزارش «تقاضای رؤیت توسط موسی و پاسخ پروردگار» در آیه 143 از همین سوره، مطرح شده است. در این رابطه سه دیدگاه 1- تقاضای دیدار حسی یعنی رؤیت پروردگار با چشم سر به نیابت از قومش، 2- تقاضای دیدار حسی یعنی رؤیت پروردگار با چشم سر برای خودش، 3- تقاضای دیدار شهودی بی واسطه برای خودش، مطرح شده ولی با توجه به شأن پیغمبری و قرائن قرآنی از جمله نزول عذاب آسمانی «صاعقه» در پی درخواست دیدار حسی توسط قومش، هرگز آن حضرت تقاضای دیدار حسی به نیابت از قوم و یا برای خودش نداشته؛ بلکه با توجه به اینکه قبلاً از شهود با واسطه در شنیدن ندایی از درخت در کوه طور بهرمند شده بود در میقات تقاضای دیدار شهودی بی واسطه از پروردگار نمود که با توجه به نداشتن ظرفیت لازم برای دیدار شهودی بی واسطه، خداوند بر کوه تجلی نمود و موسی مدهوش گردید.
۱۲۷۳۳.

سبک شناسی سوره نازعات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سطح آوایی سطح ترکیبی سطح تصویرپردازی هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۷۱
سبک شناسی متون مختلف و به ویژه سور و آیات قرآن کریم از جمله مباحثی است که امروزه توجه اغلب پژوهش گران را به خود جلب کرده است. در سبک شناسی به بررسی ارتباط میان آواها، الفاظ و عبارات متون با مفهوم اصلی و محتوای متون پرداخته می شود. در حقیقت درون(مفاهیم) و برون متن قرآن کریم دارای ارتباطی درهم تنیده و منسجم است و سبک منحصر به فرد خداوند متعال را در بیان آیات قران کریم برای ما روشن می سازد. سبک شناسی سوره های قران کریم در حقیقت نوعی از تبیین اعجاز بیانی قرآن است که با زبانی رسا مفاهیم و مضمون کلی آیات را در قالب الفاظ بر ضمیر مخاطب القاء می کند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی سبک شناسی سوره نازعات در سه سطح آوایی(تکرار فواصل، کلمات و جملات)، ترکیبی(تقدیم و تأخیر، حذف و عدول) و تصویرپردازی هنری(تضاد، تعریف و تنکیر و استفهام) پرداخته است. در این سوره سطح آوایی با تکرار فواصل الف مدی نشان از عظمت قیامت و با هدف اثرگذاری بیش تر در مخاطب و ایجاد هماهنگی فواصل آیات بیان شده است.
۱۲۷۳۴.

تفسیر آیات قرآن بر اساس قاعده اصولی اراده معنای خاص از واژه عام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خاص عام تخصیص تفسیر اصول فقه منطوق مفهوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۵۷
آشنایی با برخی علوم برای تفسیر قرآن کریم امری ضروری است. این علوم توان فکری مفسر را در تبیین آیات قرآن افزایش داده و قواعد و ضوابط تفسیر قرآن کریم را بیان می دارد. یکی از این علوم، دانش اصول فقه است که به دلیل برخورداری از روش استدلال، اندیشه را پرورش داده و بر نیروی تعقل می افزاید. بسیاری از قواعد اصول فقه، موجب دستیابی به مراد خدای متعال از الفاظ و جمله های قرآنی شده، و مفسر را با شیوه دقیق و صحیح تفسیر قرآن آشنا می سازد. این پژوهش با روش توصیف و تحلیل متن و به شیوه کتابخانه ای، در صدد واکاوی و تبین قاعده اصولی «تخصیص عام به وسیله خاص»، در تفسیر واژگان قرآن است. بر معنای عام دلالت دارند که با قرینه روشن می شود، مراد از واژه، معنای خاص بوده است. یعنی خارج کردن بعضی از افراد از شمول حکم عام، بعد از آنکه لفظ به خودی خود، شامل همه افراد گشته است. از جمله راه های کشف اراده معنای خاص از واژه عام در تفسیر قرآن می توان استناد به آیات، روایات، بازگشت ضمیر به برخی از افراد عام، افراد متعدد پس از استثناء و عدم جواز حمل بر عام پیش از فحص از مخصص را برشمرد.
۱۲۷۳۵.

بررسی ظهور علمی قرآن در آیه اول سوره انعام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیهان ماده تاریک قرآن جعل خلق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۵۸
با پیشرفت علوم، هر روزه گوشه ای از اسرار علمی بکار رفته در قرآن آشکار می شود. یکی از این موارد که مورد توجه اختر فیزیکدانان قرار گرفته مسأله ماده تاریک و انرژی تاریکی است که تقریباً مورد اتفاق تمام دانشمندان می باشد. ماده تاریک(Dark matter) به صورت توده ای در اطراف کهکشان وجود دارد که با استفاده از تلسکوپ قابل مشاهده نیست. ویژگی های وجودی این ماده تاریک را می توان به طور غیر مستقیم از طریق تأثیرات گرانشی بر روی ماده مرئی، تابش و در مقیاس بزرگ، اثبات نمود. قرآن در آیه اول سوره انعام این حقیقت علمی را با جمله ﴿وجعل الظلمات والنور﴾ بیان می کند. مفسرانی چون علامه طباطبائی(ره) ، آیت الله جوادی آملی و راغب اصفهانی در تفسیرشان جعل در این آیه را به معنای خلقت و آفرینش آورده اند، معلوم می شود که ظلمات و نور مثل تمام موجودات دیگر، چون قرآن موجود و مخلوق اند و از خود صاحب اثر می باشند. با بیان این مطالب مقاله به دنبال این سخن است که اشاره به وجود ماده تاریک در قرآن می تواند یکی از ظهورات علمی این کتاب الهی باشد.
۱۲۷۳۶.

حقیقت مرگ در قرآن و دلایل ترس از آن از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حقیقت مرگ علل ترس از مرگ نهج البلاغه امام علی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۹۰
این پژوهش با روش تحلیل محتوایی و با نظام مقوله بندی قیاسی به تحلیل و بررسی حقیقت مرگ در قرآن و علل ترس از آن در کلام امام علی(ع) در نهج البلاغه می پردازد. قرآن یاد مرگ را یکی از ویژگی های پیامبران می داند که فرار از آن امکان ندارد. حقایقی همچون انکارناپذیری مرگ و عدم رهایی از آن، پایان یافتن کار جسم، حتمی بودن آن و...؛ و دلایلی همچون دنیاپرستی و دنیازدگی، گنهکار بودن، انکار معاد و آماده نبودن برای آخرت، جهل به عاقبت کار و... از دلایل ترس از مرگ می باشد که در نهج البلاغه مطرح گردیده است.
۱۲۷۳۷.

«یتیم» و مسائل آن از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یتیم جایگاه آل محمد (ص) تکریم مال کفالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۸۵
یتیم و حقوق آن از جمله مسائل مهم اجتماعی محسوب می شود. با توجه به اهمیت چندجانبه «یتیم» و اولویت داشتن آیات قرآن و روایات معصومین برای کاوش نگاه اسلام، این نوشتار به دنبال آن است که با نگاهی دقیق تر، برخی از مفاهیم و موضوعات پیرامون ایتام را ارائه یا بازنمایی کند. به این منظور، ضمن بررسی معنای یتیم، آیات قرآن و روایات معصومین که حقوق و تکالیفی را در قبال ایتام متذکر شده اند مورد بررسی قرار گرفت. از نگاه اهل لغت، یتیم کسی است که در شرایط تنهایی و نیازمندی به سر می برد و فاقد ناظر اصلی باشد، امّا یتیم در لسان روایات معصومین(ع) علاوه بر یتیم مرسوم، به افراد جدامانده از امام و شریعت هم اطلاق شده و از آن به «یتیم آل محمّد(ص)» تعبیر شده است. شرایط یتیم آل محمّد(ص) به مراتب از یتیم معمول سخت تر بوده و البته سرپرستی آن ها نیز آثار مضاعفی را انتظار می کشد.
۱۲۷۳۸.

تحلیل روانکاوی دین در اشعار سیمین بهبهانی با تکیه بر نظریه اریک فروم

کلید واژه ها: اریک فروم سیمین بهبهانی دین قرآن روان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۸۳
رابطه ی میان قرآن، دین و روان شناسی نوین یکی از مباحثی است که مورد توجه روان شناسان قرار گرفته است. اریک فروم نسبت به دین رویکرد مثبتی دارد. او پیشوایان دینی و روان کاوان را به مقابله با فساد روحی در جوامع صنعتی ترغیب می کند. از دیدگاه وی، دین سیستم فکری و عملی است که هیچ فرهنگی در گذشته و آینده نمی تواند بدون اتّکا به آن وجود داشته باشد. وی دین را به دو دسته ی اقتدارگرا و انسان گرا تقسیم می کند. در مقابل دین گرایی در اشعار سیمین بهبهانی بسیار ساده و لطیف است. این نوع نگاه به شریعت از قرآن، سنت ها و آداب و رسوم جامعه ی وی نشأت گرفته است. هدف از این جستار، بررسی روانکاوی دین در اشعار سیمین بهبهانی بر اساس دیدگاه روان شناسی اریک فروم است و این که مسأله ی دین با توجه به مؤلفه هایی که در طبقه بندی ادیان فروم انجام شده است؛ در دین مبین اسلام با تکیه بر اشعار بهبهانی می تواند مطابقت داشته باشد. روش پژوهش در این مقاله، تحلیلی – توصیفی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مؤلفه های ادیان اقتدارگرا و انسان گرا با تکیه بر نظریه ی فروم، در دین اسلام و شریعت گرایی بهبهانی بر اساس آیات قرآنی، روایات و احادیث قدسی دارای اشتراک ها و اختلاف هایی است.
۱۲۷۳۹.

ارزیابی دیدگاه ها درباره چرایی برخورد غضب آلود حضرت موسی (علیه السلام) با هارون در قرآن

کلید واژه ها: موسی (ع) هارون (ع) خشم و غضب عصمت انبیا (ع) بنی اسرائیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۹۷
حضرت موسی (علیه السلام) پس از بازگشت از کوه طور با مشاهده گمراهی قوم بنی اسرائیل به دلیل گوساله پرستی با برادرش هارون که جانشین وی در میان قوم بود به شدت برخورد کرد. این رفتار حضرت در آیه ۱۵۰ سوره اعراف بیان شده است. پس از این واکنش، گفتگویی میان حضرت موسی (علیه السلام) و هارون انجام می شود که در آیات ۹۲ ۹۴ سوره طه بدان پرداخته شده است. رفتار غضب آلود حضرت موسی (علیه السلام) با عصمت، شأن و جایگاه انبیای الهی ناسازگار می نماید؛ بر این اساس پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای آرای مفسران را در توجیه رفتار حضرت موسی (علیه السلام) ارزیابی می کند و از میان این آرا دلایلی چون «مسئولیت هارون نسبت به هدایت بنی اسرائیل»، «نشان دادن بزرگی و قبح گناه بنی اسرائیل»، «تجلی غضب الهی در غضب انبیا (علیهم السلام)»، «تبعیض قائل نشدن بین خطای خویشاوند و بیگانه» و «تفاوت در علم و مظاهر علم» در تبیین آیات مذکور از مقبولیت بیشتری برخوردار هستند.
۱۲۷۴۰.

واکاوی ضوابط «بیان سخن» از منظر قرآن و روایات

کلید واژه ها: قرآن روایات بیان سخن اندیشه سمع و بصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۸۵
یکی از مهمترین ابزارهای روابط انسانی، گفت و گو و بیان سخن میان یکدیگر است، از طرفی دیگر یکی از اهداف قرآن و روایات اهل بیت، هدایت انسان ها و نیز تنظیم و تصحیح روابط انسان ها با یکدیگر است. از این جهت لازم است که افراد بشر، روابط میان یکدیگر را بر اساس اصول و ضوابطی خاص که از منبعی وحیانی نشأت گرفته، استوار سازند. با نگاهی بر منابع وحیانی، می توان ضوابطی را اصطیاد نمود که انسان ها با بهره گیری و از استعانت از آن می توانند خود را از آفات احتمالی بیان سخن، در امان نگه دارند؛ لذا می توان ضوابطی را در این حوزه از سه جهت اندیشه، سمع و بصر استخراج نمود تا مورد استفاده جوامع انسانی قرار گیرد. ضوابط احصاء شده در پژوهش حاضر در بُعد ضوابط اندیشه عبارتند از: تکیه بر علم به جای ظن و گمان، جلوگیری از دخالت میل و هوای نفسانی، تأنی، التزام علمی و عملی بر دستورات وحیانی ، اطمینان در عقیده و همچنین ضوابط بیان سخن در بعُد سمع و بصر عبارتند از: عدم پیروی از پیشینیان، پیروی از دستور خداوند و دوری از تقلید کورکورانه .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان